Herindeling Walcherse gemeenten
heeft bijzondere aspecten
DE KERKEN
Oost-Duitsland wil
geen „Kirchentag"
TUMEZ
maatschappij
VIJFDAAGSE WERKWEEK
SCHAADT HET KERKEWERK
procent
rente Uw geld bewaren
De Twentsche Bank
I Ex-koningin stal kleding
ZATERDAG 4 FEBRUARI 1961
PROVINCIALE ZEEUWSE C00 RANT
11
en
de
BERLIJN IS „ONGESCHIKT"
Niet-gaan wil zeggen
zwichten voor z.g. D.D.R.
Berlijn, één van de punten in het
politieke spanningsveld tussen
oost en west, zou in 3961 de stad
van de tiende „Kirchentag" wor
den. Men had gehoopt op deze
wijze een ontmoeting tussen chris
tenen uit oost en west tot stand te
brengen, die buiten de politieke
sfeer om zou kunnen leiden tot
lie ter begrip en goede verstand
houding. Een Kirchentag, die,
- evenals de eenmaal eerder in Ber
lijn gehouden Kirchentag, het te
ken zou dragen van „Wir sïnd
doch Brüder".
Da regering in het Oosten denkt
er anders over; zij heeft de orga
nisatoren van de Kirchentag laten
weten, dat zij Berlijn een „uiterst
ongeschikt oord" acht om een Kir
chentag tot stand te brengen.
Mejuffrouw H. Kohlbrugge van de
sectie internationale hulpverle
ning van de algemene diaconale
raad der hervormde kerk, die me
de uit hoofde van haar werk gere
geld contacten met allerlei Duitse
personen en kerkelijke instanties
onderhoudt en pas is terugge
keerd van een verblijf in dat land,
verbindt aan het bovenstaande het
volgende commentaar.
„Hét Presidium van de Kirchen
tag was bijeen, maar heeft nog
geen beslissing genomen. Een be
sluit ja óf neen is niet een zaak
alleen van de Kirchentag, maar
is een zaak die de hele kerk aan
gaat. Derhalve heeft het Presi
dium van de Kirchentag zich in
verbinding gesteld met de leidin
gen van de Duitse Iandskerken om
met hen te overleggen wat de Kir
chentag te doen staat.
Zwichten
Een opgeven van de Kirchen
tag houdt in een meer of min
opgeven van het idee dat de
Klchentag een „gesamtdeut-
sche" zaak is. Dat de kerk in
zichzelf en in haar organisaties
een eenheid is, die ongeacht de
scheiding tussen oost en west
beide delen van Duitsland ge
lijkelijk verbindt en beslissin
gen en uitvoeringen gezamen
lijk neemt. Het aanbod van de
„D.D.Ri-regering" een kerke-
dag in het oosten te houden is
niet een uitnodiging aan het
Prasidium van de Kirchentag,
maar een aanbod van een van
uit de Oostduitse kerk te orga
niseren Oost-DuitsIand-lcerke-
dag met gasten uit West-
Duitsland en het buitenland".,
„Een niet-gaan naar Berlijn houdt
tevens in, dat de kerk zwicht voor
de argumenten van de „D.D.R.-re-
gering" (de Oost-regering). Moet
de kerk niet kerk zijn, die haar
weg gaat en zich niet laat gezeg
gen door de staat Dat menen
velen. De kerk zal moeten zorgen
en bewijzen dat de Kirchentag
geen politieke zaak is, echter een
evangelische en deze evangelische
zaak moet plaatshebben.
Uitbouw Theologische
School, Apeldoorn
De Christelijke Gereformeerde
Kerken in Nederland hebben in
hun orgaan De Wekker (uitgege
ven ten voordele van de theolo
gische school te Apeldoorn) een
grootse actie ingeluid ter restau
ratie, uitbouw en verbetering van
het gebouw der theologische
school.
Het nummer van 20 januari bevat
onder meer een schetstekening
van het nieuwbouwplan; volgens
die tekening zal naast het oude
gebouw een aula worden gebouwd,
door een pergola verbonden met
bibliotheek- en leeszaalruimten,
die achter het oude gebouw wor
den aangebracht.
Het thans bestaande gebouw van
de theologische school te Apel
doorn werd in 1919 betrokken. In
de jaren 3893-'94 en 1919 is de
school in verschillende gebouwen
gehuisvest geweest. Vanaf 1910
vond ze onderdak in een gehuurde-
woning aan de Valkenboschlaan
143 in Den Haag, een woning die
veel te klein was. De synode van
1918 besloot de schoof over te
brengen naar het midden van het
land. Achteraf is en wordt dit sy
nodebesluit door velen betreurd,
aldus ds. Hovius in De Wekker.
Boekhandel van E.C.K.
te Hollandia geopend
Ds. N. W. van den Bent bericht
uit Hollandia (Nieuw Guinea), dat
daar op 14 januari een boekhandel
is geopend, uitgaande van de Evan-
feusch Christelijke Kerk. Dank zij
et feit dat de Raad voor de Zen
ding van de Nederlandse Hervorm
de Kerk voor de helft mede parti
cipeerde was het de Evangelisch
Christelijke Kerk mogelijk een
winkelpand en nog enkele andere
f ebouwen aan te kopen,
n de ruime winkel van 7 bij 5
nieter was een klein gezelschap
aanwezig toen ds. A. Rigters als
secretaris van het moderamen de
winkel opende en de leiding over
droeg aan ds. N. W. van den Bent,
de agent van het Nederlandsch
Bijbelgenootschap in Nw. Guinea,
die ook zijn taak heeft in de lec
tuurvoorziening van de Evange
lisch Christelijke Kerk. In dit pand
is voorlopig ook het agentschap
van het Nederlandsch Bijbelge
nootschap gevestigd. In augustus
zal als de tekenen niet bedriegen
de opening van het „Bijbelhuis"
in Biak plaatshebben.
De hervormde predikanten tan
Enschede zijn in een eigen caba
ret opgetreden om de actie voor
de bouw van twee kerken in de
nieuwe wijken een goede start te
geven. Tijdens de voorstelling lie
ten de dominees ziendat men
hen niet moet laten toneelspe
len of voetballen, maar bouwen
aan de kerken.
Foto: Een groepje •- predikanten
uit Enschedédat liever wilde
bouwen dan voetballen.
Vatikaan tevreden met
benoeming van Ramsay
Do benoeming van de aartsbis
schop van York, Arthur Ramsay,
tot aartsbisschop van Canterbury
en tot primaat van Engeland is in
Vaticaanse kringen met grote ge
noegdoening ontvangen. Men is er
daar vast van overtuigd, dat hij
als leerling van dr. Fisner de lijn
van zijn voorganger zal voortzet
ten en zich verder met de toena
dering der christelijke kerken zal
bezighouden.
De anglikaanse aartsbisschop Ar
thur Ramsay, zo wordt verder
verklaard, heeft tot nog toe steeds
welwillend gestaan tegenover de
christelijke eenheid.
In dit verband noemt men het ka
rakteristiek dat de nieuwe aarts
bisschop van Canterbury nog op
4 december van het vorig jaar sa
men met mgr. Heenan, de katho
lieke aartsbisschop van Liverpool
voor de Engelse televisie een ge
sprek heeft gevoerd over de ver
houding tussen rooms-katholiekcn
en anglikanen.
CONCLUSIE TE EINDHOVEN:
Weekavonden niet meer
voor catechisaties e.d.
De Oecumenische Raad ln Eind
hoven had zo bericht Hervormd
Eindhoven liet goede idee om
mevrouw dr. II. VenveyJonker
te laten spreken over de vijfdaag
se werkweek tijdens een bijeen
komst waartoe alle kerkeraadsle-
den van de kerken in Eindhoven
die aangesloten zijn bij de Oecu
menische Raad werden uitgeno
digd, alsmede gasten uit de gere
formeerde kerkeraad, van het
rooms-katholicke bedrijfsaposto-
laat en van de joodse gemeente.
Mevrouw Verwey bleek nogal kri
tisch te staan tegenover de wen
selijkheid van de nieuwe maatre
gel, die intussen zijn beslag had
gekregen. Voor de kerken kan
deze maatregel meebrengen, dat
het nog moeilijker wordt voor gc-
meeuteieden, op de avond van de
werkdagen werk ten dienste van
de gemeente te doen óf cursussen
kringen en catechisatie te volgen,
omdat de langere werktijd op de
ze vijf dagen de lust om maar bij
de televisie te blijven kan vergro
ten. omdat studiecursussen op
vier avonden (maandag t.jn. don
derdag) geconcentreerd worden
enz.
Vanzelfsprekend zal men moeten
bedenken, dat vijfenveertig-uren-
werken tijdelijk zal zijn. Do
werktijden zullen immers stellig
bi-anen een aantal jaren verder
verkort kunnen worden, aldus me
vrouw Verwey-—Donker.
Verjaardag van
Baptisten Unie
De Unie van Baptisten Gemeen
ten in Nederland bestond in janu
ari tachtig jaar. Op die dag
aldus het weekblad De Christen
is het juist tachtig jaar gele
den, dat dertien mannen voor
gangers en ouderlingen van ge
meenten van gedoopte christenen
te Foxhol, een klein plaatsje
onder de rook van Groningen bij
een waren en, uiteraard met in
stemming van de gemeente die zij
vertegenwoordigden, besloten dat
deze gemeenten voortaan zouden
samengaan in een unie. Het jubi
leum is zonder festiviteiten ge
vierd.
Stoelen tekort in
Veiligheidsraad
Behalve de elf leden die aan het debat
deelnomen, zullen bij de voortzetting
Aan de besprekingen van de Kongo
lese toestand ook elf andere delega
ties, zonder stemrecht, tot de veilig
heidsraad worden toegelaten.
Dit ontlokte de Franse afgevaardigde
de opmerking dat „als het zo door
gaat de veiligheidsraad even groot
wordt nis de algemene vergadering".
Normaal is er ruimte voor de elf
leden en vier, hoogstens zes waarne
mers. Maar deze keer willen de niet-
leden Mali. India, Zuid-Slavië, Indo
nesië, België. Guinee, Ghana. Kongo,
Marokko, Polen on Ltbye ook aan de
besprekingen deelnemen.
Baskische priesters tegen
bisschoppen in hoger beroep
Het merendeel van de 339 Baskische
priesters die in mei vorig jaar 'n pro
test tegen 't huidige regime in Spanje
tekenden, zijn hij liet tribunaal van dc
Rota in hoger beroep gegaan tegen de
uitlatingen van de bisschoppen van
Bilbao. San Sebastian, Yitoria en
Pamplona, aldus is in Madrid ver
nomen.
De bisschoppen van deze vier diocesen
hebben zich afkeurend uitgelaten over
het optreden van de priesters en de
bisschop van San Sebastian dreigde
zelfs priesters die een petitie steun
den, waarin werd gevraagd hun pro
testbrief openbaar te maken, met
acjiorsing.
Advertentie
AMBACHT-GRENZEN WAREN GRILLIG
Grote plaatsen hadden ook vroeger
reeds met grondgebrek te kampen
Nasleep vliegramp
De gecharterde C-46 die op 29 okto»
ber 1960 bij Toledo in de Amerikaan»
se staat Ohio verongelukte, en waar
bij 22 mensen het leven verloren,
vloog op een illegale motor, aldus het
getuigenis van een deskundige van
het bureau voor de burgerluchtvaart.
Volgens deze deskundige, Frank T.
Taylor, bezat de linkermotor van het
toestel geen certificaat van lucjit-
waarigheid van het federaal iucht-
vaartbureau.
In Bonn 1» meegedeeld, dat Wwl»
Duitsland in de zomer van 1962 e«n In
dustriële tentoonstelling in Moskou zal
inrichten-
De beurs zal worden georganiseerd door
Westduitse industriëlen met steun van de
regering.
tot mai. f. 23.000.-,
op een depositoboekje
bij De Twentsche Bank
is gemakkelijk en rentegevend.
U kunt de bedragen ook
per giro storten.
168 kaptoiea in Nederland
Hand van jongetje
in worstmachine
(Van onze correspondent)
In het slachthuis van een slager in
het gehucht Meterik te Horst Is een
vijfjarig jongetje bekneld geraakt In
een worstmachinc. Voordat hulp kon
worden geboden, was het handje van
het ventje reeds afgerukt. Het on
geluk gebeurde toen enkele kinderen
in het slachthuis speelden, toen daar
overigens niemand aanwezig was.
Een der kinderen heeft toen een
stekker in het stopcontact gestoken,
waardoor de worstmachine in wer
king werd gesteld. Toen de moeder
van het ventje het geronk van de
machine hoorde en toesnelde, zat
haar zoontje reeds met zijn handje
in de machine bekneld en kon zij het
noodlottig ongeluk niet meer voorko
men.
Roll..'dans Philharmonisch
Orkest
Uit het jaarverslag over Ijet seizoen
1959/1960 van het bestuur van de
Stichting „Rotterdams Philharmo
nisch Orkest" blijkt, dat deze stich
ting er naar streeft, tot een groter*
orkestbezetting te komen.
In de afgelopen seizoenen heeft men
het orkest zodanig kunnen uitbrei
den, dat thans de bezetting uit 95
musici bestaat.
De minister van Onderwijs kunsten
en wetenschappen heeft zich bereid
verklaard in de kosten van de uit
breiding bij te dragen, hoewel deze
bijdrage voorshands beperkt blijft tot
de door de Commissle-Witteman
voor het orkest vastgestelde bezet
ting van 88 leden.
Deze Commissie-Wltteman heeft in
het afgelopen seizoen opnieuw een
rapport uitgebracht aan de minister
van O. K. en W., waarin voorname
lijk een technische herziening van
de salarissen van de orkestleden
wordt voorgesteld.
In het seizoen 1959/3960 gaf het Rot
terdams Philharmonisch Orkest on
der meer drie ceneerten en vier
jeugdconcerten in Goes.
j De echtgenote van ex-koning Zog van
Albanië is woensdag voorgeleid te
r Bournemouth op beschuldiging kle-
j ding ten bedrage van zes pond sterling
I te nebben gestolen tijdens de uitver
koop.
De 37-jarige ex-prinses Teri, nu de
vrouw van een boer, zei niet schuldig
j te zijn aan bet vergrijp en zal moeten
i voorkomen.
Over de gemeentelijke herindeling van Walcheren zijn in de pers kolom
men vol geschreven en er is in bijna alle gemeenteraden druk gediscus
sieerd, en geprotesteerd. Waar nog tegen annexatie hevig geprotesteerd
wordt schijnt het een vechten met de rug tegen de muur, daar alles er op
wijst, dat op 1 januari 1962 de gemeentelijke herindeling een voldongen
feit zal 2ijn.
Tot beter begrip van dit artikel zul
len wij eerst zien hoe en wanneer
de tegenwoordige gemeenten zijn
fevormd. Zoals velo andere zaken is
it de vrucht van de grote omwente
ling op het eind der achttiende eeuw.
In de steden kwam een eind aan
de grote macht der regenten door
hun familieregering. Een nieuw
stadsbestuur w erd gekozen. Meer
verandering kwam op het platte
land, Aan de grote macht der am
bachtsheren kwam ook een einde.
Er waren en er zijn op Walcheren
ongeveer dertig ambachten die in
naam tot heden to© eijn blijven
bestaan.
Voor») in ambachten, waar een kerk
dorp stond, was hun macht groot en
velerlei. Ook hadden zij veel Invloed
bijvoorbeeld bij het beroepen van een
door B. J. DE MEY
predikant, het benoemen van een
schoolmeester, die tevens voorganger
en koster was bij de samenstelling
van de kerkeraad, benevens tal van
andere rechten.
Ambacht-grenzen
Door de omwenteling werd elk kerk
dorp een gemeente met als grenzen
di© vao het ambacht.
Stond er in een ambacht geen kerk
dorp meer door de verwoesting der
oude Roomse Kerk tijdens de Spaanse
troebelen, toen Middelburg belegerd
werd (35721574) dan werd de
meestal kleine dorpsgemeenschap bij
een aangrenzend kerkdorp gevoegd
en in de nieuwe gemeente opgeno
men.
Zo kwamen b.v. Welzinge en Nieuw*
erve bij Ritthem, Boudewijnskerke,
St. Jahskerke en Werendijke bij
Zoutelande. Mariekerke bij Melisker-
ke, Brigdamme bij St. Laurens.
Hooglands, Poppendamme, later ook
Buttinge bij Grijpskerke. Lang bleef
de ruïne van het oude roomse kerkje
staan, eoals nog op Hoogelande. De
stanen van de ruïnes werden gebruikt
tot verharding der vele alijkwegen,
toch ia haar vroegere plaats nog aan
te wijzen daar deze hoger ligt dan de
omgeving.
Door die samenvoeging kregen vel©
gemeenten een betreftkaUjk grote
©pp erf lakt*, terwijl de atedea hun
oude meestal kleine omvang behiel
den.
Later heeft Vlissingen een klein
deel van West-Souburg gekregen
en nog veel later Middelburg een
groot deel van Koudekerke.
Da grenzen der eerste gemeenten
waren dus de grenzen der vroegere
ambachten, meestal gevormd door
watergangen en wegen, vandaar dat
zij zo kronkelend zijn. Daar de am
bachtsheren precies wilden weten
hoe ver hun gebied zich uitstrekte
om hun rechten, zoals maalrecht en
herendiensten te doen gelden, wer
den door hen soms grensstenen ge
plaatst.
Domburg en Oostkapelle hebben
zelfs met elkaar geprocedeerd. Bei
de wilde de voordelen van de
strandvonderij hebben. Dit was een
belangrijke bron van inkomen. De
verkoop van een ambacht aan de zee
gelegen bracht dan ook meer op dan
een ambacht in 't midden van Wal
cheren.
Met de a.a. gemeentelijke herinde
ling zal en kan begrijpelijk niet al
tijd met de vroegere grenzen reke
ning worden gehouden.
Reeds bij de herverkaveling zijn
sommige oude grenzen vervaagd,
daar wegen en sloten, eertijds de
grenzen van een ambacht zijnde, zijn
omgewerkt tot bouwland.
wapen van het ambacht gekozen,
maar ook vaak het persoonlijk wa
pen van de nog in naam bestaande
ambachtsheer, De naam stad be
stond niet meer, zij was ook een ge
meente geworden. Begrijpelijk bleef
het oude stadswapen bestaan.
De naam van de nieuwe gemeen
te Mariekerke herinnert aan het
ambacht Mariekerke, dat 6amen
met het aangrenzende Meliskerke
de gemeente Meliskerke heeft ge
vormd. Zij hebben nog dezelfde
ambachtsheer, nJ. de heer De
Bruin van Melis- en Mariekerke.
Ds. Bakker, tijdens de inundatie
in 1944 omgekomen, noemde ziek
steeds predikant van Melis- en
Mariekerke.
Gemeentegrens
Kerkdorp
De meeste lezers weten wellicht niet.
dat Mariekerke 99 ha. groter is dan
Meliskerke. Dat dc gemeente Melis
kerke werd genoemd komt zoala wij
reeds zagen, omdat Meliskerke een
kerkdorp was en dus meer inwoners
had dan Mariekerke. Niet de groot
te, maar het aantal inwoners gaf
bij de naamgeving de doorslag.
Het was zeker een puzzel, welk*
naam de nieuwe gemeente moet heb
ben, al bekennen wij geen betere
naam te weten.
Nog groter puzzel vinden wij het om
een geschikt gemeentewapen te kie
zen. Zal dit een z.g. sprekend wapen
zijn, zoals Middelburg, Souburg,
Domburg, St. Laurens, Aagtckerke
en Vrouwenpolder en de oude am
bachtswapens van Serooskerke en
Oostkapelle?
Wij zijn in afwachting wat er uit
de bus zal komen.
De nieuw gevormde gemeenten in
De nieuw gevormde gemeenten
moesten in het begin der vorige
eeuw aan de Hopgen Raad van Adel
opgeven welk gemeentewapen zij
wilden voeren. Soms werd het oude
de sigaar die
ie aoed doet!
PERIAS bijvoor*
beeid "n fekker
klein sigaartje
voor 14 cent
Insluiper stichtte brandje
op kasteel van Windsor
„Wie heeft er in mijn ledikant M
geslapen" is een liedje, dat ko-
ningin-moeder Elizabeth van
m Engeland gisteren met recht
voor zieh uit kon neuriën.
Het brandje dat woensdag-
avond in Windsor Castle uit- m
prak, was volgens de politie
veroorzaakt door een Insluiper, ff
H die op het bed van de koningin-
moeder was gaan liggen, een
sigaret had aangestoxen en in
H slaap gevallen was. m
ff De brand werd geblust voor
hij enige omvang had kunnen fjj
bereiken. De koning-moeder
vertoefde op dat ogenblik op
Clarence House in Londen. m
ffniiBiiiiiiiisMBiiniiiiiiiiiiiininuiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiI
De moordenaar van de vrouw en de
dienstbode van een Japanse Journalist die
een verhaal over de keizerlijke familie
schroef 1* gearresteerd. Het is een zeven
tienjarige Jongen, Ud van de fJatlonalisti-
partij van groot-Japan.
