PROVIKCIALE ZEEUWSE COURAHT
BERG STORT OP EEN BELGISCH DORP
Ramp
aantal
vergt groot
slachtoffers
Ex-gevangenen van
Galvao op Schiphol
V.N.-troepen slaags
met Kongolezen
Zeeland verloor een „eiland" aan klei
Vandaag...
TERUGBLIK OP NATTE
BIETENCAMPAGNE
Dwangpositie
Voornemens
204e jaargang - no. 30
Dagblad, uitgave van de firma"
Provinciale Zeeuwse Courant
Directie: F. van de Velde en F. B.
den Boer. Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteuren
W. Leertouwer en G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per
week. 7,00 p. kw.; fr. p. p 7,25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Zaterdag 4 febr. 1961
ADVERTENTIEPRIJS 27 cent per
m Ti Minim, p. advertentie 4.—,
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
25 cent per regel met een minimum
van 125. „Brieven bureau
van dit blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C., Middelburg.
Bureaus: Vlissingen Walstr. 58-60. tel. 2355 4 lijnen (b.g.g. 3508 of 3546); Middelburg, Markt 51, tel. 3841; Goes, Grote Markt 2, tel. 6140 (b.g.g. adv. 5213); Oostburg, G. P. de Pauwstr. 9. tel. 2395, Temeuzen, Brouwerijstraat 2; Zlerikzee, red. tel. 2425, adm. tel. 2094.
Sintelmassa bedelft mensen, huizen, auto's
Een grote berg sintels is gistermiddag aan het schuiven gegaan
bij het Belgische plaatsje Monlin-Sous-Fleron, als gevolg van de
vele regens. Een rij van 15 woonhuizen werd door de schuivende
massa sintels verwoest. Het aantal slachtoffers is nog niet be
kend. Zeker zes doden zijn reeds geborgen. Verscheidene gewon
den werden naar een ziekenhuis gebracht. Men nam een, dat het
dodental nog wel tot 20 kon stijgen. De hoop sintels had een
hoogte van 100 meter, voordat de verschuiving optrad. Toen de
massa zwarte slakken aan het schuiven ging, werden alle kabels,
van een elektriciteitscentrale aan de voet van de berg, afgerukt,
zodat de gehele streek in het donker kwam te zitten. In enkele
huizen brak brand uit.
Als een
lavastroom
De massale verschuiving gebeurde
omstreeks vijf uur in de middag.
Een ooggetuige vertelde dat hij een
hevige ontploffing hoorde, terwijl op
hetzelfde ogenblik liet licht uitging.
Onmiddellijk daarna zag hij een gro
te stofwolk op zich toekomen en
hoorde hij in nabij gelegen huizen
om hulp roepen. De massa bleek op
een lavastroom en strekte zich over
een afstand van een kilometer uit.
V.S. overwegen
vrijlating van
Loemoemba
De Amerikaanse regering be
studeert op het ogenblik een
aantal maatregelen, die zouden
kunnen leiden tot verbetering
van de toestand in Kongo, zo is
in Washington door regerings
functionarissen meegedeeld.
In diplomatieke kringen in Washing
ton meent men dat ook de vrijlating
van Loemoemba door de Amerikaan
se regering overwogen wordt. Men
legde er echter de nadruk op dat al
les nog maar in een beginstadium
verkeert.
Moboetoe:
nooit ontwapenen
De Verenigde Naties willen.het Kon
golese leger ontwapenen, maar elke
poging daartoe betekent- oorlog. Dit
heeft generaal Moboetoe, de bevel
hebber van het Kongolese leger gis
teren op een persconferentie in Leo-
poldstad verklaard. Wij zullen ons
nooit laten ontwapenen, zo zei hij.
Hammarskjöld speelt met vuur, want
ontwapening betekent oorlog tussen
het Kongolese leger en de V.N.
P.Z.C.-zaterdagnummer
Een andere ooggetuige, een automo
bilist, die achter een vrachtwagen
reed, zag de massa gruis aankomen.
Hij stopte onmiddellijk en vluchtte.
Redding in volle gang
Brandweer en militairen gingen
onmiddellijk aan het werk om
slachtoffers te redden. Met mobie
le zoeklichten van het Belgische
leger, werden de ruïnes doorzocht.
Verscheidene slachtoffers waren
bedolven onder de zwarte modder.
Het leger heeft bulldozers en me
chanische graafwerktuigen van
de Belgische troepen in West-
Duitsland laten aanrukken.
De prins van Luik vertrekt van
ochtend naar Moulins-Sou-Fieron.
Tot de geborgen slachtoffers behoort
een baby van zeven maanden.
Kongo herstelt
betrekkingen
met België
President Kasavoeboe van Kongo is
voornemens spoedig de diplomatieke
betrekkingen met België te hervat
ten, zo is gisteren van betrouwbare
zijde vernomen.
In commentaar op dit bericht ver
klaarde een woordvoerder van de
Belgische regering, dat de regering
zeer verlangend was de diplomatieke
betrekkingen met haar voormalige
kolonie te hervatten.
Schip met man en
muis vergaan
De Del Vilhena, een in Malta, gere
gistreerd schip van 39!) ton, is vol
gen radioberichten bij Corsica ge
zonken. Volgens de radio van Genua
hebben twee schepen, die zich naar
de opgegeven positie hadden gespoed
geen overlevenden aangetroffen.
Ongewild avontuur ten einde
Rebel geeft
„Santa Maria"
over
(Van onze speciale
verslaggever)
Tweeënveertig van de zevenen
veertig Nederlandse passagiers
van de Santa Maria, die elf da
gen geleden ongemerkt en onge
wild werden gesleept in het we
reldschokkende kapersavontuur
van de antï-Salazar rebel Gal
vao, zijn gisteravond om half
twaalf opgelucht, maar ontred
derd in Nederland geland: 27
volwassenen, 14 oververmoeide
kinderen en één van de revolu
tionairen geen kwaad wetende,
baby.
De ontvangst op Schiphol was een
gebeurtenis zoals de luchthaven nog
nooit eerder te zien kreeg. Het enige
waar dit alles aan deed denken was
de ontvangst acht a negen jaar ge
leden van het meisje Bertha Hertog.
Pogingen van de Shell om de mensen
thans buiten de publiciteit te houden,
hebben volledig gefaald. Zeven bat
terijen camera's van televisie en
filmjournaal stonden al uren voor de
aankomst in het nieuwe gedeelte van
de Europahal op scherp. De televisie
bracht het gebeuren ondanks het
late avonduur direct op het scherm
in de huiskamer.
Explosieven
Niet alleen voor de passagiers was
het avontuur geëindigd, ook voor
Galvao. Gisteravond droeg hjj het
schip plechtig over aan de Brazi
liaanse marine, nadat er eerst was
gemeld, dat hij gedreigd had, de
„Santa Maria" in de lucht te la
ten vliegen. Hjj zou driehonderd
kilo explosieven aan boord heb
ben.
(Voor verdere bijzonderheden zie
pagina 3).
Illllllllllllllllllllllllillllllllllllilllllllllll
Wapens kwamen in
lijkkist aan boord
M De wapens voor de rebellen
§i op de Santa Maria zijn aan
boord gebracht in een lijkkist,
begeleid door wenende vrou-
|e wen, zo heeft het Lissabonse
blad Diario de Noticias in
Recife vernomen. De kist zou
M in de Venezolaanse havenstad
H La Guaira aan boord zijn ge
ls bracht. De vrouwen waren van
H Spaanse nationaliteit. De re-
li bellen hadden, toen zij hun
actie begonnen, aan de
s scheepsbemanning verteld dat
er in Spanje en Portugal revo-
lutie was uitgebroken.
Na het vastlopen van de eerste be
sprekingen tussen Oostenrijk en Ita
lië over Zuid-Tyrol is het op ver
schillende plaatsen in Italië zeer on
rustig geweest. Zo v;erd bij Bolzano
een monument opgeblazen en ook in
Rome is het tot relletjes gekomen.
De Romeinse politie heeft rond de
Oostenrijkse ambassade in Rome een
uitgebreide politiemacht samenge
trokken om iedere rel meteen de kop
in te kunnen drukken.
Hevige gevechten in Kivoe
Nigerianen door
overmacht
omsingeld
In Kindoe, in de Kongolese pro
vincie Kivoe, zijn hevige gevech-
dus heeft een woordvoerder der
ten uitgebroken tussen Nige-
riaanse troepen van de V.N.-
macht en Kongolese troepen, al
dus een woordvoerder der Ver-
Ver. Naties in Leopoldstad
medegedeeld. Eén Nigerïaanse
luitenant werd gedood, terwijl
vier Nigeriaanse soldaten wor
den vermist. Het aantal slacht
offers onder de Loemoemba-ge-
zinde Kongolese militairen is
niet bekend.
De Nigerianen, die tegenover een
overmacht van zeven tegen een ston
den, zijn in hun hoofdkwartier in
Kindoe omsingeld. De gevechten be
gonnen gistermorgen vroeg en duur
den volgens de laatste berichten, tot
in de middag voort. De Kongolezen,
wien aantal in Kindoe op 1.500 werd
geschat, hebben zowel vanuit Stan-
leystad als Boekavoe opdracht gekre
gen de strijd te staken, doch óf zij
hieraan gevolg hebben gegeven, is
nog niet bekend. De sterkte der Ni
geriaanse troepen bedroeg 200 man.
Volgens de V.N.-woordvoerder wer
den donderdagavond, zes Kongolezen
gedood na een ruzie tussen een dron
ken Kongolese militair en enige Ni
gerianen. Gemeend wordt, dat de ge
vechten van gisteren een gevolg wa
ren van wraakgevoelens bij de Kon-
olezen na het gebeurde van donder-
goiezi
viert Ceylon zijn onafhanke-
Jijkheidsdag.
„ACHTER DE hondeneus aan"
is ditmaal het motto voor onze
veertiendaagse reportage,
waarin een kijkje wordt geno
men achter de schermefa van
het spoorwegbedrijf. Op pagi
na zeven.
Vorder in ilil achttien pagina's
tellende P.Z.C.-zaterdagnum
mer: Stemmen uit de kerken
pag. 3Zeeuwen :bij de Del
tawerken (pag. t): „Achter de
hondeneus aan" (pag. 7); ra
dio en t.v. plus Films in Zee
land (pag. 9) Kerkeïl en Maat
schappij (pag. 11); letterkun-
:e kroniek en kunst (oag.
.3); feuilleton en „Lezers
schrijven" (pag. H) en de kin
derkrant met puzzel op pagina
zestien.
WAVWAWSWAVAVSW
NOG NIMMER IN de geschie
denis van de Zeeuwse landbouw
zijn zulke enorme hoeveelheden
kleigrond mét de bieten van de
landerijen gekomen als in het
natte najaar I960. Van alle klei,
die bij het rooien aan de miljoe
nen suikerbieten in Zeeland
bleef kleven, zou men een
kunstmatig eiland in de Schelde
kunnen maken van 235 meter
lengte, 100 meter breedte en 10
meter hoogte. Het eiland zou 2
meter boven de waterspiegel
uitsteken, als het water daar 8
meter diep zou zijn! Met dezelf
de hoeveelheid bïetenslijk zou
men 11.000 spoorwegwagens
van 30 ton en met een lengte
van 9 meter kunnen laden. Die
spoorwegwagens zouden aan
één gekoppeld een onafzienbare
rij van tien kilometer lengte
vormen.... Nog een concreter
voorbeeld? Voor de aanleg van
de Zandkreekdam tussen N.- en
Zuid-Beveland had men nauwe
lijks tweemaal zoveel klei en
zand nodig als de totale hoe
veelheid klei, die nu van de bie
tenpercelen is verdwenen!
Het klinkt erg fantastisch, maar na
een gesprek met de heer A J. A Bo-
lijn uit Roosendaal een geboren
en getogen Zeeuw hoofdcontroleur
van de Verenigde Coöperatieve Sui
kerfabrieken t.e Dinteloord en als zo
danig de man, die het vervoer van
duizenden tonnen bieten „organi
seert", is het ons toch wel duidelijk
geworden, dat dit najaar enorme
hoeveelheden klei aan de bieten zijn
blijven kleven. Voor Zeeland schatte
de heer Bolijn een larrapercentage
van om en nabij de 35 Als men
weet. dat in déze provincie ruim
17-500 ha met bieten was ingezaaid
en de gemiddelde opbrengst per ha
54 ton bieten bedroeg, leert 'n een
voudige rekensom, dat rond 330.000
ton klei van de Zeeuwse landerijen is
verdwenen, hetgeen gelijk te stellen
is met 235-000 kubieke meter- De
vergelijking van 't eiland in de
Schelde de treinwagens en de Zand
kreekdam was toen spoedig gevon.
den
Het is een bietenjaar voor de boeven
geweest, zoals zij nog nooit hebben
meegemaakt- De moeilijkheden die
men moest overwinnen om de bieten
te tooien en van het land te halen,
waren legio. Gedurende de vierde en
de zevende week van de campagne
heeft de V-C.S- zijn drie fabrieken
zelfs op halve kracht moeten laten
draaien, omdat de voorraad en de
aanvoer lang niet evenredig waren
aan de capaciteit van de fabrieken.
De bietencampagne, die onder nor
male omstandigheden tegen half de
cember afloopt, duurde dit seizoen
op sommige faijrieken zelfs tot half
januari
Overigens, zo zei ons de heer Bo.
lijn. hebben de Zeeuwse boeren
regelmatig bleten geleverd. Dank
zij hun jarenlange ervaring
Zeeland Is niet voor niets het
oudste bietengebïed van ons land
zagen de boeren altijd wel een
gaatje om de bieten te oogsten
en te vervoeren. De V.C.S., die
ongeveer de helft van de totale
liietenoogst in Zeeland verwerkt,
heeft van nabij de pogingen van
de boeren om de bieten van het
land te halen kunnen gadeslaan.
De fabriek interesseert zieh hier
voor in hoge mate, want 'n goede
gang van zaken op het land is
van groot belang voor een ge-
slaag doorwerken van de vér-
werkende industrieën.
ft ant lij*
Er is in Nederland wel enige on
gerustheid gewekt door de grote
wapenaankopen van Indonesië in
de Sowjet-Unie. Die wapenaankopen
zullen straks tot gevolg hebben, dat
Indonesië beschikt over de middelen
om een betrekkelijk grootscheepse
aanval op Nederlands Nieuw-Guinea
te doen.
Nu heeft de ervaring geleerd, dat de
Russen dikwijls belangrijke leveran
ties toezeggen, maar dat ze zich bij
na nooit kunnen houden aan de le
veringstermijnen. Ze sturen te weinig
en ze sturen alles veel later dan
overeengekomen was.
Bovendien zullen daarna de Indone
sische strijdkrachten nog opgeleid
moeten worden in het gebruik van de
Russische wapens en dat vergt tijd.
Toch zeker wel enige jaren.
Is dus voor het ogenblik het gevaar
van een enigermate indrukwekken
de aanval op Nieuw-Guinea nog
niet groot, toch is er reden voor be
zorgdheid aan de Nederlandse kant.
De cijfers van de Indonesische lands-
begroting spreken namelijk een heel
duidelijke en in dit geval: onaan
gename taal.
Voor de begroting 1957 hebben des
kundigen nog eens becijferd wat In
donesië heeft besteed aan zijn bewa
pening, die voor een deel tegen de
linnenlandse vijand in het eigen land
was gericht en voor een ander deel
tegen 'n potentiële
buitenlandse vij
and en dat Is dan
Nederland.
Terwijl in 1957 de
Philippijnen 15%
en Malakka 17% van alle begrotings-
gelden uitgaven voor defensie, be
steedde Indonesië daaraan 24%.
Dat op zichzelf zou niet zo veront
rustend zijn, wanneer die Indonesi
sche uitgaven niet werden opge
bracht door een in diepe armoede le
vend volk.
In Indonesië kon in 1957 slechts 8%
van de totale begroting worden be
steed voor de economische opbouw.
Wanneer men daartegenover stelt,
dat landen als India, Pakistan, Cey
lon en de Philippijnen ongeveer 50%
van hun begrotingsgelden besteedden
aan de economische opbouw, dan is
het wel duidelijk wat de Indonesische
regering doet.
Die regering verwaarloost de econo
mische opbouw. Zij laat de volkeren
van Indonesië in armoe leven om aan
de bewapening voorrang te geven.
Dat kan zij niet onbeperkt blijven
doen. Er komt een ogenblik,
waarop zij tegenover haar on
derdanen zal moeten tonen, dat In
donesië die bewapening nodig had.
Een ogenblik dus, waarop men, het
zij door dreigen, hetzij door infiltra
ties of door een grote aanval een
militair conflict om Nederlands
Nieuw-Guinea zal moeten riskeren of
misschien wel direct uitlokken. De
Indonesische regering brengt zich
wat dat betreft steeds meer in een
dwangpositie.
En dat is nu juist het gevaarlijke!
Djakarta kan niet meer terug van
het verkeerde pad, waarop het zich
begeven heeft! Het zal voor de Ne
derlandse regering uitermate moei
lijk zijn tegenover deze Indonesische
hardnekkigheid een zodanig diploma
tiek spel te spelen, dat de gevaren
rondom. Nieuw-Guinea „ingekapseld"
blijven in een sfeer van internationa
le vredelievendheid. Het kabinet De
Quay staat hier voor een bijzonder
zware opgave!
In de installatierede van de nieuwe
burgemeester van Oostburg trof
ons de zinsnede, waarin de nieu
we magistraat verklaarde er geen
behoefte aan te hebben een bepaald
beleidsprogramma te ontvouwen. Het
was een verklaring, die van reali
teitszin getuigde en sympathiek aan
deed. Maar al te vaak komt het voor,
dat nieuwe functionarissen bij het
begin van hun werkperiode uitvoerig
schetsen wat er allemaal onder hun
leiding zal worden aangepakt. Men
treft dergelijke programma's niet al
leen aan in installatieredevoeringen
van burgemeesters, maar ook in al
lerlei kranteninterviews, die onver
mijdelijk volgen op bepaalde belang
rijke benoemingen.
Natuurlijk is het zo, dat bij de aan
vaarding van een nieuwe functie de
betrokkene zich wel zal hebben afge
vraagd hoe hij zijn beleid zql moeten
voeren, maar hij zal toch niet blind
kunnen zijn voor de realiteit dat be
leid geen zaak is van één man. Wat
kan er al niet gebeuren: er zijn in
vloeden van buitenaf, er kan sprake
zijn van ambtelijke tegenwerking,
soms zijn er onverwachte gebeurte
nissen, kortom er is een scala van
mogelijkheden, dat van de plannen
van de „wikkende mens" niet veel
overlaat. Daarom is het gevaarlijk
bij de aanvang van een ambtsperiode
zichzelf in het openbaar op te klik
ken. want niemand weet nog hoeveel
de krik verdragen kan. Toch zijn er
burgemeesters zij kennen hun
nieuwe gemeente slechts van een op
pervlakkig bezoek die in hun in
stallatierede een uitvoerige opsom
ming geven van hun plannen en be
leidsoverwegingen: brandweer, riole
ring. woningbouw, overal hebben ze
al een .mening over. Het is alsof zij
bij voorbaat het beroemde lied van
Piet "Hein gezongen willen hebben:
.zijn daden benne groot".
zv.^11 [7 en dergelijke houding is, dunkt
rroolemen ons, niet vrij te pleiten van een
Ongekend was dus het aantal pro
blemen, dat de oogst, het vervoer en
het verwerken van de bieten met zich
bracht. Dit alles is terug te brengen
tot één factor: namelijk de regen.
Als de bieten eenmaal van het land
(Zie slot pag. 2 kol. 3)
ons, niet vrij te pleiten van een
zekere hoovaarcfigheid. Voorne
mens zijn schoon, maar zij vormen
tevens het materiaal, waarmee
zoals een bekend gezegde luidt de
weg naar de hel is geplaveid. De
nieuwe burgemeester van Oostburg
heeft in zijn installatierede althans
deze weg niet bewandeld. Nogmaals:
het getuigde van realiteitszin.
