PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
BRAZILIË ZOU BESLAG HEBBEN GELEGD
OP DE „SANTA MARIA"
Passagiers van schip aan land
Kennedy doet voorstellen voor
herstel Amerikaanse economie
Groeiende interesse in Zeeland
voor universitair onderwijs
„Het spel is uit..
Maatregelen tegen afvloeiing kapitaal
Bestrijding
werkloosheid
7.
8.
9.
10.
11.
MAAS BLIJFT
STIJGEN IN
NOORD-LIMBURG
12
VUURGEVECHT
IN TSJECHISCH
VLIEGTUIG
Speelstraat
Redelijk
Auto te water
echtpaar verdrinkt
204e jaargang - no. 29
Dagblad, uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant
Directie: P. van de Velde en P. B.
den Boer. Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteuren
W. Leertouwer en G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per
week, 7,00 p. kw.; fr. p. p. 7,25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Vrijdag 3 febr. 1961
ADVERTENTIEPRIJS 27 cent per
m.m. Minim, p. advertentie 4.—
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (mar.. 8 regels)
25 cent per regel met een minimum
van 1,25. „Brieven bureau
van dit blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C., Middelburg.
Bureaus: Vlisslngerf Walstr. 58-60, tel. 2355 4 lijnen (b.g.g. 3608 of 3546); Middelburg, Markt 51, tel. 3841; Goes, Grote Markt 2, tel. 6140 (b.g.g. adv. 6213); Oostburg, G. P. de Pauwstr. 9, tel. 2395. Terneuzen, Brouwerijstraat 2; Zierikzee, red. rel 2425. adrn tel. 2094.
Radio-Lïssabon heeft donderdagavond een uit Recife afkomstig
bericht omgeroepen, inhoudend dat de gezagvoerder en de be
manning van de „Santa Maria" het schip hebben verlaten, waar
op thans door Brazilië beslag zou zijn gelegd. Uit het hoofd
kwartier van de Amerikaanse Atlantische vloot te Norfolk, in de
staat Virgina, wordt gemeld dat schout-bij-nacht Smith, de be
velhebber van het Amerikaanse eskader in de Caraïbische Zee,
donderdagavond heeft meegedeeld vernomen te hebben dat Bra
ziliaanse mariniers voorbereidingen treffen om aan boord van
de „Santa Maria" te gaan. Hij voegde hieraan toe: „Het ziet er
naar uit, dat het spel uit is".
Smith zei dat de Braziliaanse admiraal Fernandez Diaz zo juist
de „Santa Maria" had verlaten, waar hij heeft gesproken met
de rebellenleider Galvao. Van admiraal Fernandez had hij verno
men dat zich aan boord van de „Santa Maria" uitsluitend nog
24 rebellen bevonden. Alle andere opvarenden hebben het schip
verlaten. Admiraal Diaz had gezegd dat hij onverwijld maatre
gelen zou treffen om een compagnie Braziliaanse mariniers aan
boord van de „Santa Maria" te zetten. Hij sprak de hoop uit, dat
kapitein Galvao hem het schip vrijdag te 17.00 uur Ned. tijd of
ficieel zou overdragen.
De „Santa Maria" stoomde gisteren
de haven van Recife binnen, waarna
de landing volgde van de passagiers,
die twaalf dagen waren vastgehou
den. Doktoren controleerden de toe
stand der passagiers, waarna, de
eersten overstapten op sleepboten.
Op de kade stonden ziekenauto's en
autobussen te wachten. Douglas Pat-
ton, een van de 42 Amerikanen aan
boord van de „Santa Maria", vertelde
dat zich kleine ongeregeldheden voor
deden tegen het tijdstip van de lan
ding. Hij zeide dat leden van de be
manning een bewaker van kaperka
pitein Henrique Galvao een pak slaag
gaven.
Een aantal van de 850 Portugese be
manningsleden heeft vergeefs ge
tracht aan land te gaan voor Galvao
er eindelijk In toestemde de passa
giers te laten debarkeren. Eerder
verluidde dat Galvao zo snel mo
gelijk zee wilde kiezen na voorraden
aan boord te hebben genomen, on
danks de gemelde aanwezigheid van
Portugese en Spaanse oorlogsbodems
op zee in de buurt van Recife.
Niet naar Kongo
President Ifasavoeboe van Kongo
heeft een vcrzoclc om asiel Van
Galyao afgewezen, omdat
al zorgen genoeg heeft".
Met K.L.M. naar
ons land
De 44 Nederlandse passagiers van de
„Santa Maria", die ontscheept zijn,
bevinden zich in goede welstand. Zjj
hebben geen klachten over de behan
deling, die zij van de rebellen hebben
ontvangen.
De passagiers, over het algemeen
werknemers van de „Shell" en func
tionarissen uit de Antillen, zullen
met een speciaal vliegtuig van de
K.L.M. rechtstreeks naar Nederland
worden gevlogen. Er zijn talrijke
kinderen onder hen.
Zwijgplicht voor
Nederlandse
passagiers
(Van onze Haagse redactie) n
Met verbazing heeft men op H
het ministerie van buitenland-
s se zakén in Den Haag kennis m
genomen van uit de Brazili-
aanse havenstad afkomstige
berichten, die vermelden dat M
H de Nederlandse consul de Ne-
derlandse passagiers aan boord
van de Santa Maria zou heb-
H ben te kennen gegeven dat zij
zich dienden te onthouden van
het verstrekken van infotma-
ties aan de pers over hetgeen
zij hebben meegemaakt aan
boord van het' gekaapte schip.
s Een woordvoerder van het mi-
H nisterie in Den Haag deelde n
mee: er is beslist geen enkele
instructie van dien aard aan
H de vertegenwoordigers van de |l
Nederlandse regering in Bra-
zilië verstuurd.
fiiim*
President Kennedy heeft in een
gisteren aan het Amerikaanse
congres toegezonden economi
sche boodschap voorstellen ge
daan voor „het herstel van de
vaart in het Amerikaanse be
drijfsleven". Hij heeft maatre
gelen aanbevolen, welke volgens
de president beogen het land te
helpen op de weg van volledig
herstel en voortdurende groei.
Wanneer de voorgestelde maat
regelen voor deze taak onvol
doende mochten blijken, aldus
Kennedy, zullen binnen de eerst
komende 75 dagen nieuwe voor
stellen aan het congres worden
gedaan.
Het do'or de president ingediende pro
gramma omvat de volgende voor
stellen
Toeneming van de toevloeiing
van krediet voor binnenlandse
doeleinden door het stimuleren
van een daling in de renteta
rieven op lange termijn waar
bij tegelijkertijd de huidige ren
tetarieven voor gelden op korte
termijn gehandhaafd blijven,
teneinde te voorkomen, dat
gelden naar het buitenland af
vloeien.
Het stimuleren van de binnen
landse woningbouw door ver
mindering van de hypotheken,
welke in het bezit zijn van de
regering.
Uitbreiding van de periode,
waarin uitkeringen in verband
met de werkloosheid worden
ontvangen.
Hulpverlening aan gebieden,
waarin omvangrijke en chroni
sche werkloosheid voorkomt
door nieuwe wetgevingen op
het gebied van de ontwikke
ling.
Het scheppen van een voedsel-
verstrekkingsprogramma voor
behoeftige gezinnen.
Verhoging van de ouderdoms
pensioenen.
1.
Lonen omhoog
Een onmiddellijke verhoging
van het minimum-uurloon tot
1,15 dollar, binnen twee jaar
te verhogen tot 1,25 dollar
(het huidige minimum is 1
dollar).
Versnelling bij de uitvoering
van openbare werken teneinde
de werkloosheid te verminde
ren.
Aanvullende belastingfacilitei
ten voor investering in gebou
wen en installaties.
Besteding van meer middelen
aan onderwijs, gezondheidswe
zen, onderzoek en opleiding.
Investeringen
hulpbronnen.
in natuurlijke
In zuid en midden Limburg zakt
het Maaswater, maar in noord
Limburg benedén Venlo is er
nog was, de hoogste stand van
de rivier wordt hier vandaag
verwacht. De oude kern van het
dorp Bergen, waarop het ge
meentehuis staat, is sinds gis-
t middag een eiland gevvo
den. De verbinding tussen het
dorp en de rijksweg Venlo-Nij-
megen staat onder water, de
buurtschap Aijen is geïsoleerd,
evenals Well. Als vanochtend de
hoogste stand is bereikt, zal het
water liet peil van Kerstmis
1952 hebben bereikt.
De rivier staat zo hoog, dat hooglig
gende schepen niet onder de spoor
brug bij Venlo door kunnen, zodat er
een flink aantal schepen voor de
brug voor anker is gegaan. In het
dorp Geysteren wilde men het water
voor zijn door het aanleggen van een
nooddijkje, maar het water was
vlugger.
Adviescommissie
Oprichting van een nieuwe ad
viescommissie ten behoeve van
de president voor de politiek
wat betreft de verhoudingen
tussen werkgevers en werkne
mers teneinde „het tot stand
komen van collectieve arbeids
overeenkomsten, vrede in het
bedrijfsleven, gezonde loonpo
litiek, gezonde prijspolitiek en
prijsstabiliteit, een hogere le
vensstandaard, toegenomen
produktiviteit en de concurren
tiepositie van Amerika op de
wereldmarkt tc bevorderen".
Aan alle kanten werd het Portugese
schip „Santa Maria" belaagd door de
pers.
Deze radiofoto uit Recife laat zien
hoe een fotograaf van ,£iife", die er
in is geslaagd de romp van de „San
ta Maria" half te beklimmenvanaf
een touwladder aan leden van de be
manning smeekt hem aan boord te
laten voor het maken van foto's.
Voorlopig maakten de bemannings
leden alleen maar foto's van hem....
Het Oostenrijkse nieuwsagent
schap A.P.A. zegt van reizigers
uit Praag vernomen te hebben,
dat drie gewapende jongelieden
gepoogd hebben zich meester te
maken van een Tsjechosïowaaks
passagiersvliegtuig en de be
manning te dwingen naar een
westelijk land te vliegen.
Zij verwondden met revolverschoten
de 2e piloot en de marconist voor
dat zij overweldigd werden. Een pas
sagier werd licht gewond. Het voor
val zou vrijdag plaats gehad hebben.
Kort nadat het toestel uit Praag
was vertrokken, hadden de jongelie
den hun revolvers getrokken en de
passagiers in bedwang gehouden.
Twee van hen gingen naar de cockpit
en trachtten de bemanning te dwin
gen, een andere koers te nemen. De
eerste piloot liet het toestel een on
verwachte wending maken om de jon
gens in de war te brengen. Er volg
de een kort gevecht waarin leden
van de bemanning en enkele passa
giers de jongens wisten te overmees
teren. Het vliegtuig, dat op weg was
naar Bratislawa, keerde naar Praag
terug. Daar werden de jongens, die
alle drie ongeveer 16 jaar zijn, aan
de staatsveiligheidsdienst overgele
verd.
Blijkens een mededeling van de Oost-
duitse regering werken ongeveer een half
miljoen Oostduitse huisvrouwen een ge
deelte van de dag in fabrieken en kanto
ren. om het gebrek aan arbeidskrachten
te helpen opvangen.
STATISTIEKCIJFERS WIJZEN VIT:
Aantal studenten nog
beneden landelijk
gemiddelde
De deelname van Zeeuwen aan
het universitaire onderwijs is
vanouds gering. Van 1954 tot
1958 is zij echter meer gestegen
dan voor ons gehele land geldt.
Wij zijn nog vrij ver van het
nationale gemiddelde verwij
derd, maar zijn bezig de achter
stand in te halen. Dit zijn de
belangrijkste conclusies uit een
publikatie van het Centraal Bu
reau voor de Statistiek over de
sociale en regionale herkomst
van de studenten.
De redenen voor de nog altijd ge
ringe belangstelling is duidelijk. Voor
een deel liggen zij in de vrij grote
afstand van de universiteiten en ho
gescholen, waardoor de student, die
iedere avond huiswaarts keert, hier
vrijwel onbekend is. Daarom heeft
Groningen met zijn universiteit een
deelname-percentage (uitgedrukt in
1000 inwoners van 18-29 jaar) van
19,6 pro mille en Zeeland een van
11,6 pro mille. Nog lager komen
Drente met 9,2 pro mille, Noord-Bra
bant met 10,6 pro mille, en Overijsel
niet 9,3 pro mille. Aan de top staat
Utrecht met 20,3 pro mille, terwijl
het nationale gemiddelde 15,9 pro
mille bedraagt. Er spelen hierin na
tuurlijk nog andere factoren dan de
afstand een rol. De welstand bijvoor
beeld verklaart waarom Drente zo
laag uit komt. Het inkomen per ge
zin in Zeeland evenwel is ongeveer
gelijk aan het Nederlandse gemid
delde, zodat deze factor niet ongun
stig kan werken.
Plattelandskarakter
Een derde factor is het plattelands
karakter. Waar weinig steden
zijn waar dus de zogenaamde
urbanisatiegraad gering is wo
nen relatief weinig mensen die ge
rekend worden tot het hoger en
middelbaar milieu. Bijna 65 pro
cent van de studenten heeft een
vader die zelf een academische op
leiding heeft, fabrikant is. tot het
hogere en middelbare kader be
hoort. In ons gewest liggen deze
kaarten ongunstig. Hetzelfde geldt
voor de deelname van vrouwen, die
in Zeeland het geringst is en het
totale cijfer drukt. Daar staat te
genover dat het cijfer voor de man
nen er gunstiger uitziet dan het
totale cijfer.
V oorkeurvakken
De vraag aan welke vakken en uni
versiteiten de Zeeuwse studenten de
voorkeur geven is ook te beantwoor
den. Van 1954 tot 1958 is het aantal
studenten er toegenomen van 411 tot
524 of met 33 procent. In dezelfde
tijd bedroeg de stijging in ons land
22 procent. De grotere stijging in
onze provincie is vooral toe te schrij
ven aan de letteren en wijsbegeerte,
de diergeneeskunde, de economie, de
landbouwkunde, de genees- en tand
heelkunde. In de technische sector
heeft de Zeeuw vooral interesse voor
de weg- en waterbouw en de schei
kunde. Het aantal theologische stu
denten (24) mag gering lijken, bet
beloopt nog altijd 3 procent van bet
Nederlandse totaal (824).
De verschillende streken van Zee
land hebben geheel andere voorkeu
ren voor de universiteiten en hoge
scholen. Zij die letteren en wijsbe
geerte studeren hebben op Walcheren
en in Terneuzen een voorkeur voor
Leiden. Op de Bevelanden gaan zij
overwegend naar de Vrije (Gerefor
meerde) Universiteit in Amsterdam
(Zie slot pag. 2 kol. 6)
kantlijn
De minister van verkeer en water
staat werkt aan wijziging van
't wegverkeersreglement, waar
door het mogelijk zal worden, be
paalde straten of wegen te verbieden
voor een of meer soorten voertui
gen. Hij wil namelijk de mogelijk
heid openen om in de bebouwde kom
van een gemeente een aantal stra
ten te bestemmen tot zogenaamde
„speelstraten" voor kinderen. Het is
algemeen bekend, dat het gemoto
riseerde verkeer een groot aantal
slachtoffers maakt onder kinderen.
Vooral in oudere
stadswijken, waar
speelgelegenheid
schaars is en trot
toirs dikwijls ge
heel ontbreken,
staan spelende kinderen aan grote
gevaren bloot.
'ie gevaren zouden minder erg zijn
wanneer het gemotoriseerde verkeer
deze verouderde en moeilijke stra
ten vermeed, maar dat is op de
spitsuren niet altijd het geval.
Tijdens die spitsuren perst het mo-
torverkeer zich ook door straten, die
feitelijk ongeschikt zijn voor motor-
verkeer, maar waar toch veel kinde
ren spelen. De komende wetswijzi
ging zal nu aan gemeentebesturen
en andere wegbeheerders gelegen
heid geven het motorverkeer uit
enkele van die straten te weren.
Dat behoeft dan niet alleen in ver
ouderde stadswijken te geschie
den, want 't ligt voor de hand,
dat er ook in de nieuwe wijken wel
straten zullen zijn, die zonder groot
bezwaar voor het motorverkeer ge
sloten kunnen worden.
Men geeft daarmee aan spelende kin
deren een bescherming, die zij op
dit ogenblik missen en die zij blij
kens het grote aantal ernstige ver
keersongelukken, niet kunnen mis
sen.
Gehoopt moet worden, dat de ge
meentebesturen in de toekomst op
gepaste, maar toch ook doortastende
wijze van deze mogelijkheid gebruik
zullen maken.
Het staat wel vast dat daardoor een
aantal kinderlevens gespaard zal
worden en het initiatief van de mi
nister van verkeer en waterstaat
moet dan ook bijzonder worden toe
gejuicht.
Willem van Otterloo, dirigent van
het Residentie-orkest, heeft
geprotesteerd omdat staats
secretaris Scholten aan zijn advies
commissie voor het orkestwezen (de
cómmissie-Witteman) de vraag heeft
voorgelegd of ten behoeve van het
Concertgebouw-orkest als „nationale
instelling" bijzondere maatregelen
nodig zijn. Van Otterloo heeft nu de
ze week tijdens een persconferentie
betoogd, dat deze vraag een gevaar
lijke suggestie met zich meebrengt
en hij meent, dat uitvoering van de
ze suggestie voor het Residentie-or
kest funeste gevolgen zal hebben:
Amsterdam zal door een betere sala
riëring (de „bijzondere maatrege
len"!) altijd de beste krachten kun
nen aantrekken.
De vraag is interessant: is het Con
certgebouw-orkest een nationale in
stelling? In het buitenland het
valt niet te ontkennen wordt het
vaak inderdaad als hét nationale or
kest van Nederland beschouwd. Iets
anders is evenwel of deze kwalifica
tie alleen en uitsluitend gegrond is
op de hoge muzikale prestaties van
het orkest. Wij geloven dat niet. De
unieke plaats van het Concertge
bouw-orkest is meer een gevolg van
de optelsom: „fameus orkest plus di
rigentenreputatie (het orkest van
Mengelberg!) plus de naam Amster
dam" dan alleen van de prestatie.
Het Residentie-orkest heeft het in
dit opzicht veel moeilijker: het be
schikt immers niet over een be
roemde zaal, niet over een interna
tionaal bekende geschiedenis en niet
over de achtergrond van een stad
als Amsterdam, dat op zichzelf voor
buitenlanders al een begrip is. De
basis, waarop de reputatie „nationa
le instelling" rust lijkt ons nogal
smal, zeker wanneer bovendien in
aanmerking wordt genomen, dat het
orkest vrijwel uitsluitend in Amster
dam optreedt. Amsterdam is Neder
land niet.
Wij achten het begrijpelijk, maar
vooral ook redelijk dat Van
Otterloo heeft geprotesteerd.
Er behoort immers slechts één maat
staf te zijn om de „unieke" positie
van een orkest te bepalen, namelijk
de artistieke prestatie. En wij gelo
ven niet, dat in dit opzicht het
Haagse en het Amsterdamse orkest
veel verschillen. Wanneer de com-
missie-Witteman daarover moet ad
viseren, dan begeeft zij zich op het
gladde ijs van de subjectieve waar
debepaling. Laat zij maar liever op
de vaste wal blijven.
Het ongeveer 60-jarige echtpaar K.
uit Amersfoort is gisteravond om
het leven gekomen, nadat de auto
waarin ze waren gezeten in de
Drentse Hoofdvaart raakte.
Het ongeluk gebeurde onder Hijker-
smïdel, waar de rijksweg langs de
Drentse Hoofdvaart loopt. Oifiwonen-
den hebben wel getracht de portieren
van de auto te openen, maar het
lukte niet. Toen een kraanwagen het
voertuig had opgetakeld bleken de
inzittenden overleden. Mogelijk is de
mist oorzaak van het ongeluk.
