School-t.v.-plannen
in 't slop geraakt
,FAJA L0BBI" NOG TE ZIEN
TOT EN MET DONDERDAG
tneb §1"0
!l
rr
ra
EST
INTERESSANTE VONDSTEN
VAN NEDERLANDSE GELEERDEN
WOENSDAG 1 FEBRUARI 1961
raovixci&LË z k u w s e c o u it a s t
Vat Hilversum koe bij de horens
Trag:
i-komische
situatie
De wat speelse beeldspraak in de
kop boven dit artikel schildert U
wellicht een wat tragi-komische
situatie: een grote, goedige koe,
klem geraakt in een donker slop,
waarin zij niet meer voor- of ach
teruit kanwachtend op een
paar fikse handen die haar bij de
horens vatten en haar voorzichtig,
maar resoluut de goede richting
in duwen-
Toch een juist beeld van de toe
stand, waarin de pogingen om tot
het opzetten van Nederlandse
schooltelevisie zich op het ogen
blik bevinden en die we vooral
niet te zwaarwichtig moeten op
vatten, want al zouden we graag
schooltelevisie zien, het is tenslot
te geen kwestie van leven of
dooa.
Het zijn bekende Nederlandse
verschijnselen, die het ontstaan
van schooltelevisie begeleiden: de
noodzaak en ook de wil tot sa
menwerking, de moeilijkheden om
bij vele inzichten tot 'n juist ver
gelijk te komen, het lange be
studeren van de kwestie en het
vele bespreken- van de mogelijk
heden.
De serieuze, voorzichtige houding
van liet Nederlandse volk weer
spiegelt zich altijd weer in wor
dingsprocessen als dit en daar
om moeten we niet al te veront
rust zijn wanener het allemaal
niet dadelijk van een leien dakje
gaat. Nederland beschikt nu een
maal over meer bomen, waar kat
ten uitgekeken dienen te worden,
dan over leien dakjes.
Dit alles neemt echter niet weg,
dat de plannen voor schooltelevi
sie niet vorderen. Gaan we de ge
schiedenis van de onderzoekingen
op dit terrein na, dan vinden We
het begin in 1957.
Niet uit onderwijskringen noch
van omroepzijde werd toen aan
gedrongen op het vormen van 'n
commissie voor onderzoek.
De N.O.F. ziet ecu kennelijke
concurrentie in schooltelevisie, '1
onderwijs zou alles in eigen hand
willen houden, kortom, er heerst
een Babilonisclie spraakverwar
ring en deze heeft tot resultaat
gehad, dat de commissie een in
terim-rapport heeft ingediend,
dat voorstelt de kwestie geheel
over te lateu aan de onderwijs
organisaties, die achter de com
missie staan.
Verder zijn de besprekingen tus
sen N.T.S. en commissie ook in
het ongerede geraakt en zo zit op
het ogenblik alles vast. Een op
lossing van de kwestie langs de
tot nu toe gevolgde weg schijnt
niet te kunnen worden bereikt,
ook al omdat er geen overeen
komst bestaat tussen de inzichten
van het onderwijs zelf en die van
de. pedagogische centra die de
commissie steunen.
Het principe
Suggestie
Maar de suggestie daarvoor
kwam uit de elektronische indus
trie. Nederland telde toen nog
geen 100.000 televisietoestellen.
Dat de industrie in invoerïug van
schooltelevisie een zakelijk object
zag, is natuurlijk, en zeker niet
laakbaar.
De commissie stelde zich ten de-
partemente voor en minister Cals
verleende haar officieel bestaans
recht. Van toen af aan was het
geen kwestie meer van industriële l:
maar van ideële bedoelingen.
De commissie werd samengesteld
door afgevaardigden van de Ne
derlandse pedagogische centra en
de N.O.F. (Stichting Nederlandse
onderwijs film). Later werden er
ook vertegenwoordigers van over
heid en N.T.S. in opgenomen.
Vier jaren overleg in de boezem
van de commissie heeft niet tot
het gewenste resultaat geleid. Het
doel van de commissie is tweele
dig: zij dient de minister te ad
viseren over de wenselijkheid van
schooltelevisie en over 'n plan tot
organisatie daarvan.
Over het eerste punt. bestaat geen
verschil van mening meer, al is
het onderwijs er niet zo bijzonder
op gebrand. Maar over hot twee
de punt kan men het niet eens
worden.
De N.T.S. (en met haar de om
roepverenigingen die de N.T.S.
vormen acht het noodzakelijk dat
zij de programma's na overleg
met het onderwijs uitvoert, om
dat televisie nu eenmaal techni
sche en praktische kanten heeft,
die de buitenstaander niet kent.
Voetbaltoernooi voor
radio- en t.v.-medewerkers
Op 18. 19, 20, 21 en 22 mei houdt
de Fraiise radio en t.v. een inter
nationaal voetbaltoernooi, waar
aan uit acht verschillende landen
radio- en televisie-elftallen zullen
deelnemen.
De sportieve ontmoeting zal wor
den gehouden in Annecy bij Cham-
bery ln Frankrijk. De deelnemende
landen zijn België. Duitsland. En
geland, Italië, Nederland. Oosten
rijk, Zwitserland en Frankrijk. Al
deze landen hebben in principe de
uitnodiging aanvaard. Er bestaat
echter een mogelijkheid dat Enge
land niet zal kunnen deelnemen.
Mocht dit zo zijn dan zal West-
Duitsland voor een tweede elftal
zorgen. Het winnende elftal ont
vangt een beker, de „Coupe
d'Eurovision".
Het ligt in de bedoeling het toer
nooi ook in de komende jaren te
houden.
Schooltelevisie betekent: onder
wijs, en niet voor niets is in Ne
derland de schoolstrijd gestre
den. Daaroni zullen de confessio
nele omroepverenigingen ook liet
televisie-onderricht op levensbe
schouwelijke basis willen zien en
de andere zullen de richting van
het algemeen onderwijs willen
volgen.
Om hierin tot overeenstemming
te geraken is ook een moeilijk
punt. temeer omdat, indien er
zendtijd ter beschikking wordt
gesteld daarvoor, het toch niet
zo ruim zal wezen, dat elke om
roepvereniging naar hartelust kan
uitzenden, afgezien nog van het
feit dat dit niet eens te financie
ren zal zijn.
Nog een ander onderwerp speelt
mee: welk sort onderwijs moet
worden gegeven? Een aanvulling
op het lesrooster of leesstof die
buiten het schoolonderwijs om
gaat?
Wij mogen Intussen gerust aan
nemen, dat, indien Hilversum zelf
lot enige actie zal overgaan, er
voorlopig uitsluitend „neutrale"
onderwerpen, bijvoorbeeld op het
gebied van scheikunde of prakti
sche aardrijksknnde aan de orde
zullen komen. Maar het zij na
drukkelijk gesteld, er staat in de
ze niets vast.
Jeugdtelevisie
op de Antillen
Curacao kent een vereniging
..Jeugdteleparade'" (in de lands
taal „Hubentud Na Marcha" ge
naamd), waarvan een aantal auto
riteiten, onder wie gouverneur
Speekenbrink en premier Jonck-
heer, het beschermheerschap heb
ben aanvaard. In deze vereniging
hebben zich enige tientallen jonge
lui verenigd, die zicli, zo is in de
statuten van de organisatie vast
gelegd, tot doel hebben gesteld
terwille van de Antilliaanse jeugd
een volstrekt niet-comniercieel te
levisie-uitzendingen te verzorgeu,
zonder onderscheid van school, af
komst, godsdienst, politieke rich
ting of ras.
Iedere woensdagavond van zes tot
half zeven hebben de jongelui de
beschikking over de zender van
Telecuracao, de tijd waarop de
meeste Antilliaanse jongeren wel
thuis zijn. Tot nu toe zijn de jonge
lui erin geslaagd enige films met
actuele gebeurtenissen op de beeld
buis te brengen en de plaatselijke
bladen hebben zich gunstig over
deze prestaties uitgelaten. De ge
luiden worden vastgelegd op een
draagbare bandrecorder.
De films vragen echter een belang
rijk deel van het budget van de
vereniging en daarom zijn de jon
gens en meisjes dan ook verheugd,
dat de kosten worden gedragen
door de televisie, tenminste als de
films een nieuwselement bevatten.
Zo hebben zij in het verleden de
kijkers getuige kunnen laten zijn
van de koninkrijksdag 15 dec.en
de aankomst van nieuwe vliegtui
gen voor de marinelucht vaart-
dienst. Binnenkort zullen films
worden vertoond, gewijd aan het
waterskiën op Aruba en de flamin
go's op Bonaire. Daarnaast staan
tal van andere activiteiten op het
programma. Zo wil men voor de
camera's een actie ten bate van de
t.b.c.-bestrijding houden, cr wordt
gedacht aan een quiz, die op een
behoorlijk peil moet staan en ook
wil men een muziekconcours, in
dividuele deelnemers dan wel in
groepsverband, organiseren.
De jongelui hebben echter één
grote wens: zij zouden zo gaarne
via groepjes Nederlandse jongens
en meisjes, die vaste voet hebben
bij de Nederlandse radio en televi
sie, hun films eens in Nederland
willen laten zien. niet om te tonen
wat zij wel hebben gepresteerd,
maar om de Nederlanders wat
meer te laten zien van de Neder
landse Antillen.
Tijdens het A.V.R.O.-t.v.-pro-
gramrna Muziek-Mozaielcont
ving Willem O. Duys maandag
avond de harpiste Rosa Spier.
RADIO- EN T.V.-RUBRIEK
vroren, 3! cv» evt
scArijvcvt
VANDAAG
T elevisie
In de middag ln-engt de N. T. S.
tien minuten „Verrekijker", een
internationaal jeugdjournaal (om
17.00 uur) en komt daarna de
A.V.R.O.-t.v. met „Rooster", ac
tualiteiten en feiten voor oudere
kinderen-
De K.R.O. brengt in de avonduien
om 20.20 uur de „Musicbox".
waarin o.a. de Franse chanson-
nière Carole Vernay, Mella
Weersma, de King Brothers en
Los Chilenos optreden.
Walter Kous bedient weer deze
speeldoos-van-deze-tijd.
Om 20.50 uur wordt onder de ti.
tel „In gemeenschap van goede
ren" een filmreportage gegeven
over het leven van de zusters
Augustinessen van St. Monica-
Reporter is Jacques Idserda. De
produktie is van Jan Braakhuis,
B.B.C. brengt zonsverduistering
op Europese schermen
Kijkers in West Europa zullen volgende maand de zonsverduistering
op hun televisiescherm kunnen gadeslaan.
De B.B.C. heeft bekendgemaakt dat zij deze gebeurtenis op .15
februari zal uitzenden. De uitzending zal door de Eurovisie worden
overgenomen.
De zonsverduistering zal kort na het aaanbreken van de dag in de
Golf van Biskaye te zien zijn. De televisiecamera's zullen de zon
de anderhalf uur van haar verduistering trachten te volgen.
Bovendien zullen de camera's de schaduw van de m^an trachten te
achterhalen door van land tot land vooruit te woren overgeschakeld.
Hierbij zullen Frankrijk, Italië an Joego-SIavië betrokken worden.
Manus van de Kamp zorgt voor
samenstelling en regie.
Om 21.20 uur geeft A. van Dom
burg weer zijn actuele filmkritiek
in het programma „Camera", om
21.40 volgt de derde les in de se
rie „Onze arme rijke taal", een
„avondcollege Nederlands in com
binatie met een schriftelijke cur
sus van 't Nederlands schriftelijk
sutdiecentrum te Culemborg."
België Vlaams brengt om 20.J30
uur een t.v.-spel „Schipper naast
Mathilde", om 21.3 0 uur „Belang
rijke feiten uit de geschiedenis
van de 20ste eeuw", derde deel:
„Het einde van de gevechtswa
gen". Om 22.05 uur kan men ken
nismaken met Eelco Schuller, het
geen voor Nederlanders wel niet
de eerste kennismaking zal zijn.
Radio
De VARA brengt om 13.45 uur
een gesproken portret van Geor
ges Simenon, geschreven door
Ha lbo C. Kool, die ook veel van
Simenons werken in het Neder
lands vertaalde. Om 14.00 uur is
er een jeugdconcert, waarin Dick
de Reus, viool en Gerard Henge-
veld piano, optreden. De hoofd
schotel van het VARA-progr'am-
ma is weer een hoorspel: „Haar
naam was Henrietta Szold
men noemde haar de moeder van
vijfendertigduizend kinderen." S-
de Vries jr., die het schreef en
regisseerde noemt het een hoor
spelreportage.
Bij de N-CJt.Y. concerteert 0111
20-15 uur het Concertgebouwor
kest o.l.v. Hans Rosbauu niet Ro
bert Casadesus. piano, als solist.
Dit is dan weer eens een volledig
concert, dat gaat dnren tot half
11*
FILMS IN ZEELAND
Boeiende kleurenfilm
over een prachtig land
ALHAMBRA (Vlïssïngen), CI
TYTHEATER (Middelburg) en
GRAND (Goes) zetten tot en
met donderdag de vertoning
van „Faja Lobbi", Herman van
der Horst's boeiende impressie
van Suriname voort, hetgeen
betekent dat men nog enkele
dagen gelegenheid lieeft 0111 een
uitstekende kleurenfilm te gaan
zien, die een poëtisch en tegelijk
ook realistisch beeld geeft van
een prachtig land.
In ecu gemakkelijke bioscoopstoel
vergezelt men het echtpaar Van der
Horst op zijn reis naar het buitenland,
v/aar de bioloog Van der Horst werd
geboeid door de schitterende natuur,
het dierenleven en als cineast niet in
liet minst door de mens, die zich in
die natuur een plaats heeft veroverd,
waar voortdurend voor gevochten
moet worden.
Het verhaal, dat Van der Horst in zijn
film vertelt is het simpelste dat men
zich indenken kan. Hij toont ons de
indiaan, de bosneger, de creool, Chi
nees en Hindostaan in zijn eigen om
geving en in het dagelijks leven en
hij wil ons laten zien hoe veel dat in
wezen lijkt op ons eigen bestaan.
Tafereeltjes als die van spelende
indiaanse kinderen, een baby die
gebaad wordt in de rivier, dansen
de bosnegers en marktende wou
wen in Paramaribo maakten door
hun gewoonheid indruk op Van dei-
Horst. Aan de andere kant werd
hij geïmponeerd door de krachten,
die in het zich ontwikkelende land
vrijkomen. De prachtige opnamen
van de strijd, die bosnegers voeren
tegen de stroomversnellingen, een
gevecht, dat nooit zonder gevaar
'is. maar altijd Jachtend wordt, ge
voerd. illustreren die gevoelens
het best.
Flitsen van explosies, roterende
machine-onderdelen en bergen erts
geven een beeld van Suriname's in
dustriële ontwikkeling.
Daartegenover staan de opnamen,
die Van der Horst maakte in de kam
pongs van het Javaanse bevolkings
deel en op de rtjstvelden van de
Hindostaanse groep, die een lande-
I lijke rust ademen en fel contrasteren
met beelden uit de stad. waar koto-
missies een kleurig facet vormen van
een dynamische, maar uiterst vreed-
I zame samenleving.
Volgende film
Van der liorsl en de pilaris!, die
het laatste deel van ..Faja Lob-
bi", het deel. dal in Paramaribo
..speelt", inleidI met een creool
lied.
(Advertentie)
*t helpt en
RED BANC
't is lekker
5- ROOSENDAAL
We kunnen het Van der Horst niet
kwalijk nemen, dat Paramaribo
met zijn heterogene bevolking er
in de film het karigst van afkomt
en dat hij meer aandacht besteed
de aan dc indianen en bosnegers
in de binnenlanden. In de Suri
naamse wouden bracht hij de
langste tijd dooi- van zijn zeven
maanden durende bezoek aan het
land.
De moeilijke reis over de rivieren en
de hoge kosten eraan verbonden ma
ken het begrijpelijk, dat Van der
Horst elke gelegenheid om te filmen
heeft benut. Wellicht, dat zijn volgen
de film over Suriname meer zal laten
zien van liet leven in Paramaribo,
Coronie en Nickerie. want dat hij er-
een tweede film gaat maken staat
vast.
ELECTRO (.Middelburg) vertoont
deze week een film met Dominique
Wilms, te weten „Striptease en gang
sters", een rolprent, die ons ïn „het
milieu" introduceert.
LUXOR (Vlissingcn) draait „Wapens
voor Mexico", een avonturenfilm met
Robert Mitchum en Julie London in
de voornaamste rollen.
Onderzoek naar gezonken
Russische freiler
Dc Britse inlichtingendienst is van
plan niet kikvorsmannen van de ma
rine en andere deskundigen een on
derzoek in te stellen naar een gezon
ken Russische treiler waarvan uien
aanneemt dat hij een moderne radar-
uitrusting aan 'boord had, aldus is
gisteren door het Engelse blad „Daily
Mail" bekendgemaakt.
De treiler Olenevod zonk tijdens een
zware storm bij de Shetland eilanden.
Twintig bemanningsleden kwamen
om liet leven.:
Koningin Fabiola
peetmoeder
f§ De heer en mevrouw .Vicholus
§1 Lelotte, die twee jaar geleden
uit België naar Canada emi-
H gveerden, maal.ten dezer da-
yen koningin Fabiola tot pete-
s moei van hun dochter. M
Daarmee bleien zij trouw aan se
H een Belgische traditie, dat de g
f§ koningin peetmoeder is van de g
zevende in ongebroken succes-
-sie geboren dochter. Het. echt-
paar heeft nu -.eren dochters, g
g De nieuwste aanwinst in het g
gezin heet Fabiola. Thërese.
M LauraPrincess/-. De echt-ge- g
note can dc Belgische consul- g
g generaal had bij de doopplech-
tigheid op als verteyemcoor-
digster van koningin Fabiola, g
g die hiertoe reeds eerder toe- 5
stemming hud gegeven.
Illllllllllllllllllllllllllllllllllfllllllllllllllll!llllllllllllllllllllll(|llllli ll'flÜT
Hond met jongen alleen
in huis achtergelaten
(Van onze correspondent)
I De Apeldoornse politie lieeft proces-
j verbaal opgemaakt tegen de 22-
1 jarige mevrouw J. li.-van W. .uit
1 Beekbergen. Mevrouw B. had enige
tijd geleden, toen haar man ïn het
j ziekenhuis werd opgenomen, haar
I huis verlaten en zich elders geves-
tigd. Zij had een hond niet twaalf
jongen thuis achtergelaten,
j De dierenbescherming heeft zich de-
I zer dagen toegang verschaft tot de
woning en constateerde daar een
j enorme stank in huis en veel vuil op
de vloer. Eén van de honden lag dood
in dc mand en in het asiel waarheen
de honden werden gebracht moesten
nog zes andere honden worden afge-
I maakt.
Comité wil openbaar
onderwijs bevorderen
1 Op initiatief van de hoofden van drie
openbare scholen te Delft is een laii-
I dclijk „Actie-comité openbaar onder
wijs" opgericht. Het comité wil een
„Stichting tot bevordering van het
Openbaar Onderwijs" in het leven
roepen. Het bestuur van het comité
wordt gevormd door de lieren J. van
Mourik. D. Wijbenga en J. Vonk.
Ter toelichting op dit initiatief wordt
medegedeeld, dat bij zeer velen in den
lande de bezorgdheid is toegenomen
over het tekort aan inzicht ten aan
zien van de grondslagen van het
openbaar onderwijs en de gevaren,
die door dit gemis dc openbare school
bedreigen.
Openbare verschijning
Belgisch koningspaar
Voor het eerst sinds hun huwelijks
inzegening zijn koning Boudewijn en
koningin "Fabiola maandagavond in
het openbaar verschenen, toen zij 'n
galavoorstelling bijwoonden van Mo
zart s opera „De toverfluit", die door
de Belgische persvereniging in de
Muntschouwburg te Brussel was ge
organiseerd.
Enkele honderden mensen die zich
voor liet theater verzameld hadden,
riepen „lang leve de koningin" en
..lang leve de koning", toen het ko
ninklijke paar arriveerde.
De koningfin droeg een wit satijnen
gewaad, de koning was gekleed in
het. uniform van lui tenant-generaal
van het Belgische leger.
Prinses Anne schaatste
Prinses Anne van Engeland heeft
maandag haar eerste schaatsles ge
kregen. Te Buckingham Palace wérd
na afloop bekendgemaakt dat de
eerste schreden van de prinses op
de gladde ijzers moesten worden ge
zien als behorende bij liaar opvoe
ding.
Dc 10-jarige prinses kreeg een uur
lang les van Arnold Gerseliweiler.
de trainer van Sjoukje Dijkstra, die
speciaal voor dit ene uur op de ijs
baan van Richmond, uit Berlijn was
komen overvliegen. Gerschwêiler is
weer vertrokken naar Da vos en voor
prinses Anne betekent dit voorlopig
heteinde van een kortstondige
schaalsvreugde.
ONDERZOEK IN JORDANIË
Beker met beeltenis van
Ramses II opgegraven
De Nederlandse archeologische ex
peditie naar Deir Alia in Jordanië,
die financieel wordt mogelijk ge
maakt door een subsidie van de Ne
derlandse Organisatie voor zuiver-
wetenschappelijk onderzoek te *s-
Gravenhage, heeft enkele voor het
onderzoek belangrijke ontdekkingen
gedaan. Het vorige jaar zijn te Deïr
'Alla reeds smeltovens gevonden, die
hoofdzakelijk dateren uit de tiende
eeuw voor Christus. Thans is op een
lager niveau aan de noordzijde van
de ruïne-lieuvel een grote stadsmuur
gevonden.
Deze muur is tijdens een verwoesting
geheel door brand vernield. Het is
gebleken, dat de muur op een ste
nen fundament is gebouwd. In latei-
tijden legde nien te Deir 'Alla geen
stenen fundamenten meer. maai
bouwde men alle muren op het
grondvlak, zonder fundamenten.
De thans gevonden muur markeert
het einde van dc zogenaamde late
bronstijd. De verwoesting moet heb
ben plaatsgehad tijdens ot na de
regering van farao Ramses II van
de 19de dynastie, aangezien deze
bouw, die zich aan de binnenkant
van deze muur bevindt, een beker
vari geglazuurd aardewerk bleek te
bevatten met de beeltenis van deze
farao. Hetzelfde gebouw, waarvan
praktisch slechts dc vloer is be
waard gebleven, bleek een aantal
voor die tijd kostbare voorwerpen
te. bevatten, welke erop duiden, dat
men met een heiligdom te maken
heeft.
De verwoesting van de stad uit
de late bronstijd markeert op
duidelijke wijze de scheiding tus
sen late bronstijd en vroegere
ijzertijd. Het aardewerk uit beide
tijdperken is van een geheel ver
schillend karakter. De vondst van
de jongste sporen van de late
bronstijd is van groot belang voor
het onderzoek van de expeditie,
aangezien hiermede buiten twij
fel is ltomen vast te staan dat
de bewoning van de plaats on
onderbroken is voortgegaan se
dert de late bronstijd.
Het onderzoek van de leider van de
expeditie, dr. H. J. Franken, docent
van de theologische faculteit van de
rijksuniversiteit te Leiden, betreft
spéciaal de chronologie van heide
genoemde- tijdperken.
