Afscheid J.L.R. Kapitz
van Walcherse B.B.
Na nylon en gietasfalt proef met
zandasfalt in Grevelingen
Zeeuwse Almanak
in
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
WOENSDAG 11 JAN UAÊi 1961
Arts uit Domburg kwart
eeuw te Deventer
De in Domburg geboren arts K.
Vaandrager heeft vorige week zijn
25-jarig jubileum herdacht als arts
te Deventer. De patiënten in deze
stad hebben dit feestelijke feit niet
onopgemerkt laten passéren. Zij bo
den de zilveren dokter enkele ge
schenken onder meer een televisie
toestel aan. Dat dokter Vaandrager
een belangrijke plaats inneemt in de
Deventer gemeenschap, bleek ook
duidelijk uit de vele blijken van be
langstelling.
Installatie mengt
zand met bitumen
IN EN OM de Grevelingen ge
beuren sinds maandag wondere
dingen. Bij de plaat van Oude
Tongen ligt een hopperzuiger
zijn best te doen zand op de
kant te brengen. Op de wal, bij
de werkhaven te Bruinisse.
staat een langgerekte, ingewik
kelde installatie, een netwerk
van trechters, buizen, ketels en
transportbanden. Daarin wordt
het zand verwarmd tot honderd
twintig graden Fahrenheit. Zo
dra het plaatzand dit „behaag
lijke temperatuurt je" heeft be
reikt, glijdt het in onderlossers,
die door gehaaste sleepbootjes
de Grevelingen worden opge
trokken. Het zand heeft nog al
tijd een temperatuur van negen
tig graden Fahrenheit, als de
onderlossers het weer in de
Grevelingen laten verdwijnen.
Zand utt hët water, zand verwar
men, zand weer in het water. Een
aardige, wat naïeve bezigheid, die
bfl de belastingplichtige toch wel
enige bedenking oproept. De sleu
tel tot deze wondere dingen is
echter te vinden in de installatie,
die de N.V. Bitumarin uit Rosma
len In overleg met Rijkswater
staat aan de werkhaven heeft op
gesteld. Het is een menginstalla-
tie, waarin drie procent bitumen
aan het zand wordt toegevoegd.
Als „eindprodiikt" levert de installa
tie een donkergrijze substantie, die
„zandasfalt" wordt genoemd. Dit
zandasfalt bezit een aantal eigen
schappen, die het uitermate geschikt
maken voor waterbouwkundig ge
bruik. De toevoeging van de bitumen
bewerkstelligt dat de zandkorrels
elkaar vasthouden en onder water
j een vrij harde „koek" vormen, die
i grote stroomsnelheden kan weer-
I staan.
De bruikbaarheid van zandasfalt
j wordt thans in de Grevelingen be
proefd. Van groot belang is daar
bij het percentage bitumen, dat
1 aan het zand wordt toegevoegd.
Zo is reeds gebleken, dat een bi-
tumengehalte van 2,67 te laag
moet worden geacht. Een procï
met 3,33 viel gunstiger uit.
Installatie
i De menginslallatie bestaat uit een
aantal trechters, waaruit het nog
natte zand op een transportband
valt. Deze band brengt het zand op
de zogenaamde „koude ladder", die
het zand omhoogbrengt en het in een
droogtrommel werpt. Hierin wordt
alle waterdamp uit het zand gecen
trifugeerd. Het droge, warme zand
komt via een „warme ladder" in de
eigenlijke menginstallatie, waar de
bitumen worden toegevoegd. Ten
slotte glijdt het nog wanne zandas
falt via een transportband in onder
lossers.
Deze brengen het zandasfalt bulten
de werkhaven, waar het wordt ge
klapt op de grens van het natuur
lijke talud van de Grevelingen en dat
deel van de bodem, dat eveneens-
bij wijze van proef met nylonmat-
ten is afgedekt. De nylonmatten
worden hierdoor „opgesloten" en al
dus kan worden voorkomen, dat de
stroom cr vat op krijgt. Binnenkort
zullen duikers een onderzoek instel
len. hoe het zandasfalt zich onder
water gedraagt.
Indien deze proef slaagt, liggen
er zeker mogelijkheden voor dit
nieuwe produkt, dat kan worden
gezien als een vervanger van de
duurdere en moeilijker verkrijg
bare produkten als klei en liente
stortsteen.
Dit betekent niet, dat zandasfalt ln
de plaats zal komen van de min
steen, dat thans op grote schaal als
vervanger van de klei wordt ge
bruikt.
Zandasfalt zal daar bijzonder goed
bruikbaar zijn. waar mijnsteen klei
niet kan vervangen. Mijnsteen is na
melijk te onsamenhangend om goed
tegen stroom bestand te zijn.
Op het ogenblik produceert de
„proeffabriek" aan de werkhaven bij
Bruinisse veertig ton zandasfalt per
uur, maar het is de bedoeling, de ca
paciteit tot honderd ton per uur te
verhogen.
„BEZIELENDE VOORBEELD"
<4
Zilveren penning
voor pionierswerk
TIJDENS EEN bijeenkomst in
de trouwzaal van het Middel
burgse stadhuis heeft de heer J.
VAN
TOT
NEGENTIG
Ken opmerkelijke verjaardag, maan
dag Jongstleden in Bruinisse. De heer
Wolfer Jumelet Mathz. werd negentig
jaar. Daarmee is hij niet de oudste
mosselkweker van Bru. Nooit geweest
zelfs, maar wel is hij de oudste na do
heer D. de Ronde. Zoals bekend zijn
er op Bru heel wat Jumeletten. dus
de verjaardag ging niet onopgemerkt
voorbij. Temeer daar er in de laatste J
anderhalve eeuw geen Jumelet ouder
dan tachtig jaar is geworden. Een hal
ve eeuw lang voer Wolfer Jumelet op
de Bru 2 met zijn broer op Belgische
plaatsen als Antwerpen om er de mos-
selen te brengen. Buitengewoon for-
VOORSTELLING
„Nou moet, tic vanavond weg", sprak
die, oom te Vlissingen tot zijn vijf'
tienjarige neef, die bij hem logeerde
„maar denk er om: niet te laat
naar bed".
Neef beloofde het.
Hij is ook inderdaad vroeg naar bed
gegaan. Dat bleek oom, toen hij even
'na middernacht thuiskwam. Neef
was nog wakker en zelfs zeer be-,
loust wakker. Hij leunde behaaglijk
in de kussenseen leeslampje gericht
op een boeiend boek. Naast zijn bed
had hij een tafeltje opgesteld en op
dat tafeltje registreerde oom: twee
flessen met verschillende likeuren,
twee glaasjes, een schaaltje zoute
pinda's, een doos sigaretten en een
asbakje.
Neef was er om acht. uur al ingekro
pen. Vanuit zijn bed had hij, door een
tussendeur open te laten, ook nog
een televisieprogramma kunnen zien.
Oom stond net op het punt zijn neef
een weinig bestraffend toe te spre
ken, toen deze innig tevreden ver
klaarde, niet een al de heerlijkheden
omvattend armgebaar: „Ziet U, zó
stel ik me nou de hemel voor!"
Oom heeft het er toen maar bij gela
ten..,*
tuinlijk waren ze echter niet. zodat
ongeveer 30 jaar geleden de Bru 2
werd vastgelegd.
HAVENBEELD
De haven van Bruinisse heeft in
afgelopen jaar en in het bijzon
der tijdens de laatste bietencam
pagne de nodige drukte gekend.
Óm precies te zijn voeren 549 sche
pen in 1961 de haven in en uit om
te brengen 983 ton kleigrond, 5689
ton zand, 6045 ton grind, 400 ton
cement, 142757 kilo pulp, 109933
kilo zeesterren en 65784 kilo zee
bliek. Afgevoerd werden 28.547.870
kilo bieten (116 scheepsladingen
85080 kilo aardappelen en 500 kilo
staaldraad. Vijftien draglines wer
den aan- en afgevoerd.
TINGELTANGEL
Genoten heeft men dezer dagen te
Axel in „Het Centrum" van cabaret
„Tingel-Tangel" uit Amsterdam met
liet nieuwe programma „Hausse
Hausse Hoera". Medewerkers Conny
Stuart, Marijke en Syto Hoving en
Paul Deen zetten een vlot afgewerkt
programma, met uiteraard de nodige
politieke grapjes, op de Axelse plan
ken. Zowel teksten, liedjes, conferen
ces als pianobegeleiding van Wouter
Denijs vielen uitstekend in de smaak.
INSTALLATIE EN BANDEN
De Horde van de Schout-bij-
Nacht Doormangroep" te Hein-
kenszand heeft er sinds zaterdag
middag een assistentwelpenleidster
bij. Tijdens een speciale bijeen
komst van deze horde van de pad-
vindersgroep is het zóver geko
men, toen akela, mevrouw Piernage
uit Middelburg, mejuffrouw M. C.
Nieuwenhuyze als zodanig heeft
geïnstalleerd. Akela Meulblok
maakte meteen van de gelegenheid
gebruik om enkele welpen te on
derscheiden en zo ontvingen Onnie
Geleedst, Kees Beenhakker en
Geert van Maanen hun eerste ster.
Michiel Zonnevylle. Kees Beenhak
ker en Kees Nagelkerke kregen
gidsbanden, Nico de Regt en Peter
Brand werden met de gids-helper-
band getooid. Adje Nagekerke cn
Willy Sanderse werden echte welp.
L. R. Ivapitz afscheid genomen
als kringhoofd van de Walcher
se I5B (Zeeland I). Van ver
schillende zijden werd de heer
Kapitz dank gebracht voor de
pioniersarbeid, die hij sinds
1952 verricht heeft voor de Wal
cherse Bescherming Bevolking.
Deze waardering deed de stich
ting Bevordering Bescherming
Bevolking tot uiting komen in
de aanbieding van de zilveren
penning aan de scheidende BB-
functionaris.
De bijeenkomst werd geopend dooi
de voorzitter van de kringraad op
Walcheren, burgemeester mr. Joh. de
Widt van Middelburg. „Aan de ene
kant", zo betoogde de burgemeester,
is 'n afscheid droevig, maar ander
zijds is er toch ook de voldoening
voor hetgeen K.H.B.B. Kapitz heeft
gedaan". Mr. De Widt memoreerde,
dat de heer Kapitz aanvankelijk de
leiding van de BB op Walcheren
kreeg voor „halve dagen". „Daartoe
bepaalde U zich echter niet", aldus
de kringraadvoorzitter, „want full
speed" ging U hele "dagen aan het
werk".
De heer De Widt wees er vervol
gens op, dat de heer Kapitz zeker
geen gemakkelijke taak heeft ge
had, temeer omdat de BB helaas
nooit bijzonder populair geweest
is. De instelling van het Neder
landse volk maakte het bijzonder
moeilijk voor de overheid om de
noodzaak van een dergelijke orga
nisatie ingang te dóen vinden. „U
zag niet alleen de noodzaak er
van in, maar had bovendien de
capaciteiten en de energie om de
mensen van de noodzakelijkheid
te doordringen", zei Middelburgs
burgemeester. Namens de kring-
raad en het gemeentebestuur van
Middelburg de heer Kapitz was
ook hoofd van de Middelburgse
BB dankte de burgemeester
het scheidende kringhoofd voor
zijn werk.
Speciaal waardeerde mr. De Widt de
activiteiten, die de heer Kapitz nog
had ontplooid in het laatste jaar, na
dat hij reeds eind 1959 „weg had mo
gen gaan", maar op verzoek van de
kringraad ondanks zijn minder goe
de gezondheidstoestand was aange
bleven. De burgemeester bood de
heer Kapitz tot slot een boekenbon
aan, terwijl er voor mevrouw Kapitz
bloemen waren.
Té voortvarend
De provinciaal commandant van de
BB, mr. L. A. Kakebeeke, sprak na
mens de plaatsvervangend comman
dant, de kringhoofden en het H.B.B.
van Vlissingen dankwoorden voor de
grote mate van collegialiteit en
vriendschap, die steeds van de hoer
Kapitz ontvangen was. De heer Ka
kebeeke bracht tevens de speciale
dank over van de commissaris dei-
koningin in Zeeland. „Wij hebben U
slechts weinige malen horen klagen,
maar dat kwam dan nog, omdat U
té voortvarend was", verklaarde mr.
Kakebeeke.
„U bent het bezielend voorbeeld ge
weest, dat inspirerend heeft gewerkt
op de Walcherse noodwachters", al
dus betoogde de heer H. Tilenius
Kruithof, die sprak namens hët be
stuur van de Bevolking te Den Haag.
Deze wees er verder op, dat de heer
Kapitz zich steeds heeft moeten aan
passen aan de veranderde omstan
digheden, die de atoonibombestrij-
ding met zich bracht.
Voor zijn werk om op Wal
cheren een parate BB-organisatic te
scheppen ontving de lieer Kapitz van
de stichting BBII de zilveren pen
ning, met de inscriptie: „Bezielende
leiding, opbouw organisatie BB-kring
Z I".
De lijdelijk opvolger van de heer
Kapitz, het hoofd van de Vlissingse
BB, J. P. van der Leelie, verklaarde,
bij de overname van de bescheiden
geconstateerd te hebben, dat de Wal
cherse BB voor 100% is georganiseerd
en geregeld. Hij had daarvoor veel
waardering. Tot slot bracht de heer
J. F. C. van»Kamer namens de staf
van ,,Z I" dank voor de prettige sa
menwerking. Het scheidende BB-
hoofd ontving bij deze talrijke woor
den tevens stoffelijke blijken van de
waardering van de Walcherse BB.
De heer Kapitz sprak tol slot een
dankwoord, waarin hij er de nadruk
op legde, dat slechts dank zij de sa
menwerking met de andere functio
narissen de huidige BB in Z I opge
bouwd kon worden.
Middelburg kreeg
er 150 inwoners bij
De bevolking van Middelburg is
in 1960 toegenomen met 150
personen van 22.419 tot 22.569.
Deze vooruitgang is met name
te danken aan een geboorte
overschot van 208. Er vertrok
ken 56 personen meer (1306)
uit de Zeeuwse hoofdstad dan
dat er zich vestigden (1250).
Gespecificeerd ziet het overzicht van
de loop der bevolking over 1960 er
als volgt uit.
Op 31 december 1959 bedroeg het
aantal ingezetenen 22.419 (10.849
mannen en 11.570 vrouwen). Dit
aantal vermeerderde door .geboorte
met 414 (210 mannen en 204 vrou
wen) en door vestiging met 1250
(598 mannen en 652 vrouwen); het
verminderde door overlijden met 208
(117 mannen en 91 vrouwen en door
vertrek met 1306 (628 mannen en
678 vrouwen).
Op 31 december 1960 bedroeg het
inwonertal dus 22.569 (10.912 man
nen en 11.657 vrouwen). Er werden
152 huwelijken voltrokken, er wer
den 14 echtscheidingen ingeschreven.
I
Weinig verandering in
inwonertal Vlissingen
Een geringe toename (39) geeft het
inwonertal over 1969 van Vlissingen
te zien. Op de laatste dag van het
afgelopen jaar had de Scheldestad
29.394 inwoners tegen een aantal
van 29.355 op 31 december 1959.
Het geboorteoverschot van 463 heeft
het inwonertal in evenwicht gehou
den. Het inwonertal vermeerderde
door geboorte met 643 en verminder
de namelijk door overlijden met 180.
Er vestigden zich het afgelopen jaar
1876 personen in Vlissingen, terwijl
er precies 2300 vertrokken.
Standpunt middenstand
Zaterdag als koopdag in
Zeeland handhaven
Hot gewest Zeeland van de Konink
lijke Nederlandse Middenstandsbond
dat dinsdagmiddag een interne ver
gadering heeft gehouden in „de
Prins van Oranje" te Goes, wil de
zaterdag als verkoopdag handha
ven. Gezien haar dienende taak acht
de Zeeuwse middenstand dit in het
belang van de consument.
Waneer tot werktijdverkorting in de
detailhandel moet worden overge
gaan, acht men daarvoor de maan
dag een geschikte dag. Van de zijde
van het hoofdbestuur van de K.N.M.
B., dat was vertegenwoordigd dooi
de voorzitter, de heer P. G. v. d.
Weele en de secretaris, mr. C. Ris-
seeuw, werd gesteld, dat de midden
stand er goed aan doet het advies af
te wachten, dat de staatssecretaris
van economische zaken aan de S.E.
R. heeft gevraagd over de arbeids-
verkorting in de detailhandel.
De vergadering stond onder leiding
van de heer A. Imanse uit Middel
burg, die werd aangewezen als
Zeeuwse afgevaardigde voor het in
maart aanstaande nieuw te vormen
hoofdbestuur van de K.N.M.B. Het
verdere gedeelte van de middag werd
gewijd aan besprekingen over de ar-
beidsverkorting en de daarmee ver
band houdende winkelsluitingsrege
ling.
A*\VSAAiVV\WiA\\VVVVVV\A
Voor Zeeuws nieuws zie ook de
pagina's 5, 7 en 10.
VVVWVVVVVNAiNWvVAWvW
De heer J. L. R. Kapitz heeft dinsdag
afscheid genomen als kringhoofd van
de Walcherse B.B, Op de foto van
links naar rechts mr. L. A. Kakebee
ke, provinciaal commandant B.B., de
heer H. Tilenius Kruithof, bestuurs
lid van de stichting Bevordering Be
scherming Bevolking, mevromo Ka
pitz, de heer Kapitz, burgemeester
mr. Joh. de Widt van Middelburg,
burgemester J. L. Dregmans van
Koudekerks, beiden bestuurslid van
de kringraad-.-
(Foto P.Z.C.)
,,De bungalow"
Middelburg, Schouwburg;
Toneelgroep „St. Paulus".
„DE BUNGALOW" is de titel van
een blijspel, geschreven door Toine
van Bergen, sinds kort provinciaal
toneeladviseur voor Zeeland en des
tijds werkzaam in Limburg. In die
provincie is zijn blijspel verscheidene
malen door amateur-tonelisten opge
voerd; voor Zeeland gold het in feite
een première en het was de r.-k. to
neelgroep „St. Paulus" uit Middel
burg, die deze eerste opvoering in
Zeeland verzorgde, met Toine van
Bergen als raamregisseur.
In twee opzichten een kennismaking
dus, waarvan die met Van Bergen
als auteur in feite weinig gewicht in
de schaal legt voor wat betreft diens
verdere werkzaamheden in deze pro
vincie. D&t wij dit zo uitdrukkelijk
^stellen hangt ten nauwste samen met
de kwaliteiten van zijn toneelstuk en
derhalve ook met zijn capaciteiten
als toneelschrijver. En die zijn in ge
nerlei opzicht in het geding in zijn
adviserende taak.
Het stuk dus. Het zou eenvoudig zijn
om het domweg als „pretentieloos"
te kwalificeren (want dat is het in
hoge mate), maar daarmee willen
wij deze „Zeeuwse première in dit
geval toch niet afdoen. Erger is, dat
„De Bungalow" zo inhoudsloos is ais
een leeggolazen eierdop. Een enkele
maal is er wei een grappige situatie,
vaait zelis zijn de diaiogeu wel pun
tig, maar in liet algemeen bouwde
Van Bergen zijn blijspel op int een
aantal wei zo doorzichtige, voor de
nand liggende situaties, gebruikte
mj zoveei versleten beelden en bleef
de intrige zó kinderlijk, dat het ge
heel het misschien nog zou doen ais
een boek voor jonge meisjes. Maar
zeker niet als een toneelspel voor
volwassenen. Aan de andere kant ech
ter kende de auteur de toneelmoge
lijkheden voldoende ont het geheel
met veel raffinement toch. min of
meer speelbaar te maken en de ar
geloze toeschouwer tenminste twea
uednjven lang- te doen geloven, dat
het aiiemaal nog wel amusant ge
noemd Kan woroen. in het derde oe-
drijf zakte het kaartenhuis echter
ineen en de greep naar de karikatu-
reie veldwncnter (de hoeveelste, in
blijspelen'.') accentueert dan alleen
nog maar het falen van de kluchlma-
lige poging.
Deze bordpapieren bungalow biedt
amusement van inderdaad pretentie
loos gehalte in de scènes, die door de
regie ook inderdaad als zuiver kluch
tig werden behandeld en waarbij de
cuarge kwistig werd gehanteerd.
Vooral ook dank zij deze ingrepen is
„St. Paulus" er in de gisteravond in
de Middelburgse Schouwburg gege
ven voorstelling in geslaagd net pu
bliek te amuseren en dat was dan in
de eerste plaats te danken aan de
vrijheid, die regisseur G. van Korten-
hor en raamregisseur Toine van Ber
gen de heer L. Castenmiller hadden
gelaten in diens rol van „kampeer-
uer-tegen-wjl-en-dank" Als de dich
terlijke „Jacq Perk" (een nogal voor
de hand liggend grapje) dolde Cas
tenmiller naar hartelust ovër dé
planken, soms meer de conférencier
spelend dan een rol typerend, maar
goed, het „deed" het wel. En Casten
miller deed het, gezien de mogelijk
heden, bepaald met onverdienstelijk.
Zijn medespeler J. Sies droeg verder
naar vermogen bij en zulks deden
ook de dames L. Jeliema en A, Jobs-
se als de kampeersters. Met name
mej. Jeliema toonde zich een enthou
siaste jongedame en wat zij soms
aan enthousiasme teveel had, bleef
bij mej. Joosse in een iets teveel aan
flegma steken. Maar in het algemeen
brachten zij het er niet onverdien
stelijk af. Regisseur G. van Korten-
hof gaf een kleine, maar rake type
ring van de bungalowverhuurder-in-
bonis en mevrouw S. van Lieshout-
van den Brink voldeed uitstekend als
de vinnige tante; een beheerst ge
speelde, goed verzorgde rol, waarin
de heer J. Wever haar als de goed
moedige echtgenoot goed partij gaf.
In de bijrollen troffen de heren J.
van Hecke en F. Meijer de juiste
toon.
Een woord van lof is zeker op zijn
plaats voor het frisse, oorspronkelij
ke decor van dc heer F. Meijer; mo
dern en uiterst doelmatig. De grime,
verzorgd door Iz. Lorier, was zo
als gewoonlijk uitstekend.
Vanavond geeft „St. Paulus" nog een
opvoering van dit blijspel, dat ge
zien de zwakke kwaliteiten van dit
stuk dus toch nog vrij redelijk
over het voetlicht kwam.
v. B.
G.S. houden „hearing'over
herindeling Sloegebied
Donderdag a.s.
Ged. Staten van Zeeland zullen don
derdagmorgen, aanvang 10 uur, jn de
provinciale griffie te Middelburg een
officiële openbare vergadering be
leggen, waarin de bij de herindeling
van het Sloegebied betrokken ge
meenten door gemachtigden
hun zienswijze over dit voorontwerp
van wet kunnen kenbaar maken.
Achtereenvolgens kunnen de colleges
van b. en w. of de raden van Vlissin
gen. Ritthem, Nieuwland. Borssele
en 's-Heer-Arendskerke een toelich
ting op hun zienswijze geyen.
NU EN DAN ZON
Opklaringen, maar ook plaatselijk
enkele regen- of sneeuwbuien. Zwak
ke tot matige, aan de kust tydeljjk
krachtige noordelijke wind. Dezelfde
of Iets lagere temperaturen.
ZON EN MAAN
12 januari
Zon op 0R.44 onder 16.53
Maan op 03.18 onder 13.24
