Betogingen en politieke debatten
in Brussel verliepen rustig
Renate Leonhardt
Explosie in
Dortmund
Stilte voor storm in Algerije
had geen goud Engeland
aan boord
IN EMMELOORD STAAN PLOEG
EN TREKKER IN DE KLAS
EXPLOSIE IN
KERNREACTOR
DRIE DODEN
DONDERDAG 5 JANUARI 1961
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
8
Vlaanderen wordt stakingsmoe
Warenhuis in Belgische
hoofdstad in brand gestoken
Terwijl de kamer van volksvertegenwoordigers bijeen was, de
den zich gisteren in Brussel slechts enkele botsingen voor» Aan
deze kleine botsingen, waarbij de „betogers" zich wonderlijk
snel uit de voeten maakten, toen de politie ingreep, was weder
om een demonstratie van stakers in het centrum van Brussel
voorafgegaan, 't Aantal deelnemers benaderde zeker de 10.000.
Onder hen waren vele vrouwen en meisjes, blijkbaar winkel- en
kantoorpersoneel. Ook liepen enkele tientallen onderwijzers in
de stoet mee. De stemming onder de betogers leek grimmiger
dan de afgelopen dagen. Opnieuw moest een aantal ruiten het
ontgelden, ondermeer van twee dagbladen en van een bankge
bouw.
Herhaaldelijk werd de „Internatio
nale" aangeheven. Het in het Frans
gescandeerde „Eyskens au poteau"
(Eyskens aan de galg) wisselde af
met het Vlaamse „Eyskens, vort".
Evenals de vorige dagen was het
tram- en busverkeer in de stad stil
gelegd.
In het Brusselse centrum was het
trouwens de gehele middag opvallend
stil. De grote magazijnen, de luiken
neergelaten en bewaakt door politie,
waren vrijwel verlaten, hoewel een
groot gedeelte van het personeel on
danks de stakingsoproep aan het
werk was gebleven. De stakingspos-
ten leidden niet tot incidenten.
Rustig debat
Terwijl het cordon om het parle
mentsgebouw werd versterkt zette
de Belgische kamer van volksverte
genwoordigers het debat over de
„eenheidswet" voort. Het debat ver
liep ook gisteren vrij rustig met
slechts nu en dan luidruchtige bijval
of interrupties van de socialistische
banken, afhankelijk van de spreker,
die aan het woord was.
De leider van de Vlaamse vleugel
van het socialistische vakverbond,
Major, sprak in zijn rede formeel
tegen, dat hij contact zou hebben
opgenomen met de katholieke
vakbond om tot een vergelijk te
komen over de beëindiging van
de staking in Vlaanderen. Hij eis
te de volledige intrekking van-de
„eenheidswet".
De leider van de Waalse vleugel van
de C.V.P., Herbiet, betoogde naar
aanleiding van de in Waalse socialis
tische kringen geuite wensen voor
..zelfbestuur" van Wallonië, dat een
federatieve staatsvorm in strijd zou
zijn met de Waalse economische be
langen. Hij deed een felle aanval op
het socialistische beleid ten aanzien
van de staking en verklaarde, dat de
Waalse katholieken trouw zullen
blijven aan de- democratische instel
lingen, tot de socialisten zeggend
„naar wij hopen met U, indien U de
serteert, zonder U".
De kamer zal het debat vandaag
voortzetten.
De staking
Inmiddels heeft het verbond van
de Belgische nijverheid bekendge
maakt, dat ondanks de nieuwe
stakingsopdrachten de overgrote
Deze persfotograaf in het woelige
Brussel heeft het zekere maar voor
het onzekere genomen en zich een
stalen helm met het opschrift ,/pers"
aangeschaft. Op deze wijze hoopt hij
enige bescherming te hebben, als hij
tussen de twee varen inzit
CHINEES PORSELEIN". Een woord
voerder van de bekende Duitse por
seleinfabriek Rosenthal heeft woens
dag bekendgemaakt, dat de nieuwe
president John F. Kennedy opdracht
heeft gegeven voor het vervaardigen
van enkele honderden stuks Chinees
porselein, dat het servies, dat de pre
sident reeds bezit, zal aanvullen.
De stukken zijn bestemd voor het
zogenaamde gouden schoonheidsgav-
nituur, dat eigendom is van de fami
lie Kennedy.
Enkele stukken, die zijn besteld, zul
len gebroken delen van het servies
vervangen, andere zullen het servies
aanvullen.
Amerikaanse producenten van Chi
nees porselein hebben kritiek gele
verd op Kennedy's bestelling bij een
buitenlandse firma.
Kennedy heeft reeds eerder voor
zijn verkiezing kritiek moeten in
casseren voor een dergelijk geval,
toen bekend werd. dat hij verscheide
ne kostuums had besteld bij zijn
Londense kleermaker.
meerderheid van de arbeiders aan
het werk zijn in de fabrieken van
Antwerpen, in de provincies Bra- i
bant, Oost- en West-VIaanderen,
Limburg, Luxemburg en Namen, i
Door het opheffen van de beper- i
kingen op de elektriciteitsvoorzie
ning is het aantal werkwilligen
toegenomen, aldus het verbond,
dat voorts zegt dat een aantal fa
brieken stilligt als gevolg van
intimidatie en in de provincies
Henegouwen en Luik de toestand
„ongewijzigd blijft".
Het Belgische leger heeft woensdag
in Aarlen aan de Franse grens de
gasfabriek bezet. Het personeel had
geweigerd gevolg te geven aan de
opdracht het werk te hervatten.
Rijkswachters duwen met liet ge
weer in de hand passanten in de-
Brusselse binnenstad, naar de kant
van de straat'.
Brand
Even voor één uur brak gistermid- l
dag In de kelderruimten van een wa
renhuis te Brussel brand uit, waar- I
door een aantal kisten en zakken, die j
voor het grootste deel leeg waren,
verloren gingen.
Men zon ter plaatse stukken papier
hebben gevonden die in brand waren
gestoken.
Als voorzorgsmaatregel bleef het
warenhuis een uur gesloten. De poli
tie bleef bij het gebouw de wacht
houden.
Piet Visser zonder bewijs
(Van onze correspondent)
Nadat de tragikomedie betref
fende het goud van de Kenate
Leonhardt al bijna in het ver
geetboek was geraakt, worden
we aan het begin van het nieu
we jaar onverwacht weer eraan
herinnerd door een circulaire
van „De commissie van drie",
welke een min of meer sensatio
nele mededeling bevat.
We lezen hierin namelijk zwart op
wit, dat de heer Piet Visser te Wij-
dewormer thans heeft bekend geen
enkel bewijs in zijn bezit te hebben,
als zou de Renate Leonhardt, toen
het schip destijds bij Texel werd ge
torpedeerd goud aan boord hebben
gehad.
Dönderslag
Nadat de heer Visser jarenlang
met een grote halsstarrigheid het
tegendeel is blijven beweren, komt
deze mededeling waarschijn
lijk ook voor de aandeelhouders,
aan wie de circulaire is gericht
als een donderslag bij heldere he
mel. De commissie, welke onder
leiding van de heer Jan Kuijl Jr.
te Gorinchem, nog altijd de belan
gen van de aandeelhouders behar
tigt. windt er overigens geen
doekjes om. Aan de hand van de
door haar gedane onderzoekingen
uit zij aan het adres van de heer
Visser allerlei beschuldigingen,
welke variëren van sabotage tot
misleiding en dit doet zij aan de
hand van een aantal bewijzen,
welke in de loop van het onder
zoek zijn opgespoord.
Turkse regering
treedt af
Dit onderzoek leidde onder meer
naar Engeland, waar de commissie
in contact is getreden met de Engel
se admiraliteit en The Public Record
Office. Door deze instanties werd
verklaard, dat men niets wist van
goud, dat zich aan boord van de Re
nate zou hebben bevonden.
Aan de hand van een en ander er
wordt onder meer gesproken van op
lichting wordt aan het eind van
do circulaire een beroep op de justi
tie gedaan om in te grijpen.
Logger geramd
door onbekend
schip
Op de Noordzee, ter hoogte van Den
Helder, heeft zich een merkwaardige
aanvaring voorgedaan tussen een
Katwijkse logger en een onbekend
gebleven vrachtschip.
Nadat de 170 ton metende Katwijkse
motorlogger KW 20, de „Grietje",
maandagavond laat uit IJmuiden
naar zee was vertrokken om naar de
visgronden op te stomen, verscheen
plotseling in het duister op ongeveer
veertig mijl ten noordwesten van
IJmuiden de schim van een vracht
schip. Het zicht was goed, al was de
zee nog ruw na het stormweer van
maandag. Het vrachtschip ramde de
„Grietje die eigendom is van de
N.V. Visserijmaatschappij „Kenne-
merland" in Katwijk aan Zee, bij het
voorschip ter hoogte van de ver
schansing. De kop van de „Grietje"
werd in elkaar gevaren, de voorste
ven gebroken. Het vrachtschip heeft
van de aanvaring vermoedelijk niets
gemerkt en is doorgevaren. De be
manning van de „Grietje" weet dan
ook geen naam of nationaliteit van
het schip. De Katwijkse logger, die
ook water maakte, moest terugkeren
naar IJmuiden, waar het schip gis
termorgen aankwam.
UNIEKE LANDBOUWSCHOOL
Onderwijsinrichting
vol nieuwe vindingen
In Emmeloord heeft de directeur-ge
neraal van de landbouw, ir. A. D.
van de Plassche, gistermorgen
een middelbare landbouwschool
geopend, waarvan vooral de me-
chauisatiehal uniek is in ons land,
zowel door zijn omvang als door
zijn inrichting. In de los van het
hoofdgebouw staande hal staat
een vrijwel complete collectie van
in de Noordoostpolder gebruikte
landbouwmachines: trekkers,
maai-dorser, zelfbinder, ploeg enz.
Samen zijn ze ongeveer een ton
waard, maar een gedeelte, ervan
is geleend of als geschenk ont
vangen. Op deze. machines mogen
do leerlingen ..droogzwemmen".
Op het veld zal alleen incidenteel ge
werkt worden. In de hal staat een
aantal lessenaars opgesteld, die
met een eenvoudige handgreep
kunnen worden omgetoverd in
werkbankjes, compleet met bank
schroef, zodat de leerlingen er
theorieles kunnen krijgen en
praktisch kunnen werken. De le
raar mechanisatie van de school,
de heer J. G. Knuivers. heeft, ze
zelf ontworpen.
van de heer
Het Turkse kabinet is gisteren
afgetreden Om liet Staatshoofd, J Een andere ui'tvindin;
generaal Gursel, „bewegings
vrijheid" te geven. Dit is in An
kara meegedeeld.
De ministers zullen echter in
functie blijven tot het nieuwe
kabinet gevormd is.
Het aftreden lioudt verband met de
instelling van een nieuwe grondwet
gevende vergadering. Deze zal ge
vormd worden uit de 272 leden van
de kamer van volksvertegenwoordi
gers en de leden van het comité voor
nationale eenheid, dat opgericht is
na de staatsgreep van 27 mei, toen
de regering-Menderes omver werd
geworpen.
Knuivers is een platte wagen op
luchtbanden, voorzien van een
draaischijf. Meteen takel worden
op die draaischijf allerlei werk
tuigen neergezet. De grote schuif
deur, die de lial van het aangren
zende leslokaal scheidt, wordt ge
opend en de wagen rijdt het les
lokaal binnen. Ook grote machi
nes kunnen uiteraard dat leslo
kaal binnenkomen. Voor uitlaat
gassen hoeft men niet bang te
zijn, want er is een elektrische af
zuiginstallatie in de vloer.
De school wordt beheerd door de Ver
eniging ter bevordering van land
en tuinbouwonderwjjs in de
Noordoostpolder, een autonome
vereniging. voortgekomen uit
twee voormalige eveneens autono
me verenigingen. Tussen de nieu
we vereniging- en de algemene en
christelijke landbouw- en land-
bouwarbeidersorganisatie in de
polder bestaat een „familierela
tie", in die zin, dat deze organisa
ties de bestuursleden der vereni
ging voordragen. Het onderwijs
wordt op christelijke grondslag
gegeven.
De school biedt plaats aan 102 leer
lingen, verdeeld over twee leerja
ren van elk twee klassen en heeft
ongeveer 700.000 gulden gekost.
Zij is ontworpen door architect
Vishker vau liet bureau Rothuizen
en Vishker in Rotterdam.
Twaalf doden
In de zuurstoffabriek van de staalfa
briek „Westfalenhuette" in Dortmund
heeft zich gisterochtend een zware
ontploffing voorgedaan, die aan
twaafl mensen liet leven heeft ge
kost.
Volgens een woordvoerder van de
staalfabriek hebben zes mensen ern
stige verwondingen opgelopen. Een
brand, die als gevolg van de explosie
uitbrak, is inmiddels geblust. Vijftien
mensen hebben ernstige verwondingen
opgelopen. De ontploffing deed zich
vermoedelijk voor bij het aftappen
van vloeibare zuurstof. Het gebouw
werd zwaar beschadigd. Verscheidene
arbeiders werden door de luchtdruk
naar buiten geslingerd. Vele "ruiten in
de omgeving werden vernield. Als door
een wonder werden de leiding voor
hoogovengas, die in de onmiddellijke
nabijheid van de zuurstoffabriek loopt
niet beschadigd.
Arrestatie in Engelse
moordzaak
De Britse politie heeft de 29-jarige
Amerikaan Eugène Boshears, een
sergeant van de Amerikaanse lucht
macht, aangehouden ondër verden
king van moord op het 20-jarige
meisje Jean Constable, wier stoffe
lijk overschot dinsdagmorgen vroeg
was gevonden in een greppel in een
afgelegen streek in de omgeving van
Ridgewell, in het Engelse graafschap
Essex en tien kilometer van de
luchtbasis Wethersfield.
Boéhears, die ongevébr tjvee jaar in
Engeland is, is gehuwd en heeft drie
kinderen. Zijn arrestatie geschiedde
na een uitgebreid onderzoek op de
luchtbasis door Engelse rechercheurs
in samenwerking met de Ameri
kaanse militaire politie. Zijn gezin
vertoeft in verband met de nieuw
jaarsviering bij familie in Schotland.
Dinsdagavond heeft zich een explosie
voorgedaan in oen experimentele
kenrreaktor van het Amerikaanse le
ger te Idaho Falls, in liet- zuiden van
de slaat Idaho. Bij deze chemische
explosie, die $en liogc dosis van radio-
aktieve straling vrijmaakte, zijn drie
personeelsleden van het realctorcen-
truni om het leven gekomen.
Gevaar voor de overigens lége om
trek van het centrum bestaat niet, zo
is door de commissie voor atoomener
gie meegedeeld. De drie mannen be
dienden de kleine reaktor SL-1, die het
r prototype is van een transportabele
atoomreaktor welke door het Ameri-
I kaanse leger ontwikkeld wordt. Het
J centrum bezit een groot aantal kern-
reaktors, waarbij een aantal experi-
j mentele zijn. De explosie ontstond
door nog niet opgehelderde ooi zaak in
een chemische installatie bij de reak
tor. Een grote hoeveelheid radio-ak-
tïeve straling werd vrijgemaakt.
J Het Wereldgebeuren
Doel bereikt
Dinsdagavond vijf voor half elf
werd het radio-programma van
Cuba onderbroken. In de studio
i van Havanna zette gen technicus een
grammofoonplaat met het Cubaanse
volkslied op. De Cubanen weten het
zo langzamerhand al: wanneer de
nationale hymne door de ether
'.klinkt, dan" volgt er een extra-
nieuwsuitzending. Het afgelopen jaar
heeft men er vrijwel maandelijks één
geliad en altijd ging het over de vor-
deringen van' Fidel Castro tegenover
,i de Amerikaanse vijanden. Als het
nieuws erg belangrijk is. stapt Cas-
tro zelf naar de t.v.-studio en voert
I een urenlange one-man-show op. Men
i kan zich alleen verwonderen waai*
j Castro dan het uithoudingsvermogen
I en de woordenschat onder de warme
t.v.-lampen vandaan haalt. De radio
bracht dinsdagavond het nieuws dat
president Eisenhower had besloten
j de diplomatieke betrekkingen met
Cuba te verbreken. Nadat nog eens
het volkslied was gespeeld, voegde
een ijlings naar de studio gebrachte
commentator aan het bericht a l'im-
proviste toe dat het verbreken van
de politieke betrekkingen alleen
maar een voorwendsel is ..vanwege
het feit dat Cuba de terugtrekking
van driehonderd Amerikaanse spion
nen uit Cuba had bevolen". „Nu de
terroristische plannen zijn ontdekt,
antwoordt het imperialisme met de
gebruikelijke onbeschaamdheid", zo
I zei de radio-man. Met de driehonderd
spionnen bedoelde men in Cuba het
1 personeel van de Amerikaanse am
bassade in Havanna, Cuba's hoofd-
stad. dat het land moet verlaten.
I
Hiermee is dus een"eind gekomen
aan de eerste ronde van de
strijd tussen Amerika en Cuba.
Het verbreken van de diplomatieke
betrekkingen door Amerika is een
logisch gevolg van de stelselmatige
diefstal van Amerikaanse eigendom
men in Cuba en van de aanhoudende
beledigingen van de over het paard
getilde Rusland-vriend Castro aan
het adres van Eisenhower. Laatstge
noemde was woensdag vrij optimis
tisch. Hij zei uit naam van alle Ame
rikanen "dat de vriendschap voor het
volk van Cuba „onveranderd is ge
bleven. al zucht het onder het juk
van een dictator". De volgende stap
van Fidel Castro zal wel zijn dat de
Verenigde Naties zal worden ge
vraagd een eind te maken aan het
bestaan van de Amerikaanse bases
in Cuba. En waar de meerderheid
van deze volkenbond, zoals al meer
malen is gebleken, graag het oor te
•luisteren legt naar de wensen van
..ontwakende volken", zal het Ame
rika niet meevallen de bases te be
houden. Kroesjtsjew, die zelden een
regeringsleider ontmoette die hem in
onbeschaamdheid en ongemanierd
heid evenaaVde, heeft meermalen ge
toond in Castro een groot vriend te
bezitten. De Russische heerser was
zelfs zo royaal dat hij toezegde ra
ketten tc gebruiken als het „vrede
lievende" werk in Cuba zou worden
gestoord.
In de Cubaanse letterkunde komen
vele dichters voor, die ook' in
Europa een zekere bekendheid
hebben. De meeste poëten zijn ver
knocht aan dc lyriek. Een zekere
vorm van lyriek kan men ook Castro
niet ontzeggen'en als vele kunste
naars valt ook hij door zijn kledij op.
Zelden is een vréemdere figuur voor
het forum van de Verenigde Naties
verschenen (afgezien van Kroesj
tsjew die op één schoen en een sok
op zijn plaats zat) dan de in battle-
dress geklede Cubaanse heerser met
de ruw-bijgewerUte baard. De leger-
kledij past wel heel goed bij zijn po
litiek: strijd tegen de buitenlandse
diplomaten die willen verhinderen
dat Cuba een weg opgaat, die naar
een totale vernietiging voert. De we
reld is er niet van onderstboven ge
raakt. toen de diplomatieke betrek
kingen tussen deze landen werden
verbroken. Zoiets komt na de tweede
wereldoorlog regelmatig voor. Maar
een dergelijk abrupt eindigen van de
vriendschappelijke betrekkingen tus
sen twee landen, is eigenlijk de voor
laatste trede op de trap naar een ge
wapend treffen. Tenzij met de beslis
sing van Eisenhower Castro zijn doel
heeft bereikt en ook het restant je
Amerikaans bezit op Cuba kan wor
den genaast. Eeuwen geleden landde
Columbus aan de Cubaanse kust.
Men zegt dat hij. toen hij aan land
ging, in zijn rechterhand een zwaard
en in zijn linkerhand een kruis had.
Castro is er druk mee bezig deze
symbolen te vervangen door sikkel
en hamer.
SCHIP ZINKT OP MAAS
- SCHIPPER VERDRINKT
(Van onze correspondent).
Op de Maas bij Wessem ter hoogte
van de benedenmoiul van liet kanaal
Wessem-Nederwcert is dinsdagavond
het 129 ton metende m.s. „Gerjo"
uit Panheel na aanvaring met de
kempenaar „Sjouwer 2" gezonken.
De 43-jarige schipper B. Heijmen uit
Lommei (België) is hierbij verdron
ken.
Het aangevaren motorschip zonk na
de botsing onmiddellijk. De schipper,
zijn echtgenote en beide kinderen
sprongen overboord. De vrouw van
de schipper en ook de kinderen wer
den door per roeiboot toegeschoten
hulp spoedig hierna uit het water
opgepikt. De schipper, die aan de
andere zijde van het schip oveSiQord
was gesprongen, werd niet meer ge
vonden.
Grimmig
verstoppertje
spelen
Iu de donkere straten van
Algerije is een grimmig
verstoppertje spelen aan
de gang. Er is in verband
met de bloedige relletjes,
die velen liet leven hebben
gekost een avondklok in
gesteld in de stad. Alge
rijnse rebellen echter wa
gen zich toch op straat om
overal plakkaten aan te
plakken, waarin de Isla
mitische bevolking, wordt
opgeroepen de verkiezin
gen te negeren „met alle
ten dienste staande midde
len".
Bovendien sluipen door de don
kere straten Europese extre
misten, die aanplakbiljetten
verspreiden ten gunste van de
„Frans Algerije'-gedachte.
Militairen en politie patrouil
les zijn vortdurend op zoek
naar de verscholen figuren.
Machtsvertoon
Alles behalve verstoppertje
speelt de Franse vloot.
Frankrijk heeft 15 oorlogs
schepen in paraatheid ge
bracht om door middel
van machtsvertoon eventuele
ablokmakers te ontmoedigen
Tot deze schepen behoort een
vliegdekschip, de „Lafayette"
en de 10.000 ton metende krui
ser „Colbert".
Aan boord van deze schepen
zijn 6000 zeelieden en vele
hónderden mariniers, die on
middellijk in actie kunnen ko
men, als het nodig zou blijken.
Volgens berichten in Algiers
worden nog duizenden man
schappen uit Frankrijk naar
Algenje gezonden, om te hel
pen bij het handhaven van de
rust.
Er zijn reeds extra eenheden
van de landmacht, alsmede
eenheden van de valscherm-
troepen in Oran ert Algiers sa
mengetrokken.
De Franse minister van de
fensie, Pierre Messmer. is
thans in Algerije. Hij heeft de
laatste 48 uur besprekingen
gevoerd met diverse bevelheb
bers, om de veiligheidsmaat
regelen te hespreken.
Vrees
De regering in Parijs vreest,
dat de Islamitische rebellen
dc bevolking zoveel vrees zul
len aanjagen, dat deze niet
naar de stembus zal durven
komen. De regering in Parijs
heeft juist hoop gevestigd
op een bijzonder omvangrijke
..ja" stem uit de Algerijnse
bevolking.
Ook vreest men, «lal de vei
ligheidstroepen, die uit het be
trekkelijk rustige binnenland
naar de steden zijn gebracht
om daar met de verkiezings
dag te helpen bij het handha
ven van de orde, in feite de
Algerijnse rebellen, die vanuit
Tunis en Marokko opereren,
een kans hebben gegeven in 't
binnenland enkele „spectacu
laire" daden van verzet te ple-
EISENHOWER
..vriendschap voor Cuba blijft
Dodelijk bedrijfsongeval
Dc 57-jarige Ph. Klop uit Dordrecht
heeft het leven verloren, doordat hij
op het fabrieksterrein van het con
structiebedrijf Montan de Dordrecht
twee zware ijzeren balken op het li
chaam kreeg.