PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT Prof. De Gaay Fortman probeert gebroken kabinet te lijmen Gevecht op drukkerij Nieuw-Guinea Koerier Uitgifte van „Zeeuws-vlaamse veerpas" gestart BELGIË VERWACHT VANDAAG HOOGTEPUNT VAN STAKINGEN 203e jaargang - no. 305 Dagblad, uitgave van de firma Provinciale Zeeuv.se Courant Directie: F. van de Velde en F. B. den Boer. Adjunct: W. de Pagter. Hoofdredacteur: W. Leertouwer. Adjunct-hoofdred.: G. A. de Kok. ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per week, 7,00 p. kw.; fr. p. p. 7,25 per kw. Losse nummers 15 cent. WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLiSSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN Woensdag 28 dec. 1960 ADVERTENTIEPRIJS 27 cent per m.m. Mlnim. p. advertentie 4.—, Ing. mededelingen driemaal tarief. Kleine advertenties (max. 8 regels) 25 cent per regel met een minimum van 1,25. „Brieven bureau van dit blad" 25 cent meer. Giro no. 359300 P.Z.C.. Middelburg. Bureaus: Vllssingen Walstr. 58-60, tel. 2355 4 lijnen (b.g.g. 3508 of 3546); Middelburg, Markt 51, tel. Goes, Grote Markt 2, tel. 6140 (b.g.g. adv. 5213); Oostburg, G. F. de Pauwstr. 9, tel. 2395, Terneuzen, Brouwerijstraat 2; Zierikzee. red. tel. 2425. aam. tel. 20<M, SPOEDIGE OPLOSSING OF LANGDURIGE CRISIS Eerste taak is tegenstelling in eigen kring opheffen (Van onze parlementaire redacteur). Het heeft in Den Haag, waar de politici zich druk bezighouden met de problemen rondom de kabinetscrisis, niet veel verwon dering gebaard dat prof. mr. W. F. de Gaay Fortman het ver zoek van de koningin heeft ontvangen om de mogelijkheden voor spoedige oplossing van de kabinetscrisis met handhaving van dezelfde politieke samenstelling als het huidige kabinet te onderzoeken. Het lag voor de hand, dat de opdracht tot formatie (in dit geval tot informatie) zou worden verstrekt aan een antirevolutionair staatsman, aangezien niet van de in het staatsrechterlijk leven van Néderland geldende ongeschreven wet, dat wie breekt betaalt, behoefde te worden afgeweken. Dr. Bruins Slot, de voorzitter van «Ie antirevolutionaire tweede ka merfractie, zou met de informatieve opdracht kunnen zijn belast, maar hij is te nauw in het conflict in de A.r.P. betrokken en in dit conflict trouwens te duidelijk partij clan dat. er van hem een vruchtdragende bij drage tot de oplossing- van een crisis verwacht zou kunnen worden. Er is dus in antirevolutionaire kring naar een meer neutrale persoon gezocht, die met meer objectiviteit te werk lean gaan en van wie men mag aan nemen. dat hij meer kans van sla gen zal hebben. De eerste taak van" prof. De Gaay Kunstcommercie Op kerstdagen en ook op oude jaarsdag willen de gedachten wel eens uitgaan naar mensen, die het moeilijk hebben op onze dicht bevolkte aarde... naar de vluchte lingen in de kampen, naar de hon gerende kindertjes in onderontwik kelde landen, naar .de spijtoptanten in Indonesië en naar vele anderen, die in grote nood leven. Er is kort voor de kerstdagen in Nederland ook nog eens aandacht gevraagd voor een noodlijdende groep in onze eigen Nederlandse samenleving. Dat is een groep, die als totaliteit de welvaarts stijging van de laatste jaren vol strekt niet kon meemaken. Bedoeld wordt de groep van de beeldende kunstenaars. Vele beeldende kunste naars leiden in Nederland en in andere landen een leven, dat wel licht rijk is aan cultureel genot, maar dat in stoffelijk opzicht be paald armzalig is. In een onlangs verschenen rapport werd nog eens herinnerd aan een on derzoek. dat in 1950 werd ingesteld in Nederland. Toen kwam 76% van de schilders enz. niet aan een inkomen van 1500 per jaar en maar 2% van de beeldepde kunstenaars verdiende 6000 of meer. De toestand is nadien niet verbeterd en vermoedelijk zelfs verslechterd, want ei- is vooral voor de produkten van bepaalde richtingen in de kunst (o.a. de non-figuratieve) slechts een uiterst beperkt afzetgebied, terwijl juist de produktie van die weinig gangbare kunstvoortbrengselen toe neemt. En dat terwijl er toch voor weinig „produkten" zoveel gratis re clame wordt gemaakt in de pers, de televisie, de radio enz. als juist voor de produkten van de beeldende kun stenaars! Ondanks het drukke propaganda ge schrijf, de verspreiding van afbeel dingen enz. worstelt men bij een mi nimale vraag, die zeker niet zal stij gen in de nabije toekomst. Zakelijk bezien zou dat geweldige aanbod weggesaneerd moeten wor den door vermindering van het aan tal producenten. Daartegen verzetten zich echter de kunstenaars. Hoewel zij aan vele van hun collega's op vinnige wijze het ware kunstenaarschap ontzeggen, beweren ze desondanks, dat ieder maar voor zichzelf moet weten 'of hij kunstenaar is. Ook zijn de meeste kunstenaars van mening, dat ze niet werken om le voldoen aan een ze kere vraag. Ze scheppen een kunst werk omdat ze zich daartoe gedron gen voelen en pas daarna komt het probleem van een mogelijke ver koop aan de orde. Blijft het werk on verkocht dan is het gevolg, dat de kunstenaar armoe lijdt. Deze twee verschijnselen het niet beperken van het aanbod en het niét werken voor een markt zijn oorzaak, dat er voor de nood van vele beeldende kunstenaars geen oplossing is te vin den althans niet in economische zin. Het kan niet anders of blijvende ar moede is voor velen van hen onver brekelijk verbonden met het kunste naar zijn. Toch heeft dezer dagen een kunst lievende vereniging in Gronin gen voorstellen gelanceerd om een beter bestaan te bezorgen aan onze beeldende kunstenaars. Zij wilde daartoe het subsidiestelsel, waarvan onze orkesten, toneelgezelschappen enz. thans in zo ruime mate profi teren, ook uitbreiden tot de beelden de kunstenaars. Maar dan niet door geld te geven voor het aankopen van schilderijen, beeldhouwwerken enz. of door het verstrekken van reissubsidles, maar (Zie tlot pag. 3 kol. 1) Fortman zal namelijk moeten zijn de verdeeldheid in de A.R.P. te doen plaats maken voor een algemene be reidheid in deze partij om opnieuw met de K.V.P., de V.V.D. en de C.H. U. in zee te gaan en dan enige waar borgen te bieden, dat zij haar part ners in de regeringscombinatie niet Iweer voor een verrassing zal plaat sen als zij donderdag heeft gedaan. Aangenomen moet worden dat i prof. De Gaay Fortman genoeg j last met dit deel van zijn taak zal hebben. Maar als hopeloos wordt zij in Den Haag zeker niet gezien. De groep-Bruins Slot, als wij.zo de opposanten tegen de mi nisters van Van Aartsen en Zijl stra en tegen het beleid op een aantal punten van het kabinet in zijn geheel mogen noemen, ziet wel in, dat zij wellicht nog veel verder van huis raakt, ais zij geen ernstige poging aanwendt om toenadering te zoeken. V erzoeningswerk Prof. De Gaay Fortman is onmiddel lijk met het verzoeningswerk begon nen en heeft dinsdagavond het was een van de eerste activiteiten als informateur dr. Bruins Slot ontvangen voor een bespreking. De Tweede Kamerfractie van de anti revolutionaire partij heeft dinsdag langdurig vergaderd. Aan het slot van deze vergadering deelde de woordvoerder van de fractie, de lieer Kieft, mede, dat men zich heeft be raden over de politieke situatie. „De fractieleden hebben verschillende as pecten van de moeilijkheden bespro ken, aldus is gebleken van een alge hele eenstemmigheid", aldus deze woordvoerder. l,. - Prof. De Gaay Fortman ..opdracht tot Informatie.. Belgisch koningspaar toch eerder naar Brussel terug Koning Boudewijn en koningin Fu- biola zullen wellicht eerder terugke ren naar België In verband met de stakingsonrust In het land. Dinsdag werd vernomen dat een Belgisch mi litair vliegtuig dinsdagavond op het vliegveld van Sevllla in Spanje zou aankomen. Fabiola houden sinds hun huwelijk vakantie op een buitenverblijf in de buurt van Cordoba. Uit Madrid werd vernomen van goed geïnformeerde zegslieden uit krin gen van de familie van koningin Fa biola, dat het vorstelijk jaar waar schijnlijk dinsdag niet meer naar België zou reizen. Zij zouden wellicht vandaag per vliegtuig naar het va derland terugkeren. Er is rechtstreeks telefonisch contact tussen de residentie van de markies van Salinas, San Calixto, waar het jonge paar verblijft en liet konink lijk paleis in Brussel. Centraal comité A.R.P. binnenkort bijeen (Van onze Haagse redactie) Naar wij vernemen zal op zeer korte termijn het Centraal Co- m rnité van de Antirevolutionaire n partij, waarin onder meer zit- ting hebben de vertegenwoor- n digers van de 18 kamerkies- kringen van de A.R-P-, in Den Haag bijeenkomen om het con- n flict dat is ontstaan tussen de Antirevolutionaire Tweede Ka- merfractie en de Antïrevolu- tionaire ministers Van Aartsen en Zijlslra en de staatssecre- taris Roolvink te bespreken. De A.R.-parlijvoorzitter dr. Berg- huis heeft reeds maandagavond in een radiorede meegedeeld, dat de A.R.P.-fractie en de ministers zich zullen moeten verantwoorden voor de door hen aangenomen houding. De mogelijkheid wordt aanwezig n geacht, dat na de vergadering van liet Centraal Comité van f§ de A.R.P. ook nog de uit meer dan 230 man bestaande partij- H conventie bijeen zal worden ge- roepen om een oordeel uit te spreken over het conflict, dat in de A.R.P. gelederen is ont- 7- staan en dat daar tot heftige U reacties heeft gewekt. n liiiiiiiiihiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiil Hammarskjöld naar Kongo Volgens een zegsman van een lucht vaartmaatschappij te New York zal de secretaris-generaal van de Ver enigde Naties maandag naar Kongo reizen. Er zou voor Hammarskjöld passage zijn gehoekt aan boord van een Air-France-toestel van de gere gelde dienst op Brazzaville. ADVOCAAT SLOEG EROP Dinsdagmorgen is het in de drukke rij ran de Nieuw-Guinea Koerier tot een vechtpartij gekomen tussen de hoofdredacteur, drs. N. Streefland, én de advocaat mr. J. O. de Rijke, alsmede tussen de firmanten van de drukkerij, de gebroeders Terlaak. De aanleiding was een artikel dat de heer Streefland vandaag wilde publi ceren. Het zetsel van het artikel viel op de grond en werd door de mede firmant Terlaak door de war gegooid, daarbij geholpen door mr. De Rijke. De heer Streefland kreeg van de lieer Terlaak aanzegging, dat, indien hij het artikel plaatste, hij op staande Terlaak aan: voet zou worden ontslagen. Bij de woordenwisseling' tussen de heer Streefland en mr. De Rijke kreeg -eerstgenoemde een kaakslag toege diend. Een en ander was voor de hoofdre dacteur aanleiding tot het houden van een persconferentie. Volgens de heer Streefland was het artikel gebaseerd op gege vens die van de zijde van het parket van de procureur-generaal waren ontvangen, inzake het recente ver blijf in de Baliem-vallei van mr. De Rijke, een particulier cineast en een jongedame. Het artikel gewaagde o.m. van een gevecht tussen enkele Dani's (bewoners van de Baliem- vallei) dat o.m. zou zijn veroorzaakt door mr. De Rijke. Verder bevatte het te plaatsen artikel de bewering al3 zou de president van Hollandia het rapport hebben willen seponeren. Tijdens een kort daarop door mr. De Rijke gehouden persconferentie ont kende deze zeer nadrukkelijk de ge wraakte daden in de Baleimvallei. De gegevens van de advocaat-gene raal zouden berusten op het rapport van een jonge bestuursambtenaar te gen .wie mr. De Rijke bij zijn vertrek naar Hollandia had gezegd dat hij dan de resident te Holalndia zou ver zoeken deze jonge man over te plaat sen. Mr. De Rijke kwalificeerde de rap portage als een volslagen verzinsel. Volgens hem zou de advocaat-gene raal bovendien de kwestie tot abnor male proporties heben opgeblazen om in het conflict tussen de procureur- generaal en parket enerzijds en de gouverneur anderzijds de publieke opinie nogmaals te mobiliseren. Strafvervolging Naar aanleiding van de vechtpartij is een verzoek tot strafvervolging tegen mr. De Rijke ingediend, doch deze heeft op zijn beurt een aanklacht in gediend tegen de betrokken bestuurs ambtenaar, enkele politie-autoritei- ten, tegen de magistraat te Hollandia en tegen de advocaat-generaal we gens smaad, belediging en wederrech telijke vrijheidsberoving (dit laatste slaat op het verhoor van «Ie jongeda me door de advocaat-generaal per soonlijk). De A.N.P.-correspondent wendde zich in verband met bovenstaande tot de directeur van binenlandse zaken te Hollandia, A. Boendermaker, die gro te verontwaardiging uitte over de bewering van het parket dat het bin nenlands bestuur zou tegenwerken. „Het binnenlands bestuur heeft geen bemoeienis gehad met de zaak en het enige hierover bestaande rapport Is onmiddellijk nadat dat werd gevon den (in een lade van de resident van Hollandia die de dag daarop met ver lof naar Nederland vertrok) in origï- nali aan het parket overhandigd", al dus de directeur van binnenlandse za ken. BETOGINGEN EN RELLETJES Het Belgische leger is versterkt met eenheden parachutisten en gespecia liseerde militairen die in West-Duits- land waren gelegerd en in autocol- Ionues dinsdag de Belgische grens hebben overschreden. In Luik, Brus sel en La Louvière hebben dinsdag ochtend socialistische betogingen plaatsgehad. Een adjudant van de koning is naar Spanje vertrokken, naar verluidt, om de koning tijdens zijn bespoedigde terugkeer naar Bel- Sïë in te lichten over de toestand van et ogenblik. Parachutisten hebben de wacht betrokken bij belangrijke gebouwen in de meeste steden van België. Te Hasselt, in Belgisch Limburg, zijn betogende stakers dinsdagoch tend bij het station in gevecht geko men met gendarmes. Zij drongen door tot het postkantoor en vertrap ten de daar opgestapelde postzakken. Toen zij door de gendarmes verjaagd waven, begonnen ze de straat voor het stationsgebouw op te breken, maar tenslotte gingen zij uiteen. In Tongeren moest de politie even eens Ingrijpen toen stakers optrok ken naar het station, en in Namen deden zich gevechten voor tussen stakers en werkwillige postbeamb ten. In de binnenstad van Luik hielden duizenden stakers dinsdagochtend een vreedzame betoging. Voor het stadhuis werden zij toegesproken door socialistische vakbondleiders, die fel ageerden tegen het besluit van de regering om gendarmen en soldaten in te schakelen bij de hand having van de orde. De sprekers rie pen de rooms-katholieke vakbonden op zich bij de staking aan te sluiten. naar Brussel In La Louvière, waar bij het station was gevochten, ging de kreet „op naar Brussel" door de stad; 20.000 stakers waren voor het stadhuis bij eengekomen. Zij luisterden naar een rede van het socialistische parle mentslid Gaston Hoyaux. „Wij heb ben zelfs voor Hitier niet gebogen", „Op 1 Waarschijnlijk wordt geen leges geheven Verschillende gemeentesecre tarieën in Zeeuwsch-Vlaande- ren zijn gisteren begonnen met de afgifte van de „Zeeuws- Vlaamse veerpas", zoals het nieuwe identiteitsbewijs, dat de Provinciale Stoombootdiensten voor de inwoners van dit Zeeuwse gebied heeft uitgege ven, onder meer in Terneuzen „gedoopt" is. Voor twee gul den en vijftig cent kunnen de Zeeuws-Vlamingen van 1 januari a.s. af met hun „veer pas" zo dikwijls als zij dit wen sen met de Westerschelde-veer- diensten heen en weer reizen. En als *0 «en jaarabonnement van vijf gulden betalen, mogen ze ook de fiets of de bromfiets meenemenAls ze maar een identiteitsbewijs bezitten. Op de Terneuzense gemeentesecreta rie zijn gisteren ruim zeventig aan vragen voor een identiteitsbewijs binnengekomen. De ambtenaren zijn onmiddellijk aan het werk gegaan om de „veerpas" in orde te maken, zodat de aanvragers deze vrijdag a.s. kunnen afhalen. Ook in Hulst waren al enkele pas sen verstrekt. De gemeentesecretaris van Hulst verwachtte overigens niet een „stroom" aanvragen, die gelijk is aan de tien procent van de be volking, die het provinciaal bestuur verwacht. Wanneer de Hulstenaren naar „Holland" rijden, maken ze bijna evenveel gebruik van de route over Antwerpen als van de veer dienst-route, meende de secretaris. Mede op aandringen van de gemeen tebesturen van Zeeuwsch-Vlaande- ren is zoals bekend deze faciliteit tot stand gekomen. Voor een spoe dig© uitvoering heeft: liet provinciaal bestuur van Zeeland dan ook de me dewerking van de gemeentesecreta- trieën ingeroepen. E11 die medewer king is gaarne gegeven, zo vertelde ons de lieer <T. van Tuinen, chef van dé eerste afdeling der provinciale griffie, onder welke afdeling de boot diensten ressorteren. Speciale staf De speciale staf ambtenaren van de heer Van Tuinen, die zich met de voorbereidingen voor de uitgifte van de identiteitsbewijzen heeft belast, heeft dan ook enkele drukke weken achter de rug. Aan de hand van een door het provinciaal bestuur opge stelde circulaire hebben zdj de ge meente-ambtenaren van de afdeling bevolking in de Zeeuws-Viaamse ge meenten zo goed mogelijk ingelicht over de gang van zaken, en er te vens alle materialen gebracht. Van zelfsprekend heeft het provinciaal bestuur niet alles kunnen voorzien. De heer Van Tuinen verwacht, dat er zich moeilijkheden zullen voor doen, maar die zullen pas opgelost kunnen worden, wanneer men er „voor ataat"» Er zijn momenteel rond tiendui zend identiteitsbewijzen gedrpkt, een aantal dat ongeveer overeen komt met tien procent yan de Zeeuws-Viaamse bevolking". Alle gemeentesecretarieën hebben eveneens oen aantal bewijzen ont vangen, dat overeenkoml met tien procent van het aantal ïmvouers. Mochten er meer nodig zijn, dan kunnen de secretarieën "daar van zelfsprekend bij het bureau boot diensten van de griffie om vra gen. Zowel het identiteitsbewijs als liet jaarabonnement wordt op geborgen in een cellofaan huls, die de provincie gratis bij „de stukken" heeft gevoegd. Vaartenboekjes Over de vraag wat er met vaarten boekjes, die thans nog in Zeeuws- Vlaams „bezit" zijn moet gebeuren, heeft het provinciaal bestuur nog geen beslissing genomen. Op de pro vinciale griffie verwacht men, dat de betrokken Zeeuws-Viaamse reizl- (Zie tlot pag. 2 kol. 3) In Brussel worden werkwillige post bodes begeleid door gendarmes. zei deze. waarop de menigte ant woordde met de kreet: „Wij zijn niet bang". In Brussel leidden de voormalige socialistische ministers Pierre Vermeyien en Victor Larock een grote massabetoging. Voor het hoofdgebouw van de socialistische partij werd een spreekkoor aan geheven: „Ook de trams moeten staken". Stakers wierpen vuur werk naar de paarden van de be reden gendarmerie. De ramen van „La Libre Belgique", een katholiek dagblad, hebben het moeten bekopen. De militaire politie heeft de bewaking van het parle mentsgebouw overgenomen en bij de stations en het hoofdpostkantoor staan parachutisten op wacht. Van het Maison du Peuple trokken de betogers over de grote boulevards van de Belgische hoofdstad. De de monstranten jouwden de bereden agenten uit en wierpen voetzoekers tussen de benen van de paarden. Zij schreeuwden enige malen: „De ban kiers zullen jullie wel betalen". Geen van de rijkswachters, oolc niet die de grote waterkanonnen bemanden, die op strategische punten stonden opgesteld, ver roerde zich echter. Zij zagen al leen scherp er op toe, dat de be togers op de middenweg bleven en nergens de voetpaden opkwa men. Terwijl de rumoerige stoet voort trok, lieten vele winkeliers langs de boulevards de blinden voor hun ven sters zakken, bevreesd als zij waren voor schade in geval het tot een tref fen zou komen tussen politie en sta kers. Toen de stakers uit het gezicht wa ren verdwenen, haalden de meeste zakenlieden de beschermende rollui ken weg. Voordat de mars door de stad begon had de voormalige minis ter Larock nog gezegd: „Ik zie jullie morgen wel weer kameraden, dit is nog maar het begin". Achtersteven „Pine Ridge" haven binnengebracht Het gehavende achterschip van de tanker „Pine Ridge" die woensdag j.l. bij kaap Hatteras voor de kust van Noord-Carolina in tweeën brak. is gisteren de haven van Newpoort News binnengesleept. toenemende wind Half tot zwaar bewolkt met later enkele buien. Tot krachtig of storm achtig toenemende wind tussen zuid west en zuid. Mlddagtemperaturen van omstreeks 5 graden. ZON EN MAAN 29 december Zon op 08,48 onder 16.36 1 Maan op 14.44 onder 05.03

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1960 | | pagina 1