PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
BILT
Zeeuwse mosselhandel tegen verwaterplaats
in het noorden
ONVERWACHTE VAL VAN KABINET
Antirevolutionaire
fractie keert zich
tegen eigen minister
Algemene staking legt Belgische
economie lam
Donderslag" bij heldere hemel: een
kabinetscrisis! Niemand had dót
verwacht. Het leek de laatste
weken zo goed te gaan in het knusse
wereldje van de Nederlandse politiek
en alles wees er op, dat het kabinet
stevig in het zadel zat. Zo waren er
kleine successen behaald op diverse
fronten en bovendien was de tot dus
ver niet altijd fortuinlijke professor
De Quay zónder veel kleerscheuren
door de algemene beschouwingen in
de Eerste Kamer gerold. Maar plotse
ling nu is duidelijk aan de dag getre
den, dat het kabinet geen soüde basis
meer had.
OM 2500 WONINGEN MEER
Vandaag naar paleis Soestdijk
203e jaargang - no. 302
Dagblad, uitgave van de lirma
Provinciale Zeeuwse Courant
Directie: F. van de Velde en F. B.
den Boer. Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteur: W. Leertouwer.
Adjunct-hoofdred.: G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per
week, 7,00 p. kw.; fr. p. p. 7,25
per kvr. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Vrijdag 23 dec. 1960
ADVERTENTIEPRIJS 27 cent per
m.m. Mïnlm. p. advertentie 4.—,
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
25 cent per regel met een minimum
van 125. „Brieven bureau
van dit blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C.. Middelburg.
Bureaus: Vlissingen Walstr. 58-60, tel. 2355 4 1
1 of 3546); Middelburg, Markt 51, tel. 3841; Goes, Grote Markt 2, tel. 6140 (b.g.g. adv. 5213); Oostburg, G. F. de Pauwstr. 9, tel. 2395. Temeuzen, Brouwerijstraat 2; Zierikzee. red. tel 2425. adm. tel. 2094.
Motie-Van Eibergen was „onaanvaardbaar"
Dr. BRUINS SLOT
„in geweten verplicht"
Lijmen of
krammen
De voorgeschiedenis van deze onver
wachte stap gaat vier maanden terug,
maanden van ernstige spanningen en
nauw verholen conflicten. Het begon
in de eerste dagen van september met
de ongelukkige uitlatingen van de
minister-president over de eventuele
internationalisatie van Nieuw-Guinea.
Vooral in A.R.-kringen zette dit op
treden van de toch al niet sterke De
Quay veel kwaad bloed, omdat des
tijds bij de kabinetsformatie enige
duidelijke afspraken over dit beleids
punt waren gemaakt, die rechtstreeks
indruisten tegen datgene wat de mi
nister-president aan journalisten zou
hebben meegedeeld. De zaak kpn wor
den gesust, al ging in die dagen door
Den Haag het gerucht, dat professor
De Quay zou aftreden om gezond
heidsredenen en opgevolgd zou wor
den door minister Cals. Daarmee zou
dan een bron van veel ergernis bij en
kele regeringspartijen verdwenen zijn.
Mayrer was meer. Half september
kwam de toto-zaak in de Eerste
Kamer, waarbij minister Beer
man verklaarde dat verwerping van
zijn ontwevp tot ernstige politieke
spanningen zou leiden. -Het ontwerp
werd door het optreden van de V.VJD.-
fractie in de Eerste Kamer verwor
pen, maar men zag kans de spannin
gen weg te werken. Ook bij deze zaak
ging het om een principieel punt,
waarover bij de kabinetsformatie
overeenstemming was bereikt. Door
deze moeilijkheden heen speelden
spanningen in de Ioon-sector en vooral
ook ontevredenheid over het optreden
van enkele bewindslieden, die niet
„zwaar" genoeg werden geacht: Van
Kooy, Visser, in mindere mate ook
Beerman en uiteraard de minister
president. Bij dit alles moet tenslotte
nog worden gevoegd de starre hou
ding van minister Zijlstra,
(Van onze Haagse redactie)
Het kabinet De Quay is gevallen. Negentien maanden en drie
dagen na zijn optreden op 19 mei 1959 na meer dan 2 maan
den van moeizaam formatiewerk is het afgetreden als gevolg
van het feit, dat één minister in dit extra-parlementair kabinet
de a.r.-bewindsman Van Aartsen de consequenties trok
uit de houding van zijn door dr. Bruins Slot geleide politieke
geestverwanten in de Tweede Kamer, die tot nu toe uitsluitend
voor parlementaire kabinetten mogelijk werden gehouden.
Reeds in een spoedvergadering van de ministerraad, die gister
middag tijdens de schorsing van de beraadslagingen van de
Tweede Kamer werden gehouden, had het gehele kabinet be
sloten, dat het zijn ontslag zou aanbieden, wanneer minister
Van Aartsen zich gedwongen zou zien, heen te gaan.
De minister van volkshuisves
ting en bouwnijverheid, mr.
Van Aartsen, heeft zijn porte
feuille ter beschikking gesteld
op grond van de aanneming van
een motie van zijn partijgenoot,
de antirevolutionaire heer Van
nancieel beleid ieder
de regeringspolitiek beheerste, een
houding, die merkwaardigerwijs
vooral werd afgekeurd door de anti-
wiens fi-
onderdeel van
revolutionairen zelf. Het eindresul
taat was een situatie, die inderdaad
weinig ruimte toeliet. En tevens is de
conclusie gerechtvaardigd, dat dit ka
binet in wezen geen extra-parlemen
tair kabinet was, maar in de praktijk
althans sterke bindingen had met een
kamermeerderheid.
Een overigens opvallende zaak: in
grote trekken had dit kabinet de
steun en de instemming van een
duidelijke kamermeerderheid, maar
hot wordt desondanks naar huis ge
stuurd tengevolge van het optreden
van een deel dezer meerderheid. Een
vergelijking dringt zich op met een
verwante situatie bij interruptie
werd dat ook in de Kamer gesteld
in januari 1951. Professor Oud had
toen een motie van afkeuring inge
diend over de Nieuw-Guinea-politick
van het kabinet-Drees-Van Schaik,
waarin ook zijn geestverwant Stikker
zitting had. De motie weid verworpen
maar de V.V.D. stemde voor met als
gevolg dat minister Stikker (buiten
landse zaken) zijn portefeuille ter be
schikking stelde. Het eenvoudige feit,
dat zijn politieke vrienden een deel
van het regeringsbeleid afkeurden
was voor hem aanleiding daaruit con
sequenties te trekken. Een kabinets
crisis was het gevolg.
Het beeld dat zich gisteravond aan
het Nederlandse volk voordoet
is uiterst gecompliceerd: er is
een duidelijke verwijdering tussen die
politieke groeperingen, die tot dusver
regeringsfiguren hebben geleverd; een
reconstructie op hetzelfde regerings
programma, maar met andere minis
ters zal dus wel héél moeilijk zijn.
Een geheel nieuw kabinet met dezelf
de politieke partijen, maar met een
nieuw regeringsprogram is evenwel
eveneens uiterst zwaar: men denke
slechts aan zaken zoals toto-beleid, de
kinderbijslagwet, dc mammoetwet, de
commerciële televisie, het loonbeleid,
allemaal punten waarover in de rege
ringspartijen nogal verschillend wordt
gedacht, maar die toch overeenstem
ming eisen wanneer men samen in
een regering gaat zitten. Het is inder
daad een zéér gecompliceerde toe
stand! Van daar, dat professor Oud
in zijn slotbetoog er gisteren nadruk
kelijk op wees, dat bij het ontstaan
van een crisis niets is te voorspellen
of de combinatie, die tot dusver óók
(Zie slot pag3 kol. 1)
Eibergen, die mede-ondertekend
was door de Cliristelijk-Histori-
sche Unie, waarin gevraagd
werd om in 1961 in plaats van
80.000 woningen 85.000 wonin
gen te bouwen, een motie die
voor minister Van Aartsen bn-
aanvaardbaar was en waarvan
hij verklaard had, dat hij hem
naast zich zou neerleggen.
Grondslag ontvallen
Met mr. Van Aartsen treden ook de
tweede antirevolutionaire minister,
prof. Zijlstra (van financiën) en de
antirevolutionaire staatssecretaris
van sociale zaken de heer Roolvink
af. Aangezien hiermee de antirevo
lutionaire bewindslieden het kabinet
verlaten, is daaraan de grondslag,
die men bij de samenstelling voor
ogen heeft gehad, ontvallen, hetgeen
betekent, naar de minister-president
prof. De Quay in de Kamer verklaar
de, dat ook de overige ministers hun
ontslag nemen.
De Kamer nam de motie-Van Eiber
gen ondanks de poging van prof.
Oud om de antirevolutionairen tot
betere gedachten te brengen en on
danks zijn waarschuwing en een
waarschuwing van de waarnemende
fractie-voorzitter van de K.V.P., de
heer Andriessen, dat men het land
in grote moeilijkheden zou dompelen
aan met 70 tegen 59 stemmen.
Vóór de motie stemden de P.v.d.A.,
de A.R.P., de C.H.U., de S.G.P., de
C.P.N. en de P.S.P. Tegen de motie
waren alleen de K.V.P. en de V.V.D.
Vertrouwen verloren
Zelfs wanneer de motie zou zijn
verworpen, maar er had een aan
tal antirevolutionaire afgevaar
digden vóór gestemd, dan zou mi
nister Van Aartsen zijn afgetre
den. Hij liet daaraan niet de min
ste twijfel bestaan. Hij zou name
lijk uit dit voorstemmen door
een aantal van zijn partijgenoten
hebben moeten concluderen dat
hij het vertrouwen van zijn geest
verwanten verloren heeft.
Er heerste de gehele donderdagavond
in de Kamer een duidelijk voelbare
spanning. De moeilijkheden hadden
zich in de loop van de dag opgesta
peld. Leek het aanvankelijk dat de
kritiek die men op het beleid van
minister Van Aartsen had niet tot de
uiterste consequentie van het af
treden van het kabinet zou leiden, in
de avondvergadering spitsten de te
genstellingen zich zo zeer toe, dat
reeds voor de stemming voor velen
vaststond, dat het kabinet het einde
van het jaar niet meer zou halen
alsof ook het publiek voorvoelde dat
er gróte dingen in de lucht hingen,
waren velen naar bet kanievgebouw
gekomen om op de publieke tribune
en gereserveerde tribunes de loop
van de dramatische gebeurtenissen
mee te maken.
(Zie slot pag. 3 kol. 1
De staking in België heeft zich don
derdag verder uitgebreid. De foto
toont gendarmes in Brussel die een
samenscholing van stakers met zach
te dxoang uiteendrijven.
PROF. DE QUAY
„grondslag ontvallen"
Van offieële zijde is medege
deeld, dat het gisteravond in
de Tweede Kamer verslagen
kabinet-De Quay hedenmorgen
om 10 uur In de Trèveszaal zal
bijeenkomen.
De ministers zullen, naar ver
wacht wordt, zich uitsluitend
beraden over de politieke si
tuatie waarin men is komen te
verkeren nu de Kamer een mo
tie heeft aanvaard, waaraan
het kabinet zijn politieke lot
verbonden had.
Op het Binnenhof heerste
donderdagavond na afloop der
Kamerzitting een grote be
drijvigheid. Overal zag men
groepjes politici de situatie be
spreken. Algemeen wordt in
&olitieke kringen de verwach-
ng uitgesproken, dat het ka
binet hedenochtend zich zeer,
kort zal beraden en dat minis
ter-president De Quay vervol
gens in het paleis Soestdijk
het ontslag van zijn kabinet
zal aanbieden.
llllllllilllllillllllllllllllllllllllll!lllllllllllllllll!Illllllllllllllllllllllll!lllllllllllll!IHIIIIIIIIIIillllllllllllllllllll!llllll!ll!lllilllllllllllllllllllllllllll"l"""""""
Mr. VAN AARTSEN
onaanvaardbaar"
Rijkspolitie krijgt vóór
kerst hoger salaris
Verleden week heeft de minister van
justitie in de Tweede Kamer op een
vraag van freule Wttewaall van
Stoetwegen toegezegd te zullen po
gen, de verhogingen over de maan
den oktober tot en met december van
de salarissen der rijkspolitie nog
vóór Kerstmis te doen uitbetalen.
Wij vernemen thans, dat deze po
gingen geslaagd zijn en genoemde
verhoging tegelijk met het salaris
over december nog vóór de kerstda
gen wordt uitbetaald.
Vandaag hoogtepunt verwacht
Roerige
taferelen in
kamer en senaat
De stakingen in België liebben
gisteren een algemeen karakter
aangenomen. Door de socialisti
sche vakbonden van overheids-
en gemeentepersoneel begonnen
als protest tegen de „eenheids-
wet", waarvan de weerslag zich
donderdag ook in het parlement
deed gevoelen en dat leidde tot
ongekend rumoerige tonelen,
verlamde de actie de afgelopen
2i uur een gevoelig deel van het
economische leven. Naar het
zich laat aanzien zal de sta
kingsactie vandaag een nieuw
hoogtepunt gaan bereiken: de
socialistische centrale van
mijnwerkers heeft een onmid
dellijke staking in de kolenmij
nen bevolen. Een oproep om het
werk neer te leggen is uitge-
Koningin niet
met vakantie
(Van onze Haagse redactie)
In officiële kringen in Den Haag
wordt verwacht, dat de koningin, die
op 29 december voor enige weken
voor een wintersportvakantie naar
het buitenland zou gaan, haar va
kantieplannen voorlopig zal moeten
opgeven, omdat niet wordt verwacht
dat de crisis snel zal verlopen.
Aangenomen wordt, dat Hare Maje
steit nog in de loop van vrijdag de
eerste adviezen van de gebruikelijke
adviseurs zal vragen, maar dat zij
niet voor Kerstmis met de raadple
ging van politieke leiders zal aan
vangen, teneinde te vernemen hoe de
onderscheidene fractie-voorzitters
zich een uitweg uit de crisis voor
stellen.
Reeds in de loop van vrijdag zouden
de verscheidene fracties bijeenko
men om zich onderling te beraden
op de uitkomst. De K.V.P. waarvan
het bureau reeds vanochtend bijeen
zou komen, belegde een grotere ver
gadering tegen vanmiddag.
De antirevolutionaire fractie kwam
echter reeds onmiddellijk na afloop
van het Kamerdebat bijeen, maar zij
zal haar beraad waarschijnlijk van
daag hervatten.
YERSEKE CONTRA DR. HAVINGA
Feiten pleiten
voor Zeeland
Op het mosselfront dreigt een
strijd te ontbranden tussen het
noorden en Zeeland over de
vraag wie een kunstmatige ver-
waterplaats moet krijgen. Deze
vraag is plotseling actueel ge
worden doordat dr. B. Havinga,
oud-directeur van het rijksin
stituut voor visserijonderzoek,
een rapport: „De Mosselteelt in
de Waddenzee" heeft uitge
bracht aan Gedeputeerde Staten
an Friesland, waarin hij stelt,
dat niet Zeeland, maar het noor
den in het bezit dient te worden
gesteld van een kunstmatige
verwaterplaats.
„Onmogelijk, oneconomisch en
onaanvaardbaar", is hierop het
commentaar van de Yersekse
mosselhandelaren, die wij hun
mening hebben gevraagd over
deze gedachte van dr. Havinga.
Zij baseren hun oordeel niet op
losse gronden, maar zij voeren
redelijke en sterke argumenten
aan. Ligt het noorden niet ver,
zelfs te ver, van het afzetgebied
België en Frankrijk? Zijn de
bacteriologische omstandighe
den in de Waddenzee niet be
duidend veel slechter dan in de
Zeeuwse Stromen? En zijn er
uit economisch oogpunt gezien
niet een groot aantal andere
factoren, die pleiten voor een
kunstmatige verwaterplaats in
Zeeland? Vragen, zo menen de
Yersekse mosselhandelaren,
waarvan de beantwoording ten
gunste van Zeeland uitvalt.
Om de situatie in de mosselwereld ge
heel te begrijpen, dient men enkele
jaren terug te gaan. Ongeveer tien
jaar geleden heeft de mosselparasiet
zodanig huisgehouden onder de mos
selen in de Zeeuwse Stromen, dat men
genoodzaakt was deze cnltnur te ver
plaatsen naar de Waddenzee, waar de
mosselen na verloop van tijd uitste
kend bleken te gedijen.
De veiwaterplaatsen de natuurlij
ke pakhuizen zijn echter alleen te
vinden in de Oostersehelde, ten oosten
van Yerseke, waar de bodem zande
rig en het water helder is. Op deze
verwaterplaatsen reinigen de mosse
len zichzelf van zand en slik, waar
door zij voor de consumptie geschikt
worden. Met de afsluiting van de Oos
tersehelde in zicht zullen de natuurlij
ke verwaterplaatsen hun waarde ver
liezen. Het gevolg is, dat men op
kunstmatige verwaterplaatsen zal
moeten terugvallen om. het voortbe
staan van de mosselcultuur te verze
keren.
Tot nu toe is geen ander geluid
gehoord dan dat er 'n kunstmatige
verwaterplaats in Zeeland moet
komen. Het rapport van dr. Havin
ga maakt hierop echter een uit
zondering. Daarin wordt zonder
meer voor een kunstmatige water
plaats in het noorden gepleit.
Argumenten
„Er zijn vele argumenten, die voor
Zeeland pleiten", zei ons de heer P. de
Leeuw te Yerseke, voorzitter van de
Nederlandse Vereniging van Mossel-
handelaren, welke vereniging nog on
langs alle Kamerfracties heeft aange
schreven over de verwaterplaats. Zij
willen de mosselhandel in Zeeland
houden.
Do heer De Leeuw verklaarde, dat het
juist de kracht van de Nederlandse
mosselhandel is, dat zij de buitenland
se markt zo vlot kan bedienen. „Het
kan alleen omdat Yerseke zo dicht bij
België en Frankrijk ligt". Hij voegt
eraan toe: „Als straks de mosselen
vanuit liet noorden Harlingen
zouden moeten worden aangevoerd,
betekent dat een groot verlies aan tijd
hetgeen vooral In de zomer funest
kan zijn". „De positie van de mossel-
(Zie slot pag. 2 kol. 2)
gaan tot het personeel van de
P.T.T. en aan alle bij het socia
listische algemeen vakverbond
aangesloten honden is de op
dracht uitgegaan de stakingen
zoveel mogelijk uit te breiden.
Het zwaartepunt van de actie ligt In
het Waalse gedeelte van België en
in Antwerpen, waar voor de derde
dag een honderdtal zeeschepen het
einde van de staking afwacht. De
schepen kunnen niet vertrekken om
dat de sluizen door de stakers zijn
gesloten. In het bijzonder de grote
centra in Zuid-België, van Luik tot
Bergen, werden ook door de staking
getroffen en de bedrijvigheid in dezs
steden kwam nagenoeg tot stilstand.
Het onderwijzend personeel was gis
teren voor een groot deel weer op de
scholen aanwezig, maar later op de
dag werd bekendgemaakt, dat ook de
onderwijzers hun actie met een dag
zouden verlengen. Het spoorwegver
keer ten zuiden van de lijn Brussel-
Luik kwam vrijwel tot stilstand en
in de Waalse steden verdwenen
trams en bussen uit de straten.
In Vlaanderen kon het spoorwegver
keer op gang worden gehouden, al
ging dat met grote vertragingen ge
paard. Het overgrote deel van de in
ternationale treinen kwam niet ver
der dan tot aan de Belgische grens.
Interpellaties
Over het aantal stakers zijn geen
cijfers beschikbaar. Over de duur
van de actie gaf het socialistische
Kamerlid Larock gistermiddag
een aanduiding toen hij verklaar
de, dat de „staking zal voortdu-
(Zie slot pag. 3 kol. 3)
Stier stagneert het
verkeer in Rome
Een grote tweejarige stier fj
heeft het voor elkaar gekregen
een uur lang het verkeer in de
binnenstad van Rome in het H
honderd te laten lopen. Het m
dier, dat op weg was naar het
slachthuis, wist zich los te M
rukken en liep in de richting
van de Piazza Colonna, waar
het grote consternatie verwek-
te onder de wandelaars en de
op de terrasjes zittende Ro-
meinen.
Het dier vervolgde zijn weg
door de nauwe Romeinse stra-
ten en liep naar het zeer druk-
ke Piazza Venetië.
Voordat de stier door brand-
ee weerlieden kon worden gevan-
H gen heeft hij eerst nog twee
kleine Italiaanse auto's be-
ee schadigd, door deze met zijn s
EE horens te bewerken.
iliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinniiiil
VERWACHT...
LATER MEER WIND
In de loop van de dag verder toene
mende bewolking mét enige neer
slag. Tot matig of krachtig, en
langs de kust tot krachtig of hard
toenemende zuidwestelijke wind.
Ongeveer dezelfde middagtempera-
turen als gisteren.
ZON EN MAAN
24 december
Zon op 08.47 onder 16.32
Maan op 12.30 onder
