Tandbederf: nog sieeds de meesf verbreide volksziekte I ZELF DOENZELF MAKEN EEN BOEK VOOR DE JEUGD ZATERDAG 26 NOVEMBER 1960 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 19 f Advertentie) (Adevertentie). van hoofdroos kScalpol/^n^v (met garantiebewijs) r een (j/oury) produkt Eert halve eeuw voorlichting over mondhygiëne „Ivoren Kruis" besixat vijftig j&xr (Van onze redactrice) VIJFTIG JAAR IS HET GELEDEN dat de Nederlandse ver eniging voor mond- en tandhygiëne „Het Ivoren Kruis" werd op gericht. Die oprichting vond plaats op de eerste maart van het jaar 1910: als doel stelde de nieuwe vereniging zich „het be vorderen van mond- en tandhygiëne door propaganda en voor lichting onder alle lagen van de bevolking in het belang van de volksgezondheid". Een halve eeuw na deze oprichting een halve eeuw van onver moeid werken en propaganda maken zegt de tegenwoordige directeur van het Ivoren Kruis, de lieer J. Weevers: „Nog steeds is in Nederland, evenals in 1910, het tandbederf de meest verbreide volksziekte. Eigenlijk staan we dus nog voor dezelfde taak als vijftig jaar geleden Waarmee niet gezegd vil zijn dat het Ivoren Kruis gevestigd in het Flevogebouw in die halve eeuw niets zon hebben bereikt! De vereni ging kan terugzien op een stuk voorlichtingswerk dat een belangrijke bijdrage aan de volksgezondheid betekent, maar een permanente waak zaamheid en een intensieve propaganda voor de goede mondverzorgïng staan ook vandaag-de-dag nog bovenaan op 't programma van de vereni ging. En die waakzaamheid, die propaganda dienen vooral gericht te zijn op de tandverzorging van de kleuter en het schoolkind. land kent. Die schooltandverzorging in 1921 in Dordrecht begonnen brengt de propaganda-theorieën van het Ivoren Kruis dus wel op doel treffende wijze in praktijk, al gaat de schooltandverzorging zeer zeker gebukt onder het veelbesproken ..landartsen-tekort" in Nederland. Ook die schooltandverzorging heeft als een der belangrijkste richtlijnen „voorkomen is beter dan genezen", terwijl daarnaast onvermoeid op de voorlichting aan de jeugd gehamerd wordt: door het uitreiken van pro- Hoe broodnodig dit laatste is. kan de heer Weevers met'het nodige cij fers aantonen. „Men kan zonder overdrijving spreken van een veront rustende toename van het tandbe derf bij kleutersBijzonder sprekend zijn in dit opzicht wel de cijfers van een tweetal enquêtes, in 1948 en in 1957 op een aantal Ne derlandse kleuterscholen gehouden. De vergelijkende gegevens wezen uit dat in minder dan tien jaar tijds het aantal gave kleutergebitten met 40 procent daalde! Niet alleen een onvoldoende ver zorging is debet aan zulke weinig opwekkende resultaten; een ver keerde voeding is van even grote invloed. Het zijn (alweer) cijfers die dit laatste duidelijk aantonen. De gevolgen van de sobere oor logsvoeding resulteerden vlak na de oorlog in bijvoorbeeld het vol gende vergelijkende cijfermate riaal: In 1945 had 65 procent van de kleuters tussen anderhalf en zes jaar een gaaf gebit; dat per centage steeg in 1946 nog tot 70 procent, om vervolgens drastisch terug te lopen, tot zelfs 26 pro cent in 1951! De slechte invloed van „welvaartsvoeding", als men het zo mag noemen, wordt wel duidelijk uit deze cijfers. Vroeg beginnen Over dat tandbederf bij kleuters valt oneindig lang te praten; het is dan ook iets dat onherstelbare scha de tot gevolg kan hebben. „Teveel ouders denken nog dat het melkge- bit van de kinderen niet zoveel zorg nodig heeft", zegt dc lieer Weevers. „Ze realiseren zich daarbij niet dat zieke melkkiezen bijvoorbeeld de eer ste blijvende kiezen kunnen aan tasten. Vroeg beginnen is hèt parool voor de kleutertandverzoring, en an derhalf jaar is hier wel de uiterste leeftijd". En weer volgen er cijfers: zelfs op die leeftijd van achttien maanden is reeds zes procent van de kleutergebitten door tandbederf aangetast. „De heer tandwolf is ons zelfs in de gunstigste gevallen vaak toch nog vóór Hoe men al deze verontrustennde verschijnselen het' beste kan be strijden? Door voorzorgsmaatre gelen: door het tandbederf reeds voor de geboorte te voorkomen, door het melkgebit vanaf het tweede levensjaar regelmatig en systematisch te controleren en zo nodig te behandelen, door toe komstige moeders op zogenaamde „moedercursussen" alles over liet voorkomen van tandbederf bij te brengen. De consultatiebureaus van de kruisverenigingen kunnen veel doen aan do kleutermond- verzorging, en voorts kan ieder een die met de opvoediug van kleine kinderen te maken heeft, door goede voorlichting een steen tje bijdragen aan dit werk, dat het vooral van preventieve maat regelen hebben moet! Op die manier zal ook een harmo nische aansluiting kunnen ontstaan tussen kleutermondverzorging en de schooltandverzorging, die men tegen woordig door bijna geheel Neder- ,rPoets je tanden zoals het moet, na iedere maaltijd, dan blijven se goed!" Deze illustratie is een exemplaar uit een serie hinder prentbriefkaarten, die het Ivoren Kruis ter gelegenheid van het vijftigjarig bestaan uitgeeft, en waaraan een kleur- en tekenwed strijd voor de jeugd verbonden is. paganda-materiaal, van tantenbörs- tels en tandpasta. „Wat dit voorlichting aan de jeugd betreft, is er eigenlijk weinig veran derd", aldus de heer Weevers. „Want in 1896 verscheen in het tijdschrift voor tandheelkunde al de vertaling van een Duits opstel, handelend over „Tandbederf in de volksscholen". De schrijver van dat artikel wees ook toen al op het belang van goede voorlichting op de scholen inzake de mondverzorging: leerlingen zowel als kwekelingen dienden overtuigd te worden van het nut der tandver zorging.' leesboekjes zouden stof over dit onderwerp moeten bevatten, in schoollokalen zouden platen met af beeldingen van het menselijk gebit moeten worden opgehangen. Verge lijk hiermee maar eens de Ivoren Kruis-brochure „Leerstof voor de lagere school betreffende het gebit en de mondhygiëne" waarvan elk jaar tienduizend exemplaren de deur uitgaan!" Terugziend op dat jaar .1896 komt men dan automatisch terecht bij bet prille begin van het Ivoren Kruiswerk. Een historie die in Rotterdam is begonnen: in 1901 reeds, toen de Rotterdamse tand artsenvereniging het initiatief tot doelreffende propaganda inzake tie mondverzorging nam, en een kliniek opende voor behandeling van onvermogenden waar de tand artsen bij toerbeurt werkten, en tegelijkertijd de nodige voorlich ting gaven. Nadat in 1909 onder auspiciën van de wereldvereniging van tandartsen en de internationale commissie voor hygiëne, ook in ternationaal de propaganda op gang was gekomen, werd in 1910 in Rotterdam de Nederlandse Vereniging tot bestrijding van 't tandbederf opgericht de naam „Ivoren Kruis" kwam pas later. Veel medewerking heeft men vooral in~.die eerste bestaansjaren onder vonden van de Groene-Kruisvéreni- gingen, met name van het Zuidhol landse Groene Kruis. Ook via de Ne derlandse huishoudscholen krijgt de mondverzo- ing voortreffelijke pro paganda. i.i de reclamecampagnes van de vele tandpastafabrieken ligt uiteraard eveneens een concreet brok propaganda, al is hier „het uiterlijk" dan meestal het voornaamste aan knopingspunt. En voorts is natuur lijk elke vorm van voorlichting over goede en verantwoorde voeding een steun in strijd tegen 't tandbederf! Daarom staat het Ivoren Kruis dan ook vierkant achter de activiteiten van het voorlichtingsbureau voor de voeding, dat door middel van instruc tieve brochures en speciale menu's onvermoeid strijdt voor „de juiste voeding", die (voor alle leeftijds groepen) zoveel invloed heeft op de toestand van het gebit. Hoe de Nederlandse tandverzor ging zich tijdens de afgelopen halve eeuw ontwikkeld heeft in vergelijking met andere landen. De heer Weevers beantwoordt die vraag voorzichtig; „Aan de tóp staat Nederland bepaald niét. Weliswaar is het niveau waarop ll[lllllllllllllllllllllllllllll!illlllllllllllll|lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll|^ 1 „Vier vaste regels1 -H „Vier vaste regels voor de s mondverzorging" kan men aantreffen in de folder „Wees i§ kies-keurig", één van de pro- paganda-brochures die het Ivoren Kruis uitgeeft. De vier -- vaste regels zijn de volgende: ee I. Borstel zo mogelijk na iedere maaltijd, in ieder geval -- H voor het naar bed gaan en 's ij morgens na liet ontbijt. 2. Beperk het snoepen tussen j| de maaltijden tot het uiterste f| en doe dit nooit voor het naar H bed gaan, na het tanden poet- h sen. ee r; 3. Spoel de borstel krachtig uit en Iaat hem drogen. 4. Ieder gezinslid gebruike n een eigen tandenborstel. M Vier vaste regels, die naast ff EÊ elke wastafel en in elke bad- kamer zouden moeten worden opgeprikt. éiiiiiiiiiiiiiiiim TWEE „OUDERWETSE" Hoe gemakkelijk 't ook is om de al oude vijf decem- ber-lekkernijen als borstplaat en speculaas leant en klaar te ko pen, vrouwen die graag koken kunnen meestal de verleiding niet weerstaan om ze zelf te maken, wanneer de verjaardag van de sint nadert. Nu is het ma ken van borstplaat, hoe eenvoudig het ook lijkt, een bezigheid die maar al te gauw kan mislukken wanneer men zich niet precies aan de in een recept vermelde hoeveelheden houdt! Wanneer teveel vocht wordt toege voegd, blijft de borst plaat zacht', wanneer de massa op te hoog vuur wordt gekookt, versuikert-.se- meestal. ■Daarom nog eens het „oude beproefde re cept": neem op hon derdvijftig gram bas terdsuiker een halve deciliter room en tien gram boter, meng sui ker en room met twee theelepels cacaopoeder door elkaar en laat dit mengsel op een laag vuurtje inkoken tot druppels van de mas sa tot een lange draad trekken. Roer van het vuur af de boter er door, klop het meng sel nog even op en giet het dan snel in met koud water omgespoel de vormpjes die op 'n vochtig houten plankje staan. Zet de vormpjes na enkele minuten op. hun kant om de borst plaat te laten drogen. De cacaopoeder kan door deselfde hoeveel- neer men mokka- of vruchtenessence wor den vervangen, wan neer men mocca- of vruchtenborstplaat wil maken, t »oor het maken van Y speculaas is een speculaasplank 'n wel aardig, maar toch niet onmisbaar hulp middel. Met een scherp mesje kan men ook leuke figuurtjes uit de deeglap snijden, al val len die misschien wat minder fraai uit. Maak I oor de speculaas een deeg van tweehonderd gram zelfrijzend bale in eel, honderdvijftig gram lichtbruine bas terdsuiker, twee lepels speculaaskruiden, een lepel melk, wat gerasp te citroenschil en wat zout. Rol het deeg uit tot ongeveer een halve centimeter dikte voor speculaasjes) of van een centimeter dikte voor dik speculaas). Druk het deeg in een met bloem bestrooide speculaasvorm of vorm er figuren van en bak het in een matig war me oven lichtbruin en gaar. De baktijd vari eert, al naar de dikte, van twintig minuten tot drie kwartier. Voor amandelspeculaas wor den vóór het. bakken nog amandelen in de deegmassa gedrukt. de kunde der Nederlandse tand artsen staat, heel goed, maar in Amerika bijvoorbeeld is de pro paganda veel intensiever (met uiteraard gunstiger gevolgen), in Scandinavië bijvoorbeeld besteedt men meer aandacht aan de kléu- tertandverzorging. En naar ver- lioudingheeft men in het buiten land de beschikking over een veel groter aantal tandartsen; dit laatste geldt zeker voor alle ons omringende landen". De heer Weevers meent dat sommige van deze omstandigheden ook wel af hangen van houding en belang stelling van het publiek: „Ieder volk krijgt die mondverzorging, die het wil Op dertig november viert het Ivoren Kruis in het Rotterdamse A.M.V.J.- gebouw het vijftigjarig bestaan. Tij dens deze bijeenkomst zal onder meer worden gesproken over de ver ontrustende toename van het tandbe derf bij kleuters, en bovendien, wordt op deze dag een „reizende tentoon stelling", gewijd aan de maatschap pelijke betekenis van de mondver zorging. in gebruik genomen. Een expositie die onder meer een grote hoeveelheid fotomateriaal omvat, en waarin vanzelfsprekend ook het be lang van mondverzorging door vol wassenen onder de loep wordt geno- nien. Want niet alleen kleuter en school kind, ook de volwassen Nederlander mag op niondverzorgingsgebied ge rust een „zorgenkind" genoemd wor den: slechts twee van de honderd Nederlanders immers hebben een gaaf gebit, en 87 procent van de in ons land in gebruik zijnde tandenbor stels bleek, tijdens een enkele jaren geleden gehouden onderzoek, niet aan de eisen te voldoen. Zoals men bij het Ivoren Kruis zegl: „Heel veel men sen moeten nog leren, dat het tan- denborstelen méér tijd en aandacht waard is dan schoenenborstelen!" Vier auteurs en twee illustratoren hebben liet boek „Zelf doen, zelf maken" samengesteld; een werkje dat zojuist bij de Arbeiderspers te Amsterdam verschenen is. Dat boek verschijnt op een wel bijzonder gunstig tijdstip: vlak voor de deoemberfeestdagen en midden in de periode van de lange en donkere wintermiddagen en -avonden. „Zelf allerlei dingen maken: een fijne manier om je vrije uren te besteden, èn een bron van voldoe ning", zo leest men in het voorwoord tot dit overvloedig geïllustreerde boek, waarin tientallen mogelijkheden voor handenarbeid worden be sproken. Iecler kind tekent graag-maar uit dit boek leert het hoe het, behalve met een gewoon potlood, ook kan te kenen met een houtje, met houts kool, met pen of penseel of met krijt. Aan lettertekenen wordt een apart hoofdstuk gewijd, en van het letter tekenen komen de auteurs op het maken van mozaïeken op boetseren en beeldhouwen, op het maken van kettingen en het vlechten met raffia. „Waardeloos materiaal" zoals schel pen en kurken kan tot beesten en poppetjes worden verwerkt, van touw kunnen eveneens aardige dier- figuurtjes worden gemaakt, en voor kinderen die bijzonder handig zijn en veel geduld hebben, geeft „Zelf doen, zelf maken" complete handleidingen voor het maken van een poppenkast, een schimmenspel of een feestver siering. Voor de „gevorderden" op liet terrein van de handenarbeid wordt dan nog het maken van muziek instrumenten, een „kijkdoos" en diverse elektrische apparaatjes besproken. Wie veel woelige sprui ten heeft zoet te houden, kan van dit boek onschatbaar veel ple zier hebben. Om nog maar niet te spreken van de technisch aan gelegde vaders die voor „Zelf doen, zelf maken" misschien nog méér belangstelling zullen tonen dan hun kinderen! Logeren in een hotel met zonneverwarming Logeren in een hotel met centrale „zonneverwarming": het lijkt een on werkelijk toekomstbeeld, maar het wordt realiteit in Frankrijk. In Per- pignan, gelegen in het uiterste zui den van dit land, vlakbij de Spaanse grens, staat een hotel waar men bin nenkort een praktisch gebruik wil gaan maken van de overvloedige zon newarmte. Het is de bedoeling dat de zonnewarmte met holle spiegels, wordt opgevangen en voor verwar ming van het hotel gebruikt zal wor den; ook het water uit de warmwa terkranen zal door middel van de zon, worden verhit. Het weekblad „Hotelrevue" weet dit alles te mel den en het voegt eraan toe, dat de hoteleigenaar volgens deskundigen op deze manier tachtig procent op de brandstof reken ing kan besparen. Beslagen ruitengéén onoverkomelijk probleem Zo gauw het buiten kouder wordt en in de huizen de kachel aangaat, krijgt de huisvrouw te maken met een typisch-winters huishoudelijk probleem: het probleem van de be slagen ruiten. Een euvel waartegen weliswaar geen afdoend middel be staat. maar dat toch wel met rede lijk succes bestreden kan worden. Een schone doek, en wat vloeibaar afwasmiddel zijn de hulpmiddelen bij deze bestrijding. Wanneer de ra men zijn gesponsd en gezeemd, wor den ze nog een keer nagcvcegd met een schone doek waarop een klein beetje (vooral niet te veel synthe tisch afwasmiddel is gesprenkeld. Géén zorgen over de strepen die hierbij op de schone ramen ontstaan: die trekken na een paar seconden vanzelf weg. Het vensterglas krijgt op deze manier een „beschermend laagje" dat hot beslaan in steYke mate tegengaat. Automobilisten kun nen van dit huishoudelijke hulpmid deltje ook plezier hebben: wanneer de autoruiten na elke zeembeurt een dergelijke nabehandeling krijgen, zullen ze veel minder snel beslaan. Mochten de ramen op zeker ogen blik toch beslaan, dan kunnen de vi trages vochtig worden en lelijke kringen krijgen. Ook hiertegen be staat een handig huismiddeltje: haal de vitrages na het wassen door een waterafstotend middeltje dat bij de drogist te koop is. en dat gebruikt wordt om bijvoorbeeld regenjassen waterdicht te maken. Vitrages die op deze manier zijn nabehandeld, krij gen beslist geen vlekken of kringen. „Tonnetje-rond" zou men de- jurk kunnen noemen die het modehuis Dior heeft gemaakt voor de vrouwen die een der gelijke „veredelde ligne-sac" kunnen dragen. Zwaar brokaat is het materiaal voor dit op vallende cocktailkleed. Het modehuis Lanvin bracht twee modesnufjes van deze winter tezamen ï»i één man tel: een jas die omkeerbaar en bovendien kraagloos is. In- plaats van een kraag is er een afknoopbare pelerine bij, eveneens tweezijdig te dragen. De mogelijkheden zijn dus vele: geruite jas, effen zwarte jas, geruite jas met zicartc pelerine, zwarte jas met ge ruite pelerineEn tenslotte kan het ensemble dus nog óf geheel geruit, óf geheel effen zijn.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1960 | | pagina 21