Dominee handelt in vlaaien.
CANADESE REGERING ZAL
IMMIGRATIE BELEMMEREN
DE OOSTDUITSE JEUGD WIL
DE „LIPSr NIET LEREN
robins#n
Donderdag 24 november i960
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
17
Zo gaat dat in Limburg
Lutherse gemeente van Heerlen
bouwt aan eigen kerk
(Van een speciale verslaggever)
Hij stond in zijn zwarte pak op een bouwstelliiig en zijn vrouw
kwam daar juist vandaan met een theeblad met lege kopjes,
toen we aanbelden bij de pastorie van ds. A. J. Allan (48) op
de Meezenbroekerweg te Heerlen. Nu ja, pastorie... Het bleek
een van de mijnwerkerswoningen te zijn, welke daar al tiental
len jaren geleden in een lange, aaneengesloten rij wérden opge
trokken, met vlak ervoor het uitgestrekte gebouwencomplex
van de Oranje Nassau 1, die rustig rook en smook lag uit te
blazen. Nadat we goed en wel hadden plaatsgenomen stapte
ook zoals men hem in Zuid-Limburg wat oubollig, maar niet
zonder ondertoon van respect aanduidt „de vlaaiendominee"
binnen, die ons vrolijk toeriep: ,,'t Schiet nou lekker op. Als
er geen stagnatie komt kuimen we onze kerk tweede pinkster
dak in gebruik nemen".
Nu is het op zichzelf niet zoiets
bijzonders, wanneer een predikant
met grote ijver en belangstelling de
voltooiing van een kerkgebouw te
gemoet gaat. Maar wat daar in Heer
len wordt gewrocht grijpt je als bui
tenstaander toch wel even aan
vooral als je horen en zien kunt
tegelijk. Enerzijds raak je vol be
wondering voor zoveel vindingrijk
heid en activiteit: anderzijds bekruipt
je een gevoel van schaamte over zo'n
openlijk etaleren in dat roomse ge
west van de protestantse armoe
lees miserabele onverschilligheid. En
dan kan het haast niet anders, of
zelfs de kranigste pioniers zullen
op den duur sneuvelen, do een na de
ander.
Wat een geluk
Wat een geluk dus. dat die ds. Al
lan voorlopig een driedubbele pionier
is: predikant, handarbeider en za
kenman. En hoe hij dat allemaal
werd vertelde hij aldus:
,,'k Had nooit kunnen denken dat
het leren bouwen van orgels je te
vens de technische vaardigheid zou
verschaffen om een kerk met bijbe
horende lokaliteiten te metselen.
Want ik ben niet aanstonds voor pre
dikant gaan studeren, toen ik de
h.b.s. in Amsterdam achter de rug
had. Nee, ik ging eerst naar de be
leende orgelfabriek van Spanjaard
aldaar, waar ik tien jaar werkzaam
ben geweest. Ik was gek op orgels.
Vandaar... ziet U.
Nou, toen brï$ï de oorlog uit. Ik moest
al gauw onderduiken, kwam in Fries
land terecht, waar ik dank zij de
godsdienstonderwijzersakte die ik
intussen had behaald kon gaan
preken. Net onder mijn eigen naam,
maar onder een schuilnaam. Soms
wel driemaal op een zondag. In
Marram' bijvoorbeeld, in Ferwerd.- in
Nes etcetera. Allemaal hervormde
gemeenten,ofschoon ik zelf' Lu
thers ben. Dat was nog niet eens
zo erg eenvoudig, daar je herhaal
delijk Duitse politie onder je gehoor
kreeg, die op jacht was naar onder
grondse strijders en mannen voor
de „arbeidsinzet".
Enfin, die tijd ben ik doorgewor
steld, waarna ik in 1946 naar Gent
vertrok, om daar de Belgische Pro
testantse Kerk te dienen. In 1951
verzocht de Lutherse Synode me
echter naar Nederland terug te ke
ren voor 't bezetten van een zendings-
post in Heerlen. Ik heb dat gedaan,
op voorwaarde, dat ik tevens colle
ge kon gaan lopen aan het Luthers
Seminarie te Amsterdam, daar ik nu
predikant wilde worden. Dat werd
goedgevonden en in 1955 was ik zo
ver. Ik ben er toen koopman bij ge
worden èn ambachtsman. Dit laat
ste onder leiding van Lutherse vak
lieden van de mijnen en van een
architect.
Eerst vlaaien
Eerst koopman. Koopman in Lim
burgse vlaaien, dat grote ronde ge
bak, dat wordt opgeluisterd met abri
kozen, of met appelen, of met rijste
brij met suiker, kaneel en vanille.
Mijn Vrouw bakte ze, ik speurde
naar adressen en zo kwam de eerste
winst binnen. '1c Stuurde er bijvoor
beeld al m'n 55 collega's in den lan
de één, keurig verpakt in een kar
tonnen doos met de boodschap erbij,
dat ze er eerst maar eens kennis mee
moesten maken en, als ze gesmaakt
hadden, drie gulden konden storten
(voor een abrikozenvla f 3,50) op gi
ro 32.80.87 ten name van de penning
meester der Evang. Luth. Gemeente
te Heerlen. Dat sloeg direct in. Want
het produkt is prima.
Aldus heb ik steeds weer naar nieu
we adressen gezocht, ik kreeg ook
voortdurend meer verzoeken als:
„Stuur die en die dan en dan eens
een vlaai want dan is hij jarig" en
het gevolg was, dat we het met de
beste wil niet meer konden bijpak
ken. Vooral niet, toen het vakantie
seizoen aanbrak. Dus riepen we een
particuliere bakker te hulp en na drie
jaar vlaaienactie zijn we de tiendui
zend taarten al gepasseerd. Waarvan
m'n vrouw er duizend voor haar re
kening nam. Op die manier kregen
we naturulijk geld in het laatje en
konden we het eerste bouwplannetje
gaan uitvoeren: drie... autoboxen
voor de verhuur. We moesten immers
een heleboel geld hebben om een
kerk te kunnen bouwen!
Complexje
Toen we wat verdiend hadden,
bouwden we een nieuw complexje.
Dit werd één lokaal, met een
keukentje en een klein bergka-
mertje. In dat lokaal gingen we
zondagsschool houden en 's zo
mers ging ik het verhuren als
zomerhuisje voor 90,per week
in het hoogseizoen en 80,in
het vooren naseizoen. Ik kocht
zes eenpersoons bedden en het
hoognodige meubilair en na een
enkele advertentie vochten ze er
om. 'k Ilad er nu eens een gezin
in van 6 personen, dan weer vier
verpleegsters etc. Op die manier
is het beslist niet duur en ik trek
toch van dit gebouwtje ook 20
pet. van m'n geld. Ja, wie niet
sterk is moet slim zijn. Zo heb-
- ben we- nu--al:-.voor do tweede
zomer geboerd, tot wederzijdse
tevredenheid.
Kerkbouwactie
Nu het weer herfst is en de toeristen
geen belangstelling hebben voor de
(druipendende) bossen hier achter
ons, behelpen we ons voor alles met
het zondagsschoollokaal. Totdat de
kerk klaar is, want üaaan konden
we een paar maanden geleden be
ginnen. Wij luthersen hebben im
mers, net als de hervormden en de
gereformeerden, een kerkbouwactie
gevoerd. Die leverde voor de luther
sen ruim een ton op. En daarmee
zouden vijf gemeenten gelukkig
worden gemaakt: Haarlem voor een
tweede kerkgebouw, Hilversum, En
schede en Zeist voor het eerste. En
ik vroeg ook om 20.000. „Mijn
portie", zei ik. Ze keken eerst wel
gek in Amsterdam maar toen ze al
les hoorden kreeg ik net zoveel als
de anderen. Voorts wilde onze We
reldfederatie me 30.000 lenen a 1
pet., af te lossen in 20 iaar, wat ik
evenmin liet schieten. En met die
50.000 plus nog wat eigen geld
zijn we gaan woekeren. Het stuk
grond hadden we. Dat kostte dus
niets. Een grote partij oude Duitse
stenen v&n afbraak uit Heerlen kost
te ook haast niets. En ze zijn mis
schien nog beter dan de nieuwe. Al
leen niet zo mooi. Maar dat geeft
geen zier, want daarmee hebben we
de onderste helft van de kerk opge
trokken en die wordt toch gepleis
terd. Het bovenste deel wordt mooie
gele handsteen, wat echter een dure
geschiedenis is".
Naar het werk
Ds. Allan schoot z'n jas aan, nam
ons mee naar het werk, vlak
bij zijn woning, waar we zagen
hoe daar op de hoek van de Mee
zenbroekerweg en de Vijgenweg
een zeskantig kerkgebouw ver
rijst. En wel zo, dat het boxen-
complex en het zondagsschool
lokaal er tegenaan leunen, links
en rechts van de hoofdingang.
„Ik werk met twee ploegen", zo ging
hij verder: „overdag met een man
of vijf en 's avonds met twee of drie.
Er zijn nogal wat gepensioneerden
onder, maar ze bouwen oerdegelijk
en voor een appel en een ei. Anders
hadden we aan zoiets nooit durven,
beginnen. Nou zitten we echter weer
te zweten voor dat dak. Dat wordt
een ijzerconstructie, doch we kun
nen nergens goedkoper terecht dan
voor 6000. En die hebben we niet.
En je kunt ook niet het allerlaatste
van je gemeente verlangen. Die auto
boxen moeten dus voorlopig nog
maar boxen blijven, al is dat na
tuurlijk niet de bedoeling. De opzet
was, en is nog, er straks de binnen
muren uit te slaan en er een verga
derzaal van te maken tevens twee
de zondagsschoollokaal, daar de
leeftijden der kinderen op het ogen
blik eigenlijk te ver uiteenlopen
om ze in één lokaal samen te on
derrichten in Gods Woord. Maar dat
beroerde geldZo is er ook nog
het plan om daar. waar de twee
zaaltjes de kerk ontmoeten en dat
doen ze zoals twee gespreide vingers
de hand ontmoeten een overdek
king aan te brengen en aldus een
garderobe te creëren. Van die gar
derobe kan dan gelijktijdig door de
kerkbezoekers en leerlingen van de
zondagsschool gebruik worden ge
maakt. Maar alweer: dat geld.
T orentje
Op de kerk wordt een torentje ge
bouwd met drie luidldokjes, die me
in elk geval reeds zijn toegezegd.
Voor niets en niemandal. Die klokjes
zullen de eerste drie tonen van het
Te Deum, van het Lutherlïed doen
klinken. Toch zal ik nog maar eens
de boer opgaan met de film, die ik
van de bouwerij maak. 'k Heb ze
reeds ïn verscheidene wijken van Am
sterdam Aertoond, voorts in Rotter
dam, in Schiedam en nog meer plaat
sen, Avaar luthersen wonen. De be
langstelling was groot en dus hield
ik ook daarvan wat over. Als dat
elders ook nog eens lukken wil...
Acht pinken van
Amsterdam per schip
naar Chili
Met het m.s. Ares van de Kon. Ned.
Stoomboot Maatschappij, dat zater
dag van Amsterdam vertrekt, wordt
een achttal pinken als geschenk naar
Chili verscheept. Dit geschiedt op
initiatief van de vier op Zuid-Ame-
rka samenwerkende exporteurs van
fokvee, het Nederlands Rundvee
Stamboek te Den Haag en het Fries
Rund\-ee Stamboek .te Leeuwarden,
als onderdeel van de hulpverlenings
actie Nederland-Chili.
ERNSTIGE WINTERWERKLOOSHEID VERWACHT
Deze zomer reeds
322.000 werklozen
Aangezien er in Canada in de lo
pende winter ernstige werkloosheid
Avordt verwacht, wordt mogelijke
immigranten het emigreren sterk
ontraden. Aan het eind van de afge
lopen zomer heeft men de Avinterbe-
lemmeringen voor de immigratie,
een normale maatregel in een land
waar het werk buitenshuis in janua
ri sterk vermindert, van kracht doen
worden en zij zullen op zijn minst
tot het volgende voorjaar blijven
bestaan.
Uit cijfers, die eind september door
de Canadese regering werden gepu
bliceerd, bleek, dat de werkloosheid
in de zomer de grootste is geweest
sedert het einde van de Tweede We
reldoorlog. Gewoonlijk Avordt de
werkloosheid in Canada gedurende
de zomermaanden door vraag naar
arbeidskrachten voor de bouwindus-
trie en voor de landbouw tot een mi
nimum beperkt, maar dit jaar is van
juni op juli, en ook van juli op augs-
tus, het totaal aantal personen, dat
werk zocht toegenomen. Midden
augustus Avaren 322.000 personen,
iets minder dan 5% van het aantal
arbeidskrachten in het land, zonder
«.werk.
Politieke tegenstanders van de rege
ring voorspellen thans, dat het aan
tal werklozen in de komende winter
tot meer dan een miljoen zal stij
gen. De regering doet geen voorspel
lingen, maar zij bereidt plannen
voor, om aan een mogelijke ernsti
ge toestand het hoofd te kunnen bie
den. Eind augustus ging de regering
over tot immigratiebelemmering
voor mijnwerkers, houthakkers en
arbeiders in de bouwindustric, als
metselaar, elektriciens en timmerlie
den, die het land wilden binnenko
men. Eind september Averden de be
roepen, waarvoor beperkingen be
stonden, nog uitgebreid met teke
naars, technici ook voor industrie
laboratoria. verkopers, landbouwers
en personeel voor kantoormachines.
Aan mogelijke- immigranten uit an
dere landen zullen Aisa worden ge-
„Als goed zakenman moet je ook
reclame malcen", dacht ds. Allan.
En dat gebeurt dan ook volgens de
regelen der kunst.
DE PARTIJ GEEFT DANSLES, MAAR....
Op de dansA-loeren van
communistisch Oost-
Duitsland Avordt ge
fluisterd, dat de „lipsi"
al bezig is in vergetel
heid te geraken. ÏAvee
jaar geleden schreef het
Oostduitse ministerie
van Aolksopvoeding do
„lipsi" voor bij Avijze
van tegengif tegen de
„decadente" dansen uit
het kapitalistische wes
ten, AOOTnamelijk do
rock 'n roll. De „lipsi"
was zeer zeker niet de
cadent maar evenmin
kon men er op dansen.
,,De communisten wil
den iets van zichzelf
hebben", zo zegt een
dansleraar uit West-
Berlijn, „en daartoe na
men zij iets van elk po
pulair type muziek uit
het westen over. Dat
werd toen alles samen
in een pot gedaan."
Het resultaat was in
derdaad een vreemd
mengsel, waarin als
voornaamste ingrediën
ten de rumba, de samba
en de cha cha cha te
herkennen waren. De
nieuwe „modedans"
werd in januari 1959
voor het eerst voor het
voetlicht gebracht op
aen conferentie van mu
ziekleraren te Laucli-
hammer. Om de zaak
volledig te maken, had
den een paar beroeps-
rijmelaars van de partij
ook een duit in het zak
je gedaan.
De nieuwe dansmuziek
kreeg woorden, zoals
bijvoorbeeld
„dans de lipsi die
fijne muziek
uit onze Duitse volks
republiek".
Maar de „lipsi" bleek
a'eel te moeilijk om te
leren en dc jongelui ble
ven op de (clandestie
ne) grammofoonplaten
Aan EIaüs Presly dan
sen. Een dansleraar ge
tuigt er van: „De lipsi
is zo moeilijk te leren
en de passen zijn zo
moeilijk te onthouden,
dat zelfs zij, die hem
hebben uitgevonden,
herhalingscursussen
moeten A-olgen om er
mee op de hoogte te
blijven."
Om er enthousiasme bij
de jeugd voor-te kwe
ken, begonnen er brie-
yen in alle Oostduitse
bladen te verschijnen.
Een van die brieven was
van een jongeman uit
Leipzig, ongetwijfeld
een trouwe partijge
noot, die zonder het te
beseffen de vinger op
de wonde plek legde.
Een nieuwe stroming
als het lipsi-danscn kan
niet -spontaan groeien.
Zij moet georganiseerd
Avórden", schreef hij.
De communistische pers
begon echter al spoedig
zowel de lipsiliedjes als
de teksten te bekritise
ren. Volgens een hoofd-
redacteuf, die er een
artikel aan wijdde, was
men tekort geschoten.
Hij meende: „Niet al
leen moet men de in
vloed van dc Ameri
kaanse populaire mu
ziek te boven komen,
maar men moet er ook
voor zorgen, dat de
neerslachtige onderwor
penheid, het fatalisme,
de a-alse zeemansrö-
mantiek en de decaden
tie uit onze liedjestek
sten verdwijnen."
Hij citeerde de regel:
..Ik ga door de donkere
straten" uit een van- de
Oostduitse Aorsjes. „Iu
oen' socialistische ge
meenschap", aldus deze
hoofdredacteur, „moet
een meisje niet doelloos
door de straten lopen,
wanneer zij door een
man in de steek gelaten
is."
weigerd totdat de beperkingen zul
len zijn opgeheven, waarschijnlijk
tot het A-olgende \roorjaar, en Engel
se immigranten, die de regering niet
wettig kan weren, zal het immigre
ren worden ontraden.
Voor sommige beroepen staat Cana
da het gehele jaar open. Dit geldt
voor dokters, technici van medische
laboratoria, verpleegsters, diëtisten,
leraren, sociale werkers cn accoun
tants. Ambtenaren van het ministe
rie A-oor immigratie voorspellen, dat
het aantal personen, dat in 1960 naar
Canada zal zijn geëmigreerd, tussen
de 112 en 115 duizend zal liggen. Dit
aantal is dus iets groter dan verle
den ■'"aar, toen 106.000 personen im-
migreerdcr., doch heel wat kleiner
dan het jaarlijkse gemiddelde van
150.000 voor de afgelopen tien jaar.
Volgens regeringsambtenaren is een
belangrijke factor voor de verminde
ring van het aantal beschikbare be
trekkingen de sterk a-erminderde
vraag naar Avoningen,
Afiverteyitie'
"mister robinson"
schoenen zijn voor
zien van de nieuwe,
ideaIe"footline" bin
nenzool die op
unieke wijze geheel
gevormd is naar de
natuurlijke lijn van
de voet.
5 belangrijke
voordelen in de
"mister robinson"-
"footline"
praedicaat:,fgoed
gekeurde pasvorm
op anatomische
grondslag-'
"footline' binnen
zool
"original goodyear*
kernlederen zool
"sanitized"
(om voeten gezond
te houden)
a
o
a
o
jutrbU-ng
f beste vriend is „mister robinson"