Amerikanen richten een basis in onder sneeuw van Groenland NEDERLAND HEEFT RECHT OP ZETEL IN VEILIGHEIDSRAAD OPENBAAR KUNSTBEZIT GAAT ONZEKER LUSTRUMJAAR IN UTRECHTSE JAARBEURS KAMPT MET BESTUURSCRISIS ROOFDIEREN EN GRIMASSEN VRIJDAG 11 NOVEMBER I960 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT TUNNELS IN HET IJS Kerncentrale zorgt voor energie Een groepje van honderd Amerikaanse militairen zal de komende winter in een unieke „stad onder de sneeuw" doorbrengen. Hun kamp ligt onder de opper vlakte van Groenland tus sen de 75ste en 80ste breed tegraad en meer dan 200 ki lometer ten oosten van Ame rikaanse vliegbasis Thule. Het doel van deze overwintering is om zowel mensen als materieel op de proef te stellèn. De tem peratuur in de streek, waar het kamp ligt, dat de naam „Cen tury" heeft gekregen, is in de wintermaanden ongeveer 70 gra den onder nul en de wind, die over de vlakte jaagt, bereikt soms een snelheid van 160 kilo meter per uur. De militairen zullen de gehele winter niet boven de grond ko men en gedurende die donkere maanden zal hun enige verbinding met de dan onbruikbare vliegba sis Thule bestaan uit een tractor- trein. Sneeuw als beton Het kamp bestaat uit een serie tunnels, uitgehakt in de ijskap, die in deze streek meer dan 1500 me ter dik is. Het ligt onder een vijf meter dikke laag sneeuw, die zo hard als beton is. Het kamp „Cen tury" is in acht maanden ge bouwd. De Amerikaanse legerlei ding gaat er trots op, dat er geen burgers aan te pas zijn gekomen. Al het werk is gedaan door man nen van de afdeling Poolonder- zoek van het leger. De hoofdtunncl van het kamp is ongeveer 300 meter lang, gelei delijk naar de oppervlakte lo pend en met uitgangen aan weerszijden. Op de tunnel komen enige'zijtunnels uit, die elk hon derd meter lang zijn en daarin staat de door kernenergie aange dreven krachtcentrale met de eet zalen, slaapkwartieren, ontspan ningsruimten en een kerkje. De tunnels zijn machinaal gegra ven en de plafonds worden ge stut door met sneeuw bedekte stalen bogen. De temperatuur In de tunnels wordt op 10 graden boven nul gehouden door middel van koude lucht, die van buitenaf binnengezogen wordt. Alles van kout Alle gebouwen In het kamp zijn van hout vervaardigd, geprefa briceerd in Amerika en dan naar Groenland gevlogen. Dit was een kostbare geschiedenis, maar men won er weken bouwtijd mee. Deze houten „keten" staan overal vrij van de tunnelwanden, zodat men er omheen kan lopen. De centrale is in Amerika ge bouwd en deels per vliegtuig deels per schip naar Thule over gebracht. Vandaar ging zij per tractortrein naar het kamp „Cen tury". Het leger zorgde voor de samenstelling van de delen en de installatie. De centrale zal door 19 man worden bediend, die elk aar voortdurend aflossen. Allen dragen zij gevoelige plaatjes, die de hoeveelheid radio-activiteit re gistreren, waaraan zij hebben blootgestaan. Die plaatjes worden op gezette tijden naar Amerika overgebracht om gecontroleerd te worden. De kerncentrale produceert elek triciteit voor verwarmings- en an dere doeleinden in het gehele kamp. De Amerikaanse legerleiding hoopt uit deze overwintering van honderd man onder de ijskap van Groenland veel gegevens te verkrijgen, die gebruikt kunnen worden indien het ooit tot oorlog voering in het Poolgebied zou komen. Geen voorstel politiesalarissen (Van onze Haagse redactie) In de donderdag gehouden vergade ring van de centrale commissie voor georganiseerd overleg, die door de minister van binnenlandse zaken, mr. E. H. Toxopeus, bijeen was geroe pen met het doel het overleg inzake de politie-salarissen te hervatten, is het nog niet gekomen tot het inbe- handeling nemen van concrete voor stellen. Er bestond bij de centrale organisa ties van overheidspersoneel, aldus 't communiqué, begrip voor het stand punt van de minister, dat het nood zakelijk is een duidelijk inzicht te krijgen in de beginselen alvorens concrete voorstellen in behandeling worden genomen. De besprekingen zullen dinsdag 22 november a.s. worden voortgezet. In Den Haag heeft donderdag een hernieuwd óverleg plaatsgevonden over de politiesalarissen. Fotomi nister Toxopeus (links) in gesprek met de voorzitter van de centrale commissie, georganiseerd overleg ambtenaren 'zaken, prof. N. E. H. van Esveld. Algemeen Dagblad verliest kort geding van Vrije Volk De president van de Amsterdamse rechtbank is het niet eens met de directie van de N.R.C., uitgeefster en exploitant» van het Algemeen Dagblad, dat do N.V. „De Arbeiders- ]>ers" die sinds kort het Algemeen Ochtendblad Het Vrije Volk uit geeft met de keuze van deze naam een onrechtmatige daad heeft be gaan. De eis die het Algeomen Dag blad in kort geding had gesteld (wij ziging van de verwarring wekkende naam) wees hij af. Mr. U. W. H. Stheeman overwoog in zijn vonnis dat de beelden en de plaatsing daarvan op de frontpagi na zo verschillen dat voor verwar ring voor het publiek geen redelijke gronden zijn te achten. Aangezien het spoedeisende karakter in deze zaak ontbreekt, was de president met de gedaagde eens dat hij onbe voegd is in kort geding uit te spre ken dat de kop Algemeen Ochtend blad een onrechtmatige naam is. Dit oordeel behoort zljir inziens de gewone rechten te geven. Hoewel mr. Stheeman in zijn vonnis overwoog dat het handelen van Het Vrije Volk door de gewone rechter in elk geval niet als onrechtmatig zal worden beoordeeld. Mr. Stheeman is van mening dat men bezwaarlijk bescherming kan vragen van het bijvoeglijk naam woord algemeen. Met de toevoeging van het zelfstandig naamwoord ochtendblad in verbinding met Het Vrije Volk wil gedaagde zijn inziens uitdrukken dat dit blad een lande lijk karakter heeft en afwijkt van zijn plaatselijke en regionale edi ties. Voor verwarring is volgens mr. Stheeman bovendien geen aanleiding omdat het Algemeen Ochtendblad van het Vrije Volk een aanmerke lijk kleinere afmeting heeft dan de overige ochtendbladen. Eiseres werd veroordeeld tot betaling van de kos ten van dit geding die begroot Wor den op driehonderd gulden. Adenauer naar Washington De 'Westduitse bondskanselier Ade nauer zal in februari een bezoek brengen aan Washington en dan waarschijnlijk een ontmoeting heb ben met president Kennedy, aldus heeft een woordvoerder van de re gering tc Bonn meegedeeld. De woordvoerder zei, dat Adenauer een Duits-Amerikaanse conferentie zal bijwonen, georganiseerd door de vereniging voor een Atlantische brug en de Amerikaanse Raad voor Duitsland. Senator Lyndon Johnson, door Ken nedy gekozen als kandidaat voor het vice-presidentschapspelt de verkie zingsuitslagen in de krant. GEEN CONCESSIES Verzet tegen voorgestelde hergroepering De Nederlandse vertegenwoordiger H. Scheltema heeft in de speciale poli tieke commissie van de Verenigde Na ties gezegd, dat elke herverdeling van zetels in de Veiligheidsraad en de so ciale- en economische commissie om plaats te maken voor Aziatische en Afrikaanse landen, voor enkele lan den „taxatie zonder vertegenwoordi ging" zon betekenen. De heer Scheltema zei dat Nederland het denkbeeld verwerpt, „dat ons ge bied voldoende zou zijn vertegenwoor digd door een permanent lid, dat toe vallig in de buurt ligt". „Mijn regering houdt staandè dat zij behoort tot hen. die door hun econo mische positie kapitaal en technische bijstand voor economische en sociale ontwikkeling verstrekken", aldus de Nederlandse woordvoerder. ,,Wij dra gen aanzienlijk bij in het fonds van de Ver- Naties voor ontwikkeling en bij stand", vervolgde hij, „dan hebben Protest van Friese boeren tegen garantieprijzen In Drachten zal op woensdag 16 no vember een openbare protestvergade ring worden gehouden tegen de door de regering vastgestelde garantie prijzen voor Iandbouwprodukten voor 1960/1961. Het initiatief daartoe is uitgegaan van enkele afdelingen in de Friese Wouden van de Friese Maatschappij van Landbouw. Sprekers zullen zijn de voorzitter dier maatschappij, de heer N. Nam. mensma te Sexbierum en het hoofd bestuurslid de heer J. R. Wallinga uit Blesdijke, die tevens lid is van de veehouderijcommissie van het KJN. L.C. en van de hoofdafdeling veehou derij van het landbouwschap. De heer A. Vermeer, voorzitter van de afde ling Appelscha van de Friese Maat schappij, zal de vergadering leiden. 0 Naar Bcliatting 140,000 personen, van wie ongeveer 40.000 een beroep uit oefenden. hebben dit Jaar Cuba verlaten. Hun vertrek is voornamelijk een gevolg van het feit dat de revolutionaire rege ring van haar onderdanen verlangt dat zij hard werken tegen een betrekkelijk geringe vergoeding. De vakbonden voe ren thans een campagne om hun leden ervan te weerhouden naar elders te ver trekken. wij toch zeker recht niet minder dan de ontvangende' landen op vertegenwoordiging". Zou dit recht aan twijfel onder hevig worden, aldus de heer Schel tema, ,,dan zou de assemblee schuldig zijn aan weloverwogen oplegging van taxatie zonder ver tegenwoordiging". Een aantal gedelegeerden heeft her groepering van zetels in de raad als tijdelijke maatregel voorgesteld.. De heer Scheltema besloot zijn betoog met de opmerking: „Wij weigeren ge noegen te nemen met concessies ent met het bespreken van 't vraagstuk op basis van Russische voorwaarden in plaats van op door de meerderheid gestelde voorwaarden". Bijna 2 miljoen gevraagd voor Beurs van Berlage (Van een speciale verslaggever) Overeenkomstig de adviezen van de commissie van bijstand voor de ha vens- en handelsinrichtingen, publie ke werken en het bureau voor han dels- en industriebelangen hebben b. en w. van Amsterdam de raad thans 'n voorstel doen toekomen 1.800.000 beschikbaar te stellen voor herstel van Berlages beurs aan het Damrak. Hiervan zal 300.000 gulden gebruikt worden voor versterking van de fun dering om verdere verzakking van het gebouw tegen te gaan. Voorts 50.000,voor het aanbrengen van trek-ankers en 1.375.000 voor de vernieuwing van de centrale verwar ming en reparaties aan de oude in stallatie voor het aanstaande stook- seizocn. De voortzetting van het onderzoek naar de scheurvorming heeft een uit gave van 25.000 gevorderd. Tijdens het onderzoek werden enkele voorzie ningen getroffen, die geen langer uit stel konden lijden. Dit kostte 40.000 De betekenis van dit voorstel van b. en w. is dat aan de onzekerheid over het voortbestaan van Berlages beurs dus thans vrijwel een einde is gekomen. Er mag nauwelijks wor den verwacht dat de raad een afwij kende uitspraak zal doen. Blijft het probleem dat het gebouw aan de ka mer van koophandel geen gehoorlijke huisvesting weet te bieden. B. en w. zeggen ervan dat hierover nog onder handelingen worden gevoerd. Dit zou dan tot nieuwe uitgaven kunnen lei den. OVERLEG DUURT VOORT Televisie biedt echter nieuwe kansen (Van een onzer verslaggevers) Op 16 januari zal de stichting „Open baar Kunstbezit" z*n vijfde cursus jaar beginnen met een bespreking van Jan Steens „Vrolijk gezelschap" uit het Haagse Mauritshuis. Hoewel de Intekening nog maar kort geleden werd opengesteld voor deze vijfde cursus hebben zich alweer 40.000 ge zinnen voor deelneming gemeld. Ver wacht wordt dat het aantal cursisten dit jaar weer groter zal zijn dan vorig jaar, toen er 95.000 gezinnen voor deze radio-cursus waren inge schreven. Dit deelde prof. dr. H. E. van Gelder, voorzitter van Openbaar Kunstbezit mee tijdens een te Amsterdam gehou den persconferentie, waar tevens werd verteld dat er nog steeds onze kerheid bestaat of de radiocursus in 1962 nog kan worden voortgezet. De Nederlandse Radio Unie staat nog steeds op het standpunt dat de cursus van openbaar kunstbezit „geen" radio zou zijn. Men zou deze cursus dan ook naar de televisie willen overheve len als zijnde een geschikter medium ervoor. Openbaar Kunstbezit bestrijdt deze mening en stelt daar tegenover Maatschappelijk werk ongerust over subsidies De nationale raad voor Maatschappe lijk Werk, het Nederlands Cultureel Contact en de Nederlandse Jeugdge meenschap hebben aan de Tweede Kamer een adres gericht over het ontwerp financiële verhoudingswet 1960. In dit adres spreken zij er hun ongerustheid over uit, dat het ont werp geen ruimte schijnt te laten voor voortgaande bemoeiing en hulp van de kant van de plaatselijke over heid bij het maatschappelijk werk. Aangezien volgens he* ontwerp de kosten van subsidies aan instellingen van maatschappelijk werk «iet in de jaarlijkse uitkering uir het gemeente fonds aan de gemeentebesturen ter bestrijding van de kosten van sociale zorg zullen zijn begrepen, kunnen deze subsidies op losse schroeven ko men te staan. In dat geval zouden de particuliere organisaties voor maatschappelijk werk in een onhoud bare positie kunnen geraken, aldus het adres. De drie organisaties dringen er dan ook met de meeste klem op aan, dat via amendering of anderszins wegen worden gevonden om do instandhou ding en de normale uitbouw van maatschappelijk werk, jeugdwerk en cukweel werk te verzekeren. dat de cursus ln zijn huidige vorm typisch radio is, zij het met een eigen karakter. Experiment Dit betekent intussen niet dat er voor Openbaar Kunstbezit geen mogelijkheden zouden zijn bij de televisie. De N.T.S. wil de stich ting graag ter wille zijn daarin. Komend jaar zal experimenteel naar de beste vormgeving en pre sentatie gezocht worden. Het overleg over de voortzetting van de radiocursus duurt inmiddels nog steeds voort. De Radio Unie heeft thans Openbaar Kunstbezit een te genvoorstel gedaan. Daarover hebben dezer dagen beraadslagingen plaats gevonden die nog tot niets konden worden afgesloten. Boeken De stichting heeft voorts bij wijze van lustrumviering met medewer king van en in samenwerking met bet Prins Bernhard Fonds de knnst- boekclub „Nederlands Kunstbezit" ir het leven geroepen, die jaarlijks twee kunstboeken tegen kostprijs beschik baar zal stellen. De bedoeling is in deze niet in de boekhandel verkrijg bare boeken, die gemiddeld 64 zwart wit en gekleurde reproducties gaan omvatten, bepaalde onderdelen van de Nederlandse musea nader tot het pu bliek te brengen, dan in de cursus mogelijk is. Als eerste deeltje ver schijnt binnenkort een overzicht van tekeningen van Vincent van Gogh. Waarschijnlijk zal de prijs nog bene den de vier gulden komen te liggen. AL MAANDEN LANG Directiewisseling bij begin nieuw seizoen (Van een onzer redacteuren) Sinds enkele maanden verkeert de Koninklijke Nederlandse Jaarbeurs in een toestand van spanning en ver warring. De crisis bereikte vorige week een hoogtepunt toen de beide directeuren, mr. H. A. R. Schuit en dr. VV. R. van Royen hun ontslag in dienden en de directeur-generaal van handel en nijverheid bij het ministe rie van economische zaken drs. J. H. D. van der Kwast, tot directeur be noemd werd. Dat de directie-wisseling nu kwam, heeft een pikante bijsmaak, omdat het tijdstip waarop zij viel iets ont hult over de achtergronden van de tegenstellingen die er, sinds enkele jaren in het jaarbeursbeleid te con stateren vallen. De benoeming van de heer Van der Kwast, die aanleiding werd tot het ontslagnemen van de heren Schuit en Van Royen, geschiedde namelijk op de laatste dag van de grote tentoon stelling „Makroplastic", welke van 19 t/m 26 oktober in de jaarbeursgebou wen in Utrecht is gehouden. Men kan zeggen, dat de makroplastic gewor den is tot een triomf der vakbeurzen. Versnippering beurssfeer nimmer populair. Milius, van 1940 tot 1954 directeur van de jaarbeurs was van mening, dat vakbeurzen versnipperend zou den werken en dat te veel mani festaties van te onderscheiden vakbeurzen een exposïtiemoeheid bij exposanten en bezoekers zou den veroorzaken. Hij hield deze boot dus af. Hém stond een groot jaarbeursapparaat voor ogen met alle branches omvattende moge lijkheden. In 1952 bezweek hij echter voor de, uit de kringen der exposanten opko mende drang tot het houden van vak. beurzen. Toen dr. Milius in 1954 af trad, om gedelegeerd lid van de raad van beheer der Koninklijke Neder landse Jaarbeurs te worden, volgde Jeugdige moordenaars in Londen terechtgesteld De 18-jarige stratenmaker Forsyth en de 23-jarige Francis chauffeur Normann Harris zijn donderdag Londen terechtgesteld. Zij hadden met nog twee vrienden op 25 juni de 23-jarige Allen Lee op een eenzame weg bij Londen over vallen, neergeslagen en letterlijk doodgetrapt. Hun doel was roof. Een van de beklaagden werd niet opgehangen, omdat hij nog geen 18 jaar is. Alle pogingen, waaronder die van bisschoppen, kunstenaars en bekende auteurs, om het leven van Forsyth en Harris te redden, zijn mislukt. Minister van binnenlandse zaken Butler wees alle verzoeken om begenadiging af. Woensdag heeft de vader van Forsyth nog vergeefs ge probeerd Butler in het Lagerhuis te spreken te krijgen. Gisteren stonden er naar schatting 100 mensen zwijgend voor de gevan genis waar beide mannen zijn opge hangen. Als U de dierentuin in Londen bezoekt, kan liet voorkomen, dat. U voor de apenkooien een man ziet staan, die al lerlei grimassen maakt tegen de dieren. Als U nader met deze man kennis maakt, blijkt, dat hij een Nederlandse geleerde is. Jan van Hooff, afkom stig uit Arnhem. Hij heeft in het bijzonder belangstelling voor de apen. chimpansees, orang-oetangs en goril la's. Maar ook de leeu wen, tijgers, panters en luipaarden hebben zijn interesse. Hij lacht spottend tegen de die. ren, kijkt ze dreigend aan en roept ze vleien de woordjes toe. Al zijn gebaren, geknik cn gegrijns gebeuren niet zo maar. Hot ligt alle maal op het weten schappelijk vlak. De aankomende zoöloog Van Hooff bestudeert de -gelaatsuitdrukkin gen van de dieren, zo dat hun houding niet alleen voor de geleer den, maar ook voor de dagelijkse bezoekers in de dierentuin begrijpe lijker wordt. Van Hooffs onderzoekingen zijn al in dat stadium gekomen, waarin hij de aandacht van een kooi vol luimige apen weet te trekken. Hij doet dit door zijn jongensach tig. beweeglijk gezicht te vertrekken en er een droefgeestige uitdruk king op te toveren. Vervolgens tuit hij zijn lippen en maakt kusge- luidjes. Talrijke bezoe kers, die Van Hoof zo bezig zagen voorde apenkooien, keken hem medelijdend aan. Men twijfelde aan 's mans geestvermogen. VERKEERD. „Het geluid dat il maak lijkt op de lok roep van de bronstige mannetjesaap". ver klaarde de Nederlandse geleerde. „Soms komen de apen daardoor dich terbij en proberen mij tc strelen. Apen strelen elkaar namelijk door eikaars huid schoon te krabben, een handel wijze. die dikwijls abu sievelijk wordt gezien als het vangen van vlooien. Door hard te lachen of te glimlachen kan men de dieren ver schrikken. Uit agressie laten zij dan hun tan den zien", zei de ge leerd®. dr. H. A. R. Schuit hem op. Een man, die het door dr. Milius geschapen ap paraat nog vervolmaakte door een perfect lopende interne organisatie te scheppen, maar die zich overigens meer als verkoper van meters expo sitieruimte beschouwde, dan dat hij als een groot animator van demon straties met wereldwijde mogelijkhe den naar voren trad. V er stening Het gevolg is geweest, dat er een ze kere verstening optrad, gepaard gaande met een beurzen-versnippe ring, waaraan men geen lialt heeft kunnen toeroepen. Wat de jaarbeurs zou kunnen zijn, maar wat zij niet is, kwam tijdens de Makroplastic allerpijnlijkst aan het licht. De „bij U - over U - zonder U situatie" waarin men bleek te verke ren, heeft de emmer doen overlopen en tot de benoeming van een nieuwe man geleid. Dit alles gebeurt op een ogenblik, dat de voorbereidingen voor de voor- jaarsbeurs al ver gevorderd zijn. Zon der vaste lijn of leiding staat de jaar beurs bloot aan de concurrentie van de vakbeurzen en de plannen van het buitenland in het bijzonder Duits land dat popelt in Düsseldorf de plaats en betekenis van Utrecht over te nemen. Een krachtige hand om de omgeval len stukken weer overeind te zetten schijnt er vooralsnog niet te zijn. Minister Toxopeus lijdt nederlaag (Van onze parlementaire redacteur) De Tweede Kamer heeft donderdag bij de aanvang van de vergadering met 41 tegen 35 stemmen het eerste artikel van het wetsontwerp tot toe voeging van het grondgebied der ge meente „Haarlcmmerliede en Spaam- woude" aan de gemeenten Haarlem en Haalemmermeer verworpen en daarmee te kennen gegeven, dat zij van dit wetsontwerp waartegen zij woensdag reeds sterk geopponeerd had, niet gediend is. Vóór het artikel stemden de P.v.d.A., de P.S.P., van de V.V.D. mevrouw Kuiper-Struik en de lieren Van Dijk, Oud, Van Leeuwen, en Zegering Hud- ders en van de C.H.U. de heer Mel- lema. Onmiddellijk nadat de uitslag van de stemming bekend was vroeg de minister van binnenlandse zaken, mr. Toxopeus, die het wetsontwerp had verdedigd, schorsing van de ver dere behandeling van net ontwerp, teneinde zich te beraden over de con sequenties, die de beslissing van de Kamer voor het wetsontwerp heeft. Hij voegde daaraan toe. dat hij woensdag niet op de uit de Kamer gedane suggestie om eerst nog een keer overleg over het wets ontwerp te voeren was ingegaan. Er is hier sprake van een zake lijke kwestie, waarin hij gepro beerd had op een zakelijke wijze in het debat zijn doel te berei ken. Het was hem niet duidelijk op welke andere manier hij zijn wensen, vastgelegd in het ont werp, had kunnen verwezenlijken. Het wetsontwerp maakt het na melijk niet mogelijk om bij nota van wijziging de verandering in te voeren, die de kamer ver langde. Ouders van „kiaar-overs" weigeren medewerking De ruim honderd „klaar-overs" die elke dag hun schoolvriendjes en -vriendinnetjes helpen oversteken op het drukke Hoofddorpplein in Am sterdam, mogen dit werk met ingang van 15 november niet meer doen. Hun ouders zullen dit verbieden, waarmee zij hun aan de Amsterdamse ver keerspolitie gegeven (en voorgcschre. ven) toestemming intrekken. Dit hebben de betrokken ouders be sloten in nauw overleg met de onder wijzers. De reden van deze weigering is. dat de politic niet kan garanderen dat een politie-agent op dit levensge vaarlijke verkeersknooppunt aan het einde van de invalsweg uit Den Haag en Schiphol een oogje in het zeil houdt wanneer de verkeersbrigadier- tjes hun werk doen. Commentaar van de politie: „door personeelsgebrek kunnen wij die garantie niet geven". Het is in ons land de eerste maal sinds het ontstaan van de jeugdvei- keerabrlgades. in 1947, dat ouders hun medewerking weigeren.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1960 | | pagina 5