„KOM MEE, WE GAAN OVER DE DAM"
Bij Kats werd zaterdag eerste
Deltadijk officieel geopend
Het „bitterzoete afscheid" van de veerdienst
Oosterschelde vóór
1978 reeds dicht
MAANDAG 3 OKTOBER 1960
PttOVlNOlALb Z 0 ES U W 8 III O O U ti A N 1
11
ZATERDAGAVOND ZES UUR PLUS EEN
MINUUT: dat was het tijdstip waarop Noord-
Beveland eindelijk eiland af werd. Op dat ogen
blik namelijk ging een kleine menigte van auto
riteiten en genodigden als officiële „eersten''
over de stoere dam door de Zandkreek. Even
voor zessen had de commissaris der koningin
op een drietal knoppen gedrukt: de brug tot
op dat ogenblik een hoog oprijzende, schijnbaar
onverbiddelijke muur werd neergelaten, de
slagbomen gingen omhoog en de stoplichten uit.
Er werd uitgelaten geklapt en gejuicht en plot
seling zette een muziekkorps het Wilhelmus in.
Ieder zong mee! En toen de laatste regel van
het volkslied was verklonken, maakte de com
missaris een brede armzwaai: „Kom Noordbe-
velanders" zei hij, „kom mee, we gaan over dé
dam!"
DAAR GINGEN ZE: De honderden genodigden,
de honderden welnee, het waren er veel en
veel meer Noordbevelanders, die geduldig in
de regen hadden gewacht. Met z'n allen trokken
ze als een onweerstaanbaar leger over de eerste
Delta-dam. Even hield de menigte stil, midden
op de dijk, waar in het wegdek een steen de da
tum van de sluiting vermeldt, maar onmiddellijk
ging 't daarop, weer verder, naar Zuid-Beveland
waar eveneens velen stonden te wachten op het
grote moment.
DAAR GINGEN ZE, even later: de tientallen
auto's de commissaris der koningin had er in
de gauwigheid alleen al aan de Noordbeveland-
se kant een tweehonderd geteld plus de vele
jongelui op brommers. Ze flitsten over de nieu
we dijk, waar op dat ogenblik een schaap heel
eigenwijs wandelde temidden van de drukte:
het eerste dat over de nieuwe dam ging.
HET WAS ALLES BIJEEN een feest, dat er
zijn mocht. Een feest met muziekkorpsen, met
(op het grote moment) een concert van auto
claxons, met veel vlaggen en wimpels. De druili-
lege regen, die vrijwel de hele middag neersijpel
de, kon de opgewekte stemming niet verstoren,
evenmin als de organisatiefoutjes, onvermijde
lijk bij zulke gelegenheden, dat konden. Noord-
Beveland was immers eiland-af en dat moest ge
vierd worden!
GEVIERD MET WIMPELS EN VLAGGEN.
Hoog in de mast waren ze gehesen op één na:
die ene was de vlag van Kees Noordhoek op het
witte veerhuis van Katseveer. Kees had zijn
dundoek droevig halfstoks gehesen, want op
precies hetzelfde moment als waarop de dam
openging, op die éne minuut na zessen, werd
zijn veerdienst tussen Kats en Zuid-Beveland
overbodig.
Tegen drie uur waren de genodigden
bij de sliger van Wolphaartsdijk ge
arriveerd.
De commissaris der koningin in de
provincie Zeeland, jhr. mr. A. F. C.
de Casembroot, die vergezeld was
van zijn echtgenote, de Gedeputeer
den en verscheidene andere genodig
den begaven zich aan boord van de
tweede boot op de veerdienst Wol-
phaartsdijk-Kortgeue de „Zeeland"
in de volksmond „Spoetnik"
genoemd. Nauwelijks was de boot
afgemeerd aan de steiger te Kort-
gene of de commissaris haalde de
provincievlag neer, ten bewijze, dat
het de laatste tocht van deze veer
boot op de Zandkreek was geweest.
Bij de aankomst in Kortgene ont
ving mevrouw De Casembroot uit
handen van de elfjarige Lientje Mar-
kusse een dochtertje van een
raadslid een boeket bloemen. Kort
daarop arriveerden de overige ge
nodigden met de .Noord-Beveland".
In autobussen, geëscorteerd door
motorpolitie en de mannen van de
wegenwacht werd het bijna driehon
derd personen tellende gezelschap
naar de zalen „Het Wapen van
Kats" en „De Vriendschap" te Kats
gevoerd. In eerstgenoemde zaal
zorgde de commissaris voor de ont
vangst en in de andere zaal het lid
van Gedeputeerde Staten, de heer C.
Philipse.
Eindelijk
Een half uur te laat op het tijdsche
ma werd tegen vijf uur naar de dam
vertrokken. Hier stonden honderden
belangstellenden opgesteld, die ge
tuige wilden zijn van de opening van
de nieuwe verbinding met Zuid-
Beveland. Ook bevonden zich hier
alle muziekgezelschappen van
'Noord-Beveland, die ter begroeting
het Zeeuwse Volkslied speelden. Om
beurten kregen de korpsen tussen
de speechjes dan verder gelegenheid
hun muzikaal kunnen te tonen.
Achter een provisorisch vóór de
slagbomen van de brug over de sluis
opgezette katheder, sprak de com
missaris der koningin als eerste. Hij
herinnerde eraan, dat Noord-Beveland
27 jaar en drie maanden geleden een
vaste verbinding met Zuid-Beveland
heeft gevraagd.
Op 4 juli 1933 werd het
z.g. Brugcomité opg.icht, dat zijn
streven om tussen Wolphaartsdijk
en Kortgene een brug te bouwen in
1940 met succes zag bekroond. Op
8 mei van dat jaar werd de bouw
van een brug over de Zandkreek
De druk op de knop Jlir. de Casem
broot opent de nieuwe dam.
(Foto P.Z.C.).
aanbesteed, maar de oorlog gooide
enkele, dagen later roet in het eten.
Eindelijk is het er toch van ge
komen! Noord-Beveland heeft nu
een vaste verbinding met Zuid-
Beveland, aldus de commissaris.
,.Er is geen Zeeuw en geen Ne
derlander, die U dit niet gunt",
zo zei jhr. De Casembroot tot de
bevolking van Noord-Beveland.
Van de vier vaste oeververbin
dingen heeft Zeeland er thans
één binnen, zo vervolgde de com
missaris. De andere verbindingen,
die Zeeland zo graag wil realise
ren, zijn de vaste oeververbin
ding met Zeeuwsch-Vlaanderen,
met Schouwen-Duivelaml en tus
sen Yerseke en Gorislioek, zo
voegde hij eraan toe.
Over de wegen merkte hij op. dat
het provinciaal bestuur het ten zeer
ste betreurt, dat de weg over de
Zandkreekdam naar de in aanleg
zijnde veerhaven bij Kats niet ge
heel doorloopt, in verband met een
nog hangende onteigeningsprocedu
re. „Wij stuiten nog op een ijzeren
gordijn", betoogde jhr. De Casem
broot. De weg van de dam naar
Kortgene is geen „renbaan". Hier
spelen de beperkte middelen epn rol.
De commissaris, die hulde bracht
aan allen, die aan de sluis, de dam
en de weg hebben gewerkt, ver
klaarde, dat de dam sneller tot-stand
was gekomen dan ieder had durven
hopen.
Burgemeester A. A. Schuit van
Kortgene vertolkte de gevoelens van
Noord-Beveland. „Wij zijn dankbaar
en blij gestemd met de ingebruik
neming van de weg", aldus de eer
ste burger van Kortgene. „In de
harten der Noord-Bevelanders heerst
blijdschap omdat na eeuwen het
isolement is opgeheven." De heer
Schuit wees er op. dat het eiland
Noord-Beveland de laatste tien jaren
meer dan 1000 inwoners zag ver
trekken. waarvoor er geen in de
plaats zijn gekomen. Nu Noord-
Beveland eiland-af is en straks na
dichting van de dam bij Veere, de
Zandkreek en het Veerse Gat zijn
afgesloten, pleitte hij voor een ge
paste recreatie in dit gebied.
Met roeiboot....
Na een kort toespraakje van het
hoofd van de Deltadienst, prof. P.
Ph. Jansen haalde burgemeester
J. van Halst herinneringen op aan
de tijd toen Noord-Beveland nog niet
door veerboten bereikbaar was. Dat is
nog maar enkele tientallen jaren gele
den. „Wij konden het eiland in die
tijd alleen verlaten door middel van
een roeiboot!, aldus de burgemees
ter van Wissenkerke. Als laatste
sprak de dijkgraaf van het water
schap „Noord-Beveland", de heer
M. W. van Arenthals in zijn kwali
teit van voorzitter van het Brug
comité. Ook hij toonde zich zeer ver
heugd over de ontsluiting van het
eiland, waarvoor sinds 1933 is ge
werkt. Met name door het toedoen
van het vroegere lid van Ged. Sta
ten, de heer J. M. van Bommel van
Vloten is het in 1940 zover geweest,
dat de brug over de Zandkreek kon
worden aanbesteed, zo wist hij te
vertellen.
De aanbestedingssom bedroeg toen
f 1.368.980,De onderbouw werd
door de Amsterdamse Ballastmij
aangenomen voor f 982.600,en de
vijf stalen vakwerkbruggen voor
f 386.380,—.
énkele minuten later brak voor
Noord-Beveland het grote mo-
nent aan. Achtereenvolgens
Irukte de commissaris op knop
jes met de woorden „brug",
,boom" en „licht". Eerst zak
te de omhooggehaalde brug van
272 ton langzaam omlaag, bij
de druk op de tweede knop gin
gen de slagbomen omhoog en de
fliillilllliilliilllililillliililiiiiiiliiiliiiiilliiiliilliiiiliiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiH
Doorlaten of
droog brood! j
H De nielkslijter van Kortgene f|
H was zaterdag naar Middelburg §2
geweest om wat „voorraad op 7-
te doen". Toen hij op de terug-
H weg arriveerde bij de steiger
van Wolphaartsdijk, bleek dat
72 de overtocht onmogelijk was:
M de vele genodigden moesten 72
mee. Men adviseerde de pech- 7
vogel het bij de Zandkreekdam i|
M te proberen. Hij reed derwaarts,
H maar daar aangekomen zei de 27
politie: „Nee, de dam moet
7: eerst officieel worden ge-
27 opend
„Dan eten ze droog brood
M zei de nielkslijter raadselaeh- eï
Waarop men hem haastig
doorliet. Hij had namelijk bo-
72 ter gehaald voor de broodjes,
die autoriteiten en genodigden
's avonds moesten eten
lllllllllllllllllllll!lllllllll!lll!llllllllll!lllillllil!llllliillllllllll!lllllllllllllilH
Z.L.M. nam afscheid van
kapitein Van der Voorde
Zaterdagmorgen heeft het bestuur
van de Zeeuwse Landbouwmaat-
schappij, afdeling Noord-Beveland,
afscheid genomen van kapitein Van
der Voorde, van de veerdienst Kort
geneWolfaartsdijk. Hem werd dank
gebracht voor het v ele werk, dat hij
in het belang van de Xoordbeveland-
se bevolking heeft gedaan.
De voorzitter van de afdeling Z.L.M.,
de heer G. M. F. Bom. wees er op
clat de Noordbevelanders allen het
organisatievermogen van de heer Van
der Voorde gerespecteerd hebben, met
name voor de wijze waarop hij met
de primitieve bóten, die zijladings-
boten nu eenmaal zijn, het maximum
aan lading wist te plaatsen. Daar
door werden de wachturen tot het
noodzakelijke minimum beperkt. Uit
naam van alle Noordbevelanders ver
klaarde de heer Bom niet te begrij
pen waarom de heer Van der Voor
de plotseling was ontslagen. Hij ver
zekerde de heer Van der Voorde, dat
de Noordbevelanders steeds met ple
zier aan zijn diensten van hem zul
len terugdenken. Hij hoopte tenslotte
dat de requesten die ingediend zijn
succes mochten hebben. De heer Van
der Voorde werd een geschenk aan-
derde knop schakelde het rode
licht uit. De weg over de Zand
kreekdam was met deze hande
lingen officieel geopend!
Eén groot gejuich ging op aan
de Noordbevelandse zijde van
de dam, waar zich de honderden
genodigden en belangstellenden
bevonden. De muziekkorpsen
speelden het Wilhelmus, dat
door velen werd meegezongen.
De genodigden wandelden daar
na over de nieuwe dam.
De vlag wordt gestreken. Ka de laat- I der koningin e
ste veertocht met de befaamde Poelje de vlag.
„Spoetnik" streken de commissaris
Mededeling van
professor Jansen
PUOFESSOK ie. p. ph. jan-
SEN, hoofd van de Deltadienst,
heeft zaterdagmiddag bij de
opening van de dam bij Kats
Het regende zaterdag vrijwel de ge
hele middag. Maar desondanks de
muziekkorpsen van Noord-Beveland
waren present, zoals hier, toen de
auto's en bussen van de „officiële
stoet" in Kats aankwamen.
(Foto P.Z.C.).
CHOP IN ZORGDE VOOR:
ZELFS CHOPIN had zaterdag
avond een functie bij de droe
ve, laatste tocht op de dienst
Wolphaartsdijk-Kortgene. In
de donkere, natte avond was
de „IN oord-Beveland" afgemeerd
aan de steiger van Kortgene
en nadat Zeelands gouverneur
een toepasselijke toespraak
had gehouden, klonk plotseling
door de duistere, kille avond
tnuziek: op de wal blies de
harmonie ernstig en met over
gave Chopin. De trieste klan
ken zweefden weemoedig over
liet klotsende water van do
verbaasde Zandkreek, die ge
meenlijk slechts rauwe kreten
van scheepsfluiten en meeuwen
hoortEn op de „Noord-Be-
veland" luisterden de vele ge
nodigden plotseling ver
plaatst naar het vage grensge
bied tussen drama en melodra
ma met gepaste ernst, naar
de klagende tonen van hout eu
koper. Chopin deed het ook
hier nog best; zijn mars is wel
eens het „bitterzoete afscheid
van dc wereld" genoemd: za
terdagavond was de wereld
weliswaar niet in het geding,
maar bitter leek het wel eeii
beetje. Gelukkig liet het zoete
(daarna) niet lang op zich
wachten
VOORDAT .MEN van boord ging
en voordat Chopin weerklonk
had de commissaris der konin
gin een korte toespraak ge
houden. „We hebben daar
straks bij de dam gejuich la
ten horen", zei hij.» „maar ik
moet bekennen: bij deze laat
ste tocht heb ik het toch wel
een beetje taai. Jawel, ik ben
bewogen. Tenslotte verdwijnt
met deze veerdienst een stuk
van Zeeland zelf. En al zetten
we nu een streep onder iets,
dat veel bezwaren had, er wa
ren toch óók mooie kanten
aan". Met name dankte de
commissaris de bemanning
voor haar werk: „Het klach-
tenboek van deze dienst is
niet bijzonder dik. Ik hoop dat
U nieuwe functies zult kunnen
aanvaarden, die U zullen be
vallen"..
HIERNA WERD de vlag van de
„Noord-Beveland" gestreken.
Deze plechtigheid werd ver
richt door de commissaris der
koningin en de „boten-gedepu-
teerde", de heer M. J. van
Poelje. Aan beide zijden van dc
Zandkreek bestond er voor de
ze laatste tocht een grote be
langstelling.
AUTORITEITEN EN GENODIG
DEN gingen hierna naar Kort
gene, waar dank zij de goede
zorgen van de P.Z.E.M. diverse
gebouwen bijzonder fraai wa-
>pij „Zuid-Beveland'
had bij het nieuwe scholen
complex voor een fraaie fon
tein gezorgd („alles pro-deo",
zei burgemeester Schuit later
dankbaar in zijn slotwoord).
In de Stadswijnkelder bood het
provinciaal bestuur vervolgens
een ontvangst aan. waarna een
défilé van de Noordbevelandse
rïjvereniging en de muziekge-
zelschapen dit onderdeel van
het programma besloot. Ten
slotte was er een maaltijd in
de gymnastiekzaal van het
scholencomplex, aangeboden
door de gemeenten Kortgene,
Wissenkerke en het water
schap Noord-Beveland. Na een
i-eeks concerten en een taptoe
werden de feestelijkheden
waarvoor grote belangstelling
bestond met een vuurwerk
besloten.
meegedeeld, liet niet uitgeslo
ten te achten, dat de Ooster
schelde zal worden afgesloten
vóór het tijdstip dat is vermeld
in liet schema van de Delta
dienst. In dit schema is de af
sluiting van de Oosterschelde
zoals bekend gepland op 1978.
Het zal dus vermoedelijk eerder
gebeuren.
Professor Jansen vervlocht deze me
dedeling in een toespraakje, waarin
hij wees op de situatie van de Noord
bevelandse waterkeringen aan de
noordzijde van het eiland. Hij betoos-
de, dat de zuidzijde van het eiland
weliswaar wordt beveiligd nu de Kats-
dam gereed is gekomen, alsook door
het gereedkomen van de dijk door het
Veerse Gat volgend jaar, maar dat de
noordkant pas definitief veilig zal zijn
na de afsluiting van de Oosterschelde.
Het laat zich echter aanzien, aldus
professor Jansen, dat deze afsluiting
eerder dan voorzien gereed zal zijn.
Na afloop hebben wij professor Jan
sen gevraagd of het hem mogelijk was
deze uitlating nader te definiëren. Hij
verklaarde, dat het nog te vroeg is
om ïn dit verband een bepaalde ter-
mijn te noemen. „Ik moet het daarom
laten bij een algemene formulering.
Maar wel kan ik zeggen, dat de ont
wikkeling van de techniek en moder
ne methoden bij de uitvoering van de
afsluitingsplannen thans de hoop mo
tiveren, dat de afsluiting van de Oos
terschelde vroeger tot stand zal ko
men dan wij aanvankelijk dachten.
Dat aanvankelijke tijdstip was zo
als I weet 1978. Hoeveel vroeger
kan ik evenwel nog niet zeggen". Tot
zover professor Jansen.
Zondag op Noord-Beveland:
invasie van auto's
72 Noord-Beveland heeft reeds de 7
eerste dag na zijn ontsluiting
se een ware invasie van auto's |f
meegemaakt. Duizenden auto's
zijn zondag over de dam hij
Kats het voormalige eiland 27
27 binnengereden. Niet alleen de
- hoofdwegen, maar ook de bin-
nenwegen waren op momenten
s stampvol auto's.
H Het feit, dat op het ogenblik
vele wegen zijn afgesloten ten- If
27 gevolge van de werkzaamheden
27 in het Deltagebied. bracht -2
met zich mee dat op enkele
plaatsen het verkeer geheel 27
H vast zat. Bij het bungalow-
72 park „De Banjaard" in Kam- 27
perland heeft de politie ander- p
7- half uur werk gehad om on-
27 geveer 300 auto's weer aan het
27 rijden te krijgen. =7
-e De Noordbexrelandse politie
is de gehele dag in touw ge- :T
27 weest om op de meest bedreig-
de plaatsen assistentie te ver-
7; lenen. De prachtige najaars-
M dag heeft er tevens toe bijge-
27 dragen, dat de eafé's aan" de
kust, en in de dorpen een bui-
72 tengewone drukke dag beleefd 27
hebben. n
I ImnniniiiiniiniRiiinnniiiiiiiiiiiMiiiiimiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiKW
