DE KERKEN
maatschappij
De avonturen van Stikkeltje en Bruunke
Maar liefde won
Teruggang Rooms-Katholicisme
in landen van Zuid-Amerika
Ontwerp Omroepwet 1958
voor kerken onaanvaardbaar
AMERSFOORT IS IN CONFLICT
MET WOONWAGENBEWONERS
MAÏZENA
DU RYEA
16
PROVINCIAL E ZEEUWSE COURANT
VRIJDAG 23 SEPTEMBER I960
Advertentie)
de
WANTROUWEN TEGEN KERK ALS INSTELLING
Onder meer gebrek
aan priesters
Driehonderd jaar lang; heeft Zuid-
Amerika bekend gestaan als een
rooms-katholiek continent. Thans
echter zijn de kerken het er over
eens, dat de Zuidamerikaanse lan
den het grootste missiegebied ter
wereld vormen. Men komt immers
meer en meer tot de slotsom, dat
achter het rooms-katholicisme-in-
naam een groot godsdienstigva-
cuüm ligt en zowel rooms-katlio-
lieken als protestanten doen thans
hun best om dat vacuüm te vul
len.
R.-k. bisschoppen in de Verenigde
Staten hebben een speciaal Zuid
amerikaans bureau te Washington
opgericht om ordenend op te tre
den bij het verzamelen van geld
en mankracht voor het nieuwe
missiegebied. Soortgelijke maat
regelen zijn door de r.-k. hiërar
chie in Canada getroffen.
Ook de protestantse kerken be
steden aan Zuid-Amerika meer
aandacht dan ooit tevoren. In het
verleden waren het voornamelijk
twee protestantse secten, die in de
Zuidamerikaanse landen zen
dingswerk verrichtten: de Bap
tisten en de Zevendags Adventis
ten. De meeste andere protestant
se kerken beschouwden Zuid-Ame
rika als „rooms-katholiek" en
wierpen zich op andere delen van
de wereld. In deze houding is
thans een grondige wijziging ge
komen.
Oorzaken
Wat zijn er de oorzaken van? Op
papier lijkt Zuid-Amerika nog
steeds aanspraak te kunnen ma
ken op de naam van bolwerk van
het rooms-katholicisme. Ongeveer
170 miljoen mensen dat is meer
dan negentig procent van de to
tale bevolking zijn er katholiek
gedoopt. Zij vormen tezamen een
derde van de rooms-katholieke
wereldbevolking. Kerkelijke ge
zagsdragers zeggen echter, dat
niet meer dan een vijfde en in
sommige gebieden wellicht slechts
een tiende de leerstellingen van
de kerk kent.
Volgens de autoriteiten is dit on
der meer toe te schrijven aan een
nijpend tekort aan priesters.
Er zijn meer dan tienduizend dor
pen en steden, die hetzij geen kerk
hetzij geen terplaatse wonende
priester hebben.
Pogingen om meer jongens uit de
streek zelf tot priester op te lei
den stuiten dikwijls af op het
veelal wijdverbreide analfabe-,
tisme.
Een tweede factor, die volgens de
kerkelijke autoriteiten heeft bij
gedragen tot de ontkerstening, is
het Spaanse karakter van de kerk
in Zuid-Amerika. Het Spaanse
rooms-katholicisme is van ouds
her mystiek geweest, weinig van
deze wereld en daarom ongeïnte-
reseerd in de sociale problemen
van thans.
Een derde factor is naar de woor
den van een Zuidamerikaanse
priester „het betreurenswaardige
en tragische wantrouwen in de
kerk als instelling". Deze priester
de eerwaarde Carlos Rankin, die
thans rector is van het seminarie
van het heilige kruis in Notre
Dame, Indiana, is van mening,
dat de arme bevolkingsgroepen
de kerk beschouwen als „een in
stelling. die bij de rijken en be
voorrechten behoort".
Toename protestantisme
De protestantse beweging in Zuid-
Amerika is nog weinig talrijk. Er
zijn wellicht niet meer dan vijf
miljoen protestanten op het gehe
le continent. De protestanten zeg-
Advertentie)
gen echter en katholieke lei
ders zijn het daarmee eens dat
de protestantse kerken de laatste
jaren in snel tempo volgelingen
hebben gekregen. Zo is bijvoor
beeld het aantal protestanten in
Chili over de laatste tien jaar ver
dubbeld, terwijl in Brazilië de pro
testantse bevolking de laatste vijf
jaar met 200.00 zielen gegroeid is.
Protestantisme is echter slechts
een van de nieuwe machten, die
zich in Zuid-Amerika hebben doen
gelden. Het communisme heeft
eveneens aanhang verworven. Bo
vendien hebben geestenaanbidding
en totemisme opnieuw terrein ge
wonnen bij de Indiaanse stammen,
die slechts in naam christen zijn,
en bij de verpauperde bevolkings
groepen in de grote steden.
Naar schatting zijn er in Brazilië
alleen al twee miljoen mensen, die
zich aan heidense godsdienstprak
tijken overgeven, hoewel de mees
ten van hen katholiek gedoopt
zijn. Tenslotte wordt bij de beter
gesitueerde klassen in de grote
steden (ook katholiek in naam) 'n
materialistische levensopvatting
zonder enige religieuze inhoud
meer en meer gebruikelijk.
VOORZITTER IKOR, MR. H. MULDERIJE:
Tijdens conferentie
oecumenische raad
te Amersfoort
OP de jaarlijkse conferentie Aan
de „Oecumenische Raad van ker
ken" in Nederland, die te
Amersfoort is gehouden en waar
een kleine honderd deelnemers
aanwezig waren, sprak de voor
zitter van het IKOR, mr. H. Mul-
derije in een inleiding over „De
omroep in dienst van de kerk".
Mr. Mulderije noemde het ont
werp 1958 voor een nieuwe om
roepwet voor de kerken onaan
vaardbaar. Met klem wees hij op
de noodzaak, dat de kerken
overeenkomstig de nieuwe visie
van haar taak over eigen zend
tijd beschikken voor kerkelijke
uitzendingen, hetgeen impliceert,
dat in deze uitzendingen naast
kerkdiensten plaats moet zijn
voor evangeliserende program
ma's.
Met het ontwerp 1958 dreigt een
beknotting van de rechten van de
kerk, omdat in de wet zou wor
den vastgelegd dat de kerken
•slechts recht hebben op het uit
zenden van kerkdiensten, inplaats
van recht op „kerkelijke uitzen
dingen" (uitzendingen waarin zo
wel de woordverkondigende als
de evangeliserende taak van de
kerk tot hun recht komen). Deze
beknotting zou in strijd zijn met
de bij de sedert de beschikking-
Gielen van 1947 verkregen rechten
van het IKOR.
We mogen aan de overheid de eis
stellen aldus mr. Mulderije
om, alvorens het ontwerp-1958
voor een omroepwet in de Kamer
wordt behandeld, eerst te overwe
gen of op een andere wijze de om
roep nationaal te regelen is. Hij
noemde in dit verband de moge
lijkheid van een nationale om
roep, die alleen te verwezenlijken
is wanneer de vrije omroeporga
nisaties hun stringente opvatting
van „verkregen rechten" laten
varen. De voorzitter van 't IKOR
gewaagde met waardering van
het streven van de VPRO naar
een nationale omroep, aangezien
de zendtijd in beginsel nationaal
is, zendtijd van ons volk. Ook mr.
Mulderije pleitte voor een alge
meen landelijk overleg in radio
aangelegenheden, hetgeen te ver
wezenlijken zou zijn in een fede
rale raad, waarin naast de be
staande omroeporganisaties de
kerk, als gerechtigde op eigen
zendtijd, haar plaats zou inne
men.
Aan het begin van zijn inleiding
had de spreker een historisch
overzicht gegeven waarin hij er
op wees hoe de kerk dertig jaar
geleden de mogelijkheden van de
omroeptechniek niet gezien heeft.
Individuele cimstenen gingen
zich organiseren in vrije omroep
organisaties. Zo kon het gebeuren
dat de zendtijdverdeling in 1930
geschiedde via de vrije organisa
ties.
De Tweede Wereldoorlog bracht
de liquidatie van de vrije omroep
organisaties en na de oorlog het
rechtsherstel van die organisa
ties. Bij de herverdeling van de
zendtijd in 1947 kregen ook de
kerken zendtijd en op 1 januari
1947 is het IKOR gestart.
Mr. Mulderije wees er op. dat
een verantwoorde presentatie
van de kerkdiensten een enor
me voorbereiding vereist. Ook
die mensen moet men trekken
die anders niet' naaf de kerk
gaan. Gezien de bijbelse belof
te dat het woord Gods niet le
dig wederkeert, moeten we
niet al te bang zijn aldus
de spreker voor het feit dat
niet ieder buitenkerkelijke de
eigen verschijningsvorm van
de kerk aanstonds begrijpt.
Naast de woordverkondigende
taak van de kerk is echter ook
de evangeliserende taak bui
tengewoon belangrijk. De voor
zitter van het IKOR noemde
het volkomen legaal dat dit
omroeporgaan kerkelijke uit
zendingen verricht en dat het
niet gebonden is aan kerk
diensten in enge zin. Wel moet
men zich bewust blijven dat
de uitzendingen van het IKOR
een kerkelijk karakter moe
ten dragen.
B. EN W. NEMEN MAATREGELEN
Standplaatsen in kamp
drastisch verminderd
(Van onze correspondent)
In en rond het Amersfoorts woonwa
genkamp is sinds dinsdag grote dei
ning. Een kraanwagen. vergezeld
van drie auto's met politie, is naar
het kamp gekomen om wagens te
verwijderen. Dit is in verband met
een besluit van B. en W. van Amers
foort een kamp in te richten voor ten
hoogste 60 wagens. De woonwagens,
die buiten het kamp op de toegangs
weg standplaats hadden ingenomen
moesten verdwijnen. Een tot twee
maal toe gegeven bevel werd niet
opgevolgd, waardoor B. en W. tot
de daad zijn overgegaan.
Aanvankelijke plannen voor liet ma
ken van een groot regionaal kamp
moesten terzijde worden gelegd, om
dat de gemeente niet voldoende fi
nanciën beschikbaar kon stellen en
Den Haag er niet voor voelde hier
voor gelden te voteren. Besloten
werd ""toen in samenwerking met
Soest en Doorn een kamp te maken
voor ten hoogste genoemde zestig
wagens. In het plan hiervoor, dat
rond de 300.000 gulden gaat kosten
zijn o.a. het verharden van het ter
rein, het maken van een toilet bij el
ke wagen, riolering, goede verlich
ting en betere watervoorziening op
genomen.
De bewoners van drie wagens
werden gesommeerd de gemeente
te verlaten en elders oen stand-
Advertentie)
plaats te zoeken. Dinsdagmiddag
zijn deze wagens verwijderd en
onder begeleiding van politie naar
de grens van de gemeente ge
bracht. Dit moest tweemaal ge
beuren, want de kampbewoners
kwamen terug. Ook na de tweede
keer zochten zij hun oude plaats
op de toegangsweg naar het
kamp op.
B. en W. van Amersfoort laten het
er niet bij en gaan door met de wa
gens naar de grens van de gemeen
te te brengen. „Eerst alle wagens
buiten het kamp weg, alvorens wij
met de uitvoering van het plan tot
verbetering beginnen", aldus de bur
gemeester van Amersfoort. Het ziet
ernaar uit dat ongeveer zeventig
woonwagens eigens in ons land een
nieuwe standplaats moeten vinden.
Amersfoort telde in de vorige winter
ruim 130 wagens en in de toekomst
mogen er nog slechts zestig zijn.
LEZERS SCHRIJVEN
Nationale reclasseringsdag
Het is 25 jaar geleden, dat voor de
eerste maal de Nationale reclasse
ringsdag inet de daaraan verbonden
Nationale reclasseringscollecte werd
georganiseerd.
De actieperiode loopt nu van 19 sep
tember tot 2 oktober. In die tijd hoopt
men er nu van te maken een echte
jubileumopbrengst, en dat kan als
een ieder een steentje wil bijdragen.
Dit kan geschieden door te tekenen
op een intekenlijst, het kopen van
een speldje, of storting op gironum
mer 160150 t.n.v. Nationale reclas
seringsdag, 's-Gravenhage.
Zo steunt men het reclasseringswerk
voor alle gezindten.
Middelburg.
J. C. Everse,
seer. G. Reel. Commissie.
0 De 45-jarige Josef Milnar. die aan
het werk was op een bouwterrein in
Hradec Kralove en daar werd geëlektro-
cuteerd, is door hartmassage tot het le
ven teruggekeerd. De man voelt zich
weer helemaal goed na zijn „klinische
dood", aldus het Tsjechoslowaakse pers
bureau Ceteka.
HOOG EN LAAG WATER
24 september
Vlissingen
Tcrneuzen
Hansweert
Zierikzee
Wemeldinge
nap
uur meter
3.52 2.33
4.19 2.47
5.03 2.59
5.41 1.63
5.54 1.96
nap
uur meter
J6.03 2.24
16.33 2.39
17.08 2.45
17.40 1.50
18.09 1.78
10.10 1.90
10.36 2.07
11.12 2.20
10.54 1.40
11.12 1.64
nap
uur meter
22.41 2.10
23.07. 2.26
23.41 2.40
23.20 1.59
23.40 1.86
60. „Mevrouw Brandschoon, wilt UI „Tjonge jonge, wat zijn jullie vuil! Ivoor de deur; die zal ik dan onder-1 schoon. Mevrouw Brandschoon is on-
onze kleren even stomen... en kunt U zegt ze. „Maar jullie mogen wel even handen nemen!" derhand druk jn de weer bij haar
óns ook stomen?" vraagt Stikkeltje. hier in bad en leg je kleren maar De vriendjes soppen zich lekker wasmachine en haar centrifuge en
1 1 haar strijkplank
(Advertentie)
Want de o.b.-methode is beter
om de volgende redenen:
o.b. geeft Onmerkbare Bescherming
o.b. tampons, inwendig gedragen, voelt
men niet, merkt men niet, ziet men niet.
Gemakkelijke toepassing:
Bij o.b. tampons heeft men geen schuif-
koker nodig. Men kan ze meenemen in
het kleinste tasje en na gebruik onge
merkt wegdoen.
Volkomen bewegingsvrijheid:
Niet langer gehinderd door gordel,
zwachtel of spelden, kunt u gewoon
alles blijven doen: sport, fietsen, dan
sen, uitgaan, baden enz.
Onopvallend:
o.b.tamponskunnenzichnïetaftekenen
onder dunne, nauwsluitende kleding of
badpak.
Absoluut safe:
Men voelt zich overal en onderallgom-
standigheden veilig beschermd.
Medisch verantwoord:
Wetenschappelijk onderzoek in Ame
rika en vele Europese landen heeft aan
getoond, dat de o.b. methode aan alle
eisen van de moderne hygiëne voldoet.
GRATIS
Het zal u .methodehie'rkun- I
alles omtrent de o.b. rfus |jever de I
nen vertellen V'",fulsUeetdebrochure
meer uitvoerige, gei O.b.-tampons.
blanco envelop.
tampons jij'l
ce moderne hygiëne J
Per pakje van 10 tampons
voldoende voor maandelijks gebruik. a
Normaal f 1.-, Speciaal I 1.25
I "Hierlangsuitknippen"
Aan Drogerijen Mij, Mijdrecht
Gelieve mij te zenden, gratis en (rancot
I uw brochure met proefpakje o.b. tampons'
I Naam
Adres
(Blokletters s v.p.)
z
O
Margaret Malcolm
„Op het ogenblik heb ik het gevoel
dat ik alles en iedereen zou kunnen
vergeven", zei hij nadenkend en toen
trad dr. Stalham binnen.
Hij luisterde zwijgend naar Christo
pher's relaas van het gebeurde en
knikte ernstig.
„Ja", zei de dokter, „ik vermoed, dat
Braunton iets dergelijks verwachtte.
O. natuurlijk niet. dat de japon van
Lady Thirlby vlam zou vatten, maar
wel iets. dat een impuls, een stoot,
in de goede richting, zou geven, 't
Spreekt vanzelf, aat je vooral nu
geen malle streken moogt uithalen
Het wachtwoord is: kalm aan. Uiter
aard moet Braunton hierheen komen
en ik zal proheren hem nu dadelijk
op te bellen. Ondertussen vvil ik geen
spelbreker zijn, maar ik vind, dat je
verstandig zou doen met weer te
gaan liggen. O, ja, het kan geen
kwaad als je zelf naar je bed loopt!"
Christopher moest zich duchtig in
spannen om op te staan, maar het
lukte hem, zonder hulp en hij liep
langzaam de kamer door.
„U denkt toch niet, dat het maar een
opflikkering was, nietwaar?" vroeg
hij angstig. ,,Ik bedoeldat ik
daareven als bij ingeving heb gehan
deld precies alsof me niets mankeer
de. Terwijl deze keer
„Je vergeet, dat in de omstandighe
den van zoeven je er natuurlijk al
leen aan dacht, lady Thirlby te red
den", viel dr. Stalham hem opgewekt
in de rede. „Nu echter heb je tijd ge
had om weer aan je zelf te denken.
Daarenboven iis het een schok op
zichzelf iemand in vlam te zien
staan. Ik heb het ook eens gezien en
herinner me, dat ik me nog uren la
ter compleet van de wijs voelde".
„Daar steekt iets in", gaf Christo-
Sher toe.
elukkig was Forster Braunton
thuis en toen hij hoorde wat gebeurd
was, stond hij er op, dadelijk over te
komen.
„Ik zal wel moeten overnachten",
voegde hij eraan toe, „en de vol-
Eende morgen weer vroeg naar
onden terug moeten, maar dit
nieuws is te wonderlijk om iets
aan het toeval over te laten."
Dr. Stalham nam de verantwoor
delijkheid op zich, de specialist
te verzekeren, dat hij natuurlijk
kon blijven logeren en ging toen
zijn komst aankondigen.
„Als ik jou was, zou ik nu slapen
gaan", zei hij tot Christopher, na
dat Karan zich verwijderd had om
de kamer voor dokter Braunton in
orde te laten maken. Dr. Stalham
sprak enigszins weifelend, er blijk
baar niet zeker van, dat Cliis-
tophem zijn raad zou opvolgen,
maar laatstgenoemde verzekerde
lachend: „U behoeft zich niet on
gerust te maken, dokter. Ik zal
een uiterst volgzame patiënt zijn.
Per slot van rekening heb ik daar
alle aanleiding toe!"
„Ja, dat is zo", hernam dr. Stal
ham peinzend, de ogen op de deur,
waardoor Karen do kamer verla
ten had, gericht.
„Nu, ik zal Pannister verzoeken, je
te komen helpen en ga dan eens
naar lady Thirlby kijkend. Denk
je, dat ze zich erg bezeerd heeft?"
„Helemaal niet, geloof ik", zei de
blijkbaar opgeluchte Christopher.
„Maar natuurlijk was het een schok
voor liaar."
„Juist", beaamde de dokter droog
jes. Hij was niet bijster gesteld
op Stella, die hij zowel hardvoch
tig als zelfzuchtig vond. Ook lier
pen er vreemde praatjes over dat
haastige huwelijk met Fred, die ar
me kerel. Nu ja, wat ging het hem,
Stalham ook eigenlijk aan?
Hij ontmoette Fred op de trap; een
tamelijk bezorgde, ongelukkige
Fred, wiens gezicht echter oplicht
te toen hij de dokter zag.
„Ik kwam juist naar heneden om
U te vragen, eens naar Stella te
kijken", zei hij. „Ze doet hoe zal
ik het zeggen? nogal vreemd en
schijnt niets of niemand te zien.
't Lijkt wel, alsof haar ogen zijn
vervuld van iets, waarover ze aan
houdend denkt. Ik geloof, dat het
van de pas doorstane schok komt".
„Nu moet U niet proberen, me mijn
baantje afhandig te maken", zei dr.
Stalham opgewekt. „Als 'LJ 't goed
vindt, stel ik de diagnose. Gaat U
mee naar boven?"
„Neen. dat geloof ik niet", ant
woordde Fred aarzelend. „Ik schijn
haar met mijn heen- en weergeloop
nogal gehinderd te hebben want ik
ben een van die grote, lompe ke
rels" voegde hij er wat gedwongen
glimlachend aan toe. „Een vent, die
een vrouw alleen maar zenuwach
tig maakt. U kent de weg wel; het
is Kit's oude kamer, aan de hoofd
gang. De kamenier is bij haar."
Dr. Stalham vond Stella in bed
overeind zitten en moest nu wel
toegeven, dat Fred geen ongelijk
had gehad, want zijn eigen diag
nose kwam vrijwel met de mede
delingen van haar echtgenoot over
een. Toen de dokter het bed nader
de scheen Stella nog volkomen on
bewust van zijn tegenwoordigheid.
Ze leek totaal in gedachten ver
diept en een ogenblik vroeg de ge
neesheer zich vol schrik af, of de
schok haar soms van 't verstand
zou hebben beroofd. Vastbesloten,
zich onmiddellijk daarvan te ver
gewissen, noemde hij op tamelijk
scherpe toon haar naam.
„Lady Thirlby".
Ze schrikte even en keek naar hem
op. Tot zijn vreugde zag hij geen
spoor van de onnozele, angstige ge
laatsuitdrukking, die hij half-en-half
had verwacht. In plaats daarvan trof
hem iets anders, iets nogal raadsel
achtigs. Hij had er een eed op kun
nen doen, dat ze niet slechts in het
volle bezit van haar geestvermogens
was, maar ook, dat de gedachten,
waarin ze zozeer verdiept scheen van
hoogst prettige aard waren. Het leed
geen twijfel, of lady Thirlby was de
schok van het gebeurde volkomen te
boven, wel leek het vreemd, dat ze in
dit geval de arme Fred had wegge
stuurd. Alleen maar omdat ze zich
in haar eigen overpeinzingen en
het woord drong zichzelf als het wa
re op berekeningen kon verdie
pen?
Haastig de band uitstrekkend, vroeg
ze dringend: „Zal Kit heus beter
worden?"
De dokter aarzelde. Beneden had hij
de twee die Christopher het naast
stonden gezegd, dat hij weinig twij
felde aan diens algeheel herstel. Nu
echter voelde hij zich geneigd tot de-
verklaring dat dit herstel nog alles
behalve vaststond. Niet omdat hij dit
werkelijk geloofde, maar omdat z.i.
lady Thirlby al te veel gewicht
hechtte aan Christopher's beterschap.
Enkele ogenblikken daarna kwam hij
bij zichzelf tot de conclusie dat hij
zich wat verbeelde en dat haar ang
stige vraag heel natuurlijk was. In
elk geval zou ze gauw de waarheid
weten en het had geen zin, die voor
haar te verbergen.
„Ik geloof van wel", zei hij dus. „Dok
ter Braunton komt hem vanavond
nog bezoeken. Dan zullen we het ze
ker weten, of ten minste zo zeker
als ons mensen mogelijk is".
Stella knikte langzaam.
,,'t Is ongelofelijk", sprak ze bijna
onhoorbaar. „Wie zou dat ooit heb
ben gedacht?" Hier hield ze plotse
ling op en zag hem scherp aan toen
ze besefte dat zijn ernstige ogen
haar onderzoekend opnamen. Ze liet
zich tegen de kussens zakken en
vroeg met zwakke stem: „Kunt U
me geen slaapmiddel geven, dokter?
Ik heb het gevoel dat ik anders de
hele nacht geen oog dicht zal doen".
De vraag was redelijk genoeg en
toen de dokter langzaam in gedach
ten verzonken de trap weer aïdaalde
liet hij een paar slaaptabletjes ach
ter. Hij besloot niet huiswaarts te
Ïfaan, omdat dr. Braunton had be-
oofd, dadelijk te zullen komen.
Circa een uur later verscheen de spe
cialist inderdaad. Het nieuws had
hem klaarblijkelijk buitengewoon
verheugd en hij klopte dr. Stalham
joviaal op de schouder.
(Wordt vervolgd).