Walter Ulbricht voorzitter van
Oostduitse presidentiële raad
KLANKBORD
„Lokaliseren van conflicten voornaamste
taak der Verenigde Naties"
KERKELIJKE INSTELLINGEN
WENSEN GEEN „TOTO-STEUN"
DINSDAG 13 SEPTEMBER 1960
PROVIN Cl ALE ZEEUWSE COUR/ NT
3
Na overlijden van Pieck
Westen benadert
Moskou over
Berlijn
]>e communistische leider in
Oost-Duitsland, Walter Ul
bricht, heeft thans twee van de
drie hoogste functies in zijn
land aan zich getrokken. Deze
stap belooft toenemende druk
tegen West-Berlijn.
Ulbricht, een van de luidste stemmen
in het koor dat om vertrek van de
geallieerden uit West-Berlijn roept,
is eenstemmig door het Oostduitse
parlement benoemd tot voorzitter van
een commissie van 24 man, welke het
kort geleden overleden staatshoofd
Wilhelm Pieck zal vervangen. Voorts
blijft Ulbricht partij-secretaris. Pre
mier Otto Grotewohl, wordt plaats
vervangend voorzitter van het nieuwe
comité, hoewel in brede kring veron
dersteld was dat hij de functie van
Pieck zou overnemen.
Het verrassende politieke nieuws
kwam op een dag van kalmte in het
„touwtrekken" om Berlijn. Het
grensverkeer ondervond geen onge
wone belemmering. De westerse ge
allieerden van hun kant, wezen van
ongeveer 40 Oostduitsers die West-
europese landen wensten te bezoeken,
de aanvraag van een visum af.
Kleine crisis?
Slot van pag. 1)
toto plotseling tot inkeer is geko
men.
Het bleek namelijk, dat de „toto" in
haar beperkte vorm levenskrachtig
was en dat ze een heel aantrekkelijk
..melkkoetje" bleef voor de sportwe
reld.
Men had dus veel te hard ge
schreeuwd en geprotesteerd! Vorige
week klonk uit voetbalkringen het
verstandige geluid, dat de sportorga
nisaties in de eerste plaats aan de
sport moesten denken en pas in de
tweede plaats aan zulke zaken als een
toto.
Voor de sportwereld was daarmee de
toto-rel afgelopen, maar in de politie
ke wereld duurt ze voort en dat is wel
iets om even het hoofd over te schud
den.
Er is overigens nog een tweede
„affaire" rond het kabinet-De
Quay en dat is al evenzeer een
kleine, maar stekelige zaak. De mi
nister-president heeft zich enkele
uren verpoosd met een groep buiten
landse journalisten en vertegenwoor
digers van persbureaus in Den Haag.
In een gemoedelijk gesprek kregen
de heren gelegenheid allerlei vragen
te stellen aan de minister-president.
Daarbij is ook de kwestie Nieuw-Gui-
nea aangeroerd en via enkele buiten
landse persbureaus kwam toen een
uitvoerig bericht in de wereld als zou
Nederland een nieuwe politiek gaan
voeren ten aanzien van Nederlands
Nieuw-Guinea. Nederland zou na
drukkelijk aansturen op internatio
naal beheer van dat gebied.
Dat bericht was onjuist, want het
ging hier helemaal niet om een nieu
we politiek. De vorige Nederlandse
legering heeft reeds herhaaldelijk
naar mogelijkheden gezocht voor het
internationaliseren van het beheer
over Nieuw-Guinea. maar die weg
bleek onbegaanbaar.
Ook de huidige regering heeft zich
steeds op het standpunt van de inter
nationalisatie gesteld.
Toch ging er een onjuist bericht de
wereld in over een „nieuwe" politiek,
en dat was te betreuren.
Mag men er onze minister-president
een verwijt van maken, dat hij in een
journalisten-gezelschap op een zoda
nige wijze het Nieuw-Guinea-pro-
bleem heeft aangeroerd, dat daaruit
een misplaatste berichtgeving kan
voortvloeien
Sommigen beantwoorden die vraag
met ja!
In verscheidene Nederlandse bladen
is deze kwestie nogal uitvoerig en
kritisch behandeld". Wil men een
uiterst gematigde conclusie trekken
uit dit geval, dan zal men toch zeker
moeten zeggen, dat hier het politieke
prestige van de minister-president
enigermate heeft geleden.
Dat zijn dus twee tegenslagen voor
het kabinet-De Quay: Wrijving
om de toto en wrijving om een
receptie. Vermoedelijk zullen we van
avond al weten of er een „kleine"
crisis op komst is.
VOGELVERSCHRIKKERS. In het
Engelse Holland is een wet aange
nomen, waardoor het aan de landbou
wers verboden is 's avonds vogelver
schrikkers buiten te laten staan.
OP HET EERSTE GEZICHT. „Het
was liefde op het eerste gezicht" zegt
de 85-jarige Londenaar Charles Nan
ce. die maandag in het huwelijk is
getreden. Hij ontmoette zijn bruid in
ccn bejaardentehuis. Zij is 78 jaar.
ZWAAN. A. E. Watts, een lid van de
Engelse koninklijke vereniging voor
dierenbescherming in Barrow-on-
Soar, heeft gepleit voor „volledige
bescherming van Harer Majesteit's
wet" voor de zwaan George. Schip
pers in Barrow-on-Soar willen de
dood van George omdat hij kano's
omgooit., hapt naar passagiers in
roeibootjes en in de cabines van gro
tere vaartuigen binnendringt.
Ook Bonn leverde nieuws. De fe
derale regering lieeft na een bui
tengewone kabinetszitting een
communiqué uitgegeven, waarin
de regering haar verwachting |iit-
spreekt, dat Westduitsers geen za
kenreizen meer zullen maken naar
Oost-Duitsland, zolang de restric
ties die de Oostduitsers verleden
eelt donderdag t.a.v. het reizen
van Westduitsers naar Oost-Ber-
lijn heben ingesteld, zullen voort
duren.
Tevens werd in het communiqué be
vestigd, dat de drie geallieerde mo
gendheden en de federale regering
het eens zijn geworden om reisdocu
menten voor Oostduitsers en Oostber-
lijners^lie naar het westen willen rei
zen, niet uit te schrijven.
„Andere maatregelen worden met on
ze bondgenoten besproken en onder
zocht", werd hieraan toegevoegd.
Vice-kanselier Ludwig Erhavd komt
vandaag met kopstukken uit de han
del en industrie samen, om de wens
van de regeling geen zakenreizen
naar Oost-Duitsland te maken, te be
spreken.
Amerika, Engeland en Frankrijk be
reiden een gezamenlijke diplomatieke
tussenkomst in Moskou voor om de
toestand te Berlijn minder gespannen
te maken.
Volgens welingelichte kringen te Lon
den zouden deze diplomatieke stappen
wellicht reeds vandaag genomen wor
den.
De drie westerse mogendheden heb
ben nauw samengewerkt over moge
lijke diplomatieke stappen en willen
zich direct tot de Russen wenden over
de crisis in Berlijn.
Volgens de welingelichte kringen wil
het westen er bij de Russen op aan
dringen de Oostdnitsers er toe te
brengen hun beperkingsmaatregelen
in de verdeelde stad op te heffen.
SCHRIJVEN AAN EERSTE KAMER
Particulier en overheid
blijven verantwoordelijk
De voorzitters van de Stichting voor
Gereformeerde Sociale Arbeid, van
de Vrijzinnig Protestantse Centrale
voor Maatschappelijk Werk en van
het Hervormd Commissariaat voor
Maatsehapplijk en Cultureel Werk,
hebben een schrijven gezonden aan
de leden van de Eerste Kamer.
De voorzitters (reap. prof. dr. R. van
Dijk. mr. S. J. van den Berg en ds.
F. H. Landsman) zeggen in hun
schrijven, dat zij niet zijn gekend in
de opstelling en verzending van een
brief, welke mede namens het comi
té van instellingen voor overleg inza
ke sportprijsvragen op 10 september
werd verzonden aan de Eerste Kamer
en waarin aanvaarding van het
ontwerp-wijziging loterijwet werd be
pleit, omdat daardoor, blijkens de re
sultaten van de huidige samenwer
king van dit comité met de Neder
landse Sportfederatie, de belangen,
die het vertegenwoordigt, op de beste
wijze zouden worden gewaarborgd.
De voorzitter zeggen, voor genoemde
bl ief van 30 september dan ook geen
verantwoordelijkheid te willen dra
gen.
Dc voorzitters vorklaren het tc be
treuren dat in de brief van 10 sep
tember mede de belangen van liet
maatsehapplijk werk orden aan
gevoerd om genieht in de schaal
yy1
I te leggen bij de beslissing waar
voor dé Eerste Kamer zich gesteld
ziet.
Zij menen, dat daardoor een vermen
ging van zaken heeft plaatsgevonden,
waardoor noch de volksvertegenwoor
diging noch het maatschappelijk
werk gediend wordt. Zij betreuren de
ze gang van zaken te meer waar in
voornoemde landelijke organen voor
het kerkelijke-en christelijke maat
schappelijke werk, ernstige bezwaren
bestaan tegen een financiering van
dit werk mede uit de opbrengst van
de voetbalprijsvragen. Zij achten het
ook in strijd met het wezen van het
maatschappelijk werk, als hulp aan
de medemens in nood, van deze me
thode van geldwerving afhankelijk te
«•orden gemaakt. Het maatschappe
lijk werk, aldus de voorzitters in hun
schrijven, dient ook financieel door
het betrokken particulier initiatief,
met bijstand van de overheid, te wor
den gedragen.
Zij zijn van mening, dat het beter be
grip on«Ier ons volk voor het maat
schappelijk werk als onmisbare func
tie in dc huidige samenleving niet
«ordt gediend door liet te betrekken
in de strijd van de voorgestelde wijzi
ging van de loterijwet.
Politie-ambtenaren willen
over salariëring praten
In Utrecht heeft maandag de Centra
le Bond van politieorganisaties verga
derd, ter bespreking van de door de
regering gedane voorstellen met be
trekking tot de salariëring van dé po
litieambtenaren. Daarbij bleek, dat
de samenwerkende hoofdbesturen
over de inhoud van deze voorstellen
zeer teleurgesteld zijn. Het ter zake
in het georganiseerd overleg in te ne
men standpunt werd bepaald.
De hoofdbesturen waren voorts van
mening, dat het noodzakelijk is, dat
een gesprek met de legering over de
ten aanzien van de salariëring der
politieambtenaren te nemen maatre
gelen. zo spoedig mogelijk wordt ge
houden. In verband hiermee werd te
legrafisch aan de minister van bin
nenlandse zaken verzocht op zo'n
kort mogelijke termijn een bespre
king te organiseren, waarbij de mi
nister van binnenlandse zaken per
soonlijk aanwezig zou zijn/
Met officiële toetemminp helpt
een groep van 150 militairen
van ile land- en luchtmach t uit
Appingedam de boeren uit. de
omgeving met de oogst. Be m i
litairen, allen vrijwilligers
krijgen hiervoor zeven dagen
bijzonder oogstverlof.
Al met al is het een warm kar-
wei om te oogsten in de war-
me battledress. Daar kunnen I
de soldaten F. A. Bolan (dro- n
gist in het burgerlevenen H. j
Knol elektricien) van mee-
praten.
Illlllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Volgens het Afghaanse persbureau
heeft premier Mohammad- Daud van Af
ghanistan een bezoek gebracht aan Shi-
barghan. in het noorden van het land, en
aldaar de eerste in produktie zijnde olie
bronnen van Afghanistan bezichtigd. Dit
was de eerste officiële bekendmaking van
het ontdekken van dit olieveld, dat on
geveer tachtig kilomeier van dc Russi
sche grens gelegen is.
Soepele regeling oogstverlof
Aan dienstplichtige militairen die. voor eerste oefening in militaire
denst zijn kan in bepaalde gevallen buitengewoon verlof voor
oogstwerkzaaniheden worden verleend. Tot nog toe kon dit oogst
verlof alleen worden verleend wanneer boerenzoons of landar
beiders op het bedrijf waarin zij voor de vervulling van hun
militaire dienst werkzaam waren beslist niet bij het oogsten
konden worden gemist. De grote regenval van deze zomer en de
daardoor ontstane achterstand in de oogstwerkzaaniheden heb
ben de minister van defensie doen besluiten de mogelijkheid om
oogstverlof te verkrijgen te vergroten. Verlof voor oogstwerk
zaaniheden kan vanaf heden ook worden verleend aan hen waar
van redelijkerwijs mag worden aangenomen dat zij momenteel bij
familieleden, buren of vrienden bij het oogsten zouden helpen,
wanneer zij niet in militaire dienst waren.
De militare commandanten hebben opdracht gekregen aanvragen
om oogstverlof bij voorbaat in goed vertrouwen aan te nemen
en het gevraagde verlof onmiddellijk te verlenen indien en zodra
de «'cersomstandigheden oogstwerkzaaniheden mogelijk maken.
Bovendien is het aantal dagen oogstverlof dat aan een dienst
plichtig militair in 1960 kan worden toegekend verhoogd 21
tot 28 dagen. In de praktijk is gebleken, dat de militaire com
mandanten een verklaring van de burgemeester, waaruit de
noodzaak van het verlenen van oogstverlof blijkt, op prijs stel
len. De betrokken landbouwers en tuinders wordt dan ook gead
viseerd, zich tot het bureau militaire zaken van de gemeente
secretarie ter plaatse te wenden.
|i Verse botervoorraad komt
|j op binnenlandse markt
CSlot van pag. 1
liet pruduktschap voor zuivel, er
toe leiden dat van nu af voldoende
boter voor het binnenland beschik
baar zal zijn om aan dc behoefte
van de consument te voldoen. De
minister van landbomv en visserij
lieeft zich tijdens een maandag
avond gehouden bespreking met
deze voorstellen van het produkt-
schap voor zuivel kunuen vereni
gen", aldus de «oordvoerder van
liet jiroduktsehap voor zuivel kun
nen verenigen", aldus dé «-oord
voerder van het proiluktscliap
voor zuiv'el.
In Nederland werd in 1959 47.500 ton
roomboter verkocht tegen 230.000 ton
margarine. In 3 958 'bedroeg de afzet
van roomboter in het binnenland
57.000 ton tegen 219.500 ton marga
rine. Indien men deze cijfers tegen
gemiddelde weckömzetten beziet,, dan
kan men ongeveer nagaan hoe groot
op het ogenblik het omstreden kwan
tum Unilevcrmargarine (zeventig
percent) is, dat op bevel van de offi
cier van justitie te Rotterdamt «-erd
geblokkeerd.
De grote afnemers van Uunilever-
margarine, grootwinkelbedrijven dus.
maken zich over een schaderegeling
met de fabriek geen zorgen.
Het Wereldgebeuren
Reispapieren
i Wilhelm Grewe behoort tot de
diplomaten, die het druk heb
ben met de nieuwe moeilijkhe
den in Berlijn. Als Westduits am-
bassadcur in \Vashington heeft hij de
reisbeperkingen, die het Oostduitse
I bewind voor Westduitsers heeft af-
I gekondigd. uitvoerig besproken met
de Amerikaanse minister van bui-
tenlandse zaken. Christian Herter.
Zoals men weet. moeten Weslduit-
sers een speciaal pasje van de Oost
duitse autoriteiten kunnen tonen om
zich naar Oost-Berlijn te mogen bc-
geven. Deze maatregel, die niet voor
Westberlijncrs geldt, is een nieuwe
zet op het wilde politieke schaakspel
l waarmee de Oostduitse communisten
I de erkenning van de door hen gc-
1 legeerde staat willen afdwingen.
Gisteren werd van westelijke kant
een tegenmaatregel genomen: de
I uitgifte van reispapieren aan Oost-
l duitsers. die naar westelijke landen
willen, werd stopgezet.
H' et Oostduitse regimc-Ulbïicht
verdedigt zijn maatregelen te-
I gen burgers van de bondsrepu-
I bliek met de stelling, dat het „zijn"
i gebied niet kan laten betreden door
„Westduitsc revanchisten en milita-
risten". De onlangs in West-Bcrjijn
gehouden congressen waar „Heim-
kehrer" de aanspraken die zij willen
doen gelden op Silezië, Pommeren.
Sudetenland enz. nog eens onder
streepte. werden ook in het westen
door velen beschouwd als niet geheel
ontbloot van ontactische aspecten,
hoewel de regerende burgemeester
van West-Berlijn, Willy Brandt, ge
lijk had, toen hij erop wees dat in
een vrije stad ook zo'n vergadering
mocht 'worden gehouden. Het Oost
duitse argument van „provocaties"
geldt nu die congressen voorbij zijn
echter zeker niet. Het is duidelijk,
dat Ulbricht van zijn „vakantie" op
de Krim de plannen heeft meege
bracht voor een tactiek van spelde-
of ernstiger prikken, die in het voor
uitzicht van de algemene vergadering
der Verenigde Naties moet worden
toegepast.
Margarine
Alle niet bij liet Unilever concern be-
1 horende luargarinefabrieken «erken
j op liet ogenblik zo veel mogelijk in
eontinuarbeid om aan de vraag naar
niet door de „pukkeltjes-einulgator"
j besmette margarine te voldoen. Ver
schillende bedrijven werkten het
weekend door. Men trekt zich op liet
ogenblik niets aan van de zogenaam
de kartel-afspraak, die een aantal fa
brieken aan een bepaalde produktie-
omvang bindt. Enkele niet van liet
kartel afhankelijke bedrijven, die
geen olieslagerijen en hardingsbedrij-
ven hebben en geen Unïlever-groud-
stoffen kopen, kunnen ondanks de tot
liet uiterste opgevoerde produktie de
vraag niet aan.
Conclusie in rapport van Hammarskjöld:
zou dat iets geheel anders zijn,
aldus Hammarskjöld.
Ontwapening
Kwestie Kongo
als voorbeeld
Op dit ninioeiit lil de ge
schiedenis is het de eerste
taak van de Verenigde Na
ties te verhinderen dat er
een vacuüm tussen de
voornaamste blokken
wordt geschapen, te probe
ren alle opkomende con-
l'Iicten te lokaliseren en de
ze buiten de sfeer van de
tegenstellingen tussen de
blokken te houden, aldus
het hoofdthema van het
rapport, dat secretaris-ge
neraal Hammarskjöld dit
jaar heeft uitgebracht en
dat bijna geheel aan Afri
ka en vooral aan de Kon
golese kwestie is gewijd.
Hammarskjöld pleit er in voor
bevordering van dc Afrikaanse
solidariteit in het kader van de
V.N. om de Afrikaanse volken
de gelegenheid tc verschaffen
op weg naar werkelijke onaf
hankelijkheid en internationale
verantwoordelijkheid voort te
gaan zonder ten offer te vallen
aan de rivaliteit tussen de
blokken en het risico van een
wereldoorlog te vergroten.
De Afrikaanse staten zelf moe
ten de elementen bepalen, die
aan de Afrikaanse solidariteit
ten grondslag liggen, aldus
Hammarskjöld. Zij moeten ook
zelf bepalen welke doeleinden
die regionale gemeenschap
moet nastreven. „De Afrikaan
se staten hebben begrepen dat
voortgang op de weg naar de
onafhankelijkheid ook betekent
voortgaan op die van de onder
linge afhankelijkheid. Maar dit
laatste betekent ook weer het
aanvaarden van internationale
verantwoordelijkheid en deze
moet gebaseerd zijn op natio
nale verantwoordelijkheid,
llel jaar i960, het „Afrikaanse
jaar" voor do Verenigde Naties,
is geopend door hel verwerven
vau de onafhankelijkheid door
Kameroen dat onder Frans be
stuur stond. Het aantal Afri
kaanse landen in de Verenigde
Naties zal einde dit jaar van
tien tot vijfentwintig gestegen
zijn.
Volgen de secretaris-generaal
heeft het secretariaat behoefte
aan meer politiek en diploma
tiek gevormde functionarissen
en zeer kundige specialisten in
militaire zaken die ervoor kun
nen zorgen dat de organisatie
altijd paraat is om situaties als
waarvoor zij plotseling ge
plaatst werd het hoofd te bie
den. De ondervinding met Kon
go heeft Hammarskjölds over
tuiging versterkt dat oprich
ting van een permanente V.N.-
strijdmacht onnuttig en weinig-
praktisch zou zijn. omdat elke
crisis nieuwe problemen stelt
wat betreft de samenstelling,
uitrusting, opleiding en organi
satie van een dergelijke strijd
macht. Wanneer daartoe in
staat zijnde regeringen voort
durend gereed zouden staan om
aan een eventueel beroep van
de organisatie gehoor te geven,
Wat dc kwestie van ontwape
ning betreft adviseert Ham
marskjöld toepassing van de
methode van inperking van het
gebied der meningsverschillen
cn uillicliting van de kwesties,
waarvan de oplossing van ge
meenschappelijk belang kan
zijn. Als voorbeeld haalt hij
aan het in feite bereikte ak
koord over de kernproeven.
Tegenover bepaalde kritiek
verklaart Hammarskjöld dat de
organisatie van de Verenigde
Naties een zeer belangrijke, zij
het indirecte, invloed heeft uit
geoefend op de conflicten tussen
de machtsblokken door uitbrei
ding van hot door deze conflic
ten hestreken geografisch en
politiek gebied te voorkomen eii
oplossingen aan de hand te
doen, wanneer het belang van
alle partijen bij lokalisering
van een conflict daartoe kan
worden uitgespeeld. De secreta
ris-generaal beëindigt de Inlei
ding tot zijn raport niet de me
ning uit te spreken, dat elk re
sultaat teil koste van een com
promis met de beginselen en
idealen van de organisatie al te
duur komt te staan.
Kroesjtsjew heeft zich voor de reis
naar de Newyorkse V.N.-ver-
gadcring ingescheept te Kalini-
grad. Vroeger heette deze Oostzee
haven Königsberg (Koningsbergen!,
zij was de hoofdstad van de Duitse
provincie Oost-Pruisen. In 1945
werd zij in het kader van de afspra
ken der grote mogendheden ingelijfd
bij de Sowjet-Unie. Wilhelm Grewe
is korte tijd (in 1941) lector geweest
aan dc universiteit van Koningsber
gen. maar men kan hem niet rang
schikken onder de ..Vertriebenen".
In 1942 immers werd hij al buitenge
woon hoogleraar in de rechtsgeleerd
heid aan de Berlijhse universiteit:
twee jaar later was hij in Berlijn
gewoon hoogleraar. Wel is hij lid
van de nazi-partij geweest en dat
heeft hem vooral nadat hij in 1951
in overheidsdienst trad. nu en dan
in de sfeer der omstredenheïd ge
bracht. De Oostduitse communisten
beweren, dat Grewe de nazi's heeft
geholpen door zijn talent te gebrui
ken om hun wetgeving te rechtvaar
digen. Grewe heeft dit ontkend en
volgens The New York Times ver
klaarde een Amerikaanse vriend van
hem onlangs: „Zoals zoveel van zijn
collega's, was hij lid van de nazi-
partij geworden eensdeels om zijn
baan te behouden en anderdeels om
te voorkomen dat de werkelijke na
zi's ook zijn leerstoel zouden bezet
ten. Vrienden van hem hebben erop
gewezen, dat hij zijn leerstoel ook
gedurende de geallieerde bezetting
heeft behouden. Daarmee onderstre
pen zij hun betoog, dat hij nooit een
actieve rol in de partij heeft bekleed.
Hoe dit zij: aan Grewe wordt
thans een belangrijk aandeel
toegeschreven van de omscha
keling naar democratische vormen
in het na-oorlogse Duitsland. Sedert
1958 fungeert hij als ambassadeur in
Washington: men neemt aan dat hij
van het democratische Amerika uit
een wakend oog in -bet: zeil van de
bondsrepubliek houdt om te voor
komen. dat het schip naar links of
naar rechts uit de democratische
vaargeul wordt getrokken. Momen
teel doet vooral het gevaar van de
dictatoriale linkeroever zich gelden.
De rusteloze Grewe spant zich in om
te voorkomen dat Berlijn, zoals hij
dezer dagen opmerkte ..een langza
me worging ondergaat".
WILHELM GREWE
...pralen in Washington....
Bij de Amerikaanse luchtbasis
in Engeland Camp Mohawk wordt
deze week een jamboree gehouden
ter gelegenheid van het vijftigjarig
bestaan van de padvindersbeweging
in de Verenigde Staten. Amerikaan
se en Engelse padvinders,-benevens
groepen uit Duitsland, Nederland, Li
bië en Frankrijk, in totaal ongeveer
1500 jongens, nemen aan de jambo
ree deel. De Amerikaanse padvinders
zijn afkomstig van bases in Europa
en Afrika waar hun ouders werk
zaam zijn.