Het is (bijna) alles goud,
wat er blinkt
D
pagï^7
C
Ontwerpers van lampekappen
gaan nog niet met hun tijd mee
Moeder wist 't wel
PPOCO
VRIJDAG 9 SEPTEMBER 19ÜU
H li (JV I-N 1 A L k bi bi U W 8 E Li O U t£ A N T
11
f Advertentie)
NAALDEN WEKTEN WONDEREN..
Expositie middeleeuws borduurwerk
in Amsterdams museum
(Van onze redactrice.)
„Het is (bijna) alles goud wat er blinkt".
Dat zou het motto kunnen zijn van de expositie van middel
eeuwse borduurkunst, die tot en met 25 september gehouden
wordt in het Amsterdamse museum Fodor. In werkelijkheid
luidt het motto voor deze verzameling borduurkunst der late
middeleeuwen „Naalden wekten wonderen", en dat is dan een
bijzonder goed gekozen titel.
Want wonderen verrichtte men met borduurnaald en draad in de
late middeleeuwen! Op een oppervlak van slechts enkele vier
kante decimeters stof werden complete taferelen vastgelegd,
waarbij men zeer veel met gouddraad werkte vandaar dat het
op deze expositie (bijna) alles goud is wat er blinkt
Wie het tentoongestelde voor de eerste maal ziet, denkt niet onmiddellijk
aan borduurwerk. Wel aan schilderwerk, tot in details pijnlijk-zorgvuldig
afgewerkt; of een beeldhouwwerk, en dit laatste voornamelijk bij de
werkstukken, die zo overdadig zijn bewerkt dat er een duidelijk relief in
de afbeeldingen is gekomen.
Da expositie omvat vrijwel uitslui
tend kerkelijke gewaden, afgestaan
door diverse musea en kei-ken in ge
heel Nederland. Want van wat de
borduurkunst der late middeleeuwen
op wereldlijk gebied heeft voortge
bracht, is niets behouden gebleven.
Van de ongetwijfeld ook rijke kle
derdrachten der wereldlijke gezags
dragers en gezeten burgers in de
Nederlanden der late middeleeuwen
ziet men dus niets maar de ker
kelijke gewaden geven, al zijn ze
dan ook onvermijdelijk aan slijtage
ten prooi gevallen, een indrukwek
kend beeld van het peil, waarop de
techniek van het borduren gestaan
moet hebben in die laatste decennia
der vijftiende en de eerste helft van
de zestiende eeuw!
En toch vertegenwoordigt het hier
tentoongestelde borduurwerk zeer
waarschijnlijk nog maar een klein
gedeelte van wat het betreffende
tijdperk aan borduurwerk heeft
opgeleverd. Het oorspronkelijke
rijke bezit der kerken werd aan
getast door de reformatie; door
slijtageprocessen, waardoor vele
stukken verminkt raakten of hele
maal verloren gingen; door op on
oordeelkundige wijze uitgevoerde
restauraties. Maar de kazuifels,
koorkappen, dalmatieken en nog
vele andere gewaden die bewaard
hieven, zijn elk voor zich verba
zingwekkende kunststukken.
Grootse taferelen
Ze zijn ln de eerste plaats indruk
wekkend door hun onderwerpen.
Borduurkunst betekende hier niet
het met naald en draad vastleggen
van een bepaald, al dan niet gesty-
leerd motief; het betekende het vast
leggen van grootse taferelen, ont
leend aan de Bijbel. Het tafereel
van de mannen, dobbelend om Chris
tus' mantel, is, op een paneeltje uit
gebeeld met goud en zijdedraad in
verschillende technieken; kruisiging,
kruisafneming en graflegging zijn
verbeeld op een rood fluwelen kazui
fel, met goud en zijdedraad in de zo
genaamde lazuur-steek.
Die lazuursteek blijkt een va., de
meest geliefde technieken uit het
betreffende tijdperk: men spande
gouden draden horizontaal over
het te bewerken vlak en zette ze
daarna vast met gekleurde zijden
draden. Door die gekleurde draden
dicht bij elkaar, dan wel ver uit
elkaar te plaatsen, ontstonden be
paalde schaduw- en lichteffekten.
Een techniek, die ongetwijfeld een
grote vaardigheid van de borduur
werkers moet hebben geëist! Daar
naast gebruikte men de „point
miniature" (een zeer fijn steekje
van zijdedraad), maar ook eenvou
diger steken, zoals de vlechtsteek,
steelsteelc en spansteek.
Men weet van de borduurwerkers
uit die tijden maar heel weinig af.
Slechts twee hamen zijn bekend van
Nederlanders die het borduren als
vak beoefenden: Peter Joosten uit
Amsterdam, en Arndt von Setten uit
Dordrecht. Waarschijnlijk werkten
zij aan de hand van tekeningen, die
door schilders vervaardigd werden
-r- in verschillende borduurwerken
valt dan ook de stijl van bepaalde
schilders te herkennen of met
prenten als voorbeeld.
Voor de hedendaagse mens is het
wat verwonderlijk te vernemen
dat voortdurend over „borduur
werkers" wordt gesproken, en niet
over borduur-werksters. Men acht
het echter vrijwel uitgesloten, dat
dit soort borduurwerk door vrou
wen bij wijze van tijdverdrijf werd
gedaan; de zeer ingewikkelde tech
niek eiste niet alleen een natuur
lijke aanleg, maar ook een groot
vakmanschap.
In deze collectie van oude borduur-
stukken is hier en daar toch een
„modern" element te herkennen. Er
is bijvoorbeeld een dalmatiek van
witte zijde, die qua kleurencombina
tie en motief ook in onze tijd te
plaatsen zou zijn, en hetzelfde kan
gezegd worden 'van een witte zijden
kazuifel, een Zuid-Nederlands werk-
Detail van een kazuifel van rood fluweeleen Noord-Neder-
lands werkstuk van omstreeks 1525, waarop diverse taferelen
y rondom de kruisiging staan afgebeeld. Het werk is gébor-
duurd in goud- en zijdedraad, de toegepaste techniek is voor- y
y namelijk vzuur-steek".
SAAAVNA^VNA^VWWVWVVWVWVVVVVVWVVVVVWyVVVWV
stuk. daterend uit het eerste kwart
van de zestiende eeuw. Maar de
meeste werkstukken zijn wel uitge
sproken „spiegels van hun tijd", al
verschillen ze onderling van karak
ter: sommigen koel en wiskundig-
nauwkeurig samengesteld, anderen
geladen van beweging en dramatiek
een dramatiek, die nog verhevigd
wordt door de vele dieprode kleur
schakeringen van de materialen,
waarop verscheidene van de voor
stellingen zijn aangebracht. Maar
stuk voor stuk zijn het bewonderens
waardige en verfijnde brokken oude
borduurkunst, bij het zien waarvan
zelfs de meest geroutineerde bor
duurster ongetwijfeld even stil zal
worden
Rauwe groenten in zomer
en winter
Van het nut van rauwe groenten ls
elke huisvrouw tegenwoordig wel
overtuigd, maar haar vindingrijkheid
bij het verwerken van die rauwe
groenten gaat meestal niet verder
dan een komkommersla, een salade
van rauwe andijvie of kropsla, en
combinaties van al deze groene za
ken met tomaat. En toch zijn er wa
re „vitamine C symfonieën" samen
te stellen uit alle mogelijke „doodge
wone" groenten, waarin bijvoorbeeld
de koolsoorten en de echte winter
groenten bepaald niet hoeven te dis-
harmoniëren
Wanneer straks het fruit weer duur
wordt en de vitamine C dus voorna
melijk uit dc rauwe groentenscho-
tels moet komen, kan het volgende
lijstje van rauwe salades U wellicht
ertoe brengen, ook zelf eens te gaan
combineren met allerlei rauwe ingre
diënten: bloemkoolsla met wortel er
komkommer: kropsla met zoete pe
per of paprika: sla van zuurkool en
wortel ;sla van witte kool met zure
appel of gekookte biet; sla van rode
kool met appel en fijngehakte peter
selie; sla van witte kool met knol
selderij, een uitje en wat rauwe of
gekookte biet; sla van andijvie of
kropsla met walnoten en een peer of
een banaan.
Vooral de combinatie van rauwe
groente met wat sinaasappel, grape
fruit of andere zuidvruchten kan
verrassende resultaten opleveren
zelfs al lijken de ingrediënten elkaar
„op het eerste gezicht" niet te ver
dragen!
Voor zeer grote sloddervossen, op wier
schrijfbureau altijd een enorme chaos
heerst, is er een wasknijper van abnorma
le afmetingen in de handel. Die reuzen-
wasknijper is bedoeld om opgehangen te
worden naast het bureau, waarna er alle
mogelijke paperassen tussen geklemd kun
nen worden. Een misschien niet zo heel
praktische, maar in elk geval uiterst de
coratieve manier van opbergen: d« reu-
zenwasknijper is namelijk uitgevoerd In
een der moderne meubelhoutsoorien-
Maar ook U kent nu haar keuken
geheim. 't ls de Maizena Duryea die
de groenten zo lekker maakt.
Nu zoveel mensen tegenwoordig „over
de grenzen" gaan om hun vakantie door
te brengen, regent het in sommige gezin
nen buitenlandse prentbriefkaarten: van
vrienden en kennissen, van familieleden,
van vriendjes en vriendinnetjes van de
kinderenWanneer U die prentbriel-
kaarten de hele zomer bewaard hebt <in
sommige huizen staan er risjes op de
schoorsteenmantel'.!, gooi 2e dar» op de
valreep van het vakantieseizoen niét weg.
Laat de jongere spruiten er een ansichten-
album van maken: het is een aardig werk
je voor een van de vele regenmiiidagen.
en bovendien is zo'n album met ..tie we
reld in zakformaat" een leuk bezit voor
de kinderen. Misschien wordt op deze ma
nier het ouderwetse „ansichten-album"
"Oan
UZdtlfV
tot ozoutv
dat
(Advertentie)
Morgen haarwassen met
crème shampoo met ei
Kijlc ia de rpiegel: s* haar lijkt jonger, a
jonger en Tan een ongekende Schoonheid. Dit
is het geheim ym dc nieuwe Pxoco Crcinc
shampoo in tube. Een totaal nieuwe shampoo
▼oor gezond en golvend haar.
100 f
PPOCO
crème.shampoo
MÉÊÉSèêsss^ r-i-fiix"
Extra voordelig! 65 ct
Dc tent, de slaapzak en de foto's
zijn weer opgeborgen. Het
schoolgaand deel der natie hup
pelt 's morgens weer de deur ui":,
do werkers buitenshuis klimmen
weer op de fiets, de scooter, de
brommer of kruipen achter het
stuur.
En de huisvrouw, die hen achter het
raam heeft nagewuifd, zet de ont
bijtbordjes in elkaar en weet niet
recht of zij moet zuchten van ver
lichting of van heimwee. Verlichting
vanwege de hernieuwde dagelijkse
regelmaat of heimwee naar de on
bekommerde vakantiedagen, toen het
alles zo nauw niet luisterde.
Die laatste zucht is een heel gevaar
lijk verschijnsel. Want er is maar
weinig voor nodig of diezelfde huis
vrouw is tot haar oren in het mot
ras der jaloezie gezakt, nog voor zij
de droogdoek weer op - het rekje
hangt.
En aangezien september met januari
gemeen heeft, dat het een bijzonder
geschikte tijd voor goede voorne
mens is, zou het misschien niet on
dienstig zijn om de allereerste ko
lom aan deze nuttige bezigheid te
wijden.
Want er is geen vruchtbaarder voor
nemen voor élke vrouw dan het
welbewust onderdrukken en nog lie
ver uitroeien van die bij uitstek
vrouwelijke ondeugd: de jaloezie.
Niet dat de man daarvan geen
last zou hebben, maar het kli
maat is doorgaans bij hem wat
ongunstiger dan dat die jaloezie zijn
leven zou verzuren. Al was het al
leen maar doordat hij meestentijds
voor het dagelijks brood zo druk in
de weer is, dat hem bitter weinig
/kei oezstand en begzip
(fléew hoedje, mflar j\t\pou vah papier
*tn Engeland is de eerste avondkleding van nylonpapier in de handel ge-
I komen. De japonnen kosten niet. meer dan zes tot twaalf gulden, zijn
kraakvrij en zijn vooral daarom zo handig, omdat zij opgevouwen in
e enhandtasje passen. Vrouwen, die van verandering houden hebben on
gedachte mogelijkheden gekregen door dit nieuwe produkt. Londense
theaterexploitanten hebben dit alras ingezien en papiermanden neergezet
in toiletten en foyers. Een rode japon voor de eerste akte en een zwarte
tijdens het trieste deel van het stuk na de pauze.... dat. kan nu iets heel
gewoohs worden, dank zij de papier- en mode-industrie. Wat nu nog als
een grap klinkt, kan morgen heel goed als iets vanzelfsprekends aun de
orde komen.
3n Amerika is de ontwikkeling ongeveer gelijk. Daar zijn reeds japonnen
en mantels van geweven papier aan de markt. Het zijn model jurken,
die met metaaldraad doorschoten Rijn en de indruk wekken, dat men
met brocaat te doen heeft. De met kunstharsen versterkte papieren weef
sels kunnen normaal genaaid worden en zelfs gestreken. Zij zijn vaak
gevoerd, zitten voortreffelijk en zijn van kleding van de gebruikelijke
stgffen niet te onderscheiden.
Niet alleen voor de dames, ook voor de heren zijn er aanterkkelijke
mogelijkheden. De smoking van papier is er weliswaar nog niet maar hij
is wel op komst en daarmee zal een zorg voor vele mannen uit de weg
geruimd zijn, want de kosten van avondkleding zijn nog altijd zo hoog
dat de meeste mannen maar liever huren. Of weten, dat. hun rok of
smoking goed moet zijn voor zeker tien jaar.
OP ELECTRO-TECHNISCHE BEURS BLEEK:
Handmixer wordt steeds ingenieuzer
(Van onze redactrice)
De Nederlandse meubelontwerpers mogen dan aardig met hun tijd mee
gaan: van liun collega's in de branche der verlichtingsornamenten kan dit
helaas nog niet gezegd worden! Wanneer men althans afgaat op hetgeen
er aan lampekappen en aanverwante zaken geëxposeerd werd op de
tweede elektrotechnische beurs, die deze maand in de Amsterdamse Apol-
lohal is gehouden
Overdadig-versierde, gewild-originele verlichtingsornamenteu, waarbij
een barok uiterlijk belangrijker schijnt te zijn dan liet functionele ele
ment, waren er in een schrikwekkende hoeveelheid, en men vraagt zich
af of de vraag naar dit soort weinig-fraaie en vaak onpraktische ver
lichtingsgerei dan toch nog zo groot is in deze tijd, nu zelfs conserva
tieve huisvrouwen „het moderne" met een welwillend oog bekijken.
Gelukkig is er naast deze overvloed
van barokke zaken ook nog wel veel
goeds te ontdekken. Bij de tegen
woordig zo gewilde metalen lampe
kappen ziet men weer nieuwe ge
slaagde modellen; er zijn kleine me
talen bedlampjes, die fleurig en toch
bescheiden zijn en bovendien goed en
verantwoord „lees-licht" geven; voor
degenen, die een zogenaamde trek
pendel-lamp wel handig maar lelijk
vinden, is er nu een trekpendel met
rechte buis; en in het moderne in
terieur zullen de ronde lampekap
pen, die uit hout vervaardigd zijn en
waarbij het licht door de houtnerf
heenschijnt. het bepaald wel „doen".
Een niet onaardig compromis tussen
modern en conventioneel-gezellig is
een staande schemerlamp met mo
derne kegelvormige kap, die met een
romantisch bloemendessin bedrukt
is.
Op deze jaarlijkse beurs van huis
houdelijke elektrische apparaten
heeft de bezoekster voorts kennis
kunnen maken met een aantal
nieuwigheidjes. Er is nu bijvoor
beeld een handmixer, die op drie
snelheden kan worden ingesteld, al
naar de „zwaarte" van de ingre
diëntenmassa, die gemengd moet
worden. Die handmixer heeft bo
vendien een luchtgekoelde motor
en kan daardoor onbeperkte tijd
achtereen draaien. Het apparaat,
dat drie hulpstukken heeft, is aan
trekkelijk van uiterlijk, terwijl de
diverse knoppen met een lichte
vingerbeweging bediend kunnen
worden.
Of er nog vrouwen zijn, die in deze
tijd van moderne gladde kapsels een
krultang gebruiken? Een der expo
santen op deze beurs gaat er ken
nelijk van uit, dat dit wel het geval
is, en brengt daarom een elektrische
krultang op de markt. Een appa
raat, dat misschien wel furore gaat
maken, wanneer de haarmode eens
terugkeert tot de krulletjes-coiffure
van jaren geleden! Gezien het feit,
dat ook de kledingmode momenteel
weer parallel loopt met die der der
tiger jaren, is het vooruitzicht niet
eens zo onwaarschijnlijk....
Fraai van uitvoering en bijzonder
praktisch zijn de ventilatorkachels,
die op de beurs te zien waren. Ze
hebben een thermostaat, hun warm-
testroming is richtbaar en ze kun
nen daardoor ook uitstekend ge
bruikt worden om bijvoorbeeld licht
wasgoed sneller te doen drogen. Ze
zijn tweeëneenhalf tot drie keer zo
duur als een normale straalkachel,
maar door hun specifieke eigen
schappen dit hogere bedrag wel
waard.
Het arsenaal der elektrische koffie
molens is weer met enkele merken
vermeerderd. Er zijn nieuwe model
len in de „standaardprijs", maar
ook is er een nienwe koffiemolen
met grote inhoud en met extra snel
heid, die speciaal voor grote gezin
nen, voor pensionbedrijven e.d. be
doeld is. Er is een soort hengsel
mandje van hetzelfde materiaal hij
voor het bowaren van koffiebonen en
gemalen koffie, en al deze „acces
soires" maken de combinatie onge
veer tweemaal zo duur als de door
snee elektrische koffiemolen.
£>e wasmachinefabrikanten tenslotte
zo is op deze beui's weer eens geble
ken, speuren onvermoeid verder naar
mogelijkheden ter perfectionering
van hun wasmachines en centrifu
ges. Sommige centrifuges spoelen
èn centrifugeren, wasmachines heb
ben een filter dat draden, pluizen en
neerslag uit het waswater verwij
dert. En dan zijn er de kleinere, min
of meer luxueuze elektrische appa
raten, die wel even de moeite van
het vermelden waard zijn, omdat we
ongemerkt het winterseizoen met
zijn „cadeau-feestdagen" naderen:
een automatische elektrische koffie
pot, een dito theepot, een elektrische
ketel met „stoomcontrole", een mas
sage-apparaat. Allemaal zaken waar
een vrouw wel buiten kan. maar die
als geschenk toch zeker niet te ver
smaden zijn
(Advertentie)
Te riskant om
zelf te doen
Bij een onderzoek over chc-
H misch reinigen werd de vraag H
Ij gesteld M
M „Waarom liet U iets chemisch H
§i reinigen" Een groot aantal
p dames antwoordden „Het is r:
H te riskant om het zelf te dóen.
M Ik verknoei niet graag dure p
P stukken als een kostuum, demi p
H of wintermantel. Enzelf §j
p krijg je het toch nooit zo mooi p
p geperst". Andere dames zeiden: M
M „Ik heb er echt geen tijd voor. M
p Eerst proberen die vlekken er p
p uit te halen. (Wat bijna nooit M
H goed lukt, het worden lelijke
M kringen). Eu dat persen Voor
enkele guldens komt je kleding M
weer als nieuw thuis".
p 't Is waar, wanneer „DE ZON" M
kleding chemisch reinigt wordt p
P het weer als nieuw. De prak- p
p tijk bewijst het. Bel „DE ZON"
p en ontdek het ook. Winkels en
p depots in praktisch alle Zeeuw- p
p se plaatsen. p
tijd overblijft om zich eens behaag
lijk jaloers te zitten maken.
Maar een vrouw, getrouwd of niet,
is doorgaans teveel uren met zich
zelf alleen, en slaat dan gegaran
deerd aan het piekeren over het eind
je waaraan zij getrokken heeft, en
dat altijd volgens haar het kortste
is. Tot overmaat van ramp is een
vrouw niet zozeer jaloers op reële
feiten als we! op verbeelde toestan
den. Zij meent voortdurend dat elke
andere vrouw gelukkiger is dan zij.
en dat geluk koppelt zij eerder aan
algemene situaties dan aan concre
te gegevens.
Natuurlijk is zij vaak jaloers op het
mooiere huis van haar nichtje of de
bontjas van haar vriendin, maar
voornamelijk omdat dit nichtje of
zuslief meer maatschappelijk aan
zien verlenen en deze dames met die
fraaiigheden zo duidelijk demonstre
ren dat zij ruim in de contanten zit
ten.
En soms leest U, onverwacht, de
fatale gevolgen in de krant.
Dan heeft zij, totaal vergiftigd
door haar buitensporige afgunst,
haar man zo'n levensgroot minder
waardigheidsgevoel aangepraat, aan-
gezeurd, aangetreiterd dat hij
links en rechts gapt en graait wat
hij kan om aan liaar luxueuze nei
gingen te voldoen. Met het onvermij
delijk gevolg dat hij vroeger of la
ter het ene gat niet meer met het
andere stoppen kan, en voor maan
den de gevangenis ingaat.
Mevrouw zijn echtgenote, de hoofd
schuldige. wandelt intussen in vrij
heid rond op de hoge hakken van 't
zelfbeklag, en heeft weer een nieuw
onderwerp om haar jaloezie mee te
voeden: andere vrouwen hebben keu
rige oppassende echtvrienden, maar
zij zit levenslang opgescheept met
een delinquent.
Want jaloezie in een vergevorderd
stadium is ongeneeslijk: alleen uit
roeien. zorgvuldig, met wortel en
tak bij het allereerste uitbotten is
de afdoende remedie.
Daarom, als U er soms over dacht
om in deze septembermaand althans
met één goed voornemen ernst te
maken: werp U dan met alle kracht
op het verdelgen van het laatste
spoortje jaloezie. U doet er uzelf
een niet geringe dienst mee 1om
van uw naastbestaanden nog maar
te zwijgen. En dat is toch wel een
kleine inspanning waard. Terwijl de
bestrijdingsmiddelen bovendien voor
het grijpen liggen (begrip en gezon
de nuchterheid).
Begrip: want de meeste jaloezie
ontspruit aan wanbegrip. TJ be
hoeft maar op de wederkerige
naijver van getrouwde en onge
trouwde vrouwen te letten om dit
in te zien. Wat weten beide partijen
eigenlijk van eikaars leven, eikaars
zorgen en moeilijkheden? Men zou
eens een tijdje in eikaars schoenen
moeten staan en wandelen om te
ondervinden, dat de eigen stappers
altijd nog het prettigste zitten.
De vrijgezellindenkt de huismoe
der is toch maar goed af. Zij zit,
ondanks alle extra belastingen, roy
aal in de dubbeltjes; in elk gevai
kan zij vrij wat meer voor zichzelf
besteden dan de vrouw met een ge
zin. Zij heeft bovendien vaste werk
uren, kan in haar vrije tijd gaan
en staan waar zij wil en heeft eens
heerlijk gelegenheid om op haar ver
haal te komen.
De getrouwde vi-ouw, denkt de
vrijgezellin. heeft het maar
best getroffen in het leven. Zii
behoeft bij winterdag niet voor dag
en dauw, weer of geen weer, naar
haar werk te jakkeren, maar drinkt
rustig nog een kopje thee als de an
deren weg zijn, en zet de radio eens
aan.
Zij kan haar dag en haar werk in
delen, zoals zij dat zelf wil en heeft
geen rekening te houden met een of
andere chef die haar op de vingers
kijkt. Zij heeft een man die alle fi
nanciële zorgen van haar afneemt en
voor haar beschutte oude dag werkt.
Zij krijgt het met zestig jaar een
stuk gemakkelijker en kan van haar
leven gaan genieten. Terwijl de vrij
gezellin met zes kruisjes nog vijf
jaar even hard voort moet en dan
haar inkomsten drastisch ziet in
krimpen.
Mag ik vragen wie van beiden eigen
lijk gegronde reden heeft om jaloers
le zijn? Saskia.