PILOOT STORM ontvoerd in de stratosfeer Maar liefde won EIND 18e EEUW KEERDE MEN ZICH TEGEN DE REGENTEN Uit de wondere wereld van de techniek DE BOEKEIPLM 5 Zwarte Kippen bewaren,., 2,46 BESPAREN NOORDEN HEEFT KORTERE WEGEN NAAR WESTEN NODIG schilderzelfmet SHOO A 10 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT MAANDAG SEPTEMBER 1960 gewicht gewicht Door deV-vcrm ven de droog bakken verplaatst de draag- •kraeht zich buitenwaarts, zodat bij overhalen de boot steeds voldoende stabiel is- .DRAAGVLAKBOOT De vieuqèlbóot wordt gedragen door aan het voor-en achtereind stevig bevestigd V-vormige smalle draag vlakken. draagkröcht j resultantenVfln 'opwaartse brachten' stilliggend~\ vollesnelheid Stilliggend of larigzaam'va'rehd drijft de boot normaal in het water. Wanneer echter de snel heid wordt opgevoerd krijgen de door het water bewegende vlakken voldoende draag kracht om de boot langzaam uit het water te tillen. Daarbij wordt de weerstand van de boot snel minder, zodat zonder opvoeren van het motorvermogen "de snelheid toeneemt. Daar door neemt de draagkracht weer toe zodat de boot zich nog verder 'zal verheffen. achterste draagvlak kielvlakeh steun De vleugelbqot is een vaartuig dat zich boven het water oppervlak voortbeweegt, steu nend op door, of op het water voortschuivende draagvlakken. voorste draagvlak I schroef 1 AANDRIJVING MET LUCHTSCHROEVEM schroef in'tunnel (ducted fan) 'I draogvlak De aandrijving kan door een gewone schroef onder water geschieden, er zijn ook proeven genomen met' aandrijving door lucntsc'nroeven. De besturing "kan met een roer geschie den, of-aoor de schroef draaibaar te maken zoals bij een buitenboordmotor. Een voordeel is hierbij vooral dat door de geringe weerstand meteen klein motor vermogen een hoge snelheid wefdt bereikt 'Vooral op lange trajecten Is dan de bespa- ring aan brandstof belangrijk. FAMILIEREGERING IN ZEELAND (SLOT) Grootste deel van Zeeuwse adel verdween Ook in andere Zeeuwse steden sloten de regenten contracten van correspondentie al droegen deze niet die naam. Het doel was echter .hetzelfde. Te Zierik- zee sprak men van Cabale, dat samenwerking moest betekenen. Te Goes werd in 1670 het z.g. Euwig Edict gesloten. Het scheen of niets ter wereld het onderling verband zou kunnen verbreken. door B. J. DE MEY lu liet minder belangrijke Arnemnï- den werd een Akkoord van Vrede en Vriendschap gesloten. In Missingen en Veere als zijnde vazalsteden had den de Prinsen van Oranje het be noemingsrecht voor de stedelijke be trekkingen. Toch bestond ook hier enige corruptie, daar de personen, die hierbij grote invloed hadden, zich door de benoemden lieten betalen. Vooral de Eerste Edele, zijnde de vertegenwoordiger der Oranjes, was de man, die tegen betaling vaak de lakens uitdeelde. Mogelijk overtuigd van de heilzame werking van de contraeten in de ste den hadden de bewindhebbers der O. I. Compagnie eveneens een contract van correspondentie voor de benoe mingen. Ook onder de Staten van Zeeland was er lange tijd een dergelijke overeenkomst, bekend onder de naam van instrumentum pacis, d.w. z. verzoenend officieel geschrift. Zelfs onder de kerkeraad van Mid delburg. welk college vroeger uit 60 personen bestond, de 12 predikanten niet meegerekend, was er een tijd lang de z.g. conventie van wederzijd se vriendschappen. Excessen In de Hollandse steden bloeide even eens de familieregering, vooral te Amsterdam. Zo werd b.v. een 3 V2-ja rige kleinzoon van een burgemeester benoemd tot kapitein over een com pagnie infanterie. De kleine jongen genoot dus vroeg diens salaris zon der dienst te kunnen doen. Dit deed een ander voor minder soldij. Nog een ander voorbeeld. Het stoofzetten in de Nieuwe Kerk bracht jaarlijks 100 dukaten op. Dit baantje liet de begunstigde voor 5 dukaten vervul len door do een of andere hofjesjuf- fer. Maar ïn Zeeland kwamen voor zover we wijten, niet zulke excessen of uitwassen voor. Vele regenten werden ook rijker door hun aandeel in de Kaap vaart, al noemden zij deze com- missievaart. Verder waren er, die met hun schepen een voordelige handel dreven in slaven, die van uit Afrika naar Amerika werden gebracht. De meeste regenten hadden op Wal cheren een buitenplaats met een equipage en veel personeel. Zo goed als alle regenten hadden een wapen aangenomen, doorgaans ontleend aan hun naam, sommige met een lijfspreuk er onder. Zij die door aankoop een ambacht hadden, re geerden hier met bijna onbeperkte macht ook op kerkelijk gebied. Keerpunt Toen de 18e eeuw ten einde liep, be gon eindelijk een groot deel der bur gers in Holland genoeg te krijgen I van de min of meer gehate familie- I regering der heren regenten. Als pa triotten bestreden zij eerst en liet meest de stadhouderlijke macht, die aan de familieregering geen einde maakte. In Zeeland, Oranjegezind zijnde, hadden zij echter eerst niet veel succes, vooral toen bleek dat zij aan de familieregering een einde wilden maken. Door de omwenteling in 1795 was het niet alleen gedaan met .het stad houderlijk gezag in de republiek maar ook was het uit met de macht der regenten met hun familierege ring om .nooit weer terug et komen. Van cle Zeeuwse regentengeslachten zijn sommige uitgestorven, andere naar Holland vertrokken en slechts enkele In Zeeland gebleven. In grote trekken hebben wij voor de belangstellende lezers getekend hoe de familieregering in zeeland fun geerde. Nu wij reeds bijna anderhalve eeuw een democratie of volksregering heb ben kunnen wij de vroegere familie regering niet toejuichen. Het is bijna onmogelijk ons voor te stellen, dat een dergelijke regering lang tot tevredenheid van ons volk kon bestaan. Goede zijde Maar laten wij haar ook eens van een andere zijde bekijken. Met hun rijkdom hebben vele regen ten verscheidene instellingen van liefdadigheid gesticht of met grote legaten bedacht, zoals een gasthuis, een oude mannen- en vrouwenhuis, een leprozenhuis, een tuchthuis, enz. Genoemde Inrichtingen werden be stuurd door een college van regen ten, waarin meestal twee leden van de vroedschap zitting hadden. Ook moeten wij niet vergeten, dat diezelfde regenten ons land vooral in de zeventiende eeuw hebben groot gemaakt in handel en nijverheid, kunsten en wetenschappen. De repu bliek was destijds de eerste han- delsmogendheid der wereld. De daar opvolgende eeuw wordt wel eens de eeuw van verval genoemd. Dit is echter niet juist. Het was meer een tijd van rustig gedijen. De nationale inzinking kwam meer In de eerste helft der negentiende eeuw. Verder was ons land vroeger een toevlucht voor allerlei verdrukten, die hun vaderland moesten verlaten. Terecht was voor velen de republiek een arke des behouds. Verscheidene nakomelingen der oude regentenfamilies werden door koning Willem I op hun verzoek in de adel stand verheven met het predikaat Jonkheer, mits zij konden aantonen !at minstens vier familieleden voor 1795 een regeringsfunctie in een stad hadden vervuld. De oude adel was voor een groot deel uitgestorven. ^Uan en voor Luchtvaart-vraagbaak Het „Handboek van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Lucht vaart" is voor een ieder, die iets over de luchtvaart wil weten een uitge breide vraagbaak. Zo ook de 376 pa gina's tellende editie van 1960, die in een" zilvergrijze kaft steekt. Het boelc weer uitgegeven in pocketformaat bevat talrijke wetenswaardighe den over alle luchtvaartinstanties, die in ons land gevestigd of verte genwoordigd zijn. Bovendien wijst het ook de weg in de vliegwereld bui ten onze grenzen. Verder zijn ook de sportieve prestaties in het boek op genomen: de nationale en wereldre cords. A dvert.ent.te) WIJN - ADVOKAAX - LIMONADE prijs. U heeft dan reductie van 2.66 2 nieuwe kippen Sonetten van Shakespeare vertaald Boucher, Den Haag, is de uitgever van kleine, gedistingeerde boeken, die do liefhebber van het boek graag ter hand neemt alleen al ter wille van de bibliofiele verzorging. Onlangs ver scheen er bij deze uitgeverij weer een dergelijk boekskc: een vertaling van Shafcespeares sonetten door W. van De oorspronkelijke tekst en de verta ling zijn naast elkaar gedrukt, het geen bijzonder gemakkelijk is ter ver gelijking van het origineel en de Ne derlandse versie. De vertaler is een bescheiden man. Hij schrijft in zijn in leiding het volgende: „De Nederlandse teksten zijn slechts bedoeld als een makkelijk leesbare inleiding tot de lectuur van de originelen. Zij zijn zo direct en eenvoudig mogelijk gehou den. Waar mij dit gewenst voorkwam heb ik zelfs niet geaarzeld historisch gebonden begrippen of woorden uit Shakespeares tijd in moderne equiva lenten te transponeren. Dat bij dit procédé herhaaldelijk de fijnere nuan ceringen van de renaissance moesten worden opgeofferd scheen mij onver mijdelijk". Deze bescheidenheid („slechts als in leiding bedoeld") is overbodig: de ver talingen zijn van hoog gehalte, zodat ook net lezen van de Nederlandse so netten een genoegen is. Deze nieuwe Boueher-uitgave is op alle punten aan te bevelen! KAMERS VAN KOOPHANDEL IN BRIEF AAN MINISTER Wensen voor wegennet in IJselmeerpoIders De kamers van koophandel en fabrie ken in Friesland, Groningen en Dren te hebben er bij de minister van ver keer en waterstaat op aangedrongen, het wegennet in de nieuwe LJselmeer- ;e leggen, dat het noorden des lands kortere wegverbindingen krijgt met het westen en midden des lands. In een brief aan cle minister schrijven de kamers, dat het noorden van het land ten opzichte van de centraal ge legen delen gehandicapt is in zijn ontwikkeling door de grotere afstan den tot de afzetgebieden, de zeehavens en andere centra van bedrijvigheid. In cle brief wordt gesteld, dat het ver keer op cle hoofdwegen door de IJ selmeerpoIders een geheel andere structuur zal krijgen dan het verkeer in het „oude" kQid. Het wegennet van deze polders dient primair oepaald te afstandsverkeer dat door cle schaal vergroting en de centrale ligging van dt verf voor het schilder feest S1KKEMS-T1ALLEHA FK0D0KT 1574. De drie inzittenden slaakten bijna gelijktijdig een diepe zucht van ver lichting, toen de Terra I met toenemende snelheid de plaats van het onvrij willige bad onder zich liet. Weldra lag het moeras diep beneden hen en was de hef- schroef van de helikopter nauwelijks meer te onder scheiden. Het andere te hulp geschoten vliegtuig vloog nog enige tijd gelijk op met de Terra I, totdat de snelheid van de raket het te machtig werd. Via de radio bedankte Arend de andere piloten voor hun hulpvaardigheid en daarna zette hij koers naar het basiskamp. On nodig te zeggen dat het fantastische relaas van hun avontuur het nodige ongeloof ontmoette. Vooral van Sandra. Maar toen later de piloot van de wentelwiek het verhaal bevestigde, moest iedereen het wel aannemen. Sandra ver troetelde haar drie zorgenkinderen daarom maar eens extra en om de zenuwen te ont spannen woonden zij in het werkerskamp een openiuchtfilmvooi'stelling bij. Al die grote kerels haddon natuurlijk het meeste plezier bij de tekenfilm! cie polders daar van overwegende be tekenis zal worden. Voor de ontwik keling van Noord-Nederland is dit verkeer met het westen en midden des lands juist nu het bedrijfs- en per sonenvervoer steeds meer per auto wordt onderhouden een onvermij delijkheid geworden van onvervang bare waarde en derhalve van bijzon der grote betekenis, aldus de brief Noord-Nederland heeft een /.eer grote groeikracht, maar hier is de eigenlij ke ontwikkeling en inschakeling in de totale Nederlandse groei nog maar nauwelijks begonnen. Het planologi sche ruimtegebrek in andere delen van het land, de nieuwe mogelijkhe den tot ontsluiting, het potentiële ar- beidsoveTschot, do actieve regerings steun en de reeds aanwijsbare succes sen waarborgen echter de geleidelijke ontwikkeling van het noorden tot een gebied met eigen groeikracht. Het is duidelijk, aldus de brief, dat cle mogelijkheid om al deze gebieden veel kortere verbindingen te geven en zo doende krachtig te stimuleren, moet worden aangegrepen. De omvang en de groeikracht van deze gebieden waarborgen, dat deze verbindingswe gen verantwoord zijn, omdat het Jan- ge-af standsverkeer, dat zij opleveren, nieuwe mogelijkheden ontsluit. Zo doende berust het rendement van we gen voor dit verkeer niet alleen op de omvang van het verkeer dat zij ver werken, maar ook op hun bijdrage in de structurele ontwikkeling van gro te delen .van het land en de ruimte, die zij in andere delen scheppen. Het oppergerechtshof van de staat New York heeft de leider van de Ame rikaanse nazi-partij. Rockwell, geen toe stemming willen verlenen voor het hou den van een openbare bijeenkomst, om dat hij zich een voorstander van geweld pleging heeft betoond. meer luxe voor minder geld tie advertentie op pagina 12 z O Maar eigenlijk kwam die gelijkenis er ook minder op aan, want Kit had zijn vroegere „vlam" enkel aan het verstand willen brengen, welke kans zij ten gunste van de nulliteit in kwestie, roekeloos had verspeeld. De zelfde bittere spot sprak uit het feit, dat haar en Fred als logeervertrek Kit's eigen slaapkamer was toegewe zen, de kamer die zij als vrouw des huizes ongetwijfeld met alle recht zou hebben betrokken. Nu mocht zij er juist lang genoeg gebruik van ma ken om de weelde van deze omge ving te beseffenen dan zou ze weer het veld moeten ruimen. O, ze ker, Kit was bijzonder slim geweest. Natuurlijk, er stond haar slechts één wee om haar figuur te redden open. Ze moest de stand van zaken kalm aanvaarden en Kit vooral niet tonen, hoe hard en raak hij geslagen had. Wat zijn „vrouw" betreft, die kwam er niet op aan of was in elk geval zo gemakkelijk op zij te zetten, dat het haar, Stella, nauwelijks enige voldoe ning schonk, al had Karen's durf om Kit's zonderlinge huwelijksaanzoek Margaret Malcolm in te willigen, haar wel even ver baasd. Van zo'n onbeduidend vrouw tje was dit toch zeker moeilijk te verwachten geweest;. Nu ja, dacht Stella schouderophalend, stille wa ters hebben diepe gronden en het lo ven is vol verrassingen. Deze gedachte kwam andermaal bij haar op, toen ze met tegenzin haar eigen spiegelbeeld bekeek. Ze zag er inderdaad afschuwelijk uit, vond ze. Wat die Karen betreft, daarmee was vandaag iets bijzonders aan de hand geweest. Ze had weer zo'n eigenaar- ige blik in haar ogen gehad toen ze een van de dienstboden haar, Stella, „my lady" hoorde noemen. Blijkbaar hadden die paar woordjes haar verrast, want langzaam had ze opgemerkt: „Ik wist niet, dat je een titel bezat". Stella had de schouders opgehaald. Och, 't sprak feitelijk vanzelf, dat die jongedame enigszins onder de in druk was! „Natuurlijk, want Fred is de baron; wist. je dat niet?" had zij, Stella, deels ongeduldig, deels met enig leedvermaak opgemerkt. „Neen, ik wist liet indeadaad niet", had Karen toen geantwoord, „maar dit verklaart natuurlijkToen had ze, als bevreesd teveel gezegd te hebben, de bleke lippen vast opeen gedrukt, maar als het niet zo dwaas geleken had, zou Stella erop hebben gezworen, dat die grijze ogen nu slechts verachting uitdrukten. Nu goed, wat deed het er dan nog toe? Welk nadeel kon Karen haar thans nog, na al het gebeurde, be irokkenen? In gedachten verzonden nam Stella haar parels van de toilet tafel. Ofschoon haar meer dan eens verzekerd was, dat parels niet bij haar tint pasten, hield ze er veel van; ze waren ook zo mooi, zo rustig, zo gelijk! Ja, maar toch, dacht ze eens klaps geïrriteerd, niet zo prachtig als het snoer, waarmee die Karen nu pronkte! Onwillekeurig gaf Stella het sieraad een nijdige ruk. zodat de fijne zijden draad brak en enkele parels op de grond jolden. Behoedzaam raapte zij ze op. betreurend, dat ze zich een ogenblik had laten gaan. Nu wist ze niet wat te dragen bij haar vlamro de japon, terwijl juist deze avond iedere vrouwelijke gast zich met haar mooiste sieraden zou tooien. Morgen nam de logeerpartij een ein de, maar vanavond waren er nog heel wat mensen uit de verre omtrek genodigd. Er zou gedanst worden en pret gemaakt en ongetwijfeld zou Stella veel nieuwsgierige blikken moeten verduren. Ze haalde even de schouders op en ging, zonder op Fred te wachten, naar beneden. Karen stond in dé hall voor het gro te houtvuur en Stella zag tot haar verbittering, dat de vrouw des hui zes een japon van dezelfde kleur droeg als de hare, een kleur, waar bij het schitterende parelsnoer zc uitstekend paste. Fred's echtgenote kookte inwendig en nam zich voor, die madame Zëlia eens duchtig de les tc gaan lezen. O, het was onduldbaar, dat de kleren van „dat kind", op een kleine nuance na, zoveel overeen komst met de hare vertoonden. Maar anderzijds, was er, alles bij elkaar, toch ook weer niet een hemelsbreed onderscheid? Zij, Stella, wist terdege dat de felrode japon haar verschij ning iets gedurfds, iets uitdagends gaf. terwijl dit bij Karen absoluut niet het geval was. Zo bezien, bad de zaak eigenlijk een vermakelijke kant. want na alle moeite die Kit zich had gegeven om de ontrouwe geliefde te ergeren, had madame Zélia natuur lijk dadelijk geconstateerd, dat er van Karen's persoontje niets provo- cerends uitging en haar dienovereen komstig gekleed. Maar toch... neen, Stella moest er nog eens over deu ken. Karen, die bij Stella's komst van haar zitplaats bij het vuur was opge staan, zag met één oogopslag, hoe zeer hun beider kleding op elkaar geleek en trok daaruit zuchtend de conclusie, dat ze Christopher's motie ven voor zijn huwelijk met haar slechts al te juist had doorgrond. In tussen bood ze, zich haar gastvrou welijke plichten bewust. Stella iets te drinken, waarop deze, met het glas in de hand, haar aandachtig be keek en als terloops vroeg: „Zélia?" Wat Karen hevig blozend met een knikje bevestigde. „Ik geloof, dat jij en ik eens met die dame moeten gaan prateen", opperde Stella. „Ze schijnt te menen, dat wij, nu we in dezelfde familie zijn ge trouwd, ook dezelfde kleuren moeten dragen. Met het resultaat, dat we elkaar als het ware doodslaan". „O, neen", verzekerde Karen snel. „Jou tenminste schaadt het volgens mij absoluut niet. Je bent een heel wat levendiger persoonlijkheid dan ik". Stella staarde haar ongelovig aan. In de stem van „dat kind" had ze noch bewondering noch teleurstelling gehoord, maar slechts het objectief constateren van een onomstotelijk vaststaand feit. 't Kostte Stella moei te, een geschikt wederwoord te vin den en voor ze daarin geslaagd was, ging Karen kalmpjes verder: „Hoe het zij, ik zal geen kleren meer bij madame Zélia bestellen. Christopher heeft al voorgesteld, dat ik me tot een ander adres zal wenden". „Heus?" vroeg Stella verrast. Wat ter wereld had dit te betekenen Had Kit soms berouw gekregen of'enkel maar beseft, dat zijn opzet mislukt was? Ze zou de zaak schouderopha lend als afgedaan hebben beschouwd, als „dat kind" haar niet zo onderzoe kend had aangekeken. Onwillekeurig de hand naar haar hals brengend, ging ze dus haastig voort: „Ik heb mijn parelsnoer gebroken en dat is erg jammer, omdat ik niets anders 1 bezit dat bij deze japon past". Karen wilde juist baar „medeleven" tonen, toen het geluid van Christo pher's stem beiden verraste. Bannis ter had hem op het gemakkelijk ver plaatsbare rustbed naar de hall ge reden en de dikke rubberbanden had den dit transport geruisloos doen ge schieden. „Ja parelsnoer gebroken?" zei hij op een ^toon van hartelijke belangstel ling. ,Wat jammerZeg Karen, kun jij Stella niet iets lenen?" Karen schrikte even. „O, ja, natuur lijk", zei ze vlug. „Zal ik een van de dozen met sieraden halen?" „O, doe geen moeite",kwam Stella luchtig tussenbeide. „Ik zou het niet prettig vinden, iets te dragen, dat niet mijn eigendom is. Veronderstel dat ik het verloor!" Blijkbaar dus het oude spelletje! Kit althans dacht er niet aan, iets nieuws te beginnen. Ze mocht een of ander sieraad, dat anders haar eigendom zou zijn geweest, lenen, maar tegen het einde van de avond Karett weer ter hand moeten stellen. Christopher wilde intussen van geen protesten horen. Hij keek haar aan met een blik, die elke zweem van zelfrespect te niet deed en mompel de: „Geen robijnen, alsjeblieft! Dia manten? Neen, in 't algemeen houd ik er niet van. Wat dunkt je van smaragden, Stella? Ilc heb van die dingen niet veel verstand, maar ik veronderstel, dat ze bij die tint goed zullen passen". (Wordt vervolgd)

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1960 | | pagina 12