PILOOT STORM ontvoerd in de stratosfeer
Maar liefde won
EIND 18e EEUW KEERDE MEN
ZICH TEGEN DE REGENTEN
Uit de
wondere
wereld
van de
techniek
DE BOEKEIPLM
5 Zwarte Kippen bewaren,.,
2,46 BESPAREN
NOORDEN HEEFT KORTERE
WEGEN NAAR WESTEN NODIG
schilderzelfmet
SHOO A
10
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
MAANDAG SEPTEMBER 1960
gewicht gewicht
Door deV-vcrm ven de droog
bakken verplaatst de draag-
•kraeht zich buitenwaarts,
zodat bij overhalen de boot
steeds voldoende stabiel is-
.DRAAGVLAKBOOT
De vieuqèlbóot wordt gedragen door
aan het voor-en achtereind stevig
bevestigd V-vormige smalle draag
vlakken.
draagkröcht
j resultantenVfln
'opwaartse brachten'
stilliggend~\ vollesnelheid
Stilliggend of larigzaam'va'rehd drijft de boot
normaal in het water. Wanneer echter de snel
heid wordt opgevoerd krijgen de door het
water bewegende vlakken voldoende draag
kracht om de boot langzaam uit het water te
tillen. Daarbij wordt de weerstand van de boot
snel minder, zodat zonder opvoeren van het
motorvermogen "de snelheid toeneemt. Daar
door neemt de draagkracht weer toe zodat de
boot zich nog verder 'zal verheffen.
achterste
draagvlak
kielvlakeh
steun
De vleugelbqot is een vaartuig
dat zich boven het water
oppervlak voortbeweegt, steu
nend op door, of op het water
voortschuivende draagvlakken.
voorste
draagvlak
I schroef 1
AANDRIJVING MET
LUCHTSCHROEVEM
schroef in'tunnel
(ducted fan)
'I draogvlak
De aandrijving kan door een gewone
schroef onder water geschieden,
er zijn ook proeven genomen met'
aandrijving door lucntsc'nroeven. De
besturing "kan met een roer geschie
den, of-aoor de schroef draaibaar
te maken zoals bij een buitenboordmotor.
Een voordeel is hierbij vooral dat door de
geringe weerstand meteen klein motor
vermogen een hoge snelheid wefdt bereikt
'Vooral op lange trajecten Is dan de bespa-
ring aan brandstof belangrijk.
FAMILIEREGERING IN ZEELAND (SLOT)
Grootste deel van
Zeeuwse adel verdween
Ook in andere Zeeuwse steden
sloten de regenten contracten
van correspondentie al droegen
deze niet die naam. Het doel
was echter .hetzelfde. Te Zierik-
zee sprak men van Cabale, dat
samenwerking moest betekenen.
Te Goes werd in 1670 het z.g.
Euwig Edict gesloten. Het
scheen of niets ter wereld het
onderling verband zou kunnen
verbreken.
door B. J. DE MEY
lu liet minder belangrijke Arnemnï-
den werd een Akkoord van Vrede en
Vriendschap gesloten. In Missingen
en Veere als zijnde vazalsteden had
den de Prinsen van Oranje het be
noemingsrecht voor de stedelijke be
trekkingen. Toch bestond ook hier
enige corruptie, daar de personen,
die hierbij grote invloed hadden, zich
door de benoemden lieten betalen.
Vooral de Eerste Edele, zijnde de
vertegenwoordiger der Oranjes, was
de man, die tegen betaling vaak de
lakens uitdeelde.
Mogelijk overtuigd van de heilzame
werking van de contraeten in de ste
den hadden de bewindhebbers der O.
I. Compagnie eveneens een contract
van correspondentie voor de benoe
mingen.
Ook onder de Staten van Zeeland
was er lange tijd een dergelijke
overeenkomst, bekend onder de
naam van instrumentum pacis, d.w.
z. verzoenend officieel geschrift.
Zelfs onder de kerkeraad van Mid
delburg. welk college vroeger uit 60
personen bestond, de 12 predikanten
niet meegerekend, was er een tijd
lang de z.g. conventie van wederzijd
se vriendschappen.
Excessen
In de Hollandse steden bloeide even
eens de familieregering, vooral te
Amsterdam. Zo werd b.v. een 3 V2-ja
rige kleinzoon van een burgemeester
benoemd tot kapitein over een com
pagnie infanterie. De kleine jongen
genoot dus vroeg diens salaris zon
der dienst te kunnen doen. Dit deed
een ander voor minder soldij. Nog
een ander voorbeeld. Het stoofzetten
in de Nieuwe Kerk bracht jaarlijks
100 dukaten op. Dit baantje liet de
begunstigde voor 5 dukaten vervul
len door do een of andere hofjesjuf-
fer. Maar ïn Zeeland kwamen voor
zover we wijten, niet zulke excessen
of uitwassen voor.
Vele regenten werden ook rijker
door hun aandeel in de Kaap
vaart, al noemden zij deze com-
missievaart. Verder waren er, die
met hun schepen een voordelige
handel dreven in slaven, die van
uit Afrika naar Amerika werden
gebracht.
De meeste regenten hadden op Wal
cheren een buitenplaats met een
equipage en veel personeel. Zo goed
als alle regenten hadden een wapen
aangenomen, doorgaans ontleend
aan hun naam, sommige met een
lijfspreuk er onder. Zij die door
aankoop een ambacht hadden, re
geerden hier met bijna onbeperkte
macht ook op kerkelijk gebied.
Keerpunt
Toen de 18e eeuw ten einde liep, be
gon eindelijk een groot deel der bur
gers in Holland genoeg te krijgen
I van de min of meer gehate familie-
I regering der heren regenten. Als pa
triotten bestreden zij eerst en liet
meest de stadhouderlijke macht, die
aan de familieregering geen einde
maakte. In Zeeland, Oranjegezind
zijnde, hadden zij echter eerst niet
veel succes, vooral toen bleek dat zij
aan de familieregering een einde
wilden maken.
Door de omwenteling in 1795 was
het niet alleen gedaan met .het stad
houderlijk gezag in de republiek
maar ook was het uit met de macht
der regenten met hun familierege
ring om .nooit weer terug et komen.
Van cle Zeeuwse regentengeslachten
zijn sommige uitgestorven, andere
naar Holland vertrokken en slechts
enkele In Zeeland gebleven.
In grote trekken hebben wij voor de
belangstellende lezers getekend hoe
de familieregering in zeeland fun
geerde.
Nu wij reeds bijna anderhalve eeuw
een democratie of volksregering heb
ben kunnen wij de vroegere familie
regering niet toejuichen.
Het is bijna onmogelijk ons voor te
stellen, dat een dergelijke regering
lang tot tevredenheid van ons volk
kon bestaan.
Goede zijde
Maar laten wij haar ook eens van
een andere zijde bekijken.
Met hun rijkdom hebben vele regen
ten verscheidene instellingen van
liefdadigheid gesticht of met grote
legaten bedacht, zoals een gasthuis,
een oude mannen- en vrouwenhuis,
een leprozenhuis, een tuchthuis, enz.
Genoemde Inrichtingen werden be
stuurd door een college van regen
ten, waarin meestal twee leden van
de vroedschap zitting hadden.
Ook moeten wij niet vergeten, dat
diezelfde regenten ons land vooral in
de zeventiende eeuw hebben groot
gemaakt in handel en nijverheid,
kunsten en wetenschappen. De repu
bliek was destijds de eerste han-
delsmogendheid der wereld. De daar
opvolgende eeuw wordt wel eens de
eeuw van verval genoemd. Dit is
echter niet juist. Het was meer een
tijd van rustig gedijen. De nationale
inzinking kwam meer In de eerste
helft der negentiende eeuw.
Verder was ons land vroeger een
toevlucht voor allerlei verdrukten,
die hun vaderland moesten verlaten.
Terecht was voor velen de republiek
een arke des behouds.
Verscheidene nakomelingen der oude
regentenfamilies werden door koning
Willem I op hun verzoek in de adel
stand verheven met het predikaat
Jonkheer, mits zij konden aantonen
!at minstens vier familieleden voor
1795 een regeringsfunctie in een stad
hadden vervuld. De oude adel was
voor een groot deel uitgestorven.
^Uan en voor
Luchtvaart-vraagbaak
Het „Handboek van de Koninklijke
Nederlandse Vereniging voor Lucht
vaart" is voor een ieder, die iets over
de luchtvaart wil weten een uitge
breide vraagbaak. Zo ook de 376 pa
gina's tellende editie van 1960, die in
een" zilvergrijze kaft steekt. Het boelc
weer uitgegeven in pocketformaat
bevat talrijke wetenswaardighe
den over alle luchtvaartinstanties,
die in ons land gevestigd of verte
genwoordigd zijn. Bovendien wijst
het ook de weg in de vliegwereld bui
ten onze grenzen. Verder zijn ook de
sportieve prestaties in het boek op
genomen: de nationale en wereldre
cords.
A dvert.ent.te)
WIJN - ADVOKAAX - LIMONADE
prijs. U heeft dan
reductie van 2.66
2 nieuwe kippen
Sonetten van
Shakespeare vertaald
Boucher, Den Haag, is de uitgever
van kleine, gedistingeerde boeken, die
do liefhebber van het boek graag ter
hand neemt alleen al ter wille van de
bibliofiele verzorging. Onlangs ver
scheen er bij deze uitgeverij weer een
dergelijk boekskc: een vertaling van
Shafcespeares sonetten door W. van
De oorspronkelijke tekst en de verta
ling zijn naast elkaar gedrukt, het
geen bijzonder gemakkelijk is ter ver
gelijking van het origineel en de Ne
derlandse versie. De vertaler is een
bescheiden man. Hij schrijft in zijn in
leiding het volgende: „De Nederlandse
teksten zijn slechts bedoeld als een
makkelijk leesbare inleiding tot de
lectuur van de originelen. Zij zijn zo
direct en eenvoudig mogelijk gehou
den. Waar mij dit gewenst voorkwam
heb ik zelfs niet geaarzeld historisch
gebonden begrippen of woorden uit
Shakespeares tijd in moderne equiva
lenten te transponeren. Dat bij dit
procédé herhaaldelijk de fijnere nuan
ceringen van de renaissance moesten
worden opgeofferd scheen mij onver
mijdelijk".
Deze bescheidenheid („slechts als in
leiding bedoeld") is overbodig: de ver
talingen zijn van hoog gehalte, zodat
ook net lezen van de Nederlandse so
netten een genoegen is. Deze nieuwe
Boueher-uitgave is op alle punten aan
te bevelen!
KAMERS VAN KOOPHANDEL IN BRIEF AAN MINISTER
Wensen voor wegennet
in IJselmeerpoIders
De kamers van koophandel en fabrie
ken in Friesland, Groningen en Dren
te hebben er bij de minister van ver
keer en waterstaat op aangedrongen,
het wegennet in de nieuwe LJselmeer-
;e leggen, dat het noorden des lands
kortere wegverbindingen krijgt met
het westen en midden des lands.
In een brief aan cle minister schrijven
de kamers, dat het noorden van het
land ten opzichte van de centraal ge
legen delen gehandicapt is in zijn
ontwikkeling door de grotere afstan
den tot de afzetgebieden, de zeehavens
en andere centra van bedrijvigheid.
In cle brief wordt gesteld, dat het ver
keer op cle hoofdwegen door de IJ
selmeerpoIders een geheel andere
structuur zal krijgen dan het verkeer
in het „oude" kQid. Het wegennet van
deze polders dient primair oepaald te
afstandsverkeer dat door cle schaal
vergroting en de centrale ligging van
dt verf voor het schilder feest
S1KKEMS-T1ALLEHA FK0D0KT
1574. De drie inzittenden
slaakten bijna gelijktijdig
een diepe zucht van ver
lichting, toen de Terra I
met toenemende snelheid
de plaats van het onvrij
willige bad onder zich liet.
Weldra lag het moeras diep
beneden hen en was de hef-
schroef van de helikopter
nauwelijks meer te onder
scheiden. Het andere te
hulp geschoten vliegtuig
vloog nog enige tijd gelijk
op met de Terra I, totdat
de snelheid van de raket
het te machtig werd. Via
de radio bedankte Arend
de andere piloten voor hun hulpvaardigheid en
daarna zette hij koers naar het basiskamp. On
nodig te zeggen dat het fantastische relaas van
hun avontuur het nodige ongeloof ontmoette.
Vooral van Sandra. Maar toen later de piloot
van de wentelwiek het verhaal bevestigde,
moest iedereen het wel aannemen. Sandra ver
troetelde haar drie zorgenkinderen daarom
maar eens extra en om de zenuwen te ont
spannen woonden zij in het werkerskamp een
openiuchtfilmvooi'stelling bij. Al die grote
kerels haddon natuurlijk het meeste plezier
bij de tekenfilm!
cie polders daar van overwegende be
tekenis zal worden. Voor de ontwik
keling van Noord-Nederland is dit
verkeer met het westen en midden des
lands juist nu het bedrijfs- en per
sonenvervoer steeds meer per auto
wordt onderhouden een onvermij
delijkheid geworden van onvervang
bare waarde en derhalve van bijzon
der grote betekenis, aldus de brief
Noord-Nederland heeft een /.eer grote
groeikracht, maar hier is de eigenlij
ke ontwikkeling en inschakeling in de
totale Nederlandse groei nog maar
nauwelijks begonnen. Het planologi
sche ruimtegebrek in andere delen
van het land, de nieuwe mogelijkhe
den tot ontsluiting, het potentiële ar-
beidsoveTschot, do actieve regerings
steun en de reeds aanwijsbare succes
sen waarborgen echter de geleidelijke
ontwikkeling van het noorden tot een
gebied met eigen groeikracht.
Het is duidelijk, aldus de brief, dat cle
mogelijkheid om al deze gebieden veel
kortere verbindingen te geven en zo
doende krachtig te stimuleren, moet
worden aangegrepen. De omvang en
de groeikracht van deze gebieden
waarborgen, dat deze verbindingswe
gen verantwoord zijn, omdat het Jan-
ge-af standsverkeer, dat zij opleveren,
nieuwe mogelijkheden ontsluit. Zo
doende berust het rendement van we
gen voor dit verkeer niet alleen op de
omvang van het verkeer dat zij ver
werken, maar ook op hun bijdrage in
de structurele ontwikkeling van gro
te delen .van het land en de ruimte,
die zij in andere delen scheppen.
Het oppergerechtshof van de staat
New York heeft de leider van de Ame
rikaanse nazi-partij. Rockwell, geen toe
stemming willen verlenen voor het hou
den van een openbare bijeenkomst, om
dat hij zich een voorstander van geweld
pleging heeft betoond.
meer luxe voor minder geld
tie advertentie op pagina 12
z
O
Maar eigenlijk kwam die gelijkenis
er ook minder op aan, want Kit had
zijn vroegere „vlam" enkel aan het
verstand willen brengen, welke kans
zij ten gunste van de nulliteit in
kwestie, roekeloos had verspeeld. De
zelfde bittere spot sprak uit het feit,
dat haar en Fred als logeervertrek
Kit's eigen slaapkamer was toegewe
zen, de kamer die zij als vrouw des
huizes ongetwijfeld met alle recht
zou hebben betrokken. Nu mocht zij
er juist lang genoeg gebruik van ma
ken om de weelde van deze omge
ving te beseffenen dan zou ze
weer het veld moeten ruimen. O, ze
ker, Kit was bijzonder slim geweest.
Natuurlijk, er stond haar slechts één
wee om haar figuur te redden open.
Ze moest de stand van zaken kalm
aanvaarden en Kit vooral niet tonen,
hoe hard en raak hij geslagen had.
Wat zijn „vrouw" betreft, die kwam
er niet op aan of was in elk geval zo
gemakkelijk op zij te zetten, dat het
haar, Stella, nauwelijks enige voldoe
ning schonk, al had Karen's durf om
Kit's zonderlinge huwelijksaanzoek
Margaret Malcolm
in te willigen, haar wel even ver
baasd. Van zo'n onbeduidend vrouw
tje was dit toch zeker moeilijk te
verwachten geweest;. Nu ja, dacht
Stella schouderophalend, stille wa
ters hebben diepe gronden en het lo
ven is vol verrassingen.
Deze gedachte kwam andermaal bij
haar op, toen ze met tegenzin haar
eigen spiegelbeeld bekeek. Ze zag er
inderdaad afschuwelijk uit, vond ze.
Wat die Karen betreft, daarmee was
vandaag iets bijzonders aan de hand
geweest. Ze had weer zo'n eigenaar-
ige blik in haar ogen gehad toen ze
een van de dienstboden haar, Stella,
„my lady" hoorde noemen.
Blijkbaar hadden die paar woordjes
haar verrast, want langzaam had ze
opgemerkt: „Ik wist niet, dat je een
titel bezat".
Stella had de schouders opgehaald.
Och, 't sprak feitelijk vanzelf, dat
die jongedame enigszins onder de in
druk was!
„Natuurlijk, want Fred is de baron;
wist. je dat niet?" had zij, Stella,
deels ongeduldig, deels met enig
leedvermaak opgemerkt.
„Neen, ik wist liet indeadaad niet",
had Karen toen geantwoord, „maar
dit verklaart natuurlijkToen
had ze, als bevreesd teveel gezegd te
hebben, de bleke lippen vast opeen
gedrukt, maar als het niet zo dwaas
geleken had, zou Stella erop hebben
gezworen, dat die grijze ogen nu
slechts verachting uitdrukten.
Nu goed, wat deed het er dan nog
toe? Welk nadeel kon Karen haar
thans nog, na al het gebeurde, be
irokkenen? In gedachten verzonden
nam Stella haar parels van de toilet
tafel. Ofschoon haar meer dan eens
verzekerd was, dat parels niet bij
haar tint pasten, hield ze er veel van;
ze waren ook zo mooi, zo rustig, zo
gelijk! Ja, maar toch, dacht ze eens
klaps geïrriteerd, niet zo prachtig als
het snoer, waarmee die Karen nu
pronkte!
Onwillekeurig gaf Stella het sieraad
een nijdige ruk. zodat de fijne zijden
draad brak en enkele parels op de
grond jolden. Behoedzaam raapte zij
ze op. betreurend, dat ze zich een
ogenblik had laten gaan. Nu wist ze
niet wat te dragen bij haar vlamro
de japon, terwijl juist deze avond
iedere vrouwelijke gast zich met
haar mooiste sieraden zou tooien.
Morgen nam de logeerpartij een ein
de, maar vanavond waren er nog
heel wat mensen uit de verre omtrek
genodigd. Er zou gedanst worden en
pret gemaakt en ongetwijfeld zou
Stella veel nieuwsgierige blikken
moeten verduren. Ze haalde even de
schouders op en ging, zonder op
Fred te wachten, naar beneden.
Karen stond in dé hall voor het gro
te houtvuur en Stella zag tot haar
verbittering, dat de vrouw des hui
zes een japon van dezelfde kleur
droeg als de hare, een kleur, waar
bij het schitterende parelsnoer zc
uitstekend paste. Fred's echtgenote
kookte inwendig en nam zich voor,
die madame Zëlia eens duchtig de les
tc gaan lezen. O, het was onduldbaar,
dat de kleren van „dat kind", op een
kleine nuance na, zoveel overeen
komst met de hare vertoonden. Maar
anderzijds, was er, alles bij elkaar,
toch ook weer niet een hemelsbreed
onderscheid? Zij, Stella, wist terdege
dat de felrode japon haar verschij
ning iets gedurfds, iets uitdagends
gaf. terwijl dit bij Karen absoluut
niet het geval was. Zo bezien, bad de
zaak eigenlijk een vermakelijke kant.
want na alle moeite die Kit zich had
gegeven om de ontrouwe geliefde te
ergeren, had madame Zélia natuur
lijk dadelijk geconstateerd, dat er
van Karen's persoontje niets provo-
cerends uitging en haar dienovereen
komstig gekleed. Maar toch... neen,
Stella moest er nog eens over deu
ken.
Karen, die bij Stella's komst van
haar zitplaats bij het vuur was opge
staan, zag met één oogopslag, hoe
zeer hun beider kleding op elkaar
geleek en trok daaruit zuchtend de
conclusie, dat ze Christopher's motie
ven voor zijn huwelijk met haar
slechts al te juist had doorgrond. In
tussen bood ze, zich haar gastvrou
welijke plichten bewust. Stella iets
te drinken, waarop deze, met het
glas in de hand, haar aandachtig be
keek en als terloops vroeg: „Zélia?"
Wat Karen hevig blozend met een
knikje bevestigde.
„Ik geloof, dat jij en ik eens met die
dame moeten gaan prateen", opperde
Stella. „Ze schijnt te menen, dat wij,
nu we in dezelfde familie zijn ge
trouwd, ook dezelfde kleuren moeten
dragen. Met het resultaat, dat we
elkaar als het ware doodslaan".
„O, neen", verzekerde Karen snel.
„Jou tenminste schaadt het volgens
mij absoluut niet. Je bent een heel
wat levendiger persoonlijkheid dan
ik".
Stella staarde haar ongelovig aan.
In de stem van „dat kind" had ze
noch bewondering noch teleurstelling
gehoord, maar slechts het objectief
constateren van een onomstotelijk
vaststaand feit. 't Kostte Stella moei
te, een geschikt wederwoord te vin
den en voor ze daarin geslaagd was,
ging Karen kalmpjes verder: „Hoe
het zij, ik zal geen kleren meer bij
madame Zélia bestellen. Christopher
heeft al voorgesteld, dat ik me tot
een ander adres zal wenden".
„Heus?" vroeg Stella verrast. Wat
ter wereld had dit te betekenen Had
Kit soms berouw gekregen of'enkel
maar beseft, dat zijn opzet mislukt
was? Ze zou de zaak schouderopha
lend als afgedaan hebben beschouwd,
als „dat kind" haar niet zo onderzoe
kend had aangekeken. Onwillekeurig
de hand naar haar hals brengend,
ging ze dus haastig voort: „Ik heb
mijn parelsnoer gebroken en dat is
erg jammer, omdat ik niets anders 1
bezit dat bij deze japon past".
Karen wilde juist baar „medeleven"
tonen, toen het geluid van Christo
pher's stem beiden verraste. Bannis
ter had hem op het gemakkelijk ver
plaatsbare rustbed naar de hall ge
reden en de dikke rubberbanden had
den dit transport geruisloos doen ge
schieden.
„Ja parelsnoer gebroken?" zei hij op
een ^toon van hartelijke belangstel
ling. ,Wat jammerZeg Karen, kun
jij Stella niet iets lenen?"
Karen schrikte even. „O, ja, natuur
lijk", zei ze vlug. „Zal ik een van de
dozen met sieraden halen?"
„O, doe geen moeite",kwam Stella
luchtig tussenbeide. „Ik zou het niet
prettig vinden, iets te dragen, dat
niet mijn eigendom is. Veronderstel
dat ik het verloor!"
Blijkbaar dus het oude spelletje! Kit
althans dacht er niet aan, iets nieuws
te beginnen. Ze mocht een of ander
sieraad, dat anders haar eigendom
zou zijn geweest, lenen, maar tegen
het einde van de avond Karett weer
ter hand moeten stellen.
Christopher wilde intussen van geen
protesten horen. Hij keek haar aan
met een blik, die elke zweem van
zelfrespect te niet deed en mompel
de: „Geen robijnen, alsjeblieft! Dia
manten? Neen, in 't algemeen houd
ik er niet van. Wat dunkt je van
smaragden, Stella? Ilc heb van die
dingen niet veel verstand, maar ik
veronderstel, dat ze bij die tint goed
zullen passen".
(Wordt vervolgd)