PAGIM
DE HUISJUFFROUW:
Synthetische textielvezels—
m
PROCO
uiteenlopende namen èn eigenschappen!
ynilDAG 26 AUGUSTUS 1960
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
13
Wandelingetjevan twintig kilometer.
ouyc
htbare schakel
ff
Grootste zorg: het linnengoed
(Van onze redactrice)
.VROUWEN DIE IN HET HOTELBEDRIJF, WERKZAAM
zijn receptioniste, telefoniste of caissière; ze werken als ka-
zijn receptioniste, telefoniste of cassière; ze werken als ka
mermeisje of serveerster en hoewel ze ook een gedeelte van
haar werktijd achter de schermen van het bedrijf doorbrengen,
verrichten ze toch een groot deel van haar werk „en plein pu
blic" een term, die hier wel zeer letterlijk van toepassing is!
Zij doen dat in tegenstelling tot de vrouw, die in het groot-hotelbedrijf
de functie vervult, die wordt aangeduid met de omschrijving huisjuffrouw,
huisdame of soms ook wel gouvernante. Hóar werk ligt vrijwel uitsluitend
achter de schermen van het bedrijf; zij treedt alleen in direct contact
met de gasten, wanneer bepaalde omstandigheden dit noodzakelijk ma
ken, en haar taak kan het hangt van grootte, inrichting en karakter
van het bedrijf, waar zij werkt uiteenlopend zijn. Uiteenlopend, soms
enen-erend, maar soms ook verrassend want het werk achter de scher
men is vaak van minuut tot minuut een afspiegeling van alles, wat zicli
vóór die schermen afspeelt!
maal per week door de wasserij af
gehaald en omvat elke keer een hoe
veelheid van ruim driehonderd kilo
gram. Op maandagmorgen ligt dit
getal nog wel iets hogerAl die
tientallen kilogrammen worden door
de huisjuffrouw geteld, gesorteerd
naar keuken- en hotelmateriaal, op
waslijsten genoteerd en al die
stapels komen weer terug in de lin
nenkamer, wanneer ze schoon zijn en
worden dan opnieuw geteld ën gecon
troleerd.
Pijnlijk-nauwkeurig zelfs is die con
trole: die indruk krijgt althans de
buitenstaander. Niet alleen wordt het
goed waaraan (letterlijk) een steek
je los is, terzijde gelegd de huis
dame verzorgt in dit bedrijf ook het
linnennaaien en linnenstoppen
maar ook een servetje met een „val
se vouw", een tafellaken met een bij-
na-onzichtbaar vlekje worden onver
biddelijk térzijde gelegd.
Deze huisjuffrouw beschouwt
„haar" linnen nog als een kost
baar materiaal, dat nauwgezette
zorg nodig heeft. Een materiaal
ook dat „rusten" moet, wil het
lang mee gaan, en dat daarom
zorgvuldig zó wordt opgeborgen,
dat het langst-liggende goed het
eerst weer wordt gebruikt. „Het
verzorgen van het linnengoed
neemt mijn meeste werktijd in be
slag", zegt zij, al sorterend en op
stapelend, „maai* het is dan. ook
materiaal, dat een aanzienlijke
waarde vertegenwoordigt. De on
geveer 1000 beddelakens bijvoor
beeld, die in voortdurende circula
tie zijn, vertegenwoordigen een
aankoopsom van ruim elfduizend
gulden
Is het geluk mèt haar, dan kan de
huisjuffrouw 's morgens dit dus zo
belangrijke onderdeel van de hotel
uitrusting haar volle aandacht geven.
Misschien moet zij haar werk eens
onderbreken voor een (bedrijfs)-tele
foontje, voor een werkster, die een
nieuwe luiwagen wenst, voor een ka
mermeisje, dat iets nodig heeft; klei
nigheden, die het werk niet noemens
waard vertragen. Maar het kan ook
voorkomen, dat haar aanwezigheid
op alle mogelijke afdelingen tegelijk
vereist wordt. Dan heeft zij, op het
moment dat de hotelgasten zich aan
het ontbijt zetten, al een halve dag
taak achter de rug en zegent ze
de aanwezigheid van de lift! Iemand
Het is niet eenvoudig, een beknop
te omschrijving te geven van het
werk van de huisjuffrouw. Het
omvat de werkzaamheden van een
„etage-gouvernante" die lei
ding geeft aan het huishoudelijk
etage-personeel en toezicht houdt
op het onderhoud van de kamers
maar ook die van een linnen-
i juffrouw, die het linnengoed uit
geeft en in ontvangst neemt van
I het personeel, het goed contro
leert en de waslijsten opmaakt.
Het omvat bovendien het aanne
men van huishoudelijk personeel
en het leiding geven aan dit per
soneel, en wanneer men al deze
werkzaamheden bij elkaar voegt
(en de faktor „onvoorziene om
standigheden" voorlopig even uit
schakelt!), dan krijgt men al een
aardige indruk van de dagtaak
van de vrouw, die in een zeventig
bedden tellend hotel ergens aan de
Nederlandse kust, de functie van
„huisdame" vervult.
1-Iaar werkterrein strekt zich uit over
een groot gedeelte van het bedrijf
en toch krijgt de hotelgast haar zel
den of nooit te zien, en weet hij waar
schijnlijk niet eens van haar bestaan
af. Vrouwelijke hotelgasten komen
soms met de huisjuffrouw in contact,
wanneer zij iets te wassen of te strij
ken hebben, of om andere redenen
om huishoudelijke assistentie verle
gen zitten. Zijn er klachten of schijn
baar onoverkomelijke moeilijkheden
bij de kamerbewoners, dan verschijnt
de huisdame ook en men zou dus
kunnen vaststellen, dat het een goed
teken is, wanneer hotelgasten de
huisjuffrouw niet nodig hebben! Het
is een bewijs, dat alles naar wens
gaat
Linnen grootste zorg
Intussen is de huisdame toch voort
durend aanwezig in het gebouw en
zij verschijnt daar al op een tijd
stip, dat de meeste gasten zich nog
overgeven aan de weelde van het uit-
slapen.in-dc-vakantie. Haar dagtaak
begint al om zeven uur en dat tijd
stip betekent tevens het begin van
een drukbezet ochtendprogramma,
waarin op hoogtijdagen weinig of
geen rustpunten voorkomen. Een och
tendprogramma, waarin de zorg voor
het linnen domineert; het gebruikte
linnengoed wordt in dit hotel drie-
De huisjuffrouwbezig met dat gedeelte van haar dagtaak,
dat hour grootste zorg heeft: het linnengoed. Een kostbaar
materiaal, dat in onze moderne tijd maar zelden meer de
verzorging krijgt die het nodig heeft
hoielhe
heeft namelijk eens uitgerekend dat
de huisjuffrouw in een hotel zonder
lift op drukke dagen waarschijnlijk
wel een twintig kilometer per dag
aflegt; dat is dus het wandelingetje
wèl
Soms moet de huisjuffrouw de taken
van andere medewerkers gedeeltelijk
of geheel kunnen overnemen. In het
bedrijf, waarvan in dit artikel spra
ke is, neemt de huisdame bijvoor
beeld ook de taak waar van de man,
die met een vakterm als „annon-
ceur" wordt aangeduid, en die tijdens
de maaltijden in het restaurant bij de
etenslift als tussenpersoon tassen
de kelners en.de keukenbrigade fun
geert.
Enverder kan de dagtaak van
de huisjuffrouw 'n reeks werk
zaamheden omvatten, die soms
wellicht klein en onbelangrijk lij
ken, maar geen van allen ver
waarloosd mogen worden, wil de
„huishoudelijke dienst" perfect
blijven lopen! De huisdame dient
handelend op te treden wanneer
een kamermeisje het met ziekmel
ding of andersoortig verzuim niet
zo nauw neemt; haar aanwezig
heid wordt vereist, wanneer op
een der badkamers een overstro
ming dreigt, maar óók wanneer
een zojuist gearriveerde gast per
sé zijn „eigen" merk thee wenst
te drinken; zij geeft behalve het
linnengoed ook liet glaswerk uit,
verzorgt de kamerplanten, deelt
consumptiebonnen uit, contro
leert of 's morgens de zogenaam
de „afreis-kamers" wel het eerst
worden opgeruimd en klaarge
maakt voor de volgende gasten,
houdt in de loop van de dag nog
een uitgebreide eindcontrole langs
de hotelkamers
„Er is altijd wel w&t", meent ze zelf,
en die nuchtere opmerking zou ook
gemaakt kunnen worden door de
huisvrouw, die aan het hoofd van 'n
groot en druk gezin staat. Met zo'n
groot en druk gezin kan men, met
enige fantasie, het dagelijks werk
terrein van de huisjuffrouw wel ver
gelijken. Ook zij moet, op haar ge
bied, op gezette tijden psychologe
kunnen zijn; ze moet niet alleen kun
nen 'omgaan met een groot aantal
verschillende mensen, maar ook op
zeker ogenblik snel beslissen dat ze
een klein verzuim op dat moment
maar door de vingers zal zien, omdat
in het tegenovergestelde geval de
hele goed-lopende gang van zaken
van dat moment misschien verstoord
wordt met alle nadelige gevolgen
van dien. Ze moet jong, onervaren
personeel in het juiste (werk)-spoor
leiden, en samenwerken met oudere
personeelsleden, die hun sporen in het
vak reeds verdiend hebben. Tussen
twee karweitjes door moet ze snel
kunnen berekenen, hoeveel extra ma
teriaal er nodig is voor een onver
wachte koffietafel van zestig perso
nen voor de volgende dag: is er een
druk weekprogramma op komst, dan
is het haar taak om te voorkomen,
dat op de kritieke momenten in de
huishoudelijke sector geen personeels-
en materiaaltekort ontstaat.
„Organiseren, goed voorbereiden, niet
het hoofd verliezen en vooral: steeds
vóór het werk uitdenken." Het zou
een motto voor iedere huisvrouw met
een druk gezin kunnen zijn; het is in
elk geval de lijfspreuk van do huis
juffrouw, die bepaald geen kleurloze
dagtaak lieeft!
Integendeel: zij blijkt een beroep te
hebben, dat bewijst hoe het werk
achter de schermen van het hotelbe-
drijf even afwisselend (en voor de
buitenstaander zelfs fascinerend) is,
als het werk vóór die schermen
Engelse najaarsmode: Norman Hart-
well ontwierp deze avondjapon „Old
Flame", gemaakt uit rode geborduur
de taftzijde gegarneerd met een stola.
Voedsel conserveren
door bestraling
De organisatie voor Europese econo
mische samenwerking en het Franse
„Centre d'étudcs nucléaire»" hebben
samen een contract getekend ter op
richting van het eerste internationa
le informatiecentrum voor de bestra
ling van voedingsmiddelen Het cen
trum zal gevestigd worden te Saclay
in Frankrijk en is bedoeld als contact
punt tussen wetenschapsmensen, des
kundigen op het gebied van voedings
middelen cnenholanghchbeiiden uit tc-
gcrings- en industriële kringen. Het
wil voorts een nauwere internationale
samenwerking bewerkstelligen hij de
ontwikkeling en toepassing van de
kennis op het gebied van de bestra
ling van voedingsmiddelen, en zal over
internationale nieuwsbrief (in het
verspreiden.
Men ziet het bestaan van een derge
lijk centrum als een nodzakelijk iets,
omdat de huidige techniek onvoldoen
de is om de snel toenemende wereld
bevolking het hele jaar door van ge
schikt voedsel te voorzien. De traditio
nele methoden voor het conserveren
van voedingsmiddelen zullen aange
vuld moeten worden met nieuwe tech
nieken. Onderzoekingen hebben aan
getoond, dt sommige voedingsmidde
len op efficiënte en praktische wijze
verduurzaamd kunnen worden door
middel van bestraling; de op deze wij
ze verduurzaamde voedingsmiddelen
bleken gezond en bruikbaar te zijn
voor de mens. Proefnemingenen hier
mee, met medewerking van vrijwil
ligers uit Frankrijk, Engeland en
Amerika, hebben aangetoond dat de
smaak goed is.
Gedurende do afgelopen tien jaar
werden met succes verse vruchten en
aardappelen aan dit bestralingspro
ces onderworpen; men verwacht in de
komende tien jaar groenten, vlees, vis
en gevogelte aan de lijst te kunnen
toevoegen.
Breien met witte wol is een werkje,
waarbij men wel voortdurend schone han
den moet hebben, anders wordt het brei
werk een groezelig werkstuk. Een een
voudig huismiddeltje om dat groezelig
worden te voorkomen: strooi wat talk
poeder op handen en breinaalden tijdens
het werken met witte wol. dan blijft het
werkstuk langer schoon.
Advertentie
Morgen haarwassen met
crème shampoo met ei
Kiji ia de spiegel:
jonger en via een
is liet geheim via de oic
shampoo in robe. Fe a tc
»ooe gezood ca golvend
haar lijkt jonger, is
Extra voordelig I 65 ct
Dan ozcufv
C tot ozouto
De oude dame keek mij aan met
de blik van een vergenoegd
schoolmeisje, en verzekerde mij
opgewekt, als gold het een onver
hoopt buitenkansje, dat wij hier een
daaldersplaats hadden uitgezocht op
deze lege bank langs de reling.
Het was ronduit kranig zoals zij daar
zat: smalletjes cn tenger, maar
kaarsrecht, met enkel een grappig
tasje op haar schoot, dat nauwelijks
twee bescheiden sneetjes brood
scheen te kunnen bergen.
De schroef wielde ijverig in het grijs
groene water, de kado gleed weg.
Het oude dametje merkte, alweer
zielstevreden op dat wij vroeg waren.
Ik constateerde, alweer in stÏÏte: drie
minuten over. tijd. Maar waarom zou
ik haar ook dat fortuintje misgun
nen? Zij was blijkbaar stellig van
plan de hele lieve dag alles van de
zonnigste kant te bekijken.
In elk geval, zo besloot zij opge
ruimd: die paar minuten deden er
ook niet zo heel veel toe. Al was het
natuurlijk wél een tegenvaller voor
wie nog op het laatste nippertje
kwam aandraven. Maar het bleef
o. prettig genoeg nog een hele rit.
Was het niet minstens zeven kwar
tier? Maar de zee verveelde haar
nóóit.
Een uur en twintig minuten, meen
de ik hier voorzichtig te moeten
corrigeren.
Nee nee: nu keek zij mij wereldwijs
aan met de ogen van bereisde Roel
zélf. Dan was ik toch stellig abuis
het was een héél eind dwars over het
IJselmeer, dat toch altijd nog een
aardige plas water bleef. Wij waren
stellig niet vóór kwart voor twee in
Urk
„Damesweekblad - problemen
van vijftig jaar terug
Eert bekend Amerikaans damesweekblad werpt van tijd tot tijd een
terugblik op zijn uitgaven van vijftig jaar terug, en gunt de leze
ressen daarmee een blik op de zaken, die toentertijd „hoofd en hart"
van de vrouw beroerden. Eén van die zaken is het probleem van het jonge
meisje „dat te mager is en zich voortdurend nerveus voelt". Dit advies
kreeg zij, vijftig jaar geleden, in de rubrieken van haar damesweekblad:
Magerenerveuze meisjes moeten elke minuut een druif eten, en dit
een uur lang volhouden. Deze kuur-van-een-uur moet een aantal malen
per dag herhaald worden, en behalve de duiven mag alleen maar droog
brood gegeten worden. Een verstoorde spijsvertering bijvoorbeeld komt
vaak snel weer in Orde door deze kuur, die in Duitsland als de „druiven-
kuur" bekend staat"
datzelfde nummer van vijftig jaar geleden oefent één der toenmalige
I redacteuren scherpe kritiek uit op een tweetal nieuwe dansen, de
firefly Dance" en de Moonlight Dancé", waarvan de speciale attractie
bestond uit het laagdraaien van de lichten in de balzaal. De redacteur
noemt dit dansen van jonge mensen bij schemerlicht „vol van sluime
rende gevaren", en hij eindigt zijn beschouiving met een veelzeggend
„Ouders, weest op uw hoede!" Wat het dansen betreft, schijnt er dus
ook toen al om een versleten beeldspraak te gebruiken niet veel
nieuws onder de zon te zijn geweest
Tenslotte nog een modieus advies aan de teenagers van die tijd: Is
een meisje veertieti jaar is, moeten haar rokken tot halftveg de
kuit reiken. Op haar vijftiende moeten ze de kuit bedekken. Op
haar zestiende moeten ze tot de rand van haar schoenen reiken, op haar
zeventiende in elk geval haar enkels bedekken. Wanneer ze achttien is
geworden, is ze een jongedame en kan ze in dit opzicht haar eigen beslis
singen nemen maar als ze verstandig is, laat ze haar rokken nóóit
korter maken dan tien centimeter boven de grond!"
Orlon, aerilan, perion,
cnkalon, nylon: het
zijn allemaal syntkc_
tische yezels en ze
worden door de koop
ster daarom (ten on
rechte!) vaals be
schouwd als „één pot
nat." In werkelijk
heid hebben die ver
schillende vezels niet
alleen onderling ver
schillende namen,
maar ook hun eigen
schappen lopen uit
een. Ze zijn te verde
len in vier grote groe
pen, en in elk van die
groepen komt een
groot aantal min of
meer ingewikkelde
namen voor. die men
tegenwoordig in iede
re textiel-etalage kan
aantreffen. Aan de
koopster dan maar «Ie
i oplossing van het
raadseltje, in welke
i „familie-groep" de be
treffende vezel thuis
hoort......
Hebben orlon en dra-
Ion bijvoorbeeld de
zelfde eigenschappen
als enkalon en da-
cron, en kunnen ze op
dezelfde manier be
handeld wojrden? Wie
zich wel eens 't hoofd
breekt over deze en
soortgelijke vragen,
kan 't volgende lijst
je raadplegen, waarop
een aantal handelsna
men van synthetische
vezels voorkomt, mét
de groep waarin zij
thuishoren.
Aerilan, courtelle,
creslan, crylor, dra-
Ion, dynel, lanacryl.
nymcrylon, orlon, ve-
rel, zefran: al deze
handelsmerken horen
thuis in de groep der
acrylvezels, en zij ver-
acry vezels. en zij ver
tegenwoordigen het
soort synthetische ve
zel, dat het meest met
wol overeenkomt. Ze
hebben een lange le
vensduur, zijn uitste
kend bestand tegen
zonlicht, zijn kreuk-
herstellend, plooivast,
honderd procent was-
baar, twintig procent
lichter dan wol, war
mer dan wol, en zijn
goed bestand tegen
invloeden van chemi
caliën.
De tweede groep vor
men de „polyamiden",
de sterkste syntheti
sche vezel, die mo
menteel wordt ge
bruikt. Hij is sterk,
duurzaam, behoorlijk
bestand tegen zon
licht, honderd procent
wasbaar, vijfentwin
tig procent lichter
dan wol. Caprolan,
enkalon, grilon, heii
on, lilion, naïlon, ny
lon, ortalion, perion,
phrilon behoren onder
meer tot deze groep.
„Polyesters" zijn de
vezels, die min of
meer tussen de twee
voorgaande groepen
instaan. Dacron, clio-
len, kodcl, tergal, tu-
rital, terlenka, ter.ylc-
ne en trevira treft
men aan in deze ca
tegorie, die geken
merkt wordt door «Ie
eigenschappen sterk,
duurzaam, uitstekend
Ivreukherstellend,
honderd proeent was
baar, zwaarder dan
wol, koeler dun wol.
Tenslotte zijn er nog
de „polyvinyl chlori
den", een vezelsoort,
die niet zo algemeen
is als de drie vorigen
cn voor een belang
rijk deel voor be
drijfskleding wordt
gebruikt. Het lage
smeltpunt van de ve
zel geldt hier als een
nadeel, maar verder
is hij sterk, duur
zaam, lu-eukherstel-
lend, honderd procent
wasbaar en warm
echter wel zwaarder
dan wol.
Isothermyl, fabravyl,
movil, rhovyl, ther-
movyl zijn de namen
die in deze groep
thuishoren.
Er zijn nog meer
Synthetische vezel-
groepen die echter
tot nu toe weinig
commerciële beteke
nis hebben. De syn
thetische vezel is tot
on dit-ogenblik vrij
kostbaar geweest,
maar ingewijden ver
wachten, dat de prij
zen binnen de komen
de tien jaar aanzien
lijk zullen dalen.
Het vervolg was werkelijk bewon
derenswaardig, om niet te zeg
gen heldhaftig. Want na de eer
ste schok liet mijn oude dame, hoe
broos ook van uiterlijk, zich dat goe
de recht op Urk zo maar niet afstrij
den. Wat drommel: zij was de zeven
kruisjes alweer een paar jaar gepas
seerd, maar dat hield nog niet in dat
zij niet lezen kon, al had zij dan ook
haar bril-voor-dichtbij thuisgelaten.
Zij diepte resoluut een folder op uit
haar minuscule reticule, opende die
zowaar bij de goede bladzijde, en
wees triomfantelijk: Daar, ziet U
wel?
Het klopte niet op het luttele ver
schil van drie minuten, die déze, on
ze boot te laat vertrokken was. U
had nog twee minuten op de kade
moeten blijven staan, zei ik, welhaast
verlegen over deze desillusie, die ik
haar moest bezorgen. En met een
zwaai van mijn arm moest ik het
onontkoombaar feit nog dwingender
onderstrepen: Kijk maar achter ons:
daar gaat uw boot
Nu wed ik om een lief ding dat U
zich meteen een tafereel van uiterste
desolate ontgoocheling voor de geest
haalt. Zoiets van opspringen en over
de reling leunen, van obstinate
smeekbeden aan de voltallige beman
ning om toch bij te draaien en de
vrolijk wegploeterende boot op volle
kracht langszij te varen, eventueel
een sloep te strijken of een vuurpijl
af te schieten.
Op zijn minst behoorden er toch enig
kleurverschieten, handenwringen en
een kwartiertje gejammer over het
ongeldige kaartje aan te pas te ko
men.
Tot uw verbazing misschien, maar
tot mijn bewonderend genoegen
gebeurde er niets van dit alles.
Haar vroïjlijke ogen bleven mij aan
staren met een openhartige verbijs
tering over deze haar ongehoorde
overijling. In plaats van nu even voor
alle zekerheid te informeren vóórdat
die loopplank werd ingetrokken.
Daar zat ze nu met haar mooie fol
der, een kind kon de was doen in dit
geval, maar zij stevende naar Stave
ren waar zij niets te zoeken had. Kon
met haar meer dan zeventig jaren
nog niet eens onverzeld naar Urk ko
men was het niet treurig!
Het was formidabel. Waar iedereen
een nerveuze jpaniek zou verwacht
hebben zat zij in alle gemoedsrust
over zich zelf het hoofd te schudden
en diepte een keurig boterhammetje
op uit het keurige tasje.
In elk geval: het was toch óók een
zeereisje, en minstens wel van een
uur, nietwaar? En Urk, och, Urk zou
wel niet zoveel veranderd zijn, sinds
zij er zo'n dertig jaar geleden eens
een oogje aan gewaagd had.
Behalve dan, dat het geen eiland
meer was, nu ja. Maar die Noord
oostpolder, daar was het haar om te
doen. Die had zij vlak na de oorlog
met verbaasde ogen gezien als een
onafzienbare, troosteloze modder-
steppe: dat moest nu wel een beetje
gefatsoeneerd zijn, naar zij aannam.
Ik heb uit pure bewondering voor
zoveel koelbloedigheid, een lofzang
aangeheven, waarvan heel het
Openbaar Lichaam de Noordoostpol
der wel de oren moeten getuit heb
ben.
Toen wij dan ook eindelijk aanlegden
hadden wij een heerlijk uur beleefd,
waarin wij elkaar wederzijds opge
warmd hadden voor de Hondsrug het
Zuiderzeemuseum, het Deltaplan, het
Slot Loevestein en nog een dozijn
vaderlandse attracties meer. Zij heeft
mij geestdriftig beloofd ze allemaal
in gedachten te houden en naar be
horen af te werken: zij was tenslotte
nog jong genoeg om zomaar eens
haar hoedje op te zetten en te zeg
gen: Weet je wat, ik ga vandaag
eens naar Urk, zei ze, knipogend
als een bakvis, vlak voordat zij in
't gedrang verdween. Wie weet, mis
schien ben ik er op mijn manier nog
wel éérder dan die anderen. Maar
bomen in de Noordoostpolder zei U
Daar zal ik het mijne van heb
ben.
SASKIA