onderwijzers op wachtgeld
Engeiands zonnigste oord, het eiland Jersey ondanks het tekort
duitse overvaller werd
in rotterdam aangehouden
VROUWEN MEEST GESCHIKT
VOOR DE RUIMTEVAART
ZATERDAG 20 AUGUSTUS 1960
PROVINCIALE ZEEUW HE COURANT
11
Paradijs in Het Kanaal
GEVOLGEN WIJZIGINGSWET 1958
(Van een onzer redacteuren)
Eén klein viermotorig toestel stond slechts op
het eenvoudige platform van het vliegveld van
Southampton, die warme zondagmiddag. Wij
waren een half uur te vroeg, mijn vrouw en ik,
pas getrouwd, en wachtten ongeduldig op de
,.luchtbus" van de British European Airways,
die ons in een uurtje zou brengen naar het zon
nigste plekje van heel Groot-Brittannië de
Kanaaleilanden.
Aan het begin van dit jaar was in Amsterdam
een tamelijk gezette, gemoedelijke en besnorde
man op bezoek geweestsenator Kricliefski,
één van de belangrijkste mannen van het onaf
hankelijke eiland Jersey. Op een cocktailparty
had hij met nadruk verklaard „Wij zijn gespe
cialiseerd in het ontvangen van pasgetrouwde
paartjes. Jonggehuwden uit uw land zijn van
harte welkom".
Rotseiland met de fraaiste stranden
en een gastvrije bevolking
Het nas waar wat hij toen ver
telde. Een stomme getuige ligt
op mijn bureau een wit porse
leinen asbak in de vorm van het
eiland, met in gouden letters
„Ter herinnering aan uw huwe-1
lijksreis naar Jersey". Ieder!
jonggetrouw stel krijgt zo'n
souvenir cadeau wanneer het
zich bij hel V.V.V.-kantoor van
St. Heiier, de hoofdstad, komt
melden.
Sterke thee
„Pionair" heette de BEA-kist die pre
cies op tijd landde, de passagiers van
Jersey netjes bij de douanehal afzette
en tóett zijn nieuwe lading innam.
Luttele minuten later zagen we de
torens en huisjes van Southampton
onder ons langs glijden om even later
boven een glad begin van de Atlan
tische Oceaan naar het zonnige zui
den te zweven.
Een ou,de tweedelcs autobus mis
schien 'een afdankertje van Londen
bracht ons, hoog gezeten, door
prachtig groene valleitjes en langs
een smal weggetje, zo uit Dollywood
daar neergevleid, naar een eenvou
dige kleine woning, ruim één kilo
meter voor St. .Heiier, waar onze
gastvrouw ons met luide uitroepen
van verrassing binnenliet, cn ogen
blikkelijk naar de keuken rende om
sterke, ja vooral sterke thee in te
schenken. Zo begon ons kalme, maar
mooie avontuur op dit eiland, dat ge
schapen lijkt voor vermoeide zaken
lieden en over de toeren gewerkte
huisvrouwen, die eens even één of
twee weken van alle zorgen af wil
len zijn.
Jersey is een klein paradijs, voor
al voor mensen die zichzelf weten
te vermaken. Er is géén casino,
er zijn slechts enkele tweederangs
bioscopen, er zijn tamelijk goede,
maar bijna geen uitstekende ho
tels, er is geen mondain nachtle
ven. Toch is het, vooral bij de En
gelsen, maar ook wel bij de Fran
sen populair. Het heeft immers
prachtige stranden, een weelde
rige natuur, en niet te vergeten
woeste rotsen.
Gekweekte palmen
Vroeg in het jaar al krijgen de bo
men hun bladeren terug, wanneer bij
ons alles nog op het voorjaar wacht.
Men zegt wel dat Jersey een subtro
pisch klimaat heeft, sommige foto's
tonen enthousiast een palm op de
voorgrond, maar dan spreekt het ge
voel voor propaganda toch een
woordje mee. Er zijn palmen, toege
geven, maar zij worden daar zorg
vuldig gekweekt en in stand gehou
den. Het is er warm en, door de zee
wind, toch heerlijk fris, maar dat
komt minder door een subtropisch
klimaat dan door de bijna ideale lig
ging voor de Franse kust.
St. Heiier, de hoofdstad van dit ei
land. dat zelfstandig wordt bestuurd
door een „Bailiwick" (gouverneur)
en een eigen senaat, die slechts ver
antwoording schuldig zijn aan de En
gelse koningin, niet aan het Engelse
parlement, is een gezellig, ietwat ou
derwets aandoend stadje, een geliefd
winkelcentrum voor de toeristen, niet
in liet minst omdat er verscheidene
produkten belastingvrij verkrijgbaar
zijn, zoals sigaretten (zelfs Neder-
En niet duur
HET ZONNIGSTE PLEK-
1 JE van Groot-Brittannië §j
1 wordt gevormd do'or de jg
g Channel Islands de 1
1 Kanaaleilanden Jersey,
Guernsey en Sark. Bij de g
1 Britten zijn ze overbekend, l
ook de Fransen komen er
1 graag, maar Nederlanders
i moeten nogal een omweg
1 maken om er te komen,
1 via Engeland of via Frank-
1 rijk. Eén onzer redacteu- g
1 ren bracht er zijn vakan-
tie door tevens zijn hu- g
g welijksreis. Hij schrijft 1
H enthousiast, hoe kan het g
1 ook anders over dit g
1 bezoek in een tweetal arti- jg
kelen, waarvan wij het jj
eerste vandaag plaatsen, g
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
landse) au sterke drank. Dat is ook
de reden dat een bezoeker, terugge
keerd naai- het eigenlijke Engeland,
eerst zijn koffers moet laten onder
zoeken door de Engelse douane.
Kustweg
Om nagenoeg het hele eiland heen
loopt een slingerende, vaak heu
velachtige weg. Op de meest on
verwachte ogenblikken duikt de
zee plotseling voor je op en krijg
je uitzicht over een prachtige baai.
Aan het sh-and van al die baaien
vindt men meestal een nederzet
ting, waar vroeger hoofdzakelijk
de visserij werd beoefend, thans
vooral de toeristen worden opge
vangen.
De bewoners van Jersey en de an
dere kanaaleilanden zijn van oor
sprong bijna allen Normandïërs. Onze
gastheer en zijn echtgenote spraken
voortreffelijk Frans en stelden het
kennelijk erg op prijs dat wij in die
taal met hen een gesprek konden
voeren. Want dat Frans is gedoemd
van de eiianden te verdwijnen. Al
krijgen de kinderen op school deze
taal nog in het leerprogramma, aL
is. héél officieel, de taal nog Frans,
over enkele tientallen jaren zal nie
mand U meer in het Frans de weg
kunnen wijzen, of het moest een
hoogbejaarde grijsaard zijn.
Pas getrouwd
Op de tweede dag van ons bezoek
ontdekten wij het bestaan van het
Merton-hotel in St. Heiier, een zeer
Een van de magnifieke baaien van
Jersey met in het midden een oude
burcht, onderdeel van de eeuwenoude
ve rdedigi ngswerken
speciale gelegenheid, waarin wij, tot
ons geluk, geen kamers hadden ge
reserveerd. Het Merton-hotel her
bergt son is niet minder dan 200 pas
getrouwde paren tegelijk en open
baart daarmee een fenomeen onder
een deel van de Engelse jongeren
ook als zij pas getrouwd zijn. zitten
ze graag bij elkaar. De directie van
het hotel, dat de grootste toeloop in
het voorjaar krijgt, omdat wie vóór
april trouwt belastingreductie krijgt
over de voorgaande twaalf maanden,
doet alles om aan deze merkwaar
dige wens tegemoet te komen.
Men eet met 400 tegelijk in een
enorme eetzaal, er zijn grote bals
en feesten, wedstrijden tussen tie
paren onderling enzovoort. Zo
worden de twee eerste witte
broodsweken met enkele honder
den tegelijk doorgebracht, een
hoogst vreemde besteding van die
gelukkige eerste weken, maar ja,
smaken verschillen.
Boordevol indrukken van dit aardige
eiland met zijn eigen munten, zijn
geurige, fleurige bloemen, zijn oude.
vervallen burchten, zijn grote, held
haftig besnorde katten, zijn soms wel
wat al te rustieke oude herbergen
en zijn ongelooflijk kleurrijk beschil
derde huizen en hekken.
Stapten wij drie dagen na aankomst
op een oude boot van de British Rail
ways met nieuwe ervaringen voor
ons het Bretons aandoende St. Pe
ter Port. hoofdstad van Guernsey en
het eilandje Sark of Serque, eigen
dom van een oude vrouw.
NA BEROVING ZWEEDS POSTKANTOOR
„Spiekbriefje" met een
Nederlands dreigement
Op verzoek van de Zweedse politie
heeft de recherche in Rotterdam de
19-jarige uit Bremen afkomstige
Duitser Diethard Kaufmann, die
evenwel in Vasteras in Zweden heeft
gewoond, aangehouden. De_ man
wordt ervan verdacht op 2 juli j.l.
in Vii9teras een overval op het post
kantoor te hebben gepleegd. Hij zou
hierbij een bedrag van 19.000
Zweedse kronen hebben buitgemaakt.
Na het misdrijf heeft de jongeman
de benen genomen en is met een
vliegtuig van de K.L.M. op Schip
hol aangekomen. Toen hij enige tijd
niet meer in het Zweedse plaatsje
werd gezien kreeg de politie aldaar
argwaan tegen hem en op het adres
waar hij had gewoond, ging men
eens een kijkje nemen. Men vond er
onder meer een briefje, waarop een
adres in Rotterdam genoteerd stond.
Direct kwam er een verzoek bij de
Rotterdamse politie binnen van de
Zweedse om op het adres eens een
kijkje te gaan nemen.
Bij zijn aanhouding door de Rotter
damse politie was de Duitser in het
bezit van een pistool niet scherpe pa
tronen. Het onderzoek wees verder
uit. dat hij met het bij de overval
verkregen geld in Rotterdam een
bankrekening had geopend, waarop
evenwel niet veel meer stond. Kauf
mann was bijvoorbeeld al aan zijn
tweede auto toe. In zijn bagage
vond men een briefje waarin in het
Zweeds stond geschreven „steek je
handen omhoog en het geld in mijn
Weduwe opgelicht
voor 28.000
De Arnhemse recherche heeft de 27-
jarige H. H. uit Arnhem opgesloten
in het Huis van Bewaring. De man
had zichzelf aangegeven, omdat hij
de moeilijkbeden, die hij had veroor
zaakt niet meer kon oplossen. H.
heeft een weduwe ongeveer 28.000
gulden afhandig gemaakt. Hij spie
gelde haar een winstgevende auto
handel voor, maar daarvoor was
geld nodig, omdat naar hij zeide de
wagens uit Duitsland moesten wor
den geïmporteerd. De weduwe ver
trouwde de man en gaf hem zelfs
een deel van haar effecten. H. heeft
bovendien in Arnhem elektrische ap
paraten in verschillende winkels ge
kocht en niet betaald, maar ze zelf
weer doorverkocht.
Meeste lagere scholen
thans zesklassig
(Van onze Haagse redactie.)
De. Nederlandse ónder wijzers veren i-
ging houdt zich op het ogenblik be
zig met de. moeilijkheden van enige
I van haar leden, die op wachtgeld zijn
i gesteld. Een situatie, die is ontstaan
nu met ingang van het nieuwe
I schooljaar vrijwel alle lagere scholen
nog niaar zes klassen mogen tellen.
Was het tot nu toe zo, dat de school
besturen dispensatie nodig hadden,
om iu plaats van zeven ot' acht klas
sen slechts zes klassen te hebben,
thans is '1 omgekeerde 'I geval en
heeft men dispensatie nodig oin in ze-
of acht klassen Onderwijs te mo
gen geven.
Dat is het gevolg van de wijzigings
wet lager onderwijs 1958, die dit on
derwijs definitief op zes jaar heeft
teruggebracht. De bedoeling daar
van is enerzijds de scholen voor
voortgezet lager onderwijs meer kan
sen te geven en anderzijds de ouders
le dwingen hun kinderen een aan
vullende opleiding te laten volgen.
Het departement van onderwijs,
kunsten en wetenschappen heeft de
laatste paar maanden alle zeilen
moeten bijzetten om door de honder
den aanvragen om dispensatie heen
te komen. In de meeste gevallen ech
ter werden die aanvragen van de
hand gewezen. Men heeft zich op
het standpunt gesteld, dat dispensa
tie slechts verleend kan worden in
die gevallen, waarin de leerlingen
voor onoverkomenlïjke afstandsbe-
zwaren geplaatst worden.
Tien kilometer
Was binnen een straal van tien ki
lometer van de dispensatie-aanvra
gende school een lagere technische
school, een landbouwschool, een
school voor voortgezet lager onder
wijs of een school voor mulo geves
tigd. dan werd de aanvraag niet ge
honoreerd. Vandaar dat van de ruim
22Ü0 lagere scholen met zeven of
acht klassen slechts ongeveer vijf
honderd toestemming hebben gekre-
De dood op de weg
Gistermiddag omstreeks half vijf is
op de rijksweg Heerenveen-Drach-
ten-Groningen, nabij Oud-Beets, de
58-jarige mevrouw J. van der Weide-
Bosma uit Beetsterzwaag door een
uit de richting Drachten komende
personenauto aangereden. Zij was op
slag dood. Mevrouw Van der Weide
was gehuwd en had drie kinderen.
Het twaalfjarig zoontje van de fa
milie Iriks uit Deurne bij Antwer
pen is vrijdagavond te Bergen op
Zoom bij een tragisch ongeval om
het leven gekomen. Het jongetje viel
van een aanhanger die achter een
tractor was gekoppeld, waarna hij
door een tweede aanhanger werd
overreden.
Het jongetje logeerde bij de land
bouwer Van G. in Halsters Laag.
Samen met de landbouwer en diens
zoontje was bij op weg naar de wei
de om de koeien te melken. Kees
Iriks verloor plotseling zijn even
wicht, viel op de weg en raakte on
der de wielen van een van de aan
hangers. Hij overleed ter plaatse.
borstzak". De politie neemt' aan dat
dit het „spiekbriefje" van de Duit
ser is geweest.
De man heeft inmiddels tegenover
de Rotterdamse recherche de
overval op liet postkantoor volle
dig bekend. De auto, waarin hij
op een Belgisch kentekenbewijs
reed, is door de politie in beslag
genomen. De Duitser was niet in
het bezit van een rijbewijs, xn
Rotterdam had hij bij een autorij
school lessen gevolgd en had
reeds rij-examen afgelegd, waar
voor hij evenwel gezakt was. Ge
durende zijn verblijf is hij in Bel
gië en Duitsland geweest. De
Rotterdamse recherche zal nog
onderzoeken of hij zich daarbij
ook aan onwettige handelingen
zou hebben gewaagd.
Op diplomatiek niveau zijn inmid
dels besprekingen begonnen om
de Duitser naar Zweden te krij
gen.
Amerikaans geleerde
„Vrouwelijke astronauten hebben miiuler voedsel en zuurstof
nodig en wegen minder dan hun mannelijke collega's. Boven
dien is gebleken, dat zij psychische druk beter kunnen ver
dragen, zo heeft een Amerikaanse deskundige op het gebied
van de ruimtevaart, dr. Randolph Lovelace, in Stockholm ver
klaard. Een groep van 12 vrouwen wordt opgeleid, om te zij
ner tijd een ruimteschip te „bemannen" zo deelde hij voorts
mee. Zij zullen niet de eerste ruimtevaarders zijn en ook niet
alleen de ruimte inrcizcn. Waarschijnlijk zullen zij als lid van
de uit twee tot acht koppen bestaande bemanningen meerei
zen.
Volgens dr. Lovelance hebben de Amerikaanse deskundigen al
geruime tijd belangstelling voor de rol van het zwakke ge
slacht in de ruimtevaart. Er bleek van de zijde van de vrou
wen veel belangstelling voor de opleiding te bestaan. Twin
tig vrouwen werden als eerste groep uitgekozen, na zware
proeven bleven er tenslotte 12 over.
Deze 12 vrouwen bezitten al de lichamelijke _n psychische ei
genschappen die nodig zullen zijn om de laatste zware proe
ven te kunnen doorstaan, zei dr. Lovelace.
De groep heeft precies dezelfde tests ondergaan als de eerste
mannelijke astronauten. Het onderzoek duurde 7 dagen en
3 nachten.
Onder meer wordt van de adspirant-ruimlevaarders geëist
dat ze niet langer zijn dan 1.80 meter, jonger zijn dan 35
jaar en 3000 uren vliegerervaring hebben.
Vier records werden gevestigd door
de Amerikaanse luchtmacht-kapitein
Joseph Kittinger: le de hoogste bal-
lonvlucht, 2e. de hoogste vlucht in
j een open gondel; Se. de langste vrije
I val en Jje. de langste parachute
sprong. Kittinger maakte zijn re-
cordsprong boven de woestijn van
Nieuw Mexico, vanaf een hoogte van
ruim SI km. Op een hoogte van 6350
meter opende hij pas zijn parachute.
■MM
Postbesteller wegens
verduistering in arrest
Dc postale recherche in Amsterdam
lieeft de 40-jarige Amsterdamse post
besteller P. K. wegens verduistering
van enkele honderden guldens in
dienstbetrekking, gearresteerd en op
staande voet ontslagen. Hij is giste
ren voor de officier van justitie ge
leid.
De postbesteller, die verbonden was
aan het bijkantoor Bremstraat in
Amsterdam-Noord, verrichtte bestel
diensten in de ver van het bijkantoor
gelegen randgebieden. In dergelijke
postdistricten kan de besteller ook
diensten waarnemen waarvoor het
publiek normaal naar het postkan
toor moet. K. wordt ervan verdacht,
misbruik te hebben gemaakt van
deze P.T.T.-servïce en het hem ge
schonken vertrouwen. Hij zou stor
tingen per postwissel hebben geïnd
en niet hebben afgedragen op het
postkantoor en omgekeerd zou hij
postwissels, bestemd voor bewoners
in zijn wijk, van een valse handteke
ning hebben voorzien en het geld in
1 eigen zak hebben gestoken.
gen om op de oude organisatievoet
voort te gaan.
Dit betekent dat op tal van lagere
scholen een of meer onderwijzers
zijn ontslagen, wat echter niet wil
zeggen, dat het ondcrwijstekort door
deze nieuwe maatregel nu meteen is
opgelost. In verscheidene gevallen
i zijn de ontslagenen overgegaan naar
het mulo-onderwijs, in andere geval
len zullen zij „op wachtgeld gesteld"
moeten uitkijken naar een nieuwe
betrekking, die zij ongetwijfeld zul
len vinden.
Een belangrijke factor voor de ont
slagen leerkracht zal evenwel het
antwoord zijn op de vraag: „Waar
kan ik opnieuw aan de slag?"
Geboortegolf voorbij
Het onderwijzerstekort laat zich im
mers vooral voelen in streken, die.
naar Nederlandse maatstaven gere
kend. afgelegen gehieden zijn. Zo zit
men in Zeeland en op de Zuidhol
landse eilanden nog altijd om onder
wijzers te schreeuwen. Aan de toe
stand, dat gehuwde onderwijzeres-
sen en gepensioneerden nog altijd
i voor de klas staan, zal daarom, ze-
1 ker in deze gebieden, de eerste paar
I jaar nog geen einde kunnen komen,
j Toch kan men stellen, dat in de si
tuatie bij het lager onderwijs er
enige verlichting is ontstaan, nu de
grote geboortegolf van vlak na de
oorlog is verwerkt. Thans liggen de
moeilijkheden dan ook veel eerder
bij het voortgezet onderwijs, dat nu
op zijn beurt met die geboortegolf
te maken heeft en zich bovendien
voor de zware taak gesteld ziet de
toegenomen belangstelling op te van
een. Bezocht in 1938 slechts 43 pro
cent van de leerlingen, die het lager
onderwijs hadden gevolgd, nog een
andere school, in 1959 zette 90 pro
cent het volgen van onderwijs voort.
Als gevolg van de wetswijziging van
1958 studeert van nu af iedereen
na de lagere school verder. Vooral
voor het mulo-onderwijs heeft dat
consequenties, want omdat er nog al
tijd te weinig vglo-scholen zijn. ne
men juist velen thans hun toevlucht
tot dat mulo-onderwijs, wat inhoudt,
dat ook minder voor deze studierich
ting geschikten thans aan dat on
derwijs deelnemen.
Voorzichtige
treindieven maken
f 80.000,- buit
Uit de postwagen Aan een trein van
Brighton naar Londen hebben bij
zonder voorzichtige dieven uit post
zakken een bedrag van ongeveer
80.000 gulden gestolen.
Behalve dat de conducteur Werd ge
kneveld en een prop iu de mond
kreeg, legden de dieven hem ook
handboeien aan. Om helemaal zeker
tezijn dat de man niet le spoedig
alarm zou slaan werd zijn gezicht
bovendien met verbandgaas omwon
den, zodat hij er uitzag als een mum
mie.
Nadat de dieven de postzakken had
den leeggehaald werd de deur van
de postwagen met vijftien centimeter
lange spijkers dichtgetimmerd.
Tenslotte waren zij de eersten die bij
aankomst in Londen op het perron
I sprongen en het station verlieten.
Bevorderingen bij de
Koninklijke Marine
1 Bij Koninklijk Besluit is met ingang
I Aan 10 september 1960 tijdelijk bc-
i vorderd tot commandeur kapitein ter
j zeer J. C. Stegeman. Hr. Ms. Adju-
dant ïn buitengewone dienst, voor de
j duur dat hij zal zijn belast met de
functie van plaatsvervangend chef
1 Aan de marinestaf en is kapitein ter
I zee met de tijdelijke rang van coin-
j mandeur mr. A. X. baron De Vos van
j Steemvïjk in de periode, liggende
1 tussen het tijdstip waarop hij eerAoI
1 zal worden ontheven uit de functie
j A an plaatsverA'angend elief van de
j marinestaf (10 september 1960). in
j de tijdelijke rang van commandeur
gehandhaafd.
i rsij Koninklijk Besluit is met ingang
van 1 augustus 1960 tijdelijk bevor-
j derd tot kapitein-luïtenant_ter-zee-
arts luitenant-ter-zee-arts der 1ste
J klasse E. Deddes. voor de duur, dat
hij ter beschikking zal zijn gesteld
van de secretaris-generaal der Vere
nigde Naties.
Bij Koninklijk Besluit zijn met in
gang van 16 augustus 1960 bevorderd
tot kapitein-ter-zee-arts de kapitein-
luitenant_ter-zee arts A. Voldhuvzen
en T. Stelma: tot kapitein-luitchanl-
ter-zee-arts luitenant-ter-zee.arts der
lste klasse met de tijdelijke rang
van kapitein-luitenant-ter-zee-arts C.
A. Eindhoven: is kapitein-ter-zee
arts T. Stelma in de ranglijst van de
officieren A'an zijn korps en rang bo
ven de sterkte gevoerd.
Antwerpse jongen -15 -
vermoordde grootmoeder
De Antwerpse politie heeft een vijf
tienjarige geestelijk gestoorde jon
gen aangehouden, die er van wordt
beschuldigd een roofmoord op zijn
grootmoeder te hebben gepleegd. Hij
bracht haar om het leven door zijn
hand op haar mond te drukken. Een
gedeelte van het gestolen geld
een bedrag van f 6500 gebruikte hij
om een wielrennersuïtrustïng le ko
pen.
De knaap was reeds vijf keer wegge
lopen At het ouderlijk huis. Sinds
begin dezer maand had hij bij zijn
grootmoeder een onderdak gevon
den.
Ir. Heinz Garlsiiaim uit Bad Soden. in
AVest-Duitsland. een der oprichters van
de Internationale Federatie voor Ruimte
vaart, is na een hartaanval in Stock
holm o\-erleden. Hij woonde er het con
gres van de internationale federatie bij.
Garimann was een bekend schrijver op
het gebied van raketten en ruimtevaart.