Vrijwel alle Duitse sporen uitgewist
door Polen in voormalig Pommeren
STETW EN BRESLAU KENT
MEN NIET MEER TERUG
jeehJess
ijomBwslê
NIEUWE VOORSCHRIFTEN VOOR
AMBTSKLEDING DER RECHTERS
VIER DAGEN OP SLAKKENSAP
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
ZATERDAG 13 AUGUSTUS I960
Zelfs de Duitse graven werden omgeploegd
(Van onze speciale correspondent Jean Wetz)
In de door Polen herwonnen streek bij Oder
en Neisse, waar voor de oorlog de Duitse
landjonkers in pracht en praal leefden en
waar vele rijke Berlijners hun buitenverblij
ven hadden gevestigd, zijn thans vrijwel alle
Duitse sporen weggewist. Zo grondig zelfs,
dat men op het grote kerkhof van het vroe
gere Stettin thans Szczecin genaamd
bijna geen Duitse naam meer op een graf
steen kan ontdekken. Wel ziet men er ontel
bare graven van de talrijke Poolse soldaten,
die in de laatste wereldoorlog bij de harde
gevechten in de omgeving van de Oder zijn
gesneuveld. Ook vindt men er graven, die
slechts een eenvoudige rode ster dragen en
het opschrift „Nie znany" (onbekend). Waar
de graven van de Duitsers uit het vroegere
Pommeren zijn gebleven? Ze zijn omge
ploegd... Vee graast er thans op. „De Duit
sers hebben zes miljoen Polen gedood en wij
willen de herinnering aan hun verblijf hier
op grond, die zij eens van ons stalen en die
wij thans hebben heroverd, laten verdwij
nen", zeggen de Polen. Op enkele kleine groe
pen na, zijn de Duitsers thans uit dit Oder-
Neisse gebied verdreven en zij hebben plaats
moeten maken voor Polen, die uit alle stre
ken van het land naar dit gebied verhuisden.
Voor de oorlog; woondeu iu deze streek 8 \'i miljoen Duitsers. Thans
wonen er weer 7*2 miljoen Polen en opmerkelijk is de lage gemiddelde
leeftijd van deze bevolking, alsmede de hoge bevolkingsaanwas. Sta
tistieken illustreren dit. Zo is de gemiddelde leeftijd van de bevolking
van Szczecin (Stettin) er wonen hier ongeveer 270.000 mensen
nog geen 25 jaar! Het aantal geboorten in deze streek van Polen be
reikt een percentage van 85 per 1000 inwoners en dat is meer dan
overal elders in de wereld, behalve In China. Sinds 1945 werden er
niet minder dan 2.600.000 kinderen geboren op de oeverlanden van
de Oder en Neisse.
Ondanks het feit, dat het nieuwe
leven aan alle kanten opbloeidt,
drukt ook de ellende van het ver
leden nog zijn stempel op het
Stettin van vandaag. Talrijke vil
la's, waarin vroeger de gegoede
burgerij van Berlijn de weekends
doorbracht, zijn thans de ontspau-
ningsplaatsen van de stad, maar
de overheid probeert deze land
huizen thans weer aan particu
lieren te verkopen. De overheid
tracht op deze wijze middelen te
verkrijgen elders in de stad de
grote huizenblokken te bouwen,
waaraan Szczecin zo'n grote be
hoefte heeft. Het gevolg van deze
politiek is echter, dat advocaten
of doktoren, zakenlieden, kortom
de gezeten burgers, die wijken
langzamerhand gaan bezetten,
waar men ruim vijftien jaar ge
leden de Duitse aristocratie heeft
weggejaagd. Wel een beetje
merkwaardig voor een socialis
tisch land.
Van platteland
naar de stad
Het oude Stettin kent men niet
meer terug. Verscheidene delen
van de stad, die thans Szczecin
heet, bieden een verlaten aanblik.
Aan het einde van de oorlog lag
er 9.500.000 kubieke meter puin
en thans ligt er nog minstens
600.000 kubieke meter. Als men
van de grote verkeersweg Sczce-
cin binnenrijdt wordt men getrof
fen door de vele gapende open
ruimten, die de oorlog in deze stad
heeft achtergelaten. Bijna overal
moet de automobilist de verschil
lende zijtakken van de Oder over
steken via noodbruggen met één
richtingsverkeer, waarop een
maximum snelheid van 5 km per
uur wordt toegestaan.
Szczecin ligt op ongeveer 80 km
van de Oostzee. De stad is geheel
aangewezen op deze zee. In de
haven en op de scheepstimmer
werven kan men beoordelen, wat
hier de laatste vijftien jaar door
gemeenschappelijke inspanning is
bereikt. Zoals overal in Szcze
cin is de man, die deze scheeps-
bouwondernemingen leidt Hen
rijk Jendza betrekkelijk jong:
38 jaar. Evenals een groot aantal
bewoners van de stad is hij af
komstig van Vilno, waarvan de
bevolking min of meer in massa is
overgebracht naar de oevers van
de Oder. Op die scheepswerven
werken ongeveer 4000 arbeiders.
Bijna allen zijn van het platteland
gekomen en men heeft ze alle
maal moeten scholen in het vak.
Thans kan ruim 90 procent van
hen gerekend worden tot vakbe
kwame arbeiders. Zij hebben de
produktie van de scheepswerven
gedurende de laatste vijf jaar ver
dubbeld. Meer dan veertig sche
pen met een tonnage van 2300
tot 10.000 zijn in Szczecin van sta
pel gelopen en bovendien nog tal
rijke visserrsschepen en andere
kleine schepen. De vrachtschepen
worden verkocht aan China.
Egypte. Brazilië, Indonesië en de
Sow jet-Unie.
Moeilijke problemen
Een van de moeilijkste vraagstuk
ken waarmee men in Szczecin te
maken kreeg, was of een volko
men heterogene bevolking erin
zou slagen tot een eenheid te ko
men. Immers ongeveer 30 pet.
van de inwoners is van de stad
Vilno gekomen, 20 pet. van War
schau. 35 pet. van Poznan. 10
pet. van Bydgoszcz en de rest zo
ongeveer van overal.
Van de vroegere bewoners van
Stettin zijn er nog zo ongeveer
300 hier woonachtig en er is
voor hen ook een speciale
school in het leven geroepen.
Is de bevolking van Szczecin
ook werkelijk een eenheid ge
worden. We hebben deze vraag
voorgelegd aan Jerzy Zielinski
136 jaar), die al gedurende
vijf jaar voorzitter is van de
gemeenteraad van zijn stad.
„De eenwording van de be
woners was vijf of zes jaar
geleden nog een probleem.
maar thans is dit probleem
geheel vergeten", vM'klaart;
hij. De criminaliteit, dre altijd
een kenmerk is van de maat
schappij zonder eenheid, is hier
kleiner dan in de rest van het
land. zo zegt hij. De mensen
hebben geleerd hun nieuwe
stad lief te hebben. Het plaat
selijk patriotisme. al is ze nog
jong en teer, stimuleert alle
activiteiten.
Zo heeft Szczecin een medische
academie in het leven geroepen,
een landbouwschool en een poly
technisch instituut. Veel jeugdige
intellectuelen worden aangetrok
ken door de mogelijkheid, die een
stad in volle ontwikkeling biedt
en de autoriteiten slagen er nau
welijks in deze vooruitgang bij te
houden. De scholen bijvoorbeeld,
die dagelijks twee ploegen leer
lingen na elkaar ontvangen, zijn
onvoldoende, zo vertelt Zielinkski
ons.
Staatsboerderijen
Als men van Szczecin naar Zielo-
na-Gora (het vroegere Grunberg)
rijdt, komt men door het oude
gebied van de Duitse jonkers, die
hier hun uitgestrekte landerijen
enz. hadden.
Nu is dit het gebied van
de staatsboerderijen, zoals die van
Zabow, die een oppervlakte be
slaat van 2000 ha. Een boeren
zoon van ongeveer 30 jaar, die
gestudeerd heeft voor landbouw
kundig ingenieur, heeft hier de
leiding. Hij vertelde openhartig
dat het bedrijf sinds 1945 met
verlies had gewerkt, doch thans
voor het eerst een winst van
1.500.000 Zlotys (ongev. f 135.000)
had kunnen maken. Dit is echter
niet te danken aan een betere or
ganisatie. doch aan het feit, dat
de regering het graan tegen een
driemaal zo hoge prijs als voor
heen heeft opgekocht.
Tot een van de zwaarst getroffen
steden van de laatste wereldoor
log behoort ongetwijfeld Breslau,
de hoofdstad van Neder-Silezië".
Hier werd zelfs na de capitulatie
van Berlijn nog fel gestreden. Bij
na tweederde deel van de stad
werd volkomen verwoest. De
enorme ruimte in het centrum van
de stad was zelfs geheel met de
grond gelijk gemaakt door het
Nazi-garnizoen dat daar proviso
risch een vliegveld aanlegde.
Thans regeren de Polen er. De
stad heet geen Breslau mee, maar
Wroclaw. Het aantal inwoners is
ook geen 600.000 meer maar
470.000. Het puin is er nog lang
niet verdwenen. Aan de zuidkant
van de stad vindt men nog vele
vierkante meters ruïnes van wo
ningen en gebouwen waar eens
de Duitsers woonden. De autori
teiten van Wroclaw zijn van oor
deel, dat men nog minstens vijf
jaar nodig zal hebben om de spo
ren van de oorlog uit te wissen
De industrie heeft zich er snel
ontwikkeld. De stad is thans een
van de belangrijkste centra voor
machinebouw, chemische indus
trie en er zijn zeer rijke koper-
ertslagen ontdekt, waarvan men
verwacht, dat zij na verloop v. n
vijf jaar een produktie van 100.000
ton koper per jaar kunnen ople
veren.
Nadat de Duitsers hun Breslau
waren ontvlucht hebben de Polen
grote moeilijkheden gehad met
het bevolken van deze grote stad.
Het oude kader van de universi
teit van Lwow werd naar hier
overgeplaatst, er kwam een groot
aantal arbeiders uit Warschau,
maar de meesten van de bijna half
miljoen inwoners kwamèn van het
Poolse platteland naar hier. Het
heeft zeer veel moeite en geduld
gekost hen voor de stad te inte
resseren. Eerst de laatste jaren
beginnen de inwoners van de grote
blokken arbeiderswoningen de tui
nen bij hun woningen te bewerken
of de gevels van hun woningen
wat op te schulderen met verf,
die het gemeentebestuur hun gra
tis ter beschikking heeft gesteld.
Hoewel deze bevolking geen ban
den kent met het Breslau van
voor de oorlog, zijn de autoritei
ten er toch toe overgegaan om
de oude markt in het centrum
Aan de stad geheel te herbou-
Aven. De restauratie van de prach
tige gotische kathedraal is zelfs
zo goed geslaagd dat de Duitsers
als zij hier nog eens Aveer zouden
komen er versteld van zouden
staan.
Landschap als op Mars
Voor de oorlog hadden de Polen
hun „corridor" A'an Gdansk. Nu
bezitten zij een landtong, waarvan
de opening slechts 2Vs kilometer
breed is en die geheel is omgeven
door Tsjecho-Slowakije en Oost-
Duits gebied. Het grootste deel
\-an Gorlitz is op de Duitse oever
van de Neisse gebleven. Boven
dien zijn hier ongeveer 8000
Griekse vluchtelingen bijeenge
bracht. Het eerste grapje dat men
de vreemdeling hier vertelt is dan
ook het volgende: „Aan de ene
kant hebben we de Tsjechen, aan
de andere kant de Duitsers en in
het centrum wonen Grieken, maar
waar Polen nu eigenlijk is, weten
wij zo precies niet meer".
De grote verkeersweg door dit
smalle gebied leidt naar een
streek, waar men enorme bedrij
ven in de open lucht aantreft: de
mijnen van Turow. Men hakt er
bruinkool en steenkool met
monsterachtige machines. Reeds
gedurende geruime tijd voorzagen
de mijnen van Turow een grote
elektrische centrale, die gelegen
is aan de andere kant van de
Duitse grens te Hirschfelden. van
brandstof. Thans zijn de Polen
A'an plan hier zelf een centrale te
bouAven, die 1200 megawatt zal
moeten opleveren. De eerste tur
bine van 200 megawatt moet A'ol-
gens de plannen in 1962 in Aver-
king worden gesteld en drie jaar
later moet het complex van deze
centrale geheel West Polen van
energie voorzien.
In dit dorre en Aveinig interes
sante gebied Averkcn 6o00 arbei
ders. Het is een leger van avon
turiers. Sommigen zijn halAe mis
dadigers, die hierheen gezonden
Averden om zich te rehabiliteren,
anderen zijn gekomen omdat de
Aerdiensten hun aantrokken, Avant
er Avordt hier meer verdiend dan
overal elders in Polen. Behalve
geld vonden zij er echter niets
dan een voormalige Duitse kazer
ne om er gezamenlijk te AA'onen
en wodka, om hen te troosten in
de eenzaamheid
(Copyright Le Monde P.Z.C.)
„Gevederde politieagent"
belandde in braadpan
„Grootmoeder gans, de enige
gevederde verkeerspolitie- jj|
H agent ter wereld", een popu-
H laire verschijning in de voor-
s stad Beaumaris van Melbour-
ne. die al vijf jaar in Australië
s bekendheid genoot, is niet
meer. Het dier, dat zich elke
dag bij een gevaarlijke ver-
keerskruising ophield, waar-
schuwde de schoolkinderen
H door heftig klapperen met de
vleugcis voor naderende voer-
H - tuigen. Was de straat vrij dan n
li stelde zij zich op aan het hoofd
van een groep kinderen, die ij
H haar in ganzenpas naar de
overzijde volgden.
-:V Een vermetele autobestuurder
zal zich nu voor het gerecht
M moeten verantwoorden. Hij had
M het geliefde dier mee naar huis
genomeii en smakelijk veror- yj
berd, maar haalde zich hiermee n
de toorn der zeer bedroefde
schooljeugd op de hals.
Illlöllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Reuzen roerei gevolg van
botsing bij Ingelheim
Brandweerlieden uit Mainz hebben
vrijdag het grootste roerei dat zij
ooit in hun leven hebben gezien, moe
ten opruimen. Bij het Duitse plaatsje
Ingelheim, aan de Aveg van Mainz
naar Keulen op de linker Rijnoever
gelegen, was namelijk de aanhanger
Aan een grote ArachtAvagen A'an een
firma uit Venlo omgevallen, Avaarbij
ongeAeer de helft Aran de uit eieren
bestaande lading brak.
De politie schat, dat ongeveer tach
tigduizend Nederlandse eieren het
verkeersongeval niet hebben „over
leefd".
Het ongeluk gebeurde, toen de
vrachtwagen door een inhalende auto
werd gesneden en tot een uitwijkma
noeuvre werd gedwongen. De aan
hangwagen sloeg hierbij om. Hoe
hoog het bedrag is der schade is, kon
nog niet precies worden vastgesteld.
Adverten tte)
B1NNENVERINGBED
SCHUIMRUBBERBEO
TOGA EN BARET
Omschrijving van IS38
leidde tot onzekerheid
(Van onze parlementaire
redacteur)
De leden van de rechterlijke
macht weten sinds kort precies,
hoe zij gekleed moeten gaan, als
zij in naam der wet de zonden
van hun medeburgers tegen
de maatschaporde onderzoeken,
hun schuldig of onschuldig uit
spreken en straffen opleggen of
vrijspreken. Zij kunnen als zij
een boosdoener naar het cachot
verwijzen of een nalatige schul
denaar noodzaken aan zijn ver
plichtingen te voldoen niet zo
als de man in het beklaagden
bankje of de meneer die verhaal
komt halen, gekleed gaan in een
alledaags colbertje, een grijs
overhemd en een frivole streep
jesdas. De waardigheid van hun
ambt eist een ivaardige kleding.
Een indrukwekkende kleding, zo
zouden we willen zeggen, die
hen onderscheidt van de gewone
burger en hen boven deze
plaatst. Het rechtsgezag gaat in
toga gekleed.
Nieuw K.B.
Op 26 februari 1960 verscheen een
Koninklijk Besluit betreffende de ti
tulatuur en het kostuum der rechter
lijke ambtenaren alsmede het kos-
stuum van de advocaten en van de
procureurs. Op 1 juli is dit Konink
lijk Besluit in werking getreden. Er
is precies voorgeschreven, hoe het
ambtskostuum er uit moet zien. Het
wijkt op een paar punten in geringe
mate af van wat tot dusver gebrui
kelijk was.
Hoe het ambtsgewaad er tot dus
ver moest uitzien, bepaalt Regle
ment nummer II Aan Openbaar
Bestuur ter voldoening aan artikel
19 der Avet op de Rechterlijke Or
ganisatie. Dit reglement is A'an
14 september 1838.
Artikel 2 van dit reglement zegt
„Het costuum der regterlijke ambte
naren bij de openbare teregtzittingen,
gelijk mede wanneer zij, hetzij en
corps, hetzij bij commissiën uit hun
midden ten Hove A'erschijnen of
ambtshah'e openbare plegtigheden
bijwonen, zal zijn als volgt Zwarte
onderkleding, een zwart bovenkleed
of simare, gesloten met een breeuen
nederhangenden gordel, een zwarte
tabbaard of toga met wijde mouwen,
Duizend kamers gevraagd voor
studenten in Amsterdam
Voor de studenten aan dc beide uni
versiteiten in Amsterdam is dringend
behoefte aan 800 a 1000 kamers. Op
het ogenblik zijn er circa 200 beschik
baar, die aan redelijke eisen lig
ging, grootte en prijs Aoldoen.
Een enquête van de Algemene
denten Vereniging Amsterdam (A.S.
V.A.) in 1957 heeft uitgewezen dat
veertig k vijftig procent van de eer
stejaars een kamer behoeven. Voor
het komende studiejaar worden 2000
eerstejaars verwacht.
De oudejaars slagen er als regel in
een kamer te vinden, al meent de
A.S.VA. dat een derde deel daarvan
nauwelijks aan de minimumeisen voor
een studentenkamer voldoet. Intussen
wordt het aantal beschikbare kamers
jaarlijks geringer en de moeilijkheden
voor de eerstejaars groter.
De A.S.V.A., die 10.000 studenten
vertegenwoordigt, heeft een dringend
beroep op de Amsterdamse bevolking
gedaan beschikbare kamers op te ge
ven.
Toga (met kanen) met baret zonder
boordsel).
een zwarte muts tot hoofddeksel, en
eene nederhangende geplooide bef
van wit batist, en zulks met de vol
gende onderscheidingen". Hierna zijn
de bijzondere kentekenen opgesomd,
waarmee dé rechters in verschillende
rechtsprekende colleges zich mogen
sieren. Zo zijn dc omslagen van de
toga van de president van de Hoge
Raad geboord met hermelijn.
Vaste lijn zoek
De tegenwoordige rechters konden
met deze voorschriften uit een A'oor-
bije periode niet A'ccl beginnen. Hun
toga's zijn in de loop der jaren ver
anderd. Zij hebben zich aangepast
aan gewijzigde omstandigheden. Dat
betekende tevens, dat de eenheid
zoek raakte dat geen vaste lijn
meer viel te bespeuren.
Een commissie heeft nu advies uitge
bracht. En voor het eerst komen in
het zeer gewichtige, lijvige boek vol
wetten, dat gewoonlijk kortweg met
de naam van de oorspronkelijke sa
mensteller als „Fruin" wordt aange
duid, plaatjes voor. De nieuwe voor
schriften gaan namelijk vergezeld
van afbeeldingen.
Het reglement is thans aangepast
aan de allengs gegroeide toestand.
Dat betekent, dat er dus zeer wei-
nig verandert. Niemv is bijvoor
beeld, dat de kantonrechter de
zelfde toga krijgt als de rechter.
De toga van de rechterlijke macht
is waarschijnlijk met dc rechterlijke
organisatie uit Frankrijk gekomen.
Het is een open vraag, waar de toga
oorspronkelijk vandaan komt. hoewel
men weet, dat hij in het oude Rome
in zwang was. Vroeger- droeg ieder
voox-naam man een simare. Aange
zien dit een Italiaans woord is, neemt
men aan óat de simare, het gesloten
zwarte bovenkleed, uit Italië stamt..
Dit bovenkleed is uitgestorven, maai
de rechters, de geleerden en de gees
telijken hebben net lange tijd behou
den. De soutane, het lange, zwarte
priesterkleed, dat voren tot onder
aan met een rij van kleine zwarte
knoopjes is bezet, lijkt nog het meest
op de simare.
Baret en bef
Van oudsher heeft bij het ambtskos
tuum van de leden van de rechter
lijke macht ook do baret en de bef
behoord. De bef is waarschijnlijk liet
overblijfsel van een das. Dominees
hebben een platte bef, rechters een
geplisscerde. Dc gcplisseerde bef is
namelijk het voorrecht van do ma
gistraat.
De nieuwe voorschriften zijn opge
nomen in het K.B. dat voorkomt in
Staatsblad nummer 88 Aan 1960. In
dc staatsbladen 84 en 85 is de moge
lijkheid geschapen, dat ook de A-oor-
zitter en de griffie van de. Raden van
Beroep dat zijn juristen, in tegen
stelling tot de leden, die leken zijn
en de leden van het College van Be
roep voor het Bedrijfsleven (Int
zijn allen juristen een toga dra
gen.
Ceremonieel tenue voor
trompetterkorps artillerie
Slechte weersomstandigheden zijn er
donderdagmiddag oorzaak van ge-
Avoest. dat niet op de. Bredase Grofe
Markt, maar in oen loods op de
Chasscekazernc aldaar de minister
van defensie, ir. S. H. Visser, sym
bolisch het ceremonieel tenue van het
trompetterkorps der artillerie is aan
geboden.
Dit geschiedde door de voorzitter van
het comité „Muziek artillerie", de
heer I. A. AIer, in tegenwoordigheid
\'an een groot aantal militaire au
toriteiten. De heer Aler zei in het
feit. dat ongeveer 800 officieren en
onderofficieren van Ede artillerlie
geld hebben bijgedragen, een ken
merk van de korpsgeest te zien. Tot
de leider van het korps, de wacht
meester eerste klas Kleinepier, zei
hij, dat het aan hem is dit korps
een goede reputatie te bezorgen.
Nadat prof. D. Kooien, secretaris
van het comité en de penningmeester
de heer W. A. H. C. Bocllaard de
instructeurs ieder een trompet had
den aangeboden, zei minister Visser
het geschenk met genoegen te aan
vaarden. Samen met het cavaierie-
trompetterkorps en het tamboer
korps van de Koninklijke Marechaus
see, beide in ceremonieel tenue, ver
zorgde het Bredase korps een spec
taculaire slotmars.
De foto geeft een beeld van de plech
tigheid. Van links naar rechts gene-
raal-majoor J. T. Winkel, luü.-gene-
raal b.d. I. A. Aler en de minister
van defensie, ir. 8. H. Visser.
Voor de liefhebbers zijn
slakken een delicatesse,
maar zouden ze nog zo
enthousiast zijn als ze
voor het ontbijt, lunch
en avondeten niets an
ders dan slakkensoep
kregen voorgezet?
De Engelse officier
vlieger John Billingham
die deelneemt aan een
proef om na te gaan
wat de kansen van vlie
gers zijn om een lan
ding in de woestijn te
overleven, heeft A'ier
dagen lang op dieet ge
leefd.
Dc dertig jaar oude
vlieger heeft 6 uur per
dag in een soort broei-
kamer doorgebracht,
waar de temperatuur
48 graden C. bedroeg.
Al die tijd leefde hij
van 9 liter sap, dat van
4400 slakken was ge
maakt.
Het wemelt van slak
ken In de Libische woes
tijn en er waren voor
dit experiment, dat door
het instituut voor lucht-
vaartgeneeskunde le
Farnborough wordt ge
houden, 10.000 slakken
verzameld.
Billingham is in die vier
dagen ongeveer 5 kilo
afgevallen. Toch voelde
hij zich prima bij dit
ongewone dieet en hij
heelt er geen vervelen
de gevolgen van onder
vonden, zei hij.