Elke seconde over de hele wereld
honderd biiksemontladingen
„Ik vind
Helneken
het lekkerste
bier dat er
bestaat...!"
Vrouwelijke
premier in
Ceylon
NIEUWBOUW ACADEMISCH
ZIEKENHUIS IN AMSTERDAM
TAPTOE AXEL TROK VEEL BELANGSTELLING
VRIJDAG 22 JULI I960
t> li OViNOlALB ZEEUWSE COURANT
9
In ons land onweer op 25 - 33 dagen
Niet te lang wachten met een
veilige schuilplaats zoeken
(Van- onze weerkundige medewerker).
Onweer Is een natuurverschijnsel waarvoor een groot deel van de bevol
king een groot respect heeft. Dit is niet zo'n groot wonder want gemid
deld worden er in ons land jaarlijks 10 tot 12 personen dodelijk door de
bliksem getroffen enook deze slachtoffers zullen vóórdien hebben
genteend tijdens het onweer niet roekeloos te werk te- zijn gegaan.
In de tijd dat U deze eerste regels van dit artikel hebt gelezen, het
zullen ruim 15 seconden zijn geweest, zijn er over de gehele aarde al
weer een 1500 bliksemflitsen naar de aarde gegaan. Het is maar geluk
kig dat het grootste aantal onweersbuien niet voorkomt in de zo dicht
bevolkte gebieden als die van West Europa, want het aantal slachtoffers
zou dan ook in ons land jaarlijks nog belangrijk groter zijn. In ons land
onweert het per jaar gemiddeld op 25 (langs de kust) tot 33 dagen in
het zuidoosten en oosten van ons land.
Een groot verschil met bijvoorbeeld Buitenzorg (Indonesië) waa r het ge
middeld op 322 dagen per jaar onweert.
Voor het ontstaan van onweer is in
de eerste plaats voldoende water
damp nodig en verder een verticale
afkoeling in de dampkring die liefst
meer dan zes graden per 1000 me
ter stijging bedraagt. In zo'n geval
is de lucht onstabiel en wordt er
met de sterke opwaartse stromingen
lucht meegevoerd die gaat afkoelen
en condenseert tot wolken. Gaat dit
proces door dan ontstaan er water
druppels, grote en kleinere, die dan
weer omhoog en dan weer omlaag
worden gevoerd welk proces enorme
elektrische spanningen in het leven
kan roepen.
Deze spanningen kunnen zo groot
«orden dan zo'n buiencel zich gaat
ontladen. Soms gebeurt dit naar een
in de beurt aanwezige wolk, wij heb
ben dan een ongevaarlijke horizon
tale ontlading, maar dikwijls is de
ontlading verticaal en treft hiervoor
de meest gunstige punten op de aar
de.
Het ergens inslaan van de bliksem
is geen toeval. Aan elke zichtbare
bliksemontlading gaat een onzicht
bare, de „leader" of „leider" vooraf
die het eerste meest ideale pad naar
de aarde zoekt waar straks (b.v. een
1/1000 seconde later!) de echte blik
semontlading langs kan.
Nu kan het gebeuren dat de bui
positief is en de aarde negatief maar
niet zelden, vaak zelfs, is de aarde
positief en de onweerswolk, althans
aan de onderzijde, negatief.
Polen
Wij krijgen nu dat zich even
Woensdagmiddag heeft H.M. Konin
gin Juliana in Rotterdam een bezoek
gebracht aan de „Floriade".
De foto toont de landsvrouwe tijdens
haar bezoek aan een anjer- en fresia-
kas op de tentoonstelling.
vóór de bliksemontlading op al
lerlei goed geleidende en hoge
punten op de aarde (bomen, to
renspitsen, mensen, namelijk wan
neer zij in open lucht rechtop
staan en dus het hoogste punt
van de omgeving zijn enz.) een
positieve of negatieve pool gaat
vormen.
Om het eenvoudig voor te stellen
lijkt het er op dat er verschillen
de handen op de grond zijn die de
bliksemontlading. (nog in de
wolk!) als het ware een hand wil
len geven om hem bij het spron
getje naar beneden te helpen.
Deze handen kruipen daarvoor in
de meest hooggelegen en zo goed
mogelijk geleidende punten om
maar zo dicht mogelijk bij de
wolk te komen. Inmiddels is er
van de wolk uit ook een lading
onderweg die op zoek is haar één
van de omhoog gestoken handen.
Zodra deze twee elkaar hebben
bereikt heeft de onzichtbare blik
semontlading zijn werk gedaan,
de weg is vrij en de spanning
wordt opgeheven met een felle
bliksemflits (zichtbaar omdat bij
een temperatuur van 8000 a 10.000
graden C de lucht waardoor deze
bliksemflits zijn weg volgt ver
brandt) die brand kan veroorza
ken maar zowel bij mens als dier
ook dodelijke gevolgen kan heb
ben.
Sint-Elmusvuur
In gevallen dat de aarde positief is
kan er soms een en ander merkwaar
dig natuurverschijnsel worden waar
genomen namelijk het Sint Elmus-
vuur. Genoemd naar de bekende be
schermheilige van de zeelieden Sint
Elmo, een Italiaanse bisschop die
omstreeks 't jaar 300 leefde en door
de zeelieden veelvuldig werd aange
roepen wanneer er storm dreigde.
Tijdens Sint Elmusvuur zijn op tal
van hoge uitstekende punten als to
renspitsen, scheepsmasten en soms
aan de vingertoppen en de haren
van mensen, kleine vonkjes waar te
nemen. Men kan ze soms horen
knetteren al is het vrij zacht. Dit
wijst op een sterke positieve lading
van de grond. Het komt ook in de
winter tijdens hagel- en sneeuw
buien wel voor. Niet zelden wordt
het verschijnsel door een donderslag
gevolgd waardoor de toestand weer
in evenwicht is gebracht.
Personen die door de bliksem zijn
getroffen maar niet dodelijk zodat zij
na een korte bewusteloosheid weer
bijkwamen, weten zich soms te her
inneren dat zij even voor de slag
een sterk prikkelend gevoel in hel
hoofd en de handen kregen.
Dit wijst naar alle waarschijnlijk
heid op Sint Elmusvuur waarop even
daarna een. bliksemontlading volgde.
Dr. Mc Eachron heeft het wel aar
dig gezegd, namelijk: „Wie de don
derslag hoort is niet door de blik
sem getroffen, wie de bliksem ziet
is er niet door geraakt enwie
wel is geraakt weet er niets meer
van." Wel een grote waarheid maar
het lijkt ons beter hierover niet uit
ervaring mee te kunnen praten. Dat
kunnen er ook maar weinig want
werkelijk getroffen personen zijn
meestal kort na het treffen door 'n
hartkramp overleden. Echter... men
heeft ook met succes kunstmatige
ademhaling of hartmassage kunnen
toepassen waarna de getroffene weer
bij kennis kwam. Ook in ons land
zijn hier gevallen van bekend. Wan
neer men zoals wij dit beroepshalve
doen, de krantenberichten bewaart
van dodelijk getroffen personen, dan
zien wij dat er dit in ons land dit
jaar tot omstreeks 10 juli drie wa
ren. Namelijk een 52-jarige man in
Apeldoorn die juist een afrastering
vasthield toen de bliksem daarop
sloeg, een 15-jarig meisje te Stip
hout dat op een brug stond en werd
getroffen en een 12-jarige jongen te
Leur, die achter de boerderij schuil
de.
Liefst onder dak
Wij zullen de laatste zijn die dur
ven te beweren dat dodelijk treffen
door onweer altijd is te voorkomen
maar wel blijkt dat men nog dik
wijls te lang wacht 'n veilige schuil
plaats te zoeken, liefst ergens onder
dak. Nooit in open veld blijven
staan en ook niet onder hoge pun
ten schuilen. Niet met rijwiel of
bromfiets onder bomen of afdakjes
blijven staan. In een auto de bui ann
de kant van de weg rustig afwach
ten en In de auto blijven zitten want
daarin is men veilig. Ook niet blijven
zwemmen of vissen tijdens onweer.
Binnenshuis niet vlak voor de licht
schakelaar of stopcontact gaan staan
of zitten en ook niet vlak voor de
schoorsteen. Voor een raam, mits
cr geen antennes of aardleidingen
door het kozijn zijn aangebracht, is
i het niet gevaarlijk. Deuren en ra-
i men zoveel mogelijk sluiten vooral
I met het oog op de dikwijls hij deze
buien voorkomende rukwinden of
windhozen.
Mevrouw Sirimavo Bandaranaike, de
44-jarige weduwe van de vorig jaar
september vermoorde premier Solo
mon Bandaranaike, is donderdag be
ëdigd als hoofd van een nieuwe Cey-
lonse regering. Zij is de eerste vrou
welijke premier ter wereld geworden
door dc overwinning van haar Sri
Lanka Vrijheidspartij bij de woens
dag gehouden algemene verkiezingen.
Tóen de uitslag van één district nog
onbekend was, had haar beweging 75
van de 151 zetels waarover gestemd
was, gekregen.
De Verenigde Nationale Partij van de
vorige premier Senanajake kreeg 30
zetels, de Federale Partij vijftien ze
tels en de Lanka Sam a Samaj Partij
twaalf zetels.
Mevr.. Sirimavo Ratwatte Dias Ban
daranaike is een elegante èn kalme
dame, moeder van drie kinderen, twee
dochters van 16 en 14 jaar en een
'jongen van 10.
Mevrouw Bandaranaike heeft aange
kondigd, dat haar partij drie commis
sies zal instellen. De eerste zal een
onderzoek instellen naar de pers. De
tweede commissie moet de politieke
aspecten onderzoeken van de moord
op haar man. De derde commissie zal
zich bezig, houden met een algehele
herziening van het onderwijs onder
directie van de staat.
Waarnemers geloven, dat Cevlon, hoe
de samenstelling van de nieuwe re
gering ook mag zijn, nauwere aanslui
ting zal zoeken met de communisti
sche landen en dat de banden met het
gemenebest en de westelijke wereld
wat zullen verslappen. Officieel heeft
de Vrijheidspartij zich uitgesproken
voor handhaving van de neutralisti-
sche buitenlandse politiek.
In de Argentijns provincie Tucuman is
een vrouw aangehouden die een achtja
rige jongen heeft vermoord en hem met
haar twee kinderen gedeeltelijk heeft op
gegeten. Zij verklaarde de jongen de
zoon van een bakker die brood kwam
brengen te hebben gedood, omdat zij
honger had.
WERK VERGT TIEN JAAR
Eerste paal geslagen voor
laboratoriumvleugel
Tijdens een werkbezoek aan liet YVil-
helmina Gasthuis in Amsterdam
heeft de minister van onderwijs, kun
sten- en wetenschappen, mr. j. M. L.
Th. Cals, gisteren op het terrein van
dit ziekenhuis de eerste paal gesla
gen voor een nieuwe laboratorium
vleugel. Hiermede is het niemvbouw-
programma voor de faculteit der ge
neeskunde, die op en in de onmiddel
lijke omgeving van het gasthuis-ter
rein zal worden gehuisvest, ingeleid.
Uiteindelijk zal dit programma resul
teren in de totstandkoming van een
nieuw academisch ziekenhuis. Van
het bezoek van de minister werd te
vens gebruik gemaakt om het nieu
we experimenteel-chirurgisch labora
torium van de chirurgische kliniek
van het gasthus, de nieuwe afdeling
cardiologie en de hyperpressietank
waarin men onder overdruk kan ope
reren, officieel in gebruik te stellen.
Minister Cals memoreerde, dat in de
eerstkomende tien jaar anderhalf
miljard gulden geïnvesteerd zal moe
ten worden in de ver- en nieuwbouw
van instellingen voor hoger onder
wijs in Nederland, waarvan alleen al
10Ö miljoen gulden in Amsterdam.
Mr. R. van de Bergh, wethouder
van Amsterdam voor openbare
gezondheidszorg, deelde mede, dat
het werk aan het nieuwe acade
misch ziekenhuis in totaal meer
dan tien jaar zal vergen.
De nieuwe laboratoriumvleugel zal
bestaan uit zeven bouwlagen en een
dakterras. De inhoud van het gebouw
zal circa 50.000 m3 bedragen. De
bouw- en inrichtingskosten, exclusief
de wetenschappelijke apparatuur,
zullen ruim 11.000.000 zijn. Er
wordt naar gestreefd de vleugel in
september 1963 in gebruik te nemen.
Over het nieuwe experimenteel chi
rurgisch laboratorium hield prof. dr.
I. Boerema, hoofd van de chirurgisch
universitaire kliniek, een inleiding.
Hij stelde onder meer dat de experi
mentele chirurgie in de laatste jaren
in ons land belangrijk is opgebloeid
i omdat men meer en meer is gaan
inzien, dat dit een belangrijk hulp
middel is om in de chirurgie verder
te komen. Prof. Boerema deelde
voorts mede, dat het nieuwe labora
torium nu al amper groot genoeg ia.
Maar naar zijn mening is dat goed.
Voot de installatie van de hyperpres
sietank, die gebouwd kon worden me
de dank zij een zeer belangrijke fi
nanciële bijdrage van «ijlen de heer
B. van Leer, heeft de medische staf
geruime tijd geëxperimenteerd in een
drukkamer van de Koninklijke Ma
rine in Den Helder.
Italië herziet
scheepsbouwwet
De Italiaanse regering heeft thans
een einde gemaakt aan het discrimi
neren van scbeepsbouwmateriaa! uit
andere landen van de E.G.K.S. op de
Italiaanse markt. De Hoge Autoriteit
had hier reeds jaren lang op aange
drongen. Door een wijziging van de
uit 1954 daterende Italiaanse scheeps
bouwwet worden thans de Italiaanse
werven bij het betrekken van niet-
ïtallaanso scheepsbomvmateriaal de
zelfde faciliteiten toegestaan, die de
werven tot dusverre alleen ontvin
gen, wanneer- zij Italiaans materiaal
verbruikten.
Deze faciliteiten bestaan in terugbe
taling van bepaalde belastingen en
heffingen. Terwijl nu de discrimina
tie van buitenlands materiaal is op
geheven, bestaat er in het buiten
land nog kritiek op de faciliteiten
zelf, die als een subsidie worden be
schouwd. Daar de scheepsbouw on
der het E.E.G.-verdrag valt, heeft de
commissie der E.E.G. naar verluidt
reeds stappen ondernomen om de Ita
liaanse legering te bewegen tot af
schaffing van deze subsidiëring.
Sommige landen hebben voorts reeds
stappen ondernomen bij de G.A.T.T.
Men meent te weten, dat Oostenrijk
en Engeland de kwestie van de Ita
liaanse scheepsbouwsubsidies in de
conferentie van de G.A.T.T., die in
het najaar zal wórden gehouden, op
nieuw ter sprake zullen brengen.
Nieuwe Westduitse
I verkeersbepalingen
Op 1 augustus wordt In West-Duits- j
land een nieuwe verkeerswet van
kracht, volgens welke berijders van
scooters een rijbewijs moeten heb-
ben. motorvoertuigen van een veilig-
heidsslot moeten zijn voorzien en dc
verlichting aan hogere eisen moet vol-
j doen.
De wet bevat verder bepalingen over
afmeting en gewicht van vrachtauto's
met en zonder aanhangwagen. Een
vrachtauto met aanhanger mag hoog
stens 16.50 m lang zijn en auto's met
oplegger 15 m. Het maximale gewicht
is 32 ton bij een afdrijfas van tien
ton. Voortaan komen voor een rijbe
wijs voor vrachtauto's slecht» perso
nen boven (W 21 jeej is»
De bundels van dc kool-
spitslanipen en schijn
werpers in de lichttoren
hoog boven hel Szyd-
lowskipleïn te Axel
zwaaiden donderdag
avond geruime tijd door
een .dichte, af en toe fel
neerstriemende regen.
Het weer zat de Taptoe
Axel nu niet direct mee!
Maar deze factor hadden
de organisatoren van het
evenement de ge
meente en het streek-
centrum niet kunnen
voorzien. Ook de vele
belangstellenden niet. In
dichte rijen omzoomden
de toeschouwers uit de
stad zelf, de omliggende
plaatsen en België het
betegelde plein, om toch
vooral niets te missen
van Wat de Mariniers
Kapel, de tamboers en
pijpers van de Konink
lijke Marine en het exer
citiepeloton daar ten
beste gaven.
Ondanks de kletterende
buien voerden de meer
dan honderd marine
mannen voor de ogen
van een enkele duizen
den koppen tellende me
nigte onder de „strakke
hand'' van kapiteln-dl-
recteur H. C. van Lijn
schoten een programma
van muziek en show uit.
dat er zijn mocht. In het
kleurige ceremoniële te
nue hebben de musice
rende en exercerende mi
litairen in Axel iets ge
boden, dat de organisa
toren van de taptoe de
moed geeft deze jaarlijks
te herhalen.
Het programma op het
Szydlowskiplein werd
geopend met een concert
door de Marinierskapel.
Een kennismaking, die
door de omstanders bij
zonder werd gewaar
deerd en herhaaldelijk
met een hartelijk ap
plaus beloond.
Na deze inzet traden de
drie onderdelen in „het
krijt" voor de taptoe,
die ruim een half uur in
beslag nam. Toen liet
„Wilhelmus" als sluit
stuk daarvan was ver
klonken, stroomden de
belangstellenden naar
Boven de Kleine Kreek,
waar later op de avond
een feeëriek vuurwerk
werd afgestoken.
(Foto P.Z.C.)