PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
BELGISCHE TROEPEN INGEZET IN KONGO
Artistieke prestaties uit België
op Zeeuwse Culturele Dag
LOEMOEMBA PROTESTEERT; KATANGA VRAAGT
ECHTER HULP VAN BELGEN EN ENGELSEN
DE EXODUS
UIT KONGO
KR0ESJTSJEW DREIGT MET
RAKETTEN IN KWESTIE-CUBA
203e jaargang - no. 160
Dagblad, uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant.
Directie: F. van de Velde en F. B.
den Boer. Adjunct: W. de Pagter.
HoofdredacteurW. Leertouwer.
Adjunct-hoofdred.: G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per
week, 7.00 p. kw.; fr. p. p. 7.25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Maandag 11 juli 1960
ADVERTENTIEPRIJS 27 cent per
mm. Minim, p. advertentie 4.—.
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
25 cent per regel met een minimum
van 1.25. „Brieven bureau
van dit blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C.. Middelburg.
Bureaus: Vlissingen Walstr 58-60 tel. 2355 4 lijnen (b.b.g. 3508 of 3546); Middelburg. Markt 51, tel. 3841; Goes, Grote Markt 2, tel. 4254 (b.g.g. adv. 2234); Oostburg, G. F. de Pauwstr. 9. tel. '3; Terneuzen, Brouwerijstraat 2; Zierikzee. red. tel. 2125. adm. tel. 2054.
In Elizabethstad vijf Europeanen gedood
Belgische troepen zijn het afgelopen weekeinde
hun landgenoten in de republiek Kongo te hulp
gesneld. De rebellie die vrijdag een chaotische
toestand veroorzaakte in de hoofdstad Leopold-
stad en omgeving, was zaterdagavond overge
slagen naar de provincies Katanga en Kassai
van de tien dagen oude republiek. Voor zover
bekend hebben vijf Europeanen bij de nieuwe
onlusten het leven gelaten. Zij werden het
slachtoffer van muitende Kongolese militairen
in Elizabethstad, die het vuur openden op auto's
van blanke inwoners. Premier Loemoemba van
Kongo heeft zondagavond in een radiorede
krachtig geprotesteerd tegen de interventie van
de Belgische troepen zonder goedkeuring van
de Kongolese regering. Dit zou volgens hem een
schending van de soevereiniteit zijn.
De leider van de provinciale regering van Ka-
tanga (waarin Elizabethstad ligt), de Kongo
lese politieke leider Tsjombe, heeft daarentegen
zelf een verzoek om militaire bijstand bij de
Belgen in Elizabethstad en
Loeloeaburg uit beleg ontzet
Te Elizabethstad werden in de loop van zondagochtend 2000 Belgen die
naar het universiteitsgebouw waren gevlucht, omsingeld door de muiters.
In de loop van zondagochtend werden zij door Belgische militairen uit
de basis Ivamina ontzet. Tegen zondagmiddag zou de rust er zijn terug
gekeerd. De evacuatie van de Europese bevolking duurde echter voort,
evenals in andere delen van Kongo. Zondag laat in de middag landde
er een onbekend aantal Belgische parachutisten in Loeloeaburg, in de
provincie Kassai. Do Europese inwoners van deze plaats hadden eveneens,
naar een groot gebouw gesneld, dringend om hulp verzocht nadat muiten
de soldaten de stad waren binnengetrokken.
Maar niet alleen in deze twee ooste
lijke provincie van Katanga, doch
ook in het gebied van beneden-
Kongo en in het bijzonder in Mata-
di (1e grote oceaanbaven van
Kongo Kwain hot tot ernstige on
lusten. Niet. alleen de Belgen waren
hier het slachtoffer van de muiters,
maar ook de talrijke Portugese in
woners moesten het ontgelden. Ge
meld is, dat liet Portugese consu
laat door de opstandelingen in brand
werd gestoken. Een massale uitkocht
naar Portugees Angola volgde op
deze nieuwe uitbarstingen.
In Leopoklstad heerste inmiddels
een gespannen rust. Kongolezen
in uniform het stond niet vast
dai zij militairen waren door
zochten ook zondag woningen van
Europeanen naar wapens. Zwaar
bewapende patrouilles trokken
door de verlaten stad. Waar nog
de vorige week de auto's in brede
rijen over de Albertboulevard re
den en de terrassen van de tal
rijke restaurants en café's druk
waren bezet, heerste nu 'n leeg
te, slechts onderbroken door hét
vorbijtrekken van militaire auto's
of de personenwagens van de mi
nisters en hun ambtenaren. De
avondklok, die 's avonds om zes
uur ingaat, werd streng gehand
haafd. In de Belgische ambassa
de bevond zich zondag nog een
30-tal Belgische vrouwen en kin
deren. in afwachting "van passa
ge naar België. Het vliegveld
Ndjili van Leopoldstad functio
neerde weer. Onder bewaking
van militairen vertrok het ene na
't andere vliegtuig van de Sabe
na. Het grootste deel van de vloot
van de Belgische nationale lucht-
Geregeld, landen in Brussel vliegtui
gen met vluchtelingen uit Kongo.
Belgische regering ingediend. Hij heeft boven
dien aan Groot-Brittannië gevraagd, troepen
(uit Noord-Rhodesië) te zenden om een einde te
maken aan de chaotische toestand in deze rijk
ste Kongolese provincie. Tsjombe heeft steeds
bekend gestaan als een voorstander van afschei
ding van Katanga en eventueel aansluiting bij
de Rhodesische federatie.
Uit de grensstreek tussen Kongo en Noord-Rhodesië
werd gisteravond gemeld dat Rhodesische troepen om
kwart voor negen plaatselijke tijd Kongo waren bin
nengetrokken. Men had acht vrachtauto's met soldaten
de grens zien overtrekken.
De Belgische ministers De Schrijver en Ganshof van
der Meersch zijn zaterdagnacht naar Kongo vertrok
ken om, naar in de Belgische hoofdstad officieus werd
gemeld, ,,'n laatste ultimatum" aan de Kongolese auto
riteiten te overhandigen om de rust en orde in Kongo te
herstellen. Uit Brussel vertrokken vliegtuigen met mi
litaire versterkingen.
te luisteren naar het afroepen van
de namen van passagiers, die waren
geland. De aandachtige stilte, waar
bij velen hun ontroering niet moer
machtig waren, werd onderbroken
nadat naar familie werd gevraagd
van een Belgische moeder met zes
kinderen, die voor het Kongolese ge
weld had moeten vluchten. De kreet
„Weg met de Belgische regering"
ontlokte een luid applaus evenals an
dere, tegen de regeringspolitiek in
Kongo gerichte uitroepen.
vaartmaatschappij, 47 toestellen
waaronder vijf ultra-moderne
Boeing straalverkeersvliegtuigen.
is ingezet voor de „luchtbrug"
naar Europa.
De verontwaardiging in België over
de gebeurtenissen in Kongo uitte zich
zaterdag en zondag op (lc Brusselse
luchthaven en tijdens een demon
stratie, die zondagochtend in de bin
nenstad van de Belgische hoofdstad
werd gehouden.
Duizenden Belgen waren zaterdag
ochtend getuige van de aankomst
van het eerste Sabena-vliegtuig met
Belgische vluchtelingen uit Brazza
ville, aan de overzijde van Leopold
stad aan de Kongorivier gelegen.
Bleek en vermoeid van de lange, on
verwachte reis en de doorstane ver
schrikkingen, stapte een twintigtal
moeder en meer dan 60 kinderen uit
het toestel. De bagage bestond dik
wijls uit niet meer dan wat haastig
bijeengeraapte kleding en kost
baarheden. Passagierslijsten van de
ze en de tientallen andere vliegtui
gen, die dit eerste zijn gevolgd, wa
ren niet vooraf bekend en vol span
ning stonden honderden familiele
den van Belgische gezinnen in Kongo
Cyprus onafhankelijk
op 16 augustus
De gouverneur van Cyprus, sir
Hugh Foot, heeft zondagmiddag
bekendgemaakt dat Cyprus op
dinsdag 16 augustus zal worden
uitgeroepen tot een onafhanke
lijke republiek.
K.L.M.-toestellen
naar Kongo
Gistermorgen is een ÜC-6b-toestcI van
de K.L.M.met een capaciteit van 67
passages, van Schiphol naar Brazzavil
le vertrokken, via Kano in Nigeria om
brandstof bij te laden, omdat de si
tuatie op bcnzincgcbied in Brazzaville
onoverzichtelijk is in verband met het
grote beroep wat op de voorraden al
daar wordt gedaan.
Vanochtend vroeg vertrekt een DC-7
(capaciteit 78 passagiers) met een ex
tra grote bemanning, omdat het voor
nemen beslaat hel traject Brussel
Brazzaville non-stop te vliegen. Dins
dag en woensdag zullen ook DC-6 b's
vertrekken.
De vluchten zijn in eerste instantie be
doeld om Nederlanders te vervoeren,
van wie er zich honderden in Brazza
ville zouden bevinden. Er zou onder
meer een groep met 25 kinderen en
14 baby's zijn.
Het ministerie van buitenlandse
zaken heeft de Nederlandse consul-
generaal te Leopoldstad, jhr. E.
Boreel gemachtigd naar bevind
van zaken te handelen, met name
wat betreft overleg met vervoer
maatschappijen over een eventuele
repatriëring van vrouwen en kin
deren, aldus heeft een woordvoer
der van het ministerie van buiten
landse zaken in antwoord op een
vraag meegedeeld.
In Kongo wonen ongeveer 1500 Ne
derlanders van wie een kleine 300
in Leopoldstad.
Per vliegtuig, trein en over de wegen
zijn zondag weer vele blanken uit
Kongo gevlucht. Op vele grensplaat-
sen liet men alle formaliteiten achter-1
wege om de vluchtelingenstroom zo
snel mogelijk te kunnen verwerken.
In Nairobi staan toéstellen van de j
Britse luchtmacht klaar om hulp te j
bieden bij de luchtbrug, zo de Belgi- j
sche autoriteiten hierom mochten vra
gen.
In de steden van de „kopergordel" j
van Noord-Rhodesia zijn 2000 vluchte
lingen uit Kongo aangekomen. Een
speciale trein bracht 395 blanken naar
Ndola.
In Kampala in Oeganda zouden tot nu
toe ruim 300 Belgen zijn aangekomen.
Het grootste deel kwam per auto de
grens over.
In Boenia in de oostprovincie van
Kongo zouden zondag lange rijen Bel
gische vrouwen en kinderen hebben
staan wachten op vervoer met vlieg
tuigen, die een pendeldienst onder
hielden tussen Boenia en Kasese en
Oeganda.
Uit Lissabon wordt gemeld dat
men uit Loeanda ,de hoofdstad van
Angola, berichten heeft ontvangen
over de veilige aankomst van uit
Kongo gevluchte Portugezen. Vele
vluchtelingen zouden bij aankomst
de grond gekust hebben. Talrijke
vrouwen knielden direct na aan
komst neer om te bidden.
TOESPRAAK IN KREMLIN
Eisenhower: Amerika zal vestiging
communistisch bewind niet dulden
President Eiseuhower heeft za
terdag verklaard, dat de Vere
nigde Staten de vestiging in Cu
ba van een door het internatio
nale communisme beheerst be
wind niet zullen dulden.
Naar aanleiding van een dreige
ment van de Russische premier
Kroesjtsjew om raketten te ge
bruiken als de Verenigde Staten
in Cuba durven in te grijpen,
zei Eisenhower, dat deze verkla
ring de nauwe banden onder
streept die zich tussen de rege
ringen van de Sowjet-Unie en
Cuba hebben ontwikkeld.
De verklaring van de Russische pre
mier was, zo betoogde Eisenhower, 'n
afspiegeling van de pogingen van een
land buiten het westelijk halfrond en
van het internationale communisme
om zich in de zaken van het westelijk
halfrond te mengen. De inter-Ameri-
kaanse organisatie had zich meer dan
eens tegen dergelijke inmenging ge
kant en de Ver. Staten zouden zich
door de dreigementen van de Russi
sche premier niet laten afhouden van
hun verantwoordelijkheid.
President. Eisenhower legde zijn ver
klaring af na telefoongesprekken met
de Amerikaanse minister van buiten
landse zaken.
Kroesjtsjew had zaterdag in een
toespraak tot leraren in het Krem
lin te Moskou gezegd dat de Sow
jet-Unie raketten naar de Vere
nigde Staten kan afvuren indien de
.Amerikanen zich met de binnen
landse aangelegenheden van Cuba
zouden bemoeien. Alle. mensen zul
len de Cubanen in hun „rechtvaar
dige strijd" steunen en niemand
zal in staat zijn lien te verslaan,
ajdus Kroesjtsjew.
De volkeren van de socialistische lan
den zullen, aldus Kroesjtsjew, hun
broeders in Cuba helpen bij de verde
diging om de door de Amerikanen
aangekondigde economische blokkade
tot een mislukking te maken. „Ieder
een weet dat een economische blokka-
de door Amerikaanse monopolisten 't
begin kan zijn van inmenging in Cu
ba. Daarom moeten wij onze stem
verheffen ter verdediging van Cuba
en de waarschuwing geven dat de im
perialisten de wereld niet langer kun
nen plunderen zoals zij dat vroeger
konden", aldus de Russische premier.
DITMAAL IN TERNEUZEN
Duizenden Europeanen vluchten uit
Kongo om een veiliger heenkomen le
zoeken.
Op de foto ziet men een stroom
vluchtelingen in Brazzaville aan land
komen.
Oliebrand in
Milford Haven
Aan boord van het Britse tankschip
„Esso Portsmouth" is zaterdagoch
tend brand uitgebroken, nadat cr zich
drie ontploffingen hadden voorge
daan toen het schip ruwe olie loste
bij de nieuwe raffinaderij van de
Esso te Milford Haven in Wales.
Een vau de 57 opvarenden kwam om
het leven en drie mensen werden ge
wond. Ecu aantal opvarenden kou
zich alleen in veiligheid brengen
door van twaalf meter hoogte in liet
water te springen.
De brandweer kon het vuur na twee
m een half uur met behulp van
schuimkanonnen meester worden.
De 23.500 ton metende „Esso Ports
mouth" was het eerste tankschip dat
3lie loste bij de nieuwe raffinaderij,
die ruim 200 miljoen gulden heeft
gekost. De oorzaak van de ontplof
fingen is nog niet bekend.
HET WEER IN EUROPA
Inleidingen over toneelspreiding
Deze dag wil zijn een soort van wapenschouw van hetgeen er in onze
provincie op cultureel gebied te doen is, een doorsnee van het culturele
leven, waarbij beslist niet gezocht wordt naar de medewerking van ge
zelschappen uit de grotere steden, maar waarbij men juist wil laten zien,
dat ook de kleinere plaatsen op dit gebied iets kunnen presteren". Aldus
de voorzitter van de Zeeuwse Culturele Adviesraad, mr. dr. A. J. J. M.
Mes, zaterdagmiddag bij de opening van de Zeeuwse Culturele Dag 1960,
die dit keer werd gehouden in het Concertgebouw te Terneuzeu.
Het deed, de heer Mes bijzonder veel
genoegen onder de aanwezigen een
aantal Belgische vrienden te mogen
begroeten, onder wie de heer Marien,
gouverneur van de provincie Oost-
Vlaanderen. Hij betreurde het, dat
het cultureel contact met de bewo
ners van die provincie iets is ver
minderd. „Hetgeen overigens geluk
kig niet van toepassing is op onze
goede verhoudingen", zo voegde hij
I er aan toe. Tevoren had Temeuzens
burgemeester mr. H. Rijpstra, de
aanwezigen hartelijk verwelkomd.
Hij waardeerde het ten zeerste, dat
de organisatoren Terneuzen hadden
uitgekozen voor deze culturele dag.
Na deze inleidende woorden speelde
het jeugdorkest van de Terneuzense
muziekschool onder leiding van Jan
Wisse het allegro uit de symphonie
in A dur, K.V. 134 van Mozart en
het Larghetto uit het celloconcert
van A. Vivaldi. Bij dit laatste deel
trad Jan Wisse jr. op als solist.
Bijzonder veel applaus ontving het
Belgische opera- en bel canto gezel
schap „Iris". Het programma van
dit gezelschap, bestaande uit Alice
van Walleghem, sopraan, Betty Bac
ker. alt. Jan Joris, bartion en Stan
Bojakowski, tenor, werd toegelicht
door commentator-impresario Bal-
dewijn Chesquière.
Het mandoline-orkest „Excelsior"
uit Kruiningen dat op landelijk
niveau reeds fraaie successen behaal
de oogstte grote waardering met
het Songe Fantasque van Carlo Guin-
dani. Dit orkest stond onder leiding
van de heer B. Leys.
Het blaasorkest van de koninklijke
Harmonie E.M.M. uit Kortgene
speelde onder leiding van de heer
i F. Smit. een werk van Carl Ditters
von Dittersdorf.
De regisseur van de Koninklijke
Nederlandse Schouwburg in Ant
werpen, de heer F. Engelen, hield
vervolgens een vlotte inleiding
over de toneelspreiding in België.
Na een uitvoerige uiteenzetting
over het toneelleven in Vlaande
ren waar ook het amateurto
neel sterk groeiend is en naar
schatting 300.000 personen be
strijkt sprak hij als zijn me
ning uit, dat het toneel ook in de
provincie moet worden gebracht.
„Hetgeen echter niet inhoudt dat
een overkoepelende organisatie
als het „Nationaal Toneel" de-
boer-opgaat", aldus de heer En
gelen. Spreiding door dit toneel
over een zestal grote steden met
een behoorlijke accommodatie
noemde hij voldoende. Tot slot
hield hij een pleidooi voor de- op
richting van meer toneelscholen.
De hoofdredacteur en toneelcriticus
van het Eindliovense Dagblad, de
heer H. A. M. Zoetmulder belichtte
hetzelfde onderwerp naar Neder
landse maatstaven. Inhakend op het
geen zijn Belgische collega ter spra
ke had gebracht, meende de heer
Zoetmulder, dat het in Nederland
(Zie slot pag. 2 kol. 3)
Volgen? de ween'apporlcn v
n gister-
avond 7 uur:
Den Helder, regen
17 gr.
Ypenburg, zwaar bewolkt
17 gr.
Vlissingen. half bewolkt
13 gr.
Eelde. regen
19 gr.
De Bilt, regen
13 gr.
Twente, regen t
19 gr.
Eindhoven, regen
17 gr.
Zuid-Limburg, regen
17 gr.
Helsinki, half bewolkt
24 gr.
Stockholm, regen
17 gr.
Oslo. zwaar bewolkt
15 gr.
Kopenhagen, .onbewolkt
18 gr.
Aberdeen, zwaar bewolkt
15 gr.
Londen, regenbui
22 gr.
Amsterdam, regen
17 gr.
Brussel, zwaar bewolkt
18 gr.
Luxemburg, regen
16 gr.
Parijs, regen
20 gr.
Bordeaux, half bewolkt
23 gr.
Grenoble, onbewolkt
27 gr.
Nice, onbewolkt
24 gr.
Berlijn, licht bewolkt
22 gr.
Frankfort, regen
19 gr.
München. regen
20 gr.
Ziirich. regen
17 gr.
Genève. onbewolkt
22 gr.
Locarno, licht bewolkt
23 gr.
Wenen, onbewolkt
Innsbruck, regen
23 gr.
Belgrado, half bewolkt
23 gr.
Athene, onbewolkt
32 gr.
Rome. licht bewolkt
31 gr.
ONBESTENDIG.
Verspreide opklaringen, maar plaat
selijk enkele buien. Matige tot krach
tige, langs de kust tijdelijk harde
wind tussen zuid en zuidwest. De
zelfde maximumtemperaturen of iets
hogere.
STKAXDVKKW ACHTING
(Van onze weerkundige medewerker)
Vandaag perioden met beter strand
weer dan gisteren. Opklaringen,
maar ook enkele buien. Vrij krach
tige zuidwesten wind. Temperatuur
17 a 18 graden. Zeewater 17 graden.
Vooruitzichten: depressie die de
Noordzee heeft bereikt houdt het
strandweer voorlopig nog onbesten-
