vlido Artis: duizend dieren scheppen ook duizend problemen Spoorlijn op Rozenburg: bizar schouwspel in bizar landschap DONDERDAG 7 JULI 1960 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 13 f~Y oor de jaren heen is Artis nu al het para- LJ dijs der dagjesmensen. Dat van de Amster dammers in de eerste plaats, want het is hun dierentuin, maar ook van de Noordhollanders tot aan het uiterste puntje van Texel toe en van de vreemdeling. Op een zonnige zomermiddag ontmoet je er drommen schoolkinderen, af komstig uit Wormerveer, Nederhorst den Berg of veel verder weg, de Jordaan geeft er acte de présence en dat betekent zakken vol apenootjes maar ook ontwaar je op een stil plekje de dierenkenner, die zonder opzien een studie maakt van zijn object. De bezoekers van Artis zijn talrijk en van velerlei slag. Talrijk vooral, want op de topdagen, zoals met Hemel vaartsdag en Pinksteren, kan het gebeuren, dat zo'n twaalf a zestienduizend mensen de controle passeren en dit aantal staat gelijk met het bevolkingscijfer van een kleine pro vinciestad. ne jongen, neemt genoegen met en kele onsjes vlees per week. Het dier beweegt zich bijna niet en verbruikt dus nauwelijks energie. De man van Artis leidt ons naar een python, een prachtexemplaar van een reuzenslang, die wel zes a zeven meter kan worden. Je kunt moeilijk zeggen, dat zo'n dier het kostje maar voor het kauwen heeft, want dit zou bezijden de waarheid zijn. Houdt zo'n python een mals eendeboutje voor. hij slikt het in met huid en veer en dan heeft hij voor een week of'drie z'n portie gehad. En om nu nog een paar ui tersten te noemen het dagrantsoen van een olifant beloopt maar even tjes zestig kilo en daar komt op war me dagen nog een tweehonderd liter water bij, terwijl een kolibri niet meer vraagt dan zes tot tien gram honingwater en insekten. Er is een vaste autodienst om het afgekeurde vlees na sterilisatie toch nog voor consumptie geschikt uit alle oorden des lands op te halen. De ene dag komt er een tele foontje uit Schagen en de andere dag uit Dantumadeei en de ophaaldienst trekt er op uit. Maar de Artis-bcvol- king kan bij vlees alleen niet leven en liet is mede hierom, dat men zich reeds geruime tijd met de samenstel ling van allerlei mengvoeders occu peert. Litteken Mengvoeders, die voor bepaalde die ren de-gewenste samenstelling aan vitaminen en mineralen bevatten, wat op zich zelf weer een uitgebreid onderzoek vereist. Het gaat hier ech- Wandeling door wondertuin in wereldstad Theo de Vlieger kent z'n pappenheimers. Het is ruim dertig jaar geleden, dat hij als gewoon oppasser in Artis zijn intrede deed en nu staat hij aan het hoofd van een legertje van liefst tweeënveertig collega's. Twee enveertig mannen, die de directe zorg hebben voor het welzijn van de «luizenden dieren van de meest uiteenlopende aard. Een zorg, die zich uiteraard niet bepaalt tot het voederen alleen, maar die ook tal van an dere facetten heeft. Maar het voederen is al een hoofdstuk apart, want ieder dier vreet zo het gebekt is en het is wel interessant daar een paar frappante voorbeelden van te geven. ter maar om een vluchtig beeld, daarom hierover niet meer. Alleen nog een waarschuwing aan het hardleerse publiek, dat tegen alle voorschriften in maar hardnekkig blijft volhouden de dieren met etens waar vol te stoppen, met alle funeste gevolgen van dien. Daar kan De Vlie ger nu echt nijdig om worden. Hij wijst erop, dat je de kinderen toch ook niet elke dag volstouwt met snoep. En kinderen krijgen daar op een zeker ogenblik nog genoeg van, stoppen er mee. Er zijn echter dieren die zo lang blijven doorvreten tot ze er zelf het slachtoffer van worden. Het is zelfs voorgekomen, dat bij de ze slachtoffers de onverteerbare i plastic zakken in de maag werden teruggevonden. Een paar uurtjes in Artis zijn om eer je het weet. Vooral in gezelschap van een leidsman, die in een korte span ne tijds veel meer zou willen vertel len dan hij vermag. Nooit gewond geweest?, is onze vraag. En dan toont hij ons een litte ken aan de hand, dat van vijfentwin tig jaar her dateert. Neen, niet door het gevecht met een leeuw, maar als herinnering aan de venijnige beet van een jonge aap. Met die grote roofdieren, zegt De Vlieger, krijg je niet zo gauw last, want je kunt hun stemming wel ten naaste-bij peilen. Maar met de beren moet je voorzich tig zijn. Dat lijken van die goeie ver trouwenwekkende lobbesen, maar dat is bedriegelijke schijn. Want eer je het beseft verkeerteen graoje in ernst en dan heeft inmiddels de brede klauw zijn werk al gedaan. Burger-oorlog Van zo'n man, die een halve mensen leeftijd in Artis is opgegroeid hoor je dingen, die je je als gewoon bezoeker niet realiseert. Hoor je van proble men, die zich elke dag weer voordoen van de onverdraagzaamheid en de wreedheid van de dieren onderling. Van de moeite, die het soms kost om ze bij elkaar te brengen zonder dat er moord en doodslag van komt. Eerst worden ze dan in hokken naast elkaar geplaatst, waarbij ze elkaar alleen maar kunnen zien. Dat is om alvast te wennen. Maar wanneer ze dan na één of meer weken bij elkaar worden gebracht, beginnen de moei lijkheden pas. Zoals nog kort geleden bij de neushoorns, waar zoiets als een burgeroorlog ontstond. Toen zijn er zes man, gewapend met ijzeren staven en brandslangen, aan te pas gekomen om de vechtenden uit elkaar te houden. Zoiets gebeurt dan meer tactisch dan hardhandig en het is vaak een kwestie van eindeloos ge duld. Nu is er weer een grandioos vogel huis in aanbouw, «lat waarschijnlijk volgende maand zijn deuren zal ope nen. Er wordt een nieuw en vorste lijk verblijf voor. «1e piuguins inge richt. Men werkt aan meer verbete ringen, dio we hier niet alle zullen noemen. Maar bij dit alles blijft men in zijn mogelijkheden beperkt en dat valt toch v/el te betreuren. Daar tegen over staat, dat met de exploitatie van een instelling als Artis, in vrij. desolate staat uit de oorlogsjaren te voorschijn gekomen, kapitalen zijn gemoeid, veel meer dan door de en treegelden wordt gedekt. De stad Amsterdam légt er jaarlijks een be duidend bedrag op toe en ook de pro vincie Noord-Holland liet zich tot dusverre niet onbetuigd. Deze steun betekent een onderstreping van de recreatieve waarde, welke ongetwij feld aan het bezit van een dierentuin moet worden toegekend. Maar daar bij blijft het aantal wensen nog groot, mede ten aanzien van uitbreiding der bevolking met een aantal exclusieve eii representatieve exemplaren, die men in ons land nog niet eerder heeft aanschouwd. De wilde dieren vormen altijd een grote trekpleister voor het publiek. Deze koninklijke tij ger is zich zijn waardigheid nog volkomen bewust. Algerijns gezant in Peking benoemd Als eerste communistische land heeft China een diplomatieke verte genwoordiging van «1e voorlopige Algerijnse regering aanvaard. De Algerijnse vice-premier, Kerim Belkacem, heeft onlangs een bezoek aan China gebracht. Hij heeft om meer hulp gevraagd. Buitenlandse waarnemers zijn van mening, dat de benoeming van een gezant in Pe king- vermoedelijk nodig was met het oog op uitbreiding van de hulpverle ning. J. Leenheer, voorzitter Rundvee-Stamboek In een buitengewone algemene leden, vergadering van het Nederlandsclie Rundvee-Stamboek, die dinsdagmid dag in Utrecht is gehouden, is de lieer J. Leenheer uit Rhoön (Z.H.) met algemene stemmen tot voorzitter van het N.R.S. gekozen. Hij is de opvolger van wijlen ir. W. de Jong, die door de verga dering postuum werd benoemd tot lid van verdienste van het N.R.S. Advertentie Venlo-Marseille en terug zonder één cent op zak i Nagewuifd door een grote I groep belangstellenden zijn de 36-jarige Sjir Titulair en de '21-jarige Dick Posthumus maandagmorgen begonnen aan i hun weddenschap om binnen l een week Venlo, Parijs, Mar- seille en terug te halen zon- l der één cent op zak. Om vijf f minuten voor half tien startte i het tweetal op de Kwarte- lenmarkt te Venlo. De baga- I ge bestond uit 2 handdoeken, een paar schoenen, broelc en 1 overhemd, regenjas drie pale- i jes sigarettenscheergerei en een ról closetpapier, benevens i een halve liter cognac en als mondvoorraad ieder zes boter- hammen, Na de start, ging het i eerst naar de weegbrug van f het magazijn van de Limburg- se land- en tuinbouiobond aan 1 de Sloterdijkstraat waar weegmeester Piet Heynen of- ficièel het gewicht van het 1 'tweetal vaststelde. Sjir tooog 1 80.2 kg en Dick 90.1 kg. Achter de kom van Blericlc 1 posteerden zij zich langs de 1 weg voor de eerste lift. Na on- 1 geveer tien minuten hadden zij succes en stapten ze in een vrachtauto, waarmee de eerste f etappe van hun reis van on- geveer 2800 km werd ingezet. Met beren moet je voorzichtig zijn Ge moet Theo de Vlieger, ras echte Amsterdamemr, niets van dieren vertellen, want hij weet er honderd keer meer van dan U en ik. Hij is om zo te zeggen kind in huis bij de kaai mannen en mantelbavianen, hij kent de giraffen zo goed als de Bengaalse tijgers en het leven van Guinese biggetjes en de kan- geroes is voor hem een open boek. Hoe kan het ook anders, wanneer je al zo'n dikke dertig jaar in Ar tis in functie bent en dag in dag uit contact hebt met roof-, knaag-, buidel- en tal van andere dieren, die hier uit alle windstreken dei- aarde zijn samengebracht. Dan leer je elkaar kennen, dan kun je rustig een vriendelijk spelletje spelen met de schrikaanjagende gorilla, dan hoef je maar even ..Bamboü" te roepen en de koning der woestijn komt kwispeltaar- tend op je af en wanneer je de kooi met de chimpansees passeert, wordt er bij wijze van begroeting keihard op de ramen gebonsd. ,,Kan dat niet wat minder?" roept dan De Vlieger en een vertrou welijk knipoogje zou de indruk kunnen geven, dat de „heren" het hebben begrepen. Ze kennen hun mannetje en hij kent hen en ze weten ook wat ze aan elkaar heb ben. Dat wil zeggen en dit zijn de eigen woorden van de heer De Vlieger dat je toch altijd op je qui vive moet blijven. Wat dat betreft verschilt de dierenwereld dus niet zo heel veel met die van de mens Een nijlpaard consumeert per dag 7 kg hooi, 30 kg voederbieten, 3 kg groenten, 5 kg bvood, 3 kg graan en 3 kg wortelen. Een dure kostganger dus, die wel een hoge pensionprïjs zou mogen betalen. Maar om een lichaam van tussen de 2000 en 3000 kilo in stand te houden mag de con sumptie wel navenant zijn. Een kro kodil daarentegen, toch ook geen klei- IEen prachtexemplaar van 'n maraboe, de filosoferende vo- vTJ Uw haar it. heter met Forse tube 1 1 75 e' Alleen vcrkritgbaar b>i d fpmwms ten product van Indola. VERANTWOORD PIONIERSWERK Groen eiland - bedolven onder zand HET MEEST BIZARRE landschap, dat Nederland op het ogen blik rijk is, heet Rozenburg. Heet eigenlijk al geen Rozenburg meer, want men spreekt nu over Europoort en Botlekgebied. Het kleine, noordelijkst van alle Zuidhollandse eilanden gele gen Rozenburg wordt geofferd op het altaar van Neerlands in dustrialisatie. Het tempo, waarin dit gebeurt levert een land schap op als uit een beklemmende droom vol surrealistische, on werkelijke beelden. Als snel uitlopende, vaalgele vlekken zijn de industriegebieden op het eiland gevallen. Een eiland, eens hele maal groen, wordt bedolven onder zand. Bij de zich snel verplaatsende grens van het onder dit zand verdwijnende Rozenburg heeft men een uitzicht op twee werelden: een typisch Hollands polderlandschap met knotwilgen iangs gebogen sloten en kraakheldere boerderijtjes tussen het groen een vale zandwoestijn, waaruit schoor stenen omhoogschieten, waarin fa brieken worden gebouwd, waarin reeds industrieën de produktie be gonnen zijn. Een raffinaderij, een scheepswerf. Glanzende pijpen, die in schijnbaar zinloze kronkels om elkaar gewon den zijn, geklop en gehamer in de verte. Aan de rand van een oud, verdroomd dorp zijn flats in aan bouw. Huizen, hoog opgestai hoger dan de oude dorpskerk. Schril Waar het zand ophoudt en Rozenburg nog zichzelf is, is de tegenstelling het schrilst. Groen en vaalgeel. Malse weiden mei bonte koeien .rond nog bewoonde boerderijen. Met daarnaast plotseling, als door een grote hand bij verrassing over dat vredige land schap geschoven, het zand. Een dor re, onvruchtbare vlakte, waarover traag bulldozers kruipen, draglines hun grijpers zwaaien en waar het stuift, omdat het zand nog steeds in beweging is. Een rechtgeaard landbouwer moet niet naar dit Rozenburg gaan kij ken. Voor hem kan het alleen die beklemmende cnoom zijn, 'n nacht merrie waarin mechanische we zens uit een steriele wereld zijn op geroepen. Het offer van Rozenburg was nodig1. Nederland móet industrialiseren. Bij zo'n eerste, wat meditatieve beschou wing mag de uitvoering van een der gelijk project wat huiveringwekkend zijn, bij wat nadere, nuchtere be schouwing dwingt het respect af. Respect voor het tempo, de onderne. mings- en de pioniersgeest, die men hier vindt. Het tempo: er groeit een weg uit massieve betonnen platen, die een heftruck voorzichtig in het zand laat zakken. Een nieuwe weg, die uit de richting Rotterdam snel in de richting van de kust groeit. Ook nu kan men tot aan de kust rijden, waar de bosschages achter de duinen nog onaangetast zijn. Keert men dan weer, dan blijkt dat de weg in am per een uur tijds al weer een slordige honderd meter is gegroeid. Spoorlijn Pioniersgeest: er wordt, en dat ïs anno I960 in Nederland een uniek ge beuren, een nieuwe spoorlijn aange legd. Bijna even snel als de weg van betonplaten wordt daar door die zandwoestenij een .lint van rails ge trokken. Vanzelfsprekend blijven de Nederlandse Spoorwegen bij de ont sluiting van een industriegebied als dit niet achter. Op Rozenburg komen industrieën, grote industrieën. Dus ook een spoor lijn. Met wellicht de mogelijkheid, dat deze in de toekomst over de Del ta-dammen wordt doorgetrokken. „De N.V. Nederlandse Spoorwegen bestuderen de mogelijkheid een spoorlijn over de Della-dammen aan te leggen" werd onlangs in de P.Z.C. fjemeld. Maar bij dit opgewekte ge- uid werd een aantal restricties ge maakt, die de verwezenlijking van een dergelijk miljoenenproject wel erg twijfelbaar maken. De spoorweg dwars door het zand, waarmee Rozenburg is overspoeld, is rendabel te maken. Maar of dit ook -voor een „Deltaspoorweg"- hel geval zal zijn De aanlegkosten al leen bedragen reeds één miljoen gulden per kilometer Economie Via het zand van Rozenburg zijn we terechtgekomen bij de economische bedrijfsvoering van de Nederlandse Spoorwegen, een spoorwegbedrijf dat in tegenstelling tot de maatschappij, en uit de omringende landen in de jaren na de Tweede Wereldoorlog geen verliezen meer heeft geleden. Na 1945 zijn „planning" en „effi ciency" de economische wapenen van het Nederlandse Spoorwegbedrijf ge worden. Met welk een succes deze werden gehanteerd blijkt overduide lijk uit een vergelijk lussen enkele cijfers uit de jaren 1938 en 1958. In dat eerste, vooroorlogse jaar telde het spoorwegbedrijf 30.370 medewer kers en legden de treinen een totaal afstand van 54.738.000 km af. In 1958 was dit kilometeraantal 75.741.000 met een aantal medewer kers dat slechts tot 32.700 was geste, gen. Hetgeen dus betekent, dat de produktiviteit sedert 1938 met bijna vijftig procent is verhoogd. Spreken der nog is het aantal vervoerde reizi gers: in 1938 80.8 miljoen, in 1958 186.8 miljoen. In deze jaren waren de cijfers voor het goederenvervoer 14.6 miljoen ton en 23,6 miljoen ton. Cijfers van de totale opbrengst: f99.300.000.ca f 482.900.000.Opmerkelijk is daar bij, dat het rijtuigenpark in 1938 160.000 zitplaatsen telde en in 1958 „slechts" 117.000. Toch zijn er, omdat de frequentie werd opgevoerd, een grotere omloop met het beschikbare materiaal wordt gemaakt, thans meer zitplaatsen beschikbaar dan in de jaren voor de Tweede Wereldoor log. Deze cijfers illustreren voldoen de de „zakelijke vooruitgang" van de Nederlandse Spoorwegen. Op Rozenburg groeit ceu spoorlijn en de aanleg is verantwoord. De mannen, die er op de zandvlakte aan het werk zijn, heten pioniers. Maar zij verrichten verantwoord pioniers werk, waarvan de gevolgen al in cij fers zijn vastgelegd, die de werke lijkheid ver benaderen. Intussen ont rolt zich op Rozenburg een bizar kijkspel in een bizar landschap: de aanleg van een spoorlijn in een zand woestijn. Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll.il Vijfdaagse werkweek bij Verblifa Bij de vestiging van dc N.V. Verenig de Blikfabrieken (Verblifa) zal met ingang van 1 januari 1961 de vijf daagse werkweek worden ingevoerd. De vakraad voor de metaalindustrie, heeft zich hiermee akkoord ver klaard. Van 2 augustus af zal er reeds gemiddeld 47 uur per week worden gewerkt in de vestigingen van de Verblifa te Doesburg, Krom menie, Utrecht. Oudenboscn, Delft, Dordrecht en Leeuwarden, waarbij dan minstens twee keer pér vier we ken een zaterdag vrij zal worden ge geven. Het eiland Eniwetok in de Stille Oceaan, waar Amerika véél proeven met atoomwapens heeft genomen, wordt .een centrum voor het volger, van raketten die in California gelanceerd worden. Advertentie j doodt direct elk insekt! Royale spuitbus slechts

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1960 | | pagina 5