PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
BILT
Tweede Kamer onder grote belangstelling
begonnen met toto-debatten
Muiters in Kongolees leger nopen
Belgische commandant tot aftreden
Bijdragenwet Deltawerken krijgt WEL een
„tweede kering"
REGERING KREEG HARDE NOTEN TE KRAKEN
HET WEER IN EUROPA
VERWACHT.
203e jaargang - no. 157
Dagblad, uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Couranti
Directie: F. van de Velde en F. B.
denBoer. Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteur W. Leertouwer.
Adjunct-hoof died.: G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per
week, f 7.00 p. kw.; Ir. p. p. 7.25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Donderdag 7 juli 1960
ADVERTENTIEPRIJS 27 CCIU per
mm. Minim, p. advertentie 4.-—.
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
25 cent per regel met een minimum
van 1.25. „Brieven bureau
van dit blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300' P.Z.C.. Middelburg.
Bureaus: Vlissingen Walstr. 53-60 tel. 2355 4 lijnen (b.b.g. 3508 of 3546); Middelburg, Markt 51, tel. 3841; Goes, Grote Markt 2. tel. 4254 (b.g.g. adv. 2234): Oostburg, G. F. de Pauwstr. 9. tel. "0; Terneuzen. Brouwerijstraat 2; Zierikzee. red. tel. 2425. adm. tel.2094.
Duidelijk „neen" van A.R. en S.G.P.
(Van onze parlementaire redacteur)
Onder grote belangstelling, niet alleen van de
kant van de Kamerleden, maar ook van de zijde
van het publiek, van de fotografen en van de
radio is woensdagmiddag in de Tweede Kamer
het grote, met spanning tegemoetgeziene debat
over de voetbaltoto begonnen. De regering, die
bet wetsontwerp tot wijziging van de loterijwet
te verdedigen heeft die wijziging bedoelt aan
de voetbaltoto een wettige status te verlenen
kreeg harde noten te kraken. Nagenoeg de ge
hele Kamer verlangde een wettelijke regeling
van de voetbalpool, zij bet dat men van mening
verschilde over de voorwaarde, waaraan die
„Betutteling" van
Nederlandse volk
De socialistische mr. Vrolijk vond het
onjuist en overklaarbaar, dat de re
gering vasthoudt aan meer beperkin
gen in het wetsontwerp dan tot dus
ver teil aanzien van de toto zijn toe
gepast. Er is namelijk uit niets ge
bleken, dat die beperkingen nodig
zijn. Er zijn geen ongelukken voor
gekomen, noch' met de gewonnen
prijzen noch met de betaling van de
inzet van hoogstens twee gulden. Hij
sprak daarom van een „betutteling"
van het Nederlandse volk.
Scherpe kritiek had hij voor de op
niets steunende voorstelling van
de regering, dat man en-vrouw in
de gezinnen elk twee gulden voor
het deelnemen aan de toto zullen
gaan uitgeven en dat daarmee een
groot deel van het huishoudbudget
aan golskerij wordt verdaan. Het
was hem niet duidelijk, waarom
juist voor de voetbaltoto beperkin
gen worden opgelegd en niet voor
de staatsloterij. In deze loterij
mag men namelijk zo vaak 80
inzetten als men zelf wil. En bo
vendien. bij premieleningen van
overheidsinstellingen past me»
ook geen beperkingen toe.
Voor de. bui-gerij wordt de zaak nog
onsympathieker'nu de regering zich
wol zorgen maakt over net gokke-
rijtje van dc gewone man en zich
niets aantrekt van de gokkerijen met
premieleningen en met speculaties.
pool gebonden behoort te zijn.
De meningen verschilden vooral op bet punt van
de prijs: ongelimiteerd, niet lioger dan 25.000
of ten hoogste 50.000. Alleen de A.E.-fractie-
voorzitter dr. Bruins Slot en ir. Van Dis van de
S.G.P. veroordeelden de toto en lieten een duide
lijk „neen" horen. Zij zijn tegenstanders van
elke vorm van loterij en moesten dus ook niets
hebben van een regeling van de toto. De christe-
lijk-liistorische afgevaardigde de beer Diepen
horst verklaarde dat enkelen van zijn partijge
noten eveneens om principiële redenen tegen bet
wetsontwerp zullen stemmen, hoe dat ook ge
amendeerd mag worden.
Twee pools
Bij dit alles wenste de heer Vrolijk
bovendien te bedenken, dat met het
geld dat de toto oplevert heel veel
voor de sport gedaan wordt. De
sportnota stelt daarentegen niets in
het vooruitzicht. Mr. Vrolijk verde
digde het in zijn amendement vast
gelegde denkbeeld van liet mogelijk
maken van twee voetbalpools, een
voor de sport en e.en voor culturele
en charitatieve doeleinden. Onder
vrolijkheid van de Kamer toonde hij
een artikel uit dagblad „Trouw" van
1957, waarin prof. Schippers zijn ban.
vloek over de sportprijsvragèn uit
spreekt en deze prijsvragen liederlijk
noemt. Daarna liet hij dc brochure
„Het spel en de knikkers" van korte
tijd geleden zien, waarin dezelfde
firof. Schippers pleit voor het meede-
en van de charitatieve verenigingen
Aneurin Bevan
overleden
Mr. Vrolijk kritiseerde verder minis
ter Beerman; die zijn mooie status
quo op loterijgebied zelf heeft door
broken door het geven van twee ver
gunningen van lottospelen, die de
gokkerij veel sterker stimuleren dan
de voetbaltoto. Niet alleen de minis
ter maar het gehele kabinet stélde hij
daarvoor verantwoordelijk.
Niet minder dan mr. Vrolijk van de
P.v.d.A. was mr. .Berkhouwer van de
V.V.D. een voorstander van de toto
met een ongelimiteerde prijs en een
inzet van maximaal 2.Na een
juridische beschouwing verlangde de
liberale afgevaardigde, dat men de
deelneming aan de voetbaltoto over
laat aan de persoonlijke verantwoor
delijkheid van de burgers. Dezen we
ten dat de kansen gering zijn. Zij
beschouwen de toto als een gezellig
spel, waarvan geen enkele verderfe
lijke invloed uitgaat. Mr. Berkhou
wer was nog nooit een deelnemer te
gengekomen, die van de spanning-
niet meer slapen kon
Hij betoogde, dat "iet is aange
toond dat bij voortzetting van de
toto in zijn huidige omvang- zede
lijke gevaren zijn ontstaan. Het
toeslaan van de toto is eenvoudig
een kwestie van verdraagzaam
heid eii van tie erkenning- vahJiet
meerdetheldsbeginséh Daarbij be
denke men dat de minderheid tot
niets wordt gedwongen. Het is
juist omgekeerd: de minderheid
zou een grote meerderheid willen
afhouden van een toto, die in het
rechtsbewustzijn van die meerder
heid leeft. De regering mag niet
verder gaan, aldus nu-. Berkhou
wer, dan de volksconsciëntie toe
laat. Hij betreurde de stringente
restricties.
Amerikaans luchtschip
verongelukt
Een obseivatieluehtschïp van de
Amerikaanse marine is ter hoogte
van de kust van New Jersey in de
Atlantische Oceaan gestort. Naar
verluidt bevonden zich 20 a 25 man
aan boord van het luchtschip, de
„ZPG3W", een van de vier van de
Eliance-klasse, 's werelds grootste
observatieluchtschip. In New York
meldde de Amerikaanse kustwacht
dat vissersboten zeven overlevenden
uit zee hebben gevist. Ook het Ameri
kaanse vliegdekschip Essex zou red
dingen hebben verricht.
Schrale lof
Mi-, Berkhouwer kritiseerde de op
merking van de regering, dat man en
vrouw samen in de toto zullen gaan
spelen en dat zij dan vier gulden per
week zullen uitgeven, wat de rege
ling sociaal niet toelaatbaar acht.
Na hem viel ook prof. Romme de re
gering- hierop aan. Het is mooi ge
vonden. zei prof. Romme, maar dat
is dan ook alle lof, die ik de regering
brengen kan. De Nederlandse huis
vrouw is gelukkig anders dan de re
gering schijnt te denken. In de afge
lopen tijd is de gemiddelde inzet niet
hoger geweest clan 1.45. De heer
BeTkhouwer merkte op. dat de rege
ring ook niet zo bezorgd is als man
en viouw samen naar de bioscoop
gaan daarmee is men ook al gauw
4 kwijt en ook niet als man
en vrouw hun geld uitgeven aan veel
sigaretten.
Er is geen sprake van ontaarding
van de speelzin en van arbeidsschuw-
heid, aldus mr. Berkhouwer.
De liberale afgevaardigde maakte er
verder aanmerking op, dat de minis
ter plotseling gekomen is met zijn
vergunningen voor Roiot, waarbij
men zoveel kan inzetten als men wil.
Minister interrumpeert
„Dat is kinderachtig", interrumpeert
minister Beerman hier, „men kan
toch bij elke loterij zoveel loten ko
pen als men wil", daarbij blijkbaar
vergetende, dat hij juist de inzet van
de voetbaltoto wil beperken.
De heer Berkhouwer guucle ieder dat
hij plotseling van onbemiddeld wel
gesteld wordt. In de staatsloterij
mag men zoveel inzetten als men
wil. Al twee eeuwen lang bedraagt
de hoofdprijs in deze loterij 100.000.
Als men rekening houdt met de geld
ontwaarding, zou het thans een half
miljoen moeten zijn.
„Veel meer", interrumpeerde men.
„Ik ben beseheiden, zoals altijd", riep
de lieer Berkhouwer onder vrolijk
heid van de Kamer terug.
Hij eindigde met de opmerking, dat
de wetgever niet moet proberen te
bedisselen in kleinigheden. Hij hoop
te dat een voor allen aanvaardbare
oplossing zou worden gevonden.
De derde fervente voorstander van
een onbeperkte prijs en een maximale
(Zie slot pag. 3 kol. 2)
Loemoemba komt aan eisen tegemoet
In Thysstad werden Belgische
officiersgezinnen opgesloten
De republiek Kongo zag zich op
de zesde dag van haar bestaan,
reeds bedreigd door een gezags
crisis, waarvan de omvang
woensdagavond nog niet kon
worden overzien. Een deel van
het leger, de „Force Publïque",
dat als een van de modernst uit
geruste en best gedisciplineerde
in Afrika werd beschouwd en in
een lange reeks van jaren de or
de in de Belgische kolonie beeft
gehandhaafd, is aan het muiten
geslagen. Al binnen enkele uren
boekten de opstandelingen hun
eerste succesde Belgische com
mandant, de 58-jarige generaal
E. Janssens, werd gedwongen
zijn functie neer te leggen.
Minister-president Loemoemba, die
tot twee keer toe vergeefs trachtte
door toespraken de opstand te voor
komen, beloofde onmiddellijke ver
hoging van rang aan de meerderheid
van het ongeveer 25.000 Kongolese
vrijwilligers tellende leger en een
hogere soldij. De muiters trokken
echter ongewapend de straten van
Leopoldstad in, waar liet tot de
avond niet tot die bloedige onlusten
kwam, die de afgelopen dagen in an
dere plaatsen in do jonge republiek
dc rust verstoorden.
Belgen binnen blijven
De eerste plaats waarnaar de mui
terij oversloeg, was Thysstad, op
ongeveer 130 km ten zuidwesten
van Leopoldstad. Hier maakten de
opstandelingen zich zonder enige
tegenstand meester van de grote
militaire basis, sloten hun Belgi
sche officieren en gezinnen op en
dwongen de Belgische burgers
van de plaats binnenshuis te blij
ven. Een colonne begaf zich op
weg naar Leopoldstad en woens
dagavond' bevonden zich nabij
Madimba 110 km ten zuiden
van Leopoldstad twee groepen
van het leger tegenover elkaar:
de muiters uit Thysstad en een
gepantserde eenheid, die trouw is
gebleven aan zijn officieren.
Minister-president Loemoemba, die
de eerste zes dagen van het bewind
heftige anti-Belgisehe redevoeringen
heeft afgewisseld met verklaringen
over de Belgisch-Kongolese samen
werking in de toekomst, weet vrijwel
onmiddellijk de opstand aan de Bel
gische officieren van de strijdkrach
ten. Tegemoetkomend aan de eisen
van de muiters om Belgen door Kon
golezen te vervangen, kondigde hij
aan het aanzien van Kongo „in enke
le maanden en zelfs in enkele weken"
weken" te zullen veranderen.
Betogende politie
De toezeggingen, die hij aan het mui
tende leger deed, moest hij haastig
ook van toepassing verklaren op het
Kongolese politie-apparaat. De poli
tiemannen demonstreerden in hun ka
zernes in Leopoldstad voor hogere
salarissen en volgens nog niet boves.
tigde berichten namen zij hier vijf
Belgische commandanten gevangen.
MINISTER OVER ZEEUWSE ZAKEN
De plaatsvervangende leider
van de Britse Labour partij,
Aneurin Bevan, is gisteren over
leden. Hij werd 62 jaar oud.
Gedurende een kwarteeuw was Be
van de stokebrand op het Britse po
litieke toneel. Hij stierf in zijn wo
ning in Clicsham, niet ver van Lon
den. Bevan, die jarenlang ziek was,
onderging in december een ernstige
maag-operatie. Herstel zoekend op
zijn boerderij in Chesham, kreeg hij
een bloedklonter in. een van zijn be
nen en zaterdag stortte hij in.
De Labour partij gaf het volgende
communiqué uit: „Mr. Bevan over
leed vredig om tien minuten over
vier".
(Voor levensbeschrijving
zie pagina 8)
(Van een onzer redacteuren)
MINISTER KORTHALS wil de
..tweede kering" van de Bijdra
genwet niet doorgraven, zoals
men hem heeft verweten. Giste
ren heeft hij in de Eerste Ka
mer zijn standpunt inzake de fi
nanciële verhouding Rijk-water
schappen nader uiteengezet, zo
als gemeld was ^r nogal wat op
positie in de Kamer tegen het
voornemen van de minister om
niet meer met een wetsontwerp
Algemene Bijdragenregeling ri
vier en zeewaterkering te ko
men, doch alleen met een Bij
dragenwet Deltawerken. De be
windsman heeft nu zijn plannen
in dit opzicht nader toegelicht.
Een Algemene Bijdragenwet
(„tweede kering"), gekoppeld
aan een Bijdragenwet Deltawer
ken, is alleen dan nodig wan
neer in deze laatste wet slechts
sprake is van één subsidie, uit
gedrukt in een vast percentage,
van één verhouding dus voor al
le gevallen, aldus de minister.
In dat geval zou het ene water
schap redelijk uit de bus komen,
terwijl een ander daarentegen
voc^r ondragelijke lasten zou ko
men te zitten. En inderdaad, in
die situatie dienden die lasten te
worden opgevangen door een al
gemene bijdragenwet.
„Maar men kan ook een andere
methode kiezen", zei de minis
ter, „men kan immers het stel
sel van de algemene wet incor
poreren in de Bijdragenwet Del
tawerken". Uit zijn betoog
bleek, dat hij daarvoor heeft ge
kozen.
Waarom de minister niets voor een
Algemene Bijdragenwet voelt Hij
vreest, dat daarmee een subsidie
regeling zou worden gecreëerd, die
van het watcrschapsbestel niet veel
meer zou overlaten. Voorbeelden uit
het buitenland wijzen daarop, zo ver-
I klaarde hij. Het waterschapsbestuur
j wordt in een dergelijk systeem ver-
j laagd tot een soort incassobureau.
„Daarom poog ik te zoeken naar
een andere regeling", zo verklaar
de (1e bewindsman met stemver
heffing, „een regeling in liet ka
der van de Bijdragenwet Delta
werken, .zonder dat dc „tweede
kering" zal zijn verdwenen.
De minister ging- vervolgens nader
in op de moeilijkheden rond de op
heffing van de wet van 1870. Hij
vond dit een „ingewikkelde zaak",
maar meende niettemin dat het mo
gelijk moet zijn een bevredigende re
geling te treffen.
„Die verwachting- hoop ik binnen
kort waar te maken", zei hij, „zowel
voor de zeeweringen langs de Oos-
lerschelde als die langs de Wester-
sehelde. Hierdoor zal Zeeland in het
minst niet worden geschaad". Overi
gens achtte liij het beter niet bespre
king in de Kamer van deze zaak
te wachten totdal het ontwerp Bij
dragenwet Deltawerken was inge
diend. Met Geel. Staten van Zeeland
zou hij bïnuenkort overleg plegen
over de kwestie van de calainiteuze
polders.
De bewindsman bracht nog ter spra
ke het (nog niet voor publikatie vrij
gegeven en nog niet volledig afge
ronde) rapport van de Commissie Fi
nancieel Bestel Waterschapswezen.
Onlangs was bij zijn departement
het laatste advies ontvangen. De mi
nister zal nu het rapport overleg
gen bij de indiening van de Bijdra
genwet Deltawerken. In deze wet
zullen óók de aanpassingswerken
worden geregeld. Over de beroemde
verhouding 60-40 verklaarde hij:
„Over een percentage wil ik liever
nu niet spreken". Deze kwestie wil
de hij eveneens liever aanhouden tot
de indiening van. de bewuste wet.
Tot dusver had de bewindsman
er echter nog met geen woord
over gerept wanneer dat "langver
wachte ontwerp nu eindelijk eens
zóu komen, hetgeen voor het
Zeeuwse Kamerlid Schorcr aan
leiding was voor een vinnige in
terruptie: „Wanneer komt U dan
met dat ontwerp?"
De minister: „Het is thans zover
voorbereid, dat besprekingen, met
andere departementen er over
kunnen beginnen. Op dit ogenblik
mag ik mij wel vrijgesteld van
nadere mededelingen achten, om
dat deze zaak nog deel uitmaakt
van intern beraad".
Wel ging de heer Korthals in op de
situatie, ontstaan rond de aanpas
singswerken van Noord-Beveland en
de Breede Watering van Zuid-Beve
land. Hij betoogde, dat de voor deze
kwestie "thans ontworpen financie
ringsregeling zodanig is, dat de kos
ten voor de waterschappen nooit ho-
ger zullen worden dan het gedeelte
dat uiteindelijk te hunnen laste zal
komen in het kader van de nieuwe
Bijdragenwet Deltawerken. „Voor
(Zie slot pag. 2 kol. 1
Het Totodebat in de Tweede Kenner.
Foto boven: de heer Vrolijk aan
het woord.
Foto onclerdc heren L. Brunt en .4.
Schroderresp. secretaris en voorzit
ter van dc K.N.V.B.volgen de de
batten viet grote belangstelling.
Het wegvallen van de ordetroepen
liet zich onmiddellijk gevoelen in
Leopoldstad, waar in de loop van de
c|ag enkele Europeanen werden lastig
gevallen en waar het in de Afrikaan
se Rijken tot een handgemeen tussen
Kongolezen kwam,' zonder dat mili
tairen of politie ingrepen om de rust
te herstellen.
Volgens latere berichten uit Leopold
stad zijn do Kongolese minister-pre
sident Locnioemba en president Ka-
savoeboe niet een militair escorte
naar Thysstad vertrokken om met do
muitende troepen te onderhandelen.
Inmiddels is woensdag in Leopold
stad bekendgemaakt, dat in de radio-
uitzendingen van radio-Kongo het
Nederlands dat tot dusverre naast
het Frans een officiële taal was
geheel zal vervallen.
Volgens de rapporten van
gisteravond 7
uur:
Den Helder, geheel bewolkt
)8 gr.
Ypenburg, half bewolkt
19 gr.
Vlissingen, zwaar bewolkt
18 gr.
Eelde, zwaar bewolkt
19 gr.
Aberdeen, mist
12 gr.
De Bilt, half bewolkt
19 gr.
Twente, zwaar bewolkt
18 gr.
Eindhoven, zwaar bewolkt
19 gr.
Zuid-Limburg, zwaar bewolkt
19 gr.
Helsinki, zwaar bewolkt
20 gr.
Stockholm, licht bewolkt
21 gr.
Oslo. regenbui
22 gr.
Kopenhagen, zwaar bewolkt
16 gr.
Londen, zwaar bewolkt
19 gr.
Amsterdam, licht bewolkt
19 gr.
Brussel, zwaar bewolkt
20 gr.
Luxemburg, regen
17 gr.
Parijs, regenbui
19 gr.
Bordeaux, zwaar bewolkt
23 gr.
Grenoble, zwaar bewolkt
31 gr.
Nice, half bewolkt
25 gr.
Berlijn, half bewolkt
Frankfort, geheel bewolkt
21 gr.
München, geheel bewolkt
22 gr.
Zürich, regenbui
22 gr.
Genève, regenbui
24 gr.
Wenen, zwaar bewolkt
25 gr.
Innsbruck, zwaar bewolkt
28 gr.
Belgrado, onbewolkt
27 gr.
Rome, onbewolkt
28 gr.
Ajacció, onbewolkt
27 gr.
Madrid, half bewolkt
34 gr.
Mallorca, onbewolkt
32 gr.
ZUIDWESTELIJKE WIND.
Verwachting, medegedeeld door liet
K.N.M.I., geldig tot vanavond:
Veranderlijke bewolking en plaatse
lijk enkele buien. Matige tot krach
tige, aan de kust tijdelijk harde lot
stormachtige wind in hoofdzaak tus
sen zuidwest en west. Weinig ver
andering in temperatuur.
STRAND VERWACHTING.
(Van onze weerkundige medewerker)
Een randstoring van een Noordzee-
depressïe brengt vandaag matig tot
slecht strandweer, enkele buien en
tijdelijk een stormachtige westen
wind. Temperatuur 17 graden, zee
water 17 graden.
Vooruitzichten: laatste dagen van
de week te koel en wisselvallig
strandweer.