SAMSON SHAG
mm
Nfcmeijcr
xacnt:
Naam van Vlissinger voorgoed
verbonden aan eiland Jan Mayen
1m.. pittig.
spaar de
nieuwe sportplaatjes
WINST P.Z.E.M. BEDROEG IN
AFGELOPEN JAAR ACHT TON
STOPPELDIJK KRIJGT NOG DIT
JAAR EEN TEXTIELFABRIEK
Waar zijn onze schepen?
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
VRIJDAG 10 JUNI 1960
A (ti er ten tie)
NOORS POOL-1NSTITUUT EERT JAN BRANDER
Na uitgave van
historisch werk
Li september 1936 werd de we
reld opgeschrikt door het be
richt,. dal de „Pourqtioï
pas?", het poolschip van de
Franse geleerde en ontdek
kingsreiziger, dr. J. B. Char
cot bij het binnenlopen van de
haven van Reikjavik was ver
gaan. Slechts één lid van de
bemanning, een matroos,
werd gered. Alle andere op
varenden kwamen jammer
lijk 0111.
Deze onheilstijding zal weinigen
zo hebben getroffen als de
thans tachtigjarige Jan Bran
der, die toen leraar was aan
de r.h.b.s. te Vlissingeu.
Tussen de heer Brander en de Fran
se ontdekkingsreiziger bestond een
grote vriendschap, waarvan de ba
sis was hun gemeenschappelijke
en diepe belangstelling voor Jan
Mayen, het eenzame eiland tussen
IJsland, Groenland en Spitsbergen,
waar een punt tussen kaap Traill
en kaap wien naar Jan Brander
is vernoemd.
Invitatie
Charcot had zijn vriend Brander kort
voor hij zijn laatste tocht begon,
uitgenodigd de reis mee te maken,
omdat de „Pourquoi pas?" Jan
Mayen zou aandoen. De heer Bran
der wilde graag mee, maar de di
recteur van de h.b.s. te Vlissingen
kon hem niet missen en gaf hem
geen vakantie. Die weigering werd
zijn redding!
Later schreef Jan Brander zijn boek
„Jan Mayen in verleden en heden".
Hij richtte daarmee een monument
op voor zijn vriend Charcot. Thans
heeft het Noorse Poolinstituut Jan
Brander geëerd, door op twee on
langs uitgegeven topografische
kaarten de naam „Branderpynten"
te vermelden.
De Vlissingse oud-leraar heeft
„Branderpynten" nog nimmer zelf
aanschouwd. Hij heeft nog nooit
een voet gezet op het eiland, dat
hem toch bijna even bekend is als
het heel wat herbergzamere Wal
cheren, waarop hij nu reeds sinds
1910 woont.
Belangstelling
De heer Brander komt uit Westfries
land. Hij werd geboren in Boven-
karspel onder de rook van Enk
huizen en dat verraadt zijn belang
stelling voor Jan Mayen. Dit een
zame eiland, waar nu alleen de be
manning van een weerstation ver
blijft, was de plaats waar in 1633
een aantal moedige Westfriezen
overwinterde. Hun leider was
commandeur Oudgert Jacobsz. van
Grootebroek in westfriesland. De
heer Brander, die na een onderwij
zersloopbaan in Amsterdam, leraar
aardrijkskunde werd aan de h.b.s.
te Vlissingen deed, toen hij nog
jong was al niets liever dan in oude
geschiedenisboeken neuzen. Zo
stuitte bij op het relaas van de
overwintering op Jan Mayen en di
rect was het idee voor een boek
geboren: „Het eiland Jan Mayen en
de overwintering aldaar van 1633
1634". Het verscheen als uitgave
van het Historisch Genootschap
„Oud-Westfriesland", precies drie
honderd jaar na de dramatische
overwintering.
Vriendschap
Bij het verzamelen van gegevens
■*oor dit werk, dat de auteur zelf
„bescheiden" noemt, kwam hij i£«
contact met dr. Charcot, die het
eiland al enkele malen had bezocht
en die een groot kenner van Jan
Mayen werd genoemd. Het contact
tussen Jan Brander en de Franse
geleerde veranderde in een hechte
vriendschap, waarvan thans nog
de vele brieven en foto's getuigen,
die de heer Brander bewaart tus
sen de indrukwekkende stapels
boeken, documenten en brieven, die
betrekking hebben op het eiland.
Opdracht
Toen dan ook jaren later, in 1955, het
uitgebreide werk „Jan Mayen in
heden en verleden" van zijn hand
verscheen, droeg hij dit boek op
aan dr. Charcot. Madame Charcot
stond een portret van haar man
voor reproduktie af en de heer
Brander wijdde ettelijke bladzijden
aan het werk van de Franse zee
vaarder en geleerde.
Naast een paar hundlederen mocas
sins van „Tristan da Cunha"
ook over dit eiland schreef de heer
Brander, zowel in het Engels als in
het Nederlands bezit hij nu ook
twee schilderstukjes van madame
Charcot, die enkele markante pun
ten van het rotsachtige eiland
weergeven.
Droomeiland
Nog spijt het de heer Brander, dat
hij Jan Mayen nooit heeft kunnen
bezoeken. Het eiland is voor hem
een droomeiland, evenals Tristan
da Cunha. Een fantasiebeeld is
het echter niet, want de beschrij
vingen, die hij er in z'n boeken van
geeft berusten op geschiedkundige
gegevens, die hij met een onmete
lijk geduld bijeen heeft gegaard.
Hij deed dat allemaal uit liefheb
berij, want geld hebben zijn stu
dies hem nooit opgebracht. Inte
gendeel er moest zelfs veel geld bij.
Daarom is het goed, dat liet Norsk
Polar Institutt met deze officiële
naamgeving zijn waardering heeft
getoond voor de arbeid van Jan
Brander, waarvan de waarde ook
door het Koninklijk Nederlandsch
Aardrijkskundig Genootschap
wordt erkend.
Botsing tussen autobus en
personenauto te Kapelle
Op de Wemeldingseweg onder Kapel
le ter hoogte van het Jan Dqmmisse-
wegje heeft zich woensdagmiddag
omstreeks één uur een botsing voor
gedaan tussen een autobus van de
A.M.Z. en een personenauto, bestuurd
door M. L. uit Kapelle. De aanrijding
ontstond toen L. wilde keren en daar
bij geen erg had in de hèm achterop
komende bus, die bestuurd werd door
de heer J. op 't H. uit Wemeldinge.
Er deden zich geen persoonlijke on
gelukken voor. De personenauto werd
zwaar beschadigd, de autobus kreeg
aan de voorzijde lichte schade. De
politie stelde een onderzoek in naai
de oorzaak.
BLIJKENS JAARVERSLAG 1959
Zorgen over elektra-aansluitingen (1200)
buiten de herverkavelingsgebieden
In het afgelopen jaar heeft de P.ZJE.M. voor het eigen verzorgingsgebied
in totaal rond 175.000.000 kWh opgewekt en ingekocht, tegen 169.000.000
in 1958. De totale netto-opbrengst verminderde met rond 575.000 of met
3,3%, terwijl de lasten, hoofdzakelijk tengevolge van daling van de brand-
stoffenkosten, daalden met 427.000 of met rond 2,4 Het gevolg hier
van is geweest, dat de winst, groot 799.555,68, slechts weinig afwijkt
van de in 1958 behaalde winst. Aldus blijkt uit het jaarverslag van de
P.Z.E.M. over het afgelopen jaar. De raad van bestuur stelt voor om van
deze winst 500.000 te storten in een reserve voor afschrijving in verband
met de voorgenomen verhoging van de afschrijving op de Centrale Zee
land, 200.000 ten goede te doen komen aan het fonds voor onrendabele
gebieden, en 99.555,68 over te brengen naar de dienst 1960.
De meters zijn in januari j.l. name
lijk te laat opgenomen door de
vrije dagen in het begin van het
jaar, zodat een deel van liet de
biet van 1960 aan de dienst 1959
ten goede is gekomen.
In zijn jaarverslag wijst de directeur
op de bijzondere investeringsproble
men in verband met de kosten, ver
bonden aan de aansluiting van vele
nieuwe industrieterreinen wegens de
aanvankelijk onzekere rentabiliteit.
In hoeverre de overheid bereid zal
zijn de „elektrische ontsluiting" van
deze terreinen als onderdeel van de
infrastructuurverbetering door subsi
diëring mee te helpen bevorderen,
dient afgewacht te worden, aldus het
directieverslag.
De totale prod ok tie en inkoop be
droegen 178.716.686 kWh (vorig jaar
172.862.804).
Hiervan kwam 174.595.686 kWh (vo
rig jaar 168.539.804) beschikbaar
voor het eigen verzorgingsgebied. De
maximale belasting van het verzor
gingsgebied bedroeg 48.600 kW tegen
45.450 kW in 1958; de bedrijfstijd
liep terug van 3708 uur tot 3592 uur.
Deze teruggang is te verklaren uit
de levering op het moment van de
hoogste belasting aan een grote in
dustriële afnemer in Zeeuwsch-Vlaan
deren, die zeer onregelmatig energie
betrekt.
(Advertentie)
sinaasappel
citroen
vruchtenlimonade
Carillonconcert in Veere
De heer Th. C. Ferwerda, de stads-
beiaardier van Middelburg, zal zater
dagavond van acht tot negen uur op
het carillon van Veeres stadhuistoren
een concert verzorgen. Het program
ma begint met een Prelude van
Bach eu omvat verder werken van
Scarlatti, Handel, Beethoven, Haydn,
Mozart en Von Weber. Ook zijn er
verschillende volksliedjes in het pro
gramma opgenomen, dat besloten
wordt met een Postludium van Fle
ming.
De tachtigjarige Jan Branderoud
leraar van de rijks h.b.s. te Vlissin
gen is door het Norsk Polar Institutt,
het Noorse Pool Instituut geëerd om
zijn waardevolle historische beschrij
ving van het eiland Jan Mayen, dat
tussen IJsland, Groenland en Spits
bergen ligt. Op twee onlangs door dit
Noorse instituut uitgegeven kaarten
van het eenzame eiland geeft de
naam Branderpynteneen punt aan
tussen Kaap Traill en Kaap Wien
aan de oostkust van het eiland. De
heer Brander is een Westfries van
geboorte en hij begon zijn geschied
kundig speurwerk jaren geledentoen
zijn belangstelling was gewekt bij het
lezen over een dramatische overwin
tering van West friese zeelieden op
het eiland. Foto P.Z.C.)
10.000:
(IN WAARDEBONNEN)
DIT MOET U DOEN: Kruis per Rolot 6 letters a*n Uw
Rolot (geplakt op «en brisfkaart) moet uiterlijk a.s. dinsdag,
18,00 uur in het bezit zijn van: ROLOT, Amscerdim U mag
Rolots op een briefkaarc plakken, mies u voor iedere Rolot
ctra frankeert (twee Rolots dus f I.-) Wilt u meer
Rolots inzenden, dan mag u de Rolot overtekenen op
een briefkaart. Ook zijn KANT-EN-KLAAR ROLOTS verkrijg
baar bij de ROLOT-AGENTEN.
Wekelijks trekt notaris Mr. F. A. de Gelder te Amsterdam,
de zes winnende letters. De eerste week ontvangt de inzen
der met de 6 goede lettert f 10.000.- in waardebonnen. Meer goe
de inzenders verdelen de pot. Bij geen winnaar blijft de poe staan.
Gosdgek. door de Min. v.Just. onder Nr. L.0.57011361183 d.d. 11/5160.
Opbrengst t.b.v. De Ned. Ver. voor Maatsch. V/erk Humanltas, A'dom.
Uitslag en nieuwe ROLOT a.s. vrijdag In dit blad. Te laat bin
nengekomen ROLOTS blijven geldig voorde volgende trekking..
KRUIS NU UW ROLOT AAN
SPUL
rikt
Plak hem op met VELPON wffk
50 CENT
FABRICAGE VAN BOVENKLEDING
Werk voor zestig mannen
en honderdvijftig meisjes
In Stoppeldijk (Vogelwaarde) zal
nog dit jaar een textielfabriek verrij
zen van de Verenigde Nederlandse
Textielbedrijven N.V. J. W. Meye-
rink en Co. te Winterswijk. Het ligt
in de bedoeling om in deze volledig
zelfstandige fabriek, waarin de tex-
tielstoffen veredeld en gesneden wor
den, te beginnen met de fabricage
van alle soorten bovenkleding. In het
beginstadium zal de nieuwe textiel
fabriek werk verschaffen aan onge
veer 60 mannelijke werknemers. Een
aantal van hen zal in een der Meye-
rink-fabrieken te Winterswijk een
weversopleiding krijgen.
Aangezien alle faciliteiten, benodigd
voor bouw en vestiging van de fa
briek binnen zijn, bestaat er 'n goede
kans, dat reeds volgende maand de
gebouwen kunnen worden aanbe
steed. Men hoopt de fabriek nog voor
het eind van het jaar in gebruik te
kunnen nemen.
Verder zal het bestaande confectie-
U.V.V.-dames vergaderden
te Zierikzee
In Zierikzee hebben de Zeeuwse da
mes van de Unie van Vrouwelijke
Vrijwilligers donderdag haar provin
ciale vergadering gehouden, een bij
eenkomst die naast de afwerking
van de huishoudelijke zaken de da
mes ruimte Het om Zierikzee met
zijn vele fraaie monumenten en his
torische gebouwen te bezichtigen.
Dit gebeurde in de middaguren onder
de deskundige leiding van de lieer
P. van Beveren, de stadsarchivaris
van Zierikzee. Hierop aansluitend
werd een bezoek gebracht aan het
museum waar de dames door de ge
meente Zierikzee thee werd aange
boden en waar zij hartelijk werden
toegesproken door de burgemeester
van Zierikzee, mr. F. Th. Dijkmees-
ter. In de morgenuren kwamen de
dames bijeen in een der zalen van
het restaurant „Mondragon" voor de
afwikkeling van Huishoudelijke za
ken. Mevrouw J. Q. Lueht-van He
ioma sprak als presidente van de
ontvangende afdeling Zierikzee een
wel kom stwoordVertegenwoordig
sters van de verschillende afdelingen
Middelburg, Vlissingen, Goes en Zie
rikzee en het correspondentschap
Duiveland hielden een vijf minuten-
praatje waarin de verschillende acti
viteiten van de afdelingen werden
toegelicht. Deze spitsten zich toe op
het bejaardenwerk en het bezoeken
van zieken en het verrichten van „op
pasdiensten". De lunch gebruikten
de dames in de bejaardensociëteit in
het Vischslot; leerlingen van de Zie-
rikzeese landbouwhuishoudschool
hadden voor een voortreffelijk soepje
gezorgd. Het geheel stond onder lei
ding van de gewestelijk presidente
mevrouw J. A. Israël-Maas uit Goes.
atelier van de N.V. Meyerink te
Stoppeldijk, dat in oktober 1959
werd geopend en waarin 60 meis
jes uit de gemeente Vogelwaarde
werk hebben gevonden, worden
omgebouwd tot fabrieksmagazijn.
In de plaats daarvan zal een ge
heel nieuw confectieatelier worden
gebouwd, dat plaats zal bieden aan
150 werkneemsters.
In dit atelier werden tot nu toe da
mes- en herenkledingstukken ver
vaardigd uit stoffen, die uit andere
onderdelen van het Meyerink-bedrijf
werden aangevoerd. De totaalbouw
zal een oppervlakte van ruim 2000
vierkante meter bouwgrond in beslag
nemen. De gemeente Vogelwaarde
heeft zich garant gesteld voor een
groot gedeelte van de bouwkosten.
Bij de bemiddeling voor de bouwkos
ten en bij de algehele voorbereiding
verleenden de Provinciale Griffie cn
het E.T.I. voor Zeeland medewer
king.
Verkoop steeg
Het binnenlands verbruik van elek
trische energie, via het openbare net,
nam in 1959 met 7,2 (vorig jaar
4,5%) toe. De verkoop in het eigen
verzorgingsgebied steeg in 1959 van
137.146.863 kWh tot 142.963.886 kWh,
dus met 4,2 Vorig jaar daalde de
verkoop met 1 De industriële af
nemer in Z.-Vlaanderen buiten be
schouwing gelaten nam de rest van
het P.Z.EJVI.-debiet met 6,2 toe
(vorig jaar met 5,6 Dit accres
was als volgt samengesteld: 4,6
voor overige industrie, gemalen enz.;
7 (vorig jaar 10,8%) voor open
bare verlichting; 6,3 voor huishou
delijk verbruik en 6,2 vorig jaar
3,7 voor de gemeente Middelburg.
Het hoogspanningsgrootverbruik nam
met 6.7 toe in het eerste halfjaar
en met 2.8 (door de grote droogte
en 't zachte najaar minder) in het 2e
halfjaar. Voor het laagspannings-
grootverbruik bedroegen deze percen
tages respectievelijk 14,5 en 4,5.
Verder wordt vernield, dat in de ca
tegorie grootverbruik de verkoop aan
aannemers van bouwwerken (het
grootste deel op rekening van de Del
tawerken) toenam met 81,3 en de
levering aan de Nederlandse Spoor
wegen voor tractiedoeleinden met
8,5%.
De aansluiting van onrendabele ge
bieden in het herverkavelingsgebied
vond gestadig voortgang. Voor
Schouwen-Duiveland en Tholen zijn
de werkzaamheden praktisch beëin
digd; in de Zak van Zuid-Beveland
komen ze in 1960 ïereed. Op Wal
cheren werd met de herverkavelings
aansluitingen een begin gemaakt;
aan het eind van 1959 waren reeds
65 percelen aangesloten.
Meer zorgen geven de circa 1200 niet
In herverkavelingsgebieden gelegen
percelen. Zag liet er aanvankelijk
naar uit, dat met steun van de cen
trale overheid een regelivg zou kun
nen worden getroffen, waarmee het
probleem grotendeels tot oplossing
zou worden gebracht; de verdere ont
wikkeling bracht teleurstelling. Nu
het vaststaat, dat geen rijkssteun
verleend wordt, zal het bedrijf zelf
met andere Zeeuwse belangengroe
peringen moeten trachten tot een
bevredigende regeling te komen.
Nieuwe N.V. zal drie
regeringsschepen
exploiteren
(Van onze Haagse redactie)
Op zeer korte termijn mag de op
richting worden verwacht van een
N.V., die de exploitatie van de drie
regeringsschepen, de Grote Beer, de
Zuiderkruis en de Waterman, ter
hand zal gaan nemen.
In de N.V., die de naam Frans Ocean
krijgt, zullen de regering en de Ko
ninklijke Rotterdamse Lloyd, de Hol
land Amerika Lijn en de Stoom
vaartmaatschappij Nederland parti
ciperen. De schepen zullen zowel op
do oostelijke als op de westelijke
route worden ingezet en voorname
lijk dienst doen voor het vervoer van
emigranten.
AAGETEOIJK B
ORANJEFONTEIN
AGAMEMNON 8 v
5 WILLEM I
werpen n. i
WILLEM
ARKELDIJK I
DAHOMEYKUST 0 v. PtO Noif«
te Mated i.
OE CERENS 8 V. Atiab n.
TEIRESIAS 8
TRITON 8 w.
Mobile verv.
WAIBALONQ
Bangkok.
Hongkon
SLIEDRECHT 8 v. Portsocony
WOENSDRECHT 8 v, Peul.
Borough n. to Cru».
IJSSEL 8 V. Plo Cabcllo n.
ZUIDERKRUIS 9 v. Aden n.
KORENDIJK I
Amsterdam.
LEEUWARDEN 8
LEMSTERKERK 8 v. Damman n.
LIBERTY SELL B Amueybay
LISSEKERK 9 te Hamburg.
NAESS TIGER B te New York.
NESTOR 8 v. Pto Cabello n.
Port of Spain.
NIEUW AMSTERDAM 8 V.
OOSTKERK 8 v
ABBEDIJK 8 1
ACHILLES 9 t
AMSTCLLAND
Bromer|.
ANGOLAKUST 9
ARNEDIJK 8 v,
C. DELFZIJL 8 v
OINTELDIJK 8 to
DIOGENES 9 v.
Amsterdam.
FRAVIIO 8 w. Ar
Antwerpen.
FRIESLAN-PEEL
n. lyne, 8
Rotterdam.
HECTOR 8 v. Rotterdam
Hamburg,
HELENA 0 Am<Urrf0
LLET,A v. H-dam
Glasgow.
KRYPTOS 9 t. RotterH.
CEKHAVEN 9 to Jotum
MEMNO N 9 to Rou
OOSTKERK „.J;
rtlandblll r.
I (O P. 9
CITIES SERVICE VALLEY FORGE
KENIA (t) 9 v. Froderlcla n,
ngkok.
v. Stockholm n.
VAN WAERWIJCK B V.
n. Kaapttad.
WILLEM RUYS v. Col
a. Singapore.
