TATASHICA
Parlementaire „waakhond" bracht
verslag uit over Westduits leger
@ImLË|<v
WERK BIJBELGENOOTSCHAP
WERD GEÏNTENSIVEERD
Afbraakplannen voor Berlages
beurs van de baan?
SCHIEDAMSE VOLKSTELLER
GING BUITEN ZIJN BOEKJE
SPORT EN WEDSTRIJDEN
VRIJDAG 3 JUNI 1960
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
11
Rond 3350 bezwaéirschriften behandeld
Democratische geest nog niet
voldoende doorgedrongen
(Van onze correspondent in Bonn)
De „Wehrbeauftragter" van de Westduitse Bondsdag, do generaal b.d.
Helmuth von Grolman, de parlementaire „waakhond" over de Westduitse
strijdkrachten die ertegen moet waken, dat de „Bundeswehr" zich evenals
vroeger de „Wehrmacht" weer zou ontwikkelen tot een „staat in de staat"
heeft het verslag van zijn eerste-jaar-in-functie aan de bondsrepubli-
koiuse Tweede Kamer voorgelegd. Hij is met zijn kritiek die overigens
zeer positief was aan de thans ruim 5 jaren durende wederopbouw van
de Westduitse strijdkrachten als onderdeel van de Noordatlantisehe ver
dedigingsorganisatie niet spaarzaam geweest. Het gevolg is natuurlijk ge
weest, dat hij nu zélf het mikpunt is geworden van kritiek, die deels uit
liet Westduitse ministerie van defensie, deels uit het officierscorps der
strijdkrachten en deels uit de regeringspartijen komt. De samenwerking
tussen minister dr. Franz Joseph Strauss die toch al geen gemakkelijk
heer is en de oud-generaal Von Grolman is, zo verluidt in Bonn tenmin
ste, niet al te best.
Het Westduitse parlement heeft des
tijds gezocht naar een middel om'toe
zicht uit te oefenen op de wederop
bouw van de Westduitse strijdkrach
ten en de naleving van de democrati
sche beginselen. De „nieuwe geest"
moest verzekerd blijven. De „Kom-
miszgeist" en het „Kadargehorsam"
zouden niet meer mogen terugkeren.
Het parlement volgde het Zweedse
voorbeeld en benoemde een „parle
mentaire gecommitteerde voor de
strijdkrachten", waarvoor men in
Westduitsland de titel „Wehrbeauf-
tragter des Bundestages" vond. Na
lang zoeken vond men in de generaal
b.d. Helmuth von Grolman secre
taris-generaal van het Nedersaksi-
sche ministerie voor vluchtelingenza
ken de geschikte man met de no
dige militaire kennis, zónder de ver
guisde nazi-smetten en mét de ver
eiste administratieve ervaring om te
weten hoe men met bureaucratische
instanties moet omspringen. Wat de
„Wehrbeauftragter" nu precies zou
moeten doen, wist eigenlijk niemand,
want er was geen precedent: de vroe
gere „Wehrmacht" was nog nooit
door iemand gecontroleerd. De alge
mene richtlijnen voor zijn taak ston
den in de wet op de benoeming van
een „Wehrbeauftragter". Wat de
nieuwe functionaris daarvan zou ma
ken, zou zijn eigen werk zijn. Een
deel van de kritiek op oud-generaal
Von Grolman is ongetwijfeld daaraan
toe te schrijven, dat enkelen mis
schien menen, dat hij de grenzen de
zer richtlijnen heeft overschreden en
buiten zijn parlementaire boekje is
gegaan.
Bij Java-China Pake!
minder gunstige resultaten
Onder invloed van het ongunstige ge
tij voor de scheepvaart zijn de resul
taten van Koninklijke Java-China-
Paketvaart Lijnen N.V. in Amster
dam in 1959, blijkens het verslag,
minder gnnstig geweest dan in 1958.
Toch is de directie, de ongunstige
omstandigheden in aanmerking ne
mende, niet ontevreden.
Het niveau van de vrachten ligt welis
waar niet op het peil, waarop zij het
gaarne zou zien, doch alle schepen
kon vol emplooi in de lijndiensten
worden gegeven. De teruggaande ten
dentie in de uitkomsten, die zich in
1958 demonstreerde, zette zich in het
eerste halfjaar van 1959 voort, doch
in het tweede halfjaar trad een lichte
verbetering in.
Het exploitatiesaldo daalde van 20,2
tot 18,5 min., terwijl de interest
rekening een vermindering van 3,5
tot 1,7 min. te zien geeft. Op ver
koop van schepen werd een winst
geboekt van 2,5 min. (nihil). Aan
de heroriënteringsreserve wordt dit
maal 450.000,— 800.000,—) ont
trokken, die daarna pro resto 3,75
min. groot is.
Ook in komende jaren zal voor aan
loopkosten van nieuwe lijndiensten
en voor reorganisatiekosten van be
staande lijnen uit deze reserve moe
ten worden geput. Op schepen wordt
12.0 10,4) min. afgeschreven en
voor vlootvernieuwing 8,11)
min. gereserveerd). De resterende
nieuwbouwverplichtingen zullen uit
eigen middelen kunnen worden gefi
nancierd. Als verdeelbare winst res
teert 2.821.016 2.867.259), waar
uit zoals gemeld een onveran
derd dividend van acht procent wordt
voorgesteld.
Wat de vooruitzichten betreft is de
directie enerzijds optimistisch om
trent een verdere groei van het goe
derenverkeer tussen de landen in het
vaargebied van de maatschappij,
doch anderzijds houdt zij rekening
met toenemende concurrentie.
Gemeentesecretaris werd
veroordeeld
De gemeentesecretaris van Heesch,
de heer P. G. is door de rechtbank in
's-IIertogenbosch in overeenstem
ming met de eis van de officier van
justitie veroordeeld tot, f 1000 boete
subsidiair 100 dagen hechtenis.
Hij stond op 24 mei terecht wegens
liet feit, dat hij tegen vergoedingen
contracten had opgemaakt voor
pachters van gemeentegronden.
Tijd nodig om te wennen
Op 1 juni 1959 heeft generaal b.d.
Von Grolman zijn functie aanvaard.
Hij is in zeer korte tijd een bekende
figuur geworden in de etablissemen
ten der Westduitse strijdkrachten.
Toen hij achter zijn bureau in de Ko-
blenzerstrasze ging zitten, lagen er
al 700 bezwaarschriften van „staats
burgers in uniform" op hem te
wacnten. Tezamen met de 19 mede
werkers, die hij inmiddels om zich
heen heeft verzameld, heeft generaal
Von Grolman in het afgelopen jaar
rond 3.350 bezwaarschriften behan
deld, onderzocht en beantwoord en
daarbij vele misstanden en onregel
matigheden gecorrigeerd. Rond vijf
tig pagina's telt het verslag, dat ge
neraal Von Grolman inmiddels over
het eerste jaar van zijn activiteit aan
zijn opdrachtgever, het parlement
der Bondsrepubliek heeft voorgelegd.
In zijn overzicht komt generaal
Von Grolman tot de slotsom, dat
de inpassing van de „Bundeswehr"
met zijn drie onderdelen, land
macht, marine en luchtmacht
in de na-oorlogse democratische
Westduitse staat over het alge
meen is gelukt, dat men echter
nog niet kan zeggen, dat de z.g.
„innere Pührung", de nieuwe
geest,'al tot in alle gelédingen van
de strijdkrachten is doorgedron
gen. Van het officierenkorps der
„Bundeswehr" schrijft generaal
Von Grolman in zijn jaarverslag,
dat het de principes van de demo
cratie, van de rechtsstaat en van
de vrijheid erkent zonder noch
tans een absoluut toereikende ken
nis van het wezen der democratie
te bezitten. Generaal Von Grol
man acht dit evenwel niet al te
tragisch. Hij wijst er op, dat ook
de soldaat net als de rest van
het Duitse volk tjjd nodig heeft
om aan de democratie te wennen.
Generaal Von Grolman heeft me
rendeels onaangekondigd 15 be
zoeken gebracht aan troepenonderde
len om zich op de hoogte te stellen
van toestanden en verhoudingen,
waarover hem klachten hadden be
reikt.
Zijn kritiek geldt vooral de „al te
overhaaste" wederopbouw van de
Westduitse strijdkrachten. Natuur
lijk klinkt dit de voortvarende West
duitse minister van defensie, dr.
Strauss, onaangenaam in de oren.
Het is evenwel koren op de molen
van de sociaal-democratische oppo
sitie. Generaal Von Grolman consta
teert echter, dat met de al te over
haaste opbouw een al te frequente
overplaatsing van officieren is ge
paard gegaan, hetgeen remmend
heeft gewerkt op het aankweken van
een vertrouwensbasis tussen officie
ren en manschappen.
V ertrouwensbasis
De. generaal komt tot enige
ttoor Duitse verhoudingen
merkwaardige vaststellingen:
De Westduitse jeugd is bereid
zijn militaire dienst te vervullen,
niet echter uit een idealistische
of sentimenteel-gekleurde binding
met maatschappij, volk of vader
land, maar uit plichtsgevoel. De
militaire dienst geldt bij de jeugd
als offer.
De jonge soldaten zijn geeste
lijk waakzaam en hebben een
groot zelfbewustzijn. Hun optre
den tegenover meerderen is fris,
natuurlijk en onbevangen.
Het is onjuist, dat de soldaat
willekeur en onrechtvaardigheid
moet leren accepteren, zonder zich
daartegen te weer te stellen.
Wetgeving, militaire admini
stratie en leiding vertonen eer
„bedenkelijk perfectionisme". Ho
gere officieren moeten leren be
voegdheden af te splitsen.
Het is verheugend dat generaal Von
Grolman ook in dit opzicht zulk een
duidelijke taal heeft gesproken. Mis
schien is zij voor sommigen in het
nieuwe Duitsland wel wat al te dui
delijk geweest.
Zuster van Hitier
overleden
In Berchtesgaden is woensdag Paula
Wolf, een zuster van Hitier, op 64-
jarige leeftijd overleden. Zij leefde in
behoeftige omstandigheden.
Mevrouw Wolf, die een vage gelijke
nis vertoonde met haar broer, heeft
vaak gezegd, dat zij gedwongen was
haar achternaam te veranderen, „om
dat Adolf waarschijnlijk vond dat ik
beneden zijn stand was".
Drie jaar geleden was gemeld dat
zij bezig was haar gedenkschriften
te schrijven, teneinde „de vele leu
gens te weerleggen die na de oorlog
over de familie en in het bijzonder
over haar broer waren verteld".
Hitler had volgens haar zeggen er
voor gezorgd dat zij indertijd een
maandelijkse toelage kreeg van 400
gulden. Met Kerstmis kreeg zij bo
vendien 2500 gulden.
Geen stammenoorlog
op Ned. Nieuw-Guinea
De staatssecretaris van Nederlands
Nieuw-Guinea heeft donderdag een
telegram ontvangen van gouverneur
dr. Platteel uit Hollandia, waarin de
berichten van buitenlandse persbu
reaus, die melding maken van een
hevige stammenoorlog in afgelegen
districten van Nederlands Nieuw-
Guinea, worden tegengesproken. Het
telegram van de gouverneur zegt, dat
dergelijke voorvallen zich in de laat
ste tijd niet hebben voorgedaan.
Volgens de directie Ned. Nieuw-Gul-
nea van het departement van binnen
landse zaken te Den Haag slaan de
berichten, die thans vanuit Port Mo
resby op Australisch Nieuw-Guinea
worden verspreid, op de stammen
oorlog die in oktober van het vorig
jaar in de Baliemvallei op Neder
lands Nieuw-Guinea woedde
waarover toen reeds is bericht. Na
dien heeft zich niets meer van dien
aard voorgedaan.
JAARVERSLAG OVER 1959
I Advertentie)
sinaasappel
citroen
vructitenlimonade
Scheuren niet bijzonder
verontrustend
Tijdens de te Amsterdam gehouden,
niet openbare, officieuze raadsverga
dering waarbij voor het eerst de
persvertegenwoordigers waren toege
laten, is uit informaties van ir. A.
van Walraven, directeur van publie
ke werken van de hoofdstad, geble
ken dat de scheuren in Berlages
beurs aan het Damrak minder ver
ontrustend zijn dan de rapporten heb
ben doen vermoeden. Al kan eerst
over misschien drie maanden wan
neer het grondmechaniseh onderzoek
zal zijn afgesloten gezegd worden
wat er precies aan de fundering ge
daan moet worden, en welke kosten
dit vermoedelijk met zich mee zal
brengen, deze raadsvergadering heeft
de stellige indruk gegeven dat er van
afbraak van dit waardevolle archi
tectonische monument van Berlage
geen sprake zal zijn.
De meeste kans op verwezenlijking
lijkt het compromisplan van de stads
architect de heer P. Merkelbach te
hebben, dat beoogt de gevel aan het
Damrak zo te wijzigen dat er een
aantal winkels op straathoogte in ge
vestigd kan worden, alsmede café-
en wellicht ook showruimte, en dat
voorts beoogt de binnenplaats te ver
bouwen ten behoeve van de Kamer
van Koophandel de kantoorruimte in
het interieur te vergroten en onder
het gebouw een" parkeerkelder te ma
ken voor ongeveer 150 auto's.
Volgens de heer D. A. Delprat, voor
zitter van de Kamer van Koophandel
te Amsterdam, is dit ook voor de Ka
mer van Koophandel een zeer aan
vaardbaar plan waarmee de vestiging
van deze instelling en van het han
delsregister van het beursgebouw
stellig gecontinueerd kan worden. Ir.
N. Snijders, directeur van de dienst
voor de Haven- en Handelsinrichting,
die naar een sluitende exploitatiere
kening ook voor het beursgebouw
streeft en die met een rapport is ge
komen waarin afbraak van het be
staande gebouw en de bouw van een
nieuwe beurs op dezelfde plaats werd
aanbevolen, heeft als zijn méning
kenbaar gemaakt, dat de, volgens de
Slannen van Merkelbach verbouwde
eurs, een exploitatietekort van ten
minste drie ton zou opleveren, zon
der dat rekening werd gehouden met
kapitaallasten op basis van de ver
vangingswaarde van het gebouw.
Het verbouwingsplan Merkelbach zal
een bedrag vergen dat dichter bij de
vijf dan bij de tien miljoen ligt. In
dit bedrag is ook opgenomen een en
een kwart miljoen voor vernieuwing
van de centrale verwarming, die na
60 jaar dienst volkomen versleten is.
Verschillende factoren
remmen verspreiding
Blijkens het 145ste jaarverslag van
het Nederlaudsch Bijbelgenootschap
te Amsterdam werd het op de nieu
we arbeidsterreinen in het buitenland
aangevangen werk in 1959 geïntensi
veerd. Een aantal nieuwe kansen voor
bijbelverspreiding werd aangegrepen.
De verhoogde vraag naar bijbels,
waarvan in 1950 reeds gewag werd
gemaakt, nam in 1959 eerder toe dan
af. Als redenen daarvoor worden in
het verslag aangegeven het nog
steeds toenemende alfabetisme en de
groeiende belangstelling naar resul
taten van eigen cultuur, die doen ver
langen naar een bereikbaarheid van
het evangelie in de eigen taal.
De financiële spanning tengevolge
van de toenemende vraag werd in
het afgelopen jaar nog vergroot
door de relatieve daling van de
koopkracht in verschillende gebie
den van missionaire activiteit.
Daarnaast waren maatrgelen tot
steun van eigen economie vaak
oorzaak van beperkende maatrege
len ten opzichte van de import.
Voorts bestaat er een groot tekort
aan vakmanschap in die gebieden
in de wereld, die zich in een snelle
ontwikkeling bevinden. Een en an
der is oorzaak dat de overbrenging
van de produktie van bijbels naar
deze gebieden slechts op te kleine
schaal mogelijk is. Bovendien, zo
wordt in het verslag opgemerkt,
zijn aan een dergelijke overbren.
ging investeringen verbonden, die
de bijbelgenootschappen in het
westen voor grote moeilijkheden
plaatsen.
Wat de Antillen betreft kwam de re
visie van het Nieuwe Testament in
het Papiamento nog niet goed op
gang. óók werd in het verslagjaar
nog geen oplossing gevonden voor
een intensivering van de bijbeldistru-
butie op deze eilanden. De contacten
met het Amerikaanse bijbelgenoot
schap doen echter hopen, dat hierin
binnen niet al te lange tijd verande
ring zal komen, aldus het verslag.
De vorig jaar augustus naar Kame
(Van onze correspondent)
Eeu bewoner van de Rotterdamsedijk te Schiedam heeft een klacht Inge
diend tegen een volksteller, die in strijd met de voorschriften, bij het
ophalen van de volkstellingformulieren, ook gegevens vroeg voor de per
sonele belasting.
De volksteller die ambtenaar is bij de rijksbelastingen, speciaal belast
met de taxatie voor de personele belasting, had beide functies gecombi
neerd, omdat hij toevallig als volksteller was geplaatst in dezelfde wijk,
waar hij zijn werkzaamheden als taxateur voor de personele belasting uit
oefent.
Na de klacht is de al te ijverige ambtenaar naar een andere wijk als
volksteller overgeplaatst. De chef van de afdeling bevolking ter gemeente
secretarie van Schiedam, de heer Van Oudenhoven, die met de leiding
van de volkstelling is belast, wist niet, dat de betrokken ambtenaar voor
de personele belasting werkte.
De heer Van Oudenhoven, vond het optreden van de belastingambtenaar
niet alleen onjuist, maar ook zeer ontactisch, omdat op deze manier de
mensen kopschuw tegenover de volkstelling worden gemaakt.
Het geval heeft bij de geënqueteerden nogal opwiuding veroorzaakt, omdat
vooral ook van regeringszijde was verzekerd, dat gegevens bij de volks
telling verkregen, niet ten voordele van de belastingdienst zouden komen.
roen vertrokken ds. Y. Schaaf, die
daar de verantwoordelijkheid voor de
organisatie van het bijbelgenoot-
schapswerk op zich zou nemen, is er
in het verslagjaar in geslaagd veel
;oede en waardevolle contacten met
:erk en zending tot stand te bren
gen.
Achterstand
Op de ontwikkeling van het werk in
1959 van het Indonesische bijbelge
nootschap heeft in de eerste plaats
het invoerverbod van uitgaven in de
Indonesische taal in sterke mate een
stempel gedrukt. Want dit betekende
dat ook de bijbelzendingen aanvanke
lijk niet werden toegestaan. Eind de
cember werd echter voor de import
van bijbels voor de eerstkomende
twee jaren ontheffing van deze ver
bodsbepaling verleend. Thans moet
echter een jaar achterstand op het
gebied van de bijbelvoorziening in
idonesië worden ingehaald, hetgeen
in het verslag uitermate kostbaar
wordt genoemd. In verband hiermee
zal vanuit de kerken in Nederland
daarom circa 200.000 gulden extra
binnen moeten komen, aldus het ver-
In Nederland werden in 1959 254.759
bijbels en bijbelgedeelten verkocht.
Het -paard St.-Paddy van sir Victor
Sassoon heeft woensdag met berijder
Lester Piggott de derby van Epsom
gewonnen.
Foto bovende winnende combinatie
verlaat de renbaan na de wedstrtijd.
Op de voorgrond de trainer van St.-
Paddy, Noel Murless.
Foto onder: ruim aan de kop van het
veld passeert St.-Paddy de finish.
Hoge Autoriteit verbiedt
schrootkartel
Officieel wordt medegedeeld dat de
Hoge Autoriteit van de E.G.K.S. het
Nederlandse schrootkartel, dat na
genoeg 80 procent van de schroot-
verkopen in Nederland controleert en
zelfs 91.5 procent wat betreft de ca-
tegoriëen welke vallen onder de kar
telovereenkomst, heeft verboden.
Het bestaan van dit karwei wordt in
strijd geacht met het gemeenschaps
verdrag. Aan dit Nederlandse
schrootkartel wordt deelgenomen
door negen groothandelaren in
schroot, die zich hebben verenigd in
de Vereniging van Fabrieksleveran-
ciers van Geslagen Schroot (in op
richting) te Amsterdam. Krachtens
gesloten overeenkomsten verdelen de
ze negen groothandelaren onderling
de aan- en verkoop van schroot, stel
len de prijzen vast, verdelen de ver
kopen en verdelen de winsten vol
gens gezamenlijk overeengekomen
quota's. Aanvankelijk had dit kartel
toen het nog zeven leden telde, zelfs
een uitsluitend contract met de ko
ninklijke Nederlandsche Hoogovens
en Staalfabrieken.
Donner leidt nog in
Diverse Zeeuwen gekozen
in zuidelijke atletiekteams
In de Zuidnederlandse damesatlet.iek-
ploeg, die op 6 juni in Muhlheim aan
de Ruhr bij Duisburg tegen de teams
van Rijnland en België B uitkomt,
zijn verschillende Zeeuwse atletes
opgesteld. Op de 100 en 200 meter
lopen de dames De Meurichy (RKHA
V,Hulst) en Theune (Marathon, Vlis-
singen). Voor de 4 maal 100 meter
wordt een keus gemaakt uit Willy
Bakker-Cysouw (Marathon, Vlissin-
fen), De Meurichy en Theune en ver-
er Hinten (Kunst en Kracht, Tilburg
en Westra (PSV, Eindhoven). Bij
het vèrspringen wordt een keus ge
maakt uit Theune en Bakker-Cysouw.
Bij het hoogspringen zijn C. Schot
(Delta Sport, Zierikzee) en Bakker-
Cysouw voor Zeeland van de partij
en de discuswordt geworpen door E.
Schot (Delta Sport, Zierikzee). Bij
de 80 meter horden moet de beslis
sing nog vallen tussen de dames Bak
ker-Cysouw en Westra.
Ook in het herenteam, dat tweede
pinksterdag tegen de ploegen van Bel
gië B en Rijnland in het veld komt,
zit een Zeeuw. Hein Cujé (E.M.M.
Middelburg) verdedigt de Nederland
se kleuren op de 5000 meter.
Kruiver vervangt Wilkes
Piet Kruiver van P.S.V. zal Faas
Wilkes, die voor de uitnodiging heeft
bedankt, vervangen in de Nederland
se ploeg, die naar de West gaat en
daar wedstrijden zal spelen tegen
Mexico. Suriname en de Nederlandse
Antillen.
Zeeuwse schaaktitel
Voor het persoonlijk kampioenschap
schaken van Zeeland werd de partij
J. J. Elzerman-P. A. Bohlmeijer ge
speeld, die in een remise eindigde. De
stand luidt nu: 1. Bohlmeijer 3% uit
5. Facee Schaeffer 3 uit 4, Elzerman
2% uit 5 en v. d. Ende 0 uit 4.
zonetoernooi te Madrid
De partij Donner-Durao uit dc negen
de ronde van het eerste zonetoernooi
te Madrid is na de 45e zet afgebro
ken. Donner heeft met QV2 punt en
1 afgebroken partij nog steeds de lei
ding. Tweede» is de Hongaar Por-
tisch met 6V2 punt.
3. en 4. Gligoric en Pachman 6 pnt.;
5. Pomar 5% pnt. en afgebr. partij:
6. Lehmann 5\2 pnt.; 7. Guistolizi 5
Ent. en 1 afgebr. partij: 8. Penrose
pnt.; 9. en 10. Neikirch en O'Kelly
4lo pnt. en 1 afgebr. partij.
N.O.C. kreeg 5000
gulden in melkfles
Ter gélegenheid van de opening van
een melkfabriek in de Spaanse pol
der te Rotterdam heeft het Neder
lands Olympisch Comité een gift
van 5000 gulden ontvangen. Dit he-
drag is bedoeld om het zuivel-ge-
deelte van de voeding van de Neder
landse atleten in Rome te bekosti
gen.
Het bedrag werd overgedragen in dc
vorm van een chéque. welke in een
melkfles was gestopt. Het N.O.C.
was vertegenwoordigd door de vice-
voorzitter ïr. A. Paulen en het hoofd
van het secretariaat, nu*. J. Ph. H. E.
van Lier.
De Zuldkoreaanse nationale verga
dering heeft het door de openbare aan
klager gedane verzoek om toestemming
voor arrestatie van Lee Ik Hoeng, die
in 1956 Zuidkoreaans minister van bin
nenlandse. zaken was, 'ngewilligd. Lee Ik
Hoeng wordt verdacht van medeplichtig
heid aan een in 1956 gedane poging om de
vroegere vice-president John Tsjang. die
door de oppositie kandidaat was gesteld,
te vermoorden.
