Esso) GAS
Amerikaanse
Boedapest wordt
ambassade te
streng bewaakt
13 KG INHOUD
Restauratie Grote of St.-Jacobskerk
in Den Haag
prairiehondjes maakten
uitstapjes in artis
Er zijn
flessen
BINNENKORT BESLISSING
OVER BERLAGE'S BEURS
WOENSDAG 1 JUNI 1960
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
13
CONTACT MET AMERIKANEN HEEFT ONHEILZAME GEVOLGEN
Zwarte wagens en patrouilles
staan dag en nacht voor de poort
Een der best bewaakte gebouwen in de wereld is bijna vier jaar na het
neerslaan van de Hongaarse opstand nog altijd het Amerikaanse, ge
zantschap te Boedapest. Buiten op het „Vrijheidsplein" staan dag en nacht
drie zwarte politiewagens klaar om wegrijdende Amerikaaanse diplomaten
te volgen. Het zijn de nieuwste en snelste auto's, waarover de Hongaarse
veiligheidsdienst beschikt. Bovendien patrouilleert minstens een dozijn in
burger geklede mannen van de geheime politie (AVO) in de omgeving van
het ambassadegebouw. Deze drastische bewakingsmaatregelen dienen om
te verhinderen, dat kardinaal Mindszenty, die hier sedert november 1956
asielrecht geniet, uit het land wordt gesmokkeld.
In Amerikaanse diplomatieke kring
hebben we vernomen op welke ma
nieren de Hongaren het ambassade
personeel controleren en onder druk
zetten. Alle bewegingen van de diplo
maten worden zorgvuldig nagegaan.
Ze mogen zich niet verder dan op 40
km afstand van Boedapest verwijde
ren, maar ook binnen deze „vrije
zone" worden ze geschaduwd. Daar
voor staan de drie zwarte „Mindszen-
ty-wagens" voor de ambassade ge
parkeerd. Erin zitten leden van de
veiligheidspolitie, uitgerust met ma
chinepistolen en camera's. Alle bezoe
kers van de ambassade worden gefo
tografeerd. De in burger geklede po
litiemannen lopen met walkie-talkies
(draagbare radiozendertjes) rond. Ze
voeren hun opdrachten openlijk uit
en maken er geen geheim van. De
Amerikanen, nuchter en hard boiled
als ze vaak zijn, reageren over het
algemeen onverschillig op de irrite
rende Hongaarse attenties. Ze gaan
zoveel mogelijk hun eigen gang en
als het er even af kan proberen som
mige diplomaten de politiewagens te
verschalken. Ze rijden in volle vaart
in hun soepele klassewagens weg en
racen tot op een paar kilometer van
de 40 km grens, natuurlijk halsover
kop nagezeten door een „Mindszenty-
auto".
Na een scherpe bocht slaan ze dan
een goed gecamoufleerd zijweggetje
in en nadat de politiewagen in razen
de vaart voorbij is gesuisd keren de
Amerikanen met de voet op de plank
terug naar de hoofdstad. Vaak heb
ben ze dan de Hongaarse politie van
zich afgeschud. Een ander aardig
heidje is om een politie-auto tussen
twee CD-wagens in te sluiten, een
vóór en een achter, buiten de stad
tergend langzaam te gaan rijden en
(Advertentie)
Als U van PERRY COMO houdt,
dan kunt U in REVUE van de
volgende week een prachtig ge
ïllustreerd verhaal over deze
geliefde zanger vinden waarvan
U zult genieten!
Maar... als Uw hart méér uit
gaat naar de watersport... jè,
dan moét U REVUE de volgen
de week beslist lezen, want er
staat een artikel in over Water-
skieën,... om van te water
tanden!!!
De volgende week in:
219 Revue. Fostbus 197. Amsterdam
dan te stoppen voor een sigaretje. De
Hongaren blijven altijd doodernstig,
want voor hen is het geen spel.
Schaduwen
Op vele manieren pogen de Hon
garen het ambassadepersoneel het
leven moeilijk te maken. De vrou
wen kunnen praktisch geen huis
houdelijke hulp krijgen. Wel ont
vangen ze aanbiedingen, maar ze
kunnen er zeker van zijn dat de
geheime politie er achter zit. De
dienstmeisjes worden gedwongen
alles wat ze zien en horen te rap
porteren. Huishoudelijk personeel
dat de Amerikaanse gezinnen in
Hongarije zelf hebben geregeld,
verdwijnt meestal na korte tijd en
alle informaties over de redenen
van het plotselinge vertrek zijn
tevergeefs. Amerikanen die Hon
gaars willen leren en een Engels
sprekende leraar aanstelden, zijn
niet ver gekomen.
Op een goede dag bleef de leraar weg
en kwam niet terug. In het gunstig
ste geval bracht de post een briefje,
waarin kortweg werd meegedeeld
„dat ik wegens omstandigheden de
lessen niet kan voortzetten". De hele
Amerikaanse kolonie in Boedapest
(ongeveer veertig personen) staat
onder toezicht van de Hongaarse ge
heime politie. Zelfs de kinderen wor
den op straat nog gevolgd. Het is
zelfs gebeurd, dat een of andere
vriendelijke meneer of mevrouw een
diplomatenkind op straat behulpzaam
was en meteen een nummertje weg
gaf over de zegeningen van het com
munistische regiem. Hongaars
dienstpersoneel placht dit ook vaak
te doen. De Hongaren durven
geen contact met Amerikanen te
hebben. Ze zijn bang voor represail
les van de geheime politie. Degenen,
die in gezelschap van een Ameri
kaans burger worden gezien, kunnen
steevast een bezoek van de veilig
heidspolitie, huiszoeking en erger
dingen verwachten.
Onbereikbaar
Dat de telefoongesprekken van de
Amerikanen worden afgeluisterd
spreekt vanzelf. Herhaaldelijk zijn er
in hun woningen (en trouwens ook in
die van anderen westerse diploma
ten) geheime microfoons ontdekt.
Technisch dienstpersoneel en repara
teurs, die iets in de huizen moeten in
stalleren of herstellen, worden nooit
vertrouwd.
Er staat altijd een gezinslid achter
hen om erop te letten dat ze niet een
of andere opdracht van de politie uit
voeren.
In de Amerikaanse ambassade, waar
kardinaal Mindszenty hermetisch is
afgesloten van de buitenwereld en
geen bezoekers mag ontvangen, zijn
de veiligheidsmaatregelen rigoureus.
Van binnen is dit gebouw ook een der
best bewaakte in de wereld. De deu
ren zijn voorzien van speciale veilig
heidssloten en zelfs de liften kunnen
alleen maar in beweging worden ge
bracht door een bijzonder mechanis
me, dat slechts door het ingewijde
ambassadepersoneel in werking kan
worden gesteld.
De Amerikanen beletten elk contact
tussen de kardinaal en de buitenwe
reld. Buitenlandse correspondenten
worden niet bij hem toegelaten.
Mindszenty is de laatste drie jaren
dagelijks bezig geweest zijn memoi
res te schrijven. Reeds drie en een
half jaar zit hij in een streng geïso
leerde en zwaar bewaakte kamer op
de ambassade „gevangen". Niemand
weet hoe lang de kardinaal hier nog
moet verblijven. Voor zover bekend
wordt er over zijn positie en lot niet
onderhandeld. Niets wijst erop, dat
de situatie voorlopig anders kan wor
den.
'_É|H
Bergen op Zoom wil
nieijw ziekenhuis
In de vrijdag gehouden raadsverga
dering te Bergen op Zoom is een
voorstel van B. en VV. betaling en
aflossing van geldleningen voor de
financiering van de bouw en inrich
ting van een ziekenhuis te garande
ren met achttien tegen vier stemmen
aangenomen. Hiermee is aan het ver
zoek van de stichting het St. Elisa
beth ziekenhuis voldaan en tevens een
einde gekomen aan de reeds ruim een
jaar bestaande ziekenhuiskwestie in
Bergen op Zoom.
Het huidige regentencollege van het
Algemeen Burger Gasthuis heeft on
langs een commissie benoemd om te
onderzoeken of de bestaande gebou
wen van het Algemeen Burger Gast
huis konden worden verbeterd of uit-
Bouwvakarbeider werd
neergeslagen en beroofd
Een 65-jarige bouwvakarbeider uit
Stolwijk is zondagnacht in de Casua-
ristraat in Den Haag vermoedelijk
met een boksbeugel neergeslagen en
beroofd van zijn portefeuille.
De berover heeft van deze portefeuil
le echter weinig nut, want er bevond
zich geen geld in. In het ziekenhuis
is het gelaat van de beroofde op acht
plaatsen gehecht.
Zeventien prairiehond
jes hebben de oppas
sers van Artis in Am
sterdam heel wat
hoofdbrekens bezorgd.
Vorig jaar schonk de
„Bronx Zoo" in New
Vork de op marmotten
gelijkende diertjes, die
hun naam danken aan
het piepend geblaf dat
ze voortbrengen als ze
worden bedreigd, aan
de Amsterdamse die
rentuin. De winter
brachten ze door in
hef. verblijf voor kleine
zoogdieren, maar kort
geleden kregen ze een
eigen perkje nabij het
wolvenhuis.
Aangezien de prairie-
hondjes zich pas in hun
element voelen als ze
kunnen graven, had
men in hun verblijf een
grote berg klei en aar
de gedeponeerd. Om
ontsnappen te voorko
men. was de berg aan
de onderkant met gaas
afgerasterd.
De eerste dagen zag
men de diertjes nau
welijks boven de grond.
Ze verlieten hun onder
aardse gangetjes alleen
om de voerbakken leeg
te eten. De oppassers
maakten zich dan ook
weinig zorgen. Pas
toen men op een och
tend een van de prairie-
hondjes in het wolven
huis zag lopen, be
greep men dat er toch
iets was misgegaan.
Gelukkig ontdekten de
oppassers de vluchte
ling eerder dan de
wolven, die thans bij
zonder agressief zijn
omdat zij enkele jon
gen hebben. De wolven
werden in een hoek ge
dreven en men probeer
de het prairiehondje te
vangen. Maar dat luk
te niet zo gauw. Het
diertje rende door de
wolventuin en ver
dween kort daarna in...
de „kraamkamer" van
de wolven.
Wat zich in de kraam-
kist heeft afgespeeld is
natuurlijk niet bekend.
Wel zagen de oppas
sers de kleine knager
na enkele ogenblikken
uit de kist tevoorschijn
komen. Hij werd
prompt gevangen. De
vluchteling werd voor
lopig in een kooi ge
plaatst, omdat men
eerst eens wilde onder
zoeken hoe het diertje
uit zijn perk was geko
men, Nauwelijks was
men daarmee begon
nen, of er kwam een
alarmerend bericht uit
de nijlpaardenstal.
Tussen dit gebouw en
de aangrenzende wi-
sentperken was een
prairiehond gesigna
leerd... Ook dezt
vluchteling werd na
een korte klopjacht
achterhaald en bij de
andere knager in de
kooi gezet.
De Artisleïding besloot
toen het perk van de
prairiehonajes uit te
graven en de diertjes
voorlopig naar een vei
liger verblijf over te
brengen. Er werd „ap
pel" gehouden en toen
bleek dat de „schade"
nogal meeviel. Eén
hondje moet nog in de
dierentuin rondzwer
ven. Binnenkort keren
de prairiehondjes in hun
verblijf terug, maar
dan ligt er een beton
nen vloer, zodat uit
stapjes niet meer mo
gelijk zijn.
De negentienjarige Deerne gravin
Lilith Anna Margrethe Eriksdat-
ter Ahlefeldt-Laurvig, is naar En
geland getogen om daar haar En
gels op te halen in verband met
haar plan in de nabije toekomst
stewardess te worden. De char
mante gravin slijt in Engeland
haar dagen niet in ledigheid, in
tegendeel, zij verzorgt er de baby
van de familie John Booth, te
Southwell in het graafschap Not
tinghamshire.
Esso Gas flessen bevatten gegaran
deerd 13 kg veilig butaangas. Heus...
met Esso bent u beter uit.
Vakkundige voorlichting en volledige
service door ervaren depothouders.
ut
Het gehele ziekenhuiscomplex is
sterk verouderd en voldoet niet aan
de eisen die men thans aan de verple
ging en de medische verzorging moet
stellen. Sanering zal op eenvoudige
wijze niet mogelijk zijn.
Reeds eerder werd door het college
van regenten tot het bouwen van een
nieuw ziekenhuis besloten en daartoe
werd in 1948 reeds de goedkeuring
van het ministerie verleend. Het col
lege van regenten dat voor 1958 zit
ting had besloot tot uitbreiding op
het aangrenzend terrein Plein 13, doch
het nieuwe college heeft deze plan
nen weer gewijzigd. Inmiddels is de
stichting St. Elisabeth ziekenhuis op
gericht die plannen heeft ontworpen
tot de bouw van een nieuw ziekenhuis
op een terrein nabij Lievenshoven
aan de Balsebaan, van 250 bedden.
De kosten van dit nieuwe ziekenhuis
zullen ongeveer 11 miljoen gulden
bedragen.
Meer vrijheid voor
Soedanese vrouw
Een belangrijk besluit voor de eman
cipatie van de Soedanese vrouw is
genomen. De groot-kadi, hoofd-arbi-
trant van de islamitische wet, heeft
een 27 jaar oude bepaling geschrapt,
krachtens welke vrouwen onder de
33 verplicht zijn de man te huwen,
die hun ouders voor hen hebben uit
gezocht. Bij besluit van de groot
kadi mogën alle meisjes en vrouwen,
ongeacht hun leeftiid, nu „neen" zeg
gen. Maar zij moeten beslist „neen"
zeggen. Zwijgen zal als „ja" worden
uitgelegd. Als ouders weigeren de be
slissing van de dochter ook als zij
zelf haar keuze doet te accepte
ren, heeft het meisje het recht de
kwestie te laten arbitreren door „een
competent burger". De partijen moe
ten deze arbitrant gemeenschappe
lijk kiezen. Waarnemers verwachter
dat de nieuwe wet het aantal geval
len dat vrouwen zelfmoord plegen of
weglopen om zich aan de door de
ouders gedane keus te onttrekken,
zal verminderen.
fVan één onzer verslaggevers)
Op 22 juni zal de Amsterdamse ge
meenteraad beslissen wat er met de
verzakkende koopmansbeurs aan het
Damrak moet gebeuren. Er zijn drie
mogelijkheden:
Geheel afbreken en elders of op
dezelfde plaats een nieuw beursge
bouw zetten;
Volledige restauratie van Berlages
schepping, die van grote architecto
nische waarde wordt geacht als voor
loper van een nieuwe periode in de
bouwkunst;
Zodanige verbouwing, dat het 140
nieter lange Damrakfront een win
kelgalerij wordt, en inwendig ruimte
vrijkomt voor kantoren.
Het is een uitermate moeilijke be
slissing, omdat er een felle strijd
gaande is tussen vóór- en tegenstan
ders van het voortbestaan van hét
60 jaar oude bouwwerk, dat naar het
schijnt niet geheel meer aan zijn doel
beantwoordt.
Het college van kerkvoogden der hervormde gemeente in Den Haag
heeft besloten, de grote of St.-Jacobskerk een grondige restauratie te
doen ondergaan. Op dinsdag na Pasen is met dit werk begonnen. Doel
van de restauratie is het gebouw voor verval te behoeden, het de oor
spronkelijke ruimtewerking, verloren gegaan bij vroegere verbouwin
gen en veranderingen in de inrichting, terug te geven, en het meer dan
nu geschikt te maken als onderdak voor een aantal kerkelijke en cul
turele activiteiten en voor samenkomsten van nationale betekenis.
Op verzoek van „Monumenten
zorg" zal van de gelegenheid ge
bruik worden gemaakt om een on
derzoek te doen naar oude funde
ringen, die gegevens kunnen op
leveren over de bouwgeschiedenis
der kerk. Volgens nog zeer voor
lopige berekeningen zal met de
uitvoering van alle restauratie
plannen een bedrag van een mil
joen gemoeid zijn. Daarvan zal
600.000 niet door overheidssub
sidies gedekt kunnen worden. De
bedoeling is, dit bedrag niet ten
laste van de gewone begroting te
brengen, maar het bijeen te krij
gen uit bijdragen van de Haagse
burgerij. In de loop van september
zal de „Actie Grote Kerk" be
ginnen.
Op de plaats waar nu de St.-Ja
cobskerk staat, stond reeds voor
1256 een houten bidkapel. Wan
neer de kerk haar huidige gedaan
te kreeg is niet met' zekerheid
te zeggen, in ieder geval had zij
die al in het midden van de zes
tiende eeuw. Tussen 1878 en 1884
werd de kerk gerestaureerd door
de kerkelijke architect A. Mondt,
tussen 1912 en 1920 door dr. P. J.
H. en Jos Cuypers. In 1956 werd
begonnen met het vernieuwen van
de dakbedekking en het herstellen
van de koorramen. Door het roes
ten van de ijzeren brugstaven wa
ren de montants en de negkanten
van die ramen gescheurd en ont
zet, zodat zij gevaar opleverden
voor de voorbijgangers. De ijzeren
staven werden daarom door bron
zen vervangen. Deze „operatie"
zal nu ook worden toegepast op de
ramen van de zijbeuken van het
schip, die aan hetzelfde euvel le
den. De topgevelafdekkingen, die
los liggen en gevaar opleveren,
zullen worden vernieuwd in de
oorspronkelijke vorm van voor
1854. Het meubilair dat, door
zijn rommelige groepering, met de
later ingebouwde galerijen en het
enorme orgel uit 1882 de oor
spronkelijke ruimtewerking der
kerk teniet deed, zal worden ver
nieuwd. Alleen het middenschip
zal permanent bezet zijn met stoe
len, gericht op het koor, de zijbeu
ken zullen, behoudens bijzondere
gevallen, worden vrijgehouden.
De kansel zal verplaatst worden
naar een der vieringpijlers van
het koor, waardoor op het koor
een liturgisch centrum kan wor
den gevormd. Dit koor, waarin
zich 't marmeren praalgraf van
Wassenaar van Obdam bevindt,
was sinds 1765 door ijzeren hek
ken van het overige gedeelte der
kerk afgescheiden. In het koor
bevindt zich behalve een aantal
gebrandschilderde, nog drie ramen
van gewoon glas.
Deze zullen nu ook door gebrand
schilderde ramen worden vervan
gen. De toreningang zal als hoofd
ingang in ere hersteld worden.
Daarvoor zal het nodig zijn, de zo
genaamde regeringsbanken van
onder het orgel te verplaatsen
naar het noorderdwarsschip. Ook
is het de bedoeling, het orgel te
vernieuwen en het meer naar ach
teren en omhoog te brengen. De
gebeeldhouwde grafzerken, die nu
op laatsen liggen waar veel gelo
pen werd, zullen een rustiger
plaats krijgen. Naast de door ko
ningin Emma geschonken licht
kronen, die met waskaarsen zul
len worden bezet, zal een verlich
ting met weinig opvallende arma
turen worden aangebracht. De
„Kapel van Assendelft" aan de
zuidzijde zal worden gerestau
reerd en geschikt gemaakt voor
kleinere bijeenkomsten.
Verwacht wordt, dat de nieuwe
inrichting de kerk beter geschikt
zal maken voor interkerkelijke,
representatieve en culturele sa-
In het besef van hun verantwoorde
lijkheid hebben B. en W. daarom be
sloten aan de officiële raadsverga
dering op 22 juni een officieuze op
2 juni te laten voorafgaan. In deze
informele vergadering, zullen des
kundigen aan het woord komen: dit
zijn niet-raadsleden. In een officiële
raadsvergadering kunnen die niet
worden toegelaten.
Tegen alle traditie en gewoonte in zal
de officieuze niet-openbare raadsver
gadering van 2 juni voor de pers toe
gankelijk zijn. Een unieke situatie,
waarmee Amsterdams gemeentebe
stuur demonstreert.
Er geen behoefte aan te hebben
deze belangrijke affaire in een on
deronsje af te doen;
Grote waarde te hechten aan de
publieke opinie, die tevoorschijn zal
komen na kennisname van alle argu
menten vóór en tegen de bestaande
plannen.
De Amsterdamse raad is aanvanke
lijk wat huiverig geweest om de pers
toe te laten. Omdat het een zuiver
informatieve raadsvergadering is,
zullen de raadsleden er alle gewenste
vragen kunnen stellen. Gemakkelijk
zal uit die vragen misschien gecon
cludeerd kunnen worden, dat men ge
porteerd ïs voor deze of gene oplos
sing, terwijl men eerst na 2 juni, ge
hoord de besprekingen, een definitief
standpunt wenst te bepalen, dat in de
officiële raadsvergadering van 23
juni naar voren zal komen.
menkomsten. Gedacht wordt aan
buitengewone kerkdiensten van
apostolair karakter, aan buitenge
wone diensten op hoogtijdagen
voor vorstenhuis, land, volk en
kerk, aan ontvangsten van staats
hoofden, congressen en synode
vergaderingen, aan uitvoeringen
van oratoria, passionen, cantaten
en lekespelen.
Men uil het kerkgebouw ma
ken tot een symbool van de kers
tening als activiteit waarbij
gestreefd zal worden naar oecu
menische samenwerking en tot
inspiratiecentrum voor verschil
lende soorten V3n vormingswerk
ten dienste van de gehele gemeen
te. De restauratie wordt uitge
voerd onder leiding van architect
Ph. Bolt.
Catve -"tip VDOir
d-Trbtel-lelskenr ©ten.
U neemt een geu/one boterham, belegt die met ei en
frisse tomaat en mmm... mmm Dubbel-lekker maakt
U hem met Calvê Mayonaise!'
LEUKE VERRASSING VOOR UW IDEEt
Een ideevoorde boterham zoals dit kunt U ook vinden.
Want Calvé Maybnaisc is wel bij duizend dingen lekker.
Ontdek zelf die nicnwe-mogelij kheden. Experimenteer
U doet er Uzelf en Uw eters plezier mee.
En om alles voor U nog veel prettiger
te maken: Calti beloont elk bruikbaar idee
met ten leuke, welkome verrassing
Zend Uw«dubbeMefefcer idee per
briefkaart aan Calvé, postbus 1000,
Delft. De ideeën moeten voor 1 juli
I960worden ingestuurd en-worden
het eigendom van Calvé
ïyta.alc er méér van met Calvé
Stuur
Ulo idee
vandaag
