PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
LEGER IN TURKIJE NEEMT MACHT OVER
In Chili komt de
aarde tot rust
Legertje Zeeuwen trekt goed
geïnstrueerd ter telling
BILT
VRIJE EN ALGEMENE VER
SPOEDIG GEHOUDEN
ARIE VAN DER ZWAN WERD
WINNAAR HARINGRACE
203e jaargang - no. 124
Dagblad uitgave van dt firma
Provinciale Zeeuwse Courant.
Directie F. van de Velde en P. B.
den Boer. adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteur: W Leertouwer.
Adjunct-hoofdred.: G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per
week, 7.(10 p kw.-. fr. p. p. 7.25
per bw Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Zaterdag 28 mei 1960
ADVERTENTIEPRIJS 27 cent per
mm. Minlm. p. advertentie 4.—.
lng. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
25 cent per regel met een minimum
van 1—5. „Brieven of adres
bureau v. d. blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z C.. Middelburg.
Bureaus
ssmg-n Walstr 58-60, tel 2355 4 lijnen (b .g.g. 3508 of 3546); Middelburg. Markt 51. te!. 3841;
Premier Menderes in arrest
Grote Markt 2. tel. 4251 (b.g.g. adv. 2234); Oostburg, G, P. de Pauwstr. 9. tel. 20; Temeuzen, Brouwerijstraat 2. Zierikzee. red tel. 2425. adm tel. 2094.
Turkse officieren hebben gisteren de regering van premier
Adnan Menderes op zij geschoven om de weg vrij te maken voor
een „zuiver en onpartijdig democratisch bewind" op zo kort mo
gelijke termijn. Menderes en leidende figuren uit zijn kabinet
werden onder arrest gesteld. Radio Ankara herichtte gister
avond dat het tijdelijke regime het parlement had ontbonden en
nieuwe militaire bevelhebbers heeft benoemd voor de provincies
Ankara en Istanboel.
Generaal Cemal Gursel, onder wiens leiding de revolte is uitge
voerd, verklaarde voor radio Ankara, dat aspiraties naar de dic
tatuur hem vreemd zijn. Zodra orde op zaken is gesteld wil hij
de regering overdragen aan een bewind dat de wil van het volk
weerspiegelt. Generaal Gursel beloofde een nieuwe grondwet.
Totdat deze nog niet in werking is getreden, zijn alle politieke
activiteiten verboden. Vrije en algemene verkiezingen zijn de
Turken in het vooruitzicht gesteld.
Nieuwe grondwet
beloofd
Een militaire woordvoerder heeft be
kendgemaakt, dat vandaag het da
gelijkse leven zijn normale loop zal
hervatten. Alle banken zijn tot nader
order gesloten. Volgens radio-Anka
ra is de militaire staatsgreep niet ge
richt tegen enige partij of groep.
Turkije zou trouw blijven aan de
Navo en de Centrale Vcrdragsorgani-
satic. De militaire staatsgreep in
Turkije kwam op een ogenblik dat in
Turkije de staat van beleg heerste,
die door de regering-Menaeres was
afgekondigd om de groeiende opposi
tie tegen het bewind te stuiten, vol
gens in Athene ontvangen berichten
had de regering-Menderes in de af
gelopen week hoge officieren ontsla
gen die zij van „ontrouw" jegens het
bewind-Menderes verdacht. Sommige
officieren waren onder huisarrest ge-
Storend
steld cn vervangen door jongere of
ficieren.
Een Turkse militaire woordvoerder
heeft voor radio-Ankara bekendge
maakt, dat alle Turkse kranten die
onder Menderes zijn verboden, van
daag weer kunnen verschijnen.
Volgens een vrijdagavond bekend
gemaakt communiqué van „Het co
mité nationale eenheid" is het parle
ment ontbonden. Een correspondent
te Ankara meldde, dat vrijdag tegen
het vallen van de avond een uitgela
ten menigte in de straten van de
stad danste.
De president van Turkije had voor
zijn arrestatie gepoogd zich van het
leven te beroven, maar zijn revolver
bleek niet geladen te zijn. De minis
ter van buitenlandse zaken. Zorlu,
zou bij zijn arrestatie een belangrijk
bedrag aan buitenlandse deviezen bij
zich gehad hebben.
De staatsgreep begon om 3 uur des
ochtends en was' 2 uur later voltooid.
De enige verzetshaarden waren het
ministerie van binnenlandse zaken,
het bureau van de premier en het
hoofdkantoor van de P.T.T. geweest.
Enkele gebroken ruiten en enkele ko
gelsporen waren de enige tekenen
van dit verzet. De enige slachtoffers
onder de bevolking waren twee kin
deren, die door verdwaalde kogels
werden getrofen, twee militairen
werden gedood voor het P.T.T.-kan-
toor en een voor het ministerie van
binnenlandse zaken.
Een militaire woordvoerder heeft
verklaard, dat geen enkele vreemde
ling van de staatsgreep nadeel heeft
ondervonden. In de krijgsschool te
Ankara zijn alle leden van de voor
malige regering, hoge militairen en
verscheidene hoge ambtenaren „on
der bescherming van het leger" ge
steld. Zij zullen voor een civiele
rechtbank verschijnen als een mis
daad of een vergrijp hun aangerekend
kan worden.
In de provincie hadden de gebeur
tenissen eenzelfde verloop als in An
kara, Het gehele Turkse gebied was
dus binnen enkele uren onder het ge
zag van het leger gebracht. Voor het
huis van de oppositieleider Inönli
staat een erewacht van kadetten.
t arenlang hebben zich langs de Ne-
I derlanase wegen motorvoertuigen
bewogen, die overlast veroorzaak
ten in de „eter-wereld". Het wa
ren voornamelijk de televisiekijkers,
die deze overlast in ernstige mate
ondervonden.
In verband daarmee heeft de minis
ter van verkeer en waterstaat enige
tijd geleden voorschriften uitgevaar
digd voor het ontstoren van deze
motoren en op 13 mei j.l. heeft hij
nog eens aan de Tweede Kamer me
degedeeld, dat die ontstoringsvoor-
schriften beslist op 2 juni a.s. in wer
king zullen treden.
Hij wees toen ook de bezwaren af
van enkele organisaties uit de auto-
en rijwielhandel. Deze organisaties
wilden het uitvaardigen van ontsto-
ringsvoorschriften uitgesteld zien
totdat er op internationaal niveau
overeenstemming zou zijn bereikt
over ontstoringsvoorschriften voor
geheel West-Europa.
De minister was echter niet bereid
daarop vermoedelijk tot eind 1961
te wachten.
Het ziet er dus naar uit. dat alle
„verbrandingsmotoren"in Ne
derland op 2 juni a.s. ontstoord
moeten zijn en dat bezitters van niet-
ontstoorde auto's, motorfietsen enz.
na die datum strafbaar zullen zijn.
Daartegen is in de laatste dagen
nogal wat protest gerezen. Sommige
autobezitters zijn tot de ontdekking
gekomen, dat er in ons land een te
kort bestaat aan het vereiste ontsto-
ringsmateriaal en anderen moesten
constateren, dat er met dat ontstoren
nogal wat geld gemoeid is.
De Haagse verkeerspolitie heeft
zich daarom afgevraagd of zij
al direct na de tweede juni moet
overgaan tot het opmaken van pro
cessen-verbaal, dan wel. of ze gedu
rende enige weken nog een zekere
mate van „soepelheid" moet betrach
ten.
Op het ministerie van justitie is men
bezig dat te bekijken, maar voor het
ministerie van verkeer en waterstaat
is de zaak blijkbaar af, want de mi
nister wilde van geen uitstel weten.
Hier rijst de vraag of er tussen
deze beide ministeries wel een
juist samenspel is geweest.
Zo is er bijvoorbeeld voor het contro
leren van de „ontstoringsgraad" een
tamelijk kostbare apparatuur nodig.
Do verkeerspolitie zou in alle grote
centra over deze uitrusting moeten
beschikken om de ontstoring na te
meten. Immers eerst als de meet-ap-
paratuur een overtreding heeft aan
getoond, kan de politie een proces-
Verbaal opmaken.
Op dit ogenblik en dat is en
kele dagen voor de tweede juni
beschikt echter de verkeers
politie nog vrijwel nergens en dus
ook niet in Zeeland over deze
meetapparatuur. Ook heeft zij nog
geen aanwijzingen ontvangen over
de mate van activiteit, welke zij
moet betrachten in verband met de
nieuwe voorschriften. Is dat niet een
pijnlijk bewijs van een gebrekkig sa
menspel tussen justitie en verkeer?
En ligt het niet voor de hand, dat
men in de kringen van belanghebben
den daarop scherpe kritiek uit
oefent
Landenresolutie
aanvaard
De Veiligheidsraad heeft vrijdag met
negen stemmen voor, geen tegen en
twee onthoudingen (de Sowjet-Unie
en Polen) de z.g. „vier-landenreso-
lutie" aangenomen, waarin de grote
mogendheden worden uitgenodigd
hun onderhandelingen over de han
gende internationale vraagstukken
zo spoedig mogelijk te hervatten.
In de resolutie wordt voorts een be
roep op alle V.N.-leden gedaan om
in hun onderlinge betrekkingen geen
geweld toe te passen of hiermede te
dreigen.
De Sowjet-Unie heeft dus niet van
haar vetorecht gebruik gemaakt.
De resolutie werd gewijzigd, om een
Russisch veto te voorkomen.
De Sowjetrussische poging om, via
amendementen, het element van de
„schendingen van het luchtruim van
een staat door een andere staat" in
het geding te brengen, is hiermee te
vens verijdeld.
JRIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlllllllllin
In Hulst werd eerste
volkstelling gehouden
H Wanneer over enkele dagen in
s Zeeland de volkstelling gehou-
den wordt, zet men een al ou-
de traditie voort. Vrij bekend
zijn immers de inlichtingen,
die de Bijbel geeft over des-
tijds in dit verband gevolgde
gewoonten. Maar ook tussen
de aanstaande 13 e algemene
en de eerste volkstelling in
Zeeland zijn reeds vele hon-
s derden jaren verstreken. De
eerste volkstelling in Zeeland,
ofwel „poortertelling" werd
volgens „De Economist" in
H 1417 te Hulst gehouden. Dit
is bovendien de ouds bekende
5e middeleeuwse telling in ons
land. Het aantal personen, die ee
„sijn porters 't Hulst, bekent"
f§ bedroeg in dat jaar 811.
Zoals uit het Zeeuws jaarboek-
ie van 1865 blijkt, schijnt men
in vroeger jaren verder weinig ee
ee belangstelling voor volkstel-
lingen gehad te hebben. Om de 5=
ee inwoners van een stad te tel-
len werden alleen maar bere-
keningen gemaakt, onder meer
ee aan de hand van belastingco-
H hlers
Zo berekende men onder meer, 55
dat Middelburg omstreeks de
H jaren 1630 tot 1679 zijn groot-
ste inwonertal gehad moet
55 hebben, namelijk rond 30.000. |j
H In 1795 werd de eerste alge-
mene volkstelling in ons land
gehouden. Dat gebeurde op
H last van de commissie tot het
ontwerpen van een plan van
ee constitutie voor het volk van 55
Nederland. Tijdens deze volks-
telling in de Bataafse Repu-
s bliek bleken er in Zeeland (dus n
H zonder Zeeuwsch-Vlaanderen
ee precies 82.212 inwoners te zijn. n
fllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllll
lllllllllllllllllllllllllllllil
P.Z.C.-zaterdagnummer j
„DE POLDER WAARDE
kreeg een nieuw gezicht", is
ditmaal het thema van onze
veertiendaagse streekreporta- ee
ge, die men vindt op pagina ne- 555
gen.
Verder in dit 22 pagina's tel-
lende P.Z.C.-zaterdagnummer:
„Martin Bormaun zou nog le-
ven", een beschouwing over de-
ze plotseling weer actuele
kwestie door een onzer redae-
leuren (pag. 3)„De polder ee
ee Waarde" (pag. 9)Markante
H figuren in kleine Zeeuwse ge-
meenschappen (pag. 11), Ra- ee
H dio en T.V.-rubriek („Meer sa-
menwerking met Vlaamse T.
V." pag. 13); feuilleton 5e
s (pag. 15); letterkundige kro-
§i niek en knnst (pag. 17); „Uw 55
pagina, mevrouw"! (pag. 19)
en kinderkrant plus klanken
uit de eter (pag. 20).
De eerste aflevering van een
nieuwe reportageserie, .„Achter j§
§1 de schermen van de spionage", n
55 vindt men op pagina 15. n
llllilllllllllllilllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllll
WEER EEN VULKAAN IN ACTIE
In Albanië 6 doden
door aardschokken
In de grote Chileense havenstad Val-
paraisa is donderdagavond weer een
mu d beving geregistreerd, maar de
schok was zo licht, dat de meeste
mensen er niets van gemerkt heb
ben. In Zuid-Chili werden ook schok
ken geregistreerd en is een .tiende
vulkaan begonnen te werken, maar
men gelooft toch, dat het ergste
voorbij is en de aarde tot rust be
gint te komen. Ook gisteren werd
een aardbeving gemeld.
Het hoofd van de Chileense nationale
gezondheidsdienst, Gustavo Fricke,
heeft medegedeeld, dat het land het
meest behoefte heeft aan 5500 ton
melkpoeder en 100.000 geprefabri
ceerde woningen voor de 600.000 dak
lozen.
Een hulpverleningsvloot van 34
vliegtuigen was vrijdagmorgen uit
de Verenigde Staten op weg naar het
rampgebied. De vliegtuigen hebben
500 mensen aan boord en 400 ton
goederen, waaronder een volledig le-
ger-veldhospitaal. Dit hospitaal zal
met achttien dokters en 31 verpleeg
sters ter beschikking van de Chi
leense autoriteiten worden gesteld.
De consul-generaal van Chili te Rot
terdam deelt mede, dat hij, naar aan
leiding van een initiatief van ver
schillende bedrijven bij de Rotter-
damsche Bank te Rotterdam 'n reke
ning heeft geopend, waarover uit
sluitend door de Chileense regering
in Santiago kan worden beschikt,
welke dient voor hulpverlening aan
de slachtoffers van de aardbevings
ramp in Chili. Degenen, die deze
actie wensen te steunen kunnen hun
bijdragen of wel direct op deze re
kening storten onder vermelding
..bijdrage ten gunste van de slacht
offers van de aardbevingsramp in.
Chili" of overschrijven op giroreke
ning no. 3016 van de Rotterdamsche
Bank te Rotterdam met dezelfde
vermelding.
Bij een aardbeving in het zuiden van
Albanië zijn donderdag 6 mensen
gedood en 95 gewond, aldus in Bonn
ontvangen persberichten.
In enkele plaatsen in de Indische
staat Assam zijn vrijdagochtend
vroeg zware aardtrillingen
waargenomen, die dertig seconden
duurden. Van schade is geen mel
ding gemaakt.
België bestelt
straaljagers
De Belgische regering lieeft vrijdag
besloten 50 straaljagers van het type
F 104 te bestellen. Ze zullen onder
Amerikaanse licentie in Nederland,
België en West-Duitsland worden
gemaakt, zo is uit regeringsbron in
Brussel vernomen. Na 1962 zou een
tweede groep van 50 toestellen wor
den besteld.
Precies vijf minuten
voor elf is gistermor
gen de motorlogger
„Arie van der Zwan"
Scheveningen 21, de
haven van Umuiden
binnengelopen.
De „Arie van der
Zwan", van de rederij
Jaczon uit Schevenin
gen, werd daardoor
winnaar van de haring
race 1960.
Schipper J. J. Pronk,
29 jaar oud, vertelde
dat hij 26 kantjes ha
ring aan boord had, af
komstig van 17 sche
pen, over het algemeen
kleine haring van goe
de kwaliteit.
Hij had tijdens de
thuisstoom een vaart
kunnen lopen van 9
driekwart mijl. Als
eerste was loco-burge
meester H. de Boer van
Velsen aan boord om
aan de schipper de
„Prijs van IJmuiden"
de zilveren legpenning
van de gemeente met
een oorkonde te over
handigen.
Twintig minuten later
liep de „Ocean 6",
Scheveningen 121, bin
nen met 22 kantjes aan
boord.
De derde in deze ha
ringrace was de Sche
veningen 45, „Basti-
aan", die omstreeks
half twee de haven van
Scheveningen binnen
liep.
Dit schip van de rederij
J. J. van der Toorn,
had 26 kantjes aan
boord.
Lionel Crabb in
Russische dienst?
Een Londense publiciteitsfirma
beweert over documenten en
een foto te beschikken waaruit
zou blijken dat Lionel Crabb, de
Britse kikvorsman die in 1956
verdween, thans bij de Sowjet
russische marine in dienst is.
Een uit Rusland gesmokkelde
foto zou aan zijn voormalige
echtgenote, Margaret, getoond
zijn en zij zou gezegd hebben te
geloven dat het een foto van
Crabb is.
De firma zal een boek uitgeven van
een in Russische zaken gespeciali
seerde journalist, Bernard Hutton,
over Crabb en diens verdwijning,
VOLGENDE WEEK BEGINT 13e VOLKSTELLING
Voorbereidingen al in
juni 1959 begonnen
Het grootste deel van de vol
gende week gaat een flink aan
tal Zeeuwen „gewapend" met
potlood, formulieren en met ve
le aanwijzingen op stap om hun
Zeeuwse medeburgers te tellen.
Althans, zij zorgen er voor, dat
de formulieren met zorgvuldig
opgestelde en uitgezochte vra
gen voor de dertiende algemene
volkstelling bij de officiële in
stanties terecht komen, zodat
deze een volledig en zo nauw
keurig mogelijke beschrijving
krijgen van ons nationale be
staan. In de 101 Zeeuwse ge
meenten zijn de bevolkingsamb
tenaren al vele maanden gele
den begonnen met de voorberei
ding van deze volkstelling, want
om de vier teldagen die in
het algemeen er voor uitgetrok
ken zijn mogelijk te maken
moest een fikse berg werk en
vooral formulieren verzet wor
den.
Het doel van de komende volkstel
ling is een algemeen inzicht te krij
gen in de aard en omvang van be
paalde verschijnselen, zoals de groei
en de samenstelling van de bevolking
en de daarin opgetreden wijzigingen
sedert de vorige telling in 1947,
waarin het speciaal ging om een in
ventarisatie ten dienste van de we
deropbouw op vrijwel elk gebied.
Voorts is het nodig een inzicht te
krijgen van de omvang der gezinnen,
de vruchtbaarheid van de huwelijken,
de veranderingen in het economische
leven en de verschuiving in de sa-
menstelilng van de beroepsbevolking,
onder meer tengevolge van de indus
trialisatie en de emigratie. Ook zal
de telling uitsluitsel moeten geven
over de omvang van het forensenver
keer en over de mate, waarin de be
volking gebruik heeft gemaakt van
de verschillende van algemeen vor
mend en vakonderwijs.
Hef, verkrijgen van een duidelijk in
zicht in nl deze verscliijnsclen is van
groot belang voor bedrijfsleven en
wetenschap cn. niet in de laatste
plaats, voor het overheidsbeleid in
tal van sectoren, zoals onderwijs, wo
ningbouw, verkeer en industrialisatie.
Van juni 1959
Het is dus duidelijk, dat die telling
niet in een paar weken kan voorbe
reid worden. Al in juni van het vorig
jaar is de voorbereiding voor de 13e
volkstelling begonnen, waarna de se
cretarie in de volgende maanden een
lawine formulieren kreeg toegestuurd
zo vertelde ons de chef van de afde
ling bevolking van de Middelburgse-
secretarie, mej. C. J. Augustijn. En
wat zij ons over de Middelburgse
voorbereidingen vertelde, geldt in het
algemeen ook voor de andere 100
Zeeuwse gemeenten.
Begin 1960 is de telling eerst goed
op gang gekomen. Aan de hand van
PPD-kaarten is op de secretarie een
verdeling van de gemeente gemaakt
in wijken en buurten. Met behulp
van de stratenlijst is daarop uitge
maakt in welke stadsdelen de betref
fende straten te vinden zijn, waarna
do telgebieden en de routes voor het
„tellerskorps" konden vastgesteld
worden.
Snoepbon
Vervolgens kon de „recrutering" van
de tellers een aanvang nemen. Mej.
(Zie slot pag. 2 kol. 2)
KORTE PREDIKATIE
God teil het...
Jetwat wil God na eigenlijk? Is dat
niet een vraag waar we iedere dag
opnieuw weer voor gesteld worden?
Als we ook maar enig besef van God
hebben, en als we ook maar even
het gevoel hebben dat we op de een
of andere manier toch verantwoor
ding aan Hem schuldig zijn, dan sul
len we die vraag niet zomaar naast
ons neer hunnent leggen. Wat wil
God?
Er zijn heel wat mensen, die op ieder
moment en bij elk probleem dat zich
voordoet, menen een antwoord op die
vraag te kunnen geven. Onder de
leus: God wil het! zijn de kruistoch
ten begonnen en zijn al heel wat oor
logen gevoerd. En wij, die er achter
staan vragen ons af: Heeft God dat
wel gewild?
De wil Gods is ons in de practijk van
het leven niet altijd even duidelijk.
Niet ten aanzien van de grote proble
men als industrialisatie, atoombewa
pening, rassenktvestie enz. Ook niet
ten aanzien van de kleinere meer per
soonlijke problemen als beroepskeu
ze, gezinsvorming enz.
Is er eigenlijk nog wel iets te zeggen
over de wil Gods
Toch wél.
Eén ding wordt toni j lieél duidelijk bij
het lezen van de Bijbel. Want daar
lees ik o.a. wat God ten opzichte van
mij wil: Hij wil dat ik altijd blij ben.
Dat lijkt een vrome wens, maar is in
werkelijkheid toch meer dan dat.
Want Hij zegt het niet, zoals een
moeder tegen haar ongelukkig kind
zegt: ik zou je zo graag gelukkig
zien, maar ik kan je ook niet helpen.
God heeft geholpen. Hij heeft alles
gedaan wat er maar te doen valt. Hij
heeft zelfs zijn enig kind aan de dood
prijs gegeven om ons blij te maken;
daar staat het hele Nieuwe Testa
ment vol van.
Blijdschap is een groot geschenk. Het
maakt andere mensen van ons. Wie
blij is, ziet de wereld anders, z'n ei
gen leven anders, ook z'n medemen
sen anders. Die blijdschap, die niet
even, maar uw hele leven duurt, wil
God U schenken. Daarom:
Verblijdt U te allen tijde.... want dat
is de wil Gods in Christus jezus ten
opzichte van U.
Th ess. 5 16—18.
Ellewoutsdijk. L. W. Blok.
VERWACHT.
IETS LAGERE TEMPERATUREN
Op de meeste plaatsen enkele opkla
ringen en slechts hier en daar een
bui. Zwakke tot matige wind tussen
west en noord. Iets lagere middag-
temperaturen.
