Prinses Irene opende Nationaal
Oorlogsmuseum te Overloon
klankbord
IN CHAPELLE ARDENTE VLAM ONTSTOKEN
KOSTGANGER VERDACHT VAN
MOORD OP VROUW
ZES DODEN DOOR KOUDE
IN OOSTENRIJKS TIROL
DOCHTER VAN AMERIKAANSE AMBASSADEUR
TRAD OP ALS SPIONNE
DINSDAG 21 MEI I960
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
3
„STA EEN OGENBLIK STIL, BEZOEKER
'Aan de ingang van het park, waarin het Nederlands Nationaal Oorlog
museum te Overloon is gevestigd, bevindt zich een eenvoudige gedenlc
steen. Men leest er deze tekst op:
Sta een ogenblik stil, bezoeker, en bedenk, dat de grond waarop gij nu
vertoefteens een van de felst omstreden sectoren was van het slagveld
Overloon. 'Bitter is hier gevochten in man-tegen-man gevechten. Vele jonge
levens, aan de slagvelden van Nettuno en Normandië ontkomen, vonden
onder deze bomen hun vreselijk einde...."
Deze historische grond, vol herinneringen aan barre oorlogs
dagen van 1944, is gisteren betreden door prinses Irene. Zij
was hier gekomen om het geheel gereorganiseerde en belang
rijk uitgebreide museum in zijn nieuwe gedaante als „Neder
lands Nationaal Oorlogsmuseum" officieel te heropenen
Overloon, gelegen in het grens
gebied van oostelijk Noord-Bra
bant en noordelijk Limburg, had
reeds aanstonds na de bevrijding
zijn oorlogsmuseum, het eerste
in Nederland.
Dat viel niet te verwonderen, want
hier heeft zich op het einde van
1944van 26 september tot 16
oktoberde meest -verwoede van
alle tankslagen in West-Europa
ontwikkeld. Met uitzondering van
WcsLZeeuwsch-Vlaanderen is
er ge'en - streek in ons land ge
weest, dat zo verwoest werd als
het gebied van Overloon.
In dat eerste museum werd een ver
zameling van groot en klein oorlogs
materiaal bijeengebracht. In de zo
mer van 1916 hebben reeds ongeveer
40.000 mensen dit oorlogsmuseum be
zocht. Gezien deze belangstelling
werden in 1947 plannen beraamd om
er een afdeling documentatie aan toe
te voegen, waarin ook het verzet een
plaats kreeg. Ook dat viel niet te
verwonderen, want deze streek heeft
een belangrijk aandeel geleverd in
het verzetswerk. Onderduikers heb
ben bij duizenden een veilig onderdak
gevonden bij de bewoners van dit
gebied, dat tevens goed bleek voor
de leveringen van aanzienlijke hoe
veelheden levensmiddelen ten be
hoeve van onderduikers en verzets
strijders.
De belangstelling voor het oude mu
seum. geëxploiteerd door de stich
ting Nationaal Oorlogsmuseum, bleef
stijgen, zodat het aantal bezoekers
in de loop der jaren liet miljoen
reeds overschreed. Toen deze onder
neming, geheel zonder overheidssub
sidie geëxploiteerd, zo bleek aan te
slaan, werd tot uitbreiding en reor
ganisatie besloten. Deze kwamen tot
stand onder auspiciën en in nauwe
samenwerking met de Nationale Fe
deratieve Raad van bet voormalig
verzet in Nederland (N.F.R.), cle Ne
derlandse vereniging van ex-politieke
gevangenen uit cle bezettingstijd
texpoge), de Bond van Nederland
se militaire oorlogslachtoffers
(B.N.M.O.) en voorts met deskusdige
medewerking van het rijksinstituut
voor oorlogsdocumentatie en de sec
tie krijgsgeschiedenis van de gene
rale staf. Uit deze organisaties en
instellingen is een „werkgroep or-
instcllingen is een „werkgroep oor
logsmuseum Overloon" gevormd,
welke werd belast met de verwezen
lijking van het project.
In een nieuwe hal, waarin een V-l
hangt, wordt een beeld gegeven
van de Tweede Wereldoorlog,
voorzover Nederland daarbij was
betrokken. Daar wordt ons land
als vredig polderland getoond. In
vitrines wordt in beeld gebracht
de psychose, die ging leiden tot de
grote oorlog.
Men vindt er herinneringen aan
de N.S.B. en er ligt een exem
plaar van „Mein Kampf". in per
kament gebonden, zoals Hitier
die placht weg te schenken.
Men wordt geconfronteerd met de
militaire maatregelen, die Nederland
moest nemen en dan ziet men het
oorlogsgeweld over ons land komen
door beelden uit Rotterdam en Zee
land.
Karakter
Het karakter van museum is behou
den gebleven, zodat men er de sfeer
van die dagen weer beleeft.
De gehele documentatie is onderge
bracht in achttien zaaltjes. Men
wordt daar herinnerd aan de rol, die
de N.S.B. heeft gespeeld, aan de in
stallatie van de „rijkscommissaris"
Seys Inquart. Men vindt er veror
deningen uit de Duitse tijd en een
zaal met de affiches, die in die jaren
her en der werden aangeplakt. O.a.
is er tentoongesteld de originele
brief, waarin Mussert Hitler eeuwige
trouw beloofde. De oorlogsontwikke
ling wordt er aangeduid en men ziet
een kiosk met Duitse „litteratuur".
Maar ook vindt men er liet werk
van de illegale pers, met een hom
mage aan de illegale drukkers. Her
innerd wordt aan de jodenvervolging
een Davidsster op 'n zwarte wand
Westerbock, Auschwitz en Maut
hausen. Bij de aanduiding van het
verzet vindt men enkele sprekende
namen: prof Cleveringa, prof Telders.
Nederland overzee, Londen, Indië
en dc West en de koopvaardij pas
seren de revue en aangegeven wor
den alle facetten van de periode van
onderdrukking en van het leven in
die donkere dagen. Daar zijn voorts
herinneringen aan concentiatiekam.
pen, gevangenissen en crematoria.
Maar daar zijn ook herinneringen
aan D-day, aan „Dolle Dinsdag", aan
bevrijd Zuid-Nederland, waarbij de
plaats van vestiging van het museum
ook éen beurt krijgt.
Dropping
Een indrukwekkend zaaltje is dat,
waar men wordt teruggevoerd naar
de hongerwinter, naar de droppings
van Zweeds brood en naar dc bevrij
ding
Wanneer men dit alles op zich heeft
laten inwerken daalt men een trap
af, voerende naar de Chapelle Ar
den te, die wil wezen een waardig
gedenkteken voor de slachtoffers van
de Tweede Wereldoorlog. Men staat
hier voor een groot kruis. Op een
ronde schijf staat een urn, waarin
prinses Irene ter officiële opening
van het vernieuwde, museum een
eeuwige vlam heeft ontstoken. Daar I
omheen staan vijf kleine kruisen en 1
een naar het Oosten gerichte joodse
steen.
Heeft men in het museum de his
torie willen illustreren, de Chapel
le Ardente mag gezien worden als
een gedenkteken voor allen, die
het leven hebben gegeven voor
het vaderland. Het museum, waar
van de oorspronkelijke oppervlak
te van 300 vierkante meter is uit
gegroeid tot 1000 vierkante meter,
is een herinnering voor de oude
ren en een bloeiende geschiede
nisles voor cle jeugd.
In Overloon heeft H.K.H. prinses
Irene maandag het Nederlands na
tionaal oorlogsmuseum officieel her
opend. De prinses hier in het museum
bij een foto van haar vader in de
bevrijdingsdagen van 191/5. Daaron
der een plaat over de strijd op Zuid-
Beveland.
SCHOONZOON VOND STOFFELIJK OVERSCHOT
Nederlandse straaljagers
mogen in Malakka
niet landen
Slachtoffer werd
sinds 12 mei vermist
Een schoonzoon van de 58-jarige we
duwe Dijkers in Krommenie, die
reeds enkele dagen werd vermist,
ontdekte gisteren een omgewoelde
plek in de tuin van haar huis. Toen
hij ging graven vond hij de stoffelij
ke resten van zijn vermiste schoon
moeder. De vroegere kostganger van
de vermoorde vrouw, de 26-jarige W.
van Z., is gisteren in Amsterdam ge
arresteerd. De man, die enige tijd
heeft doorgebracht in de stichting
St. Willebrord in Heïlo, is voor een
nader verhoor naar het politiebureau
te Krommenie overgebracht.
Sinds donderdag 12 mei hadden de
buren de 58-jarige weduwe Dijkers,
wonende aan de Militairenweg 150
te Krommenie, niet meer gezien.
GOLF. Er is in Gainsborough een
goede golfbaan, maar voor tie golf-
spclers wil het ongeluk dat aan hun
baan de weide van boer Tom Field-
son grenst en dat dc koeien van
Fieldson dol op golfballen zijn. Tij-
dens het afgelopen weekeind hebben
zij ongeveer 200 ballen verorberd.
Fieldson zegt, dat het hem spijt, dat
de weide de. enige plek is waar hij
zijn 15 koeien kan laten grazen. De
trainer van de club, Arthur Barnes,
zegt dat al geprobeerd is de koeien
af te schrikken, doch liet resultaat
was negatief. Het leek dat de koeien
met mosterd en peper ingesmeerde
ballen zelfs nog lekkerder vinden'.
1 i'D ik ,iixg norionx»! ,i >,i O: i .inn,.
Dc foto toont de prinses met. verte
genwoordigers van drie Nederlandse
regeringstijdperken. Links de huidige
eerste minister prof. dr. J. E. de
Quag, naast, hem „oorlogspremier"
prof. P. S. Gerbrandgde prinses en
oud-premier dr. W. Drecs.
Straalpassagiers-
vliegtuig verongelukt
Een Convaïr 880, het nieuwste Ame
rikaanse straalpassagievsvliegtuig, is
maandag bij het opstijgen voor een
proefvlucht van het vliegveld van
Atlanta in brand gevlogen. De vier
leden van de bemanning zijn in cle
vlammen omgekomen. Het vliegtuig
had verder' geen inzittenden.
Aanvankelijk werd hier geen aan
dacht aan geschonken, daar de vrouw
wel eens meer onverwacht een week
je naar familie in België ging en.
weinig contact had met haai- omge
ving. Zondag vervoegde zich een
dochter aan de woning, die juist te
ruggekeerd was van vakantie. Haar
moeder had beloofd haar tijdens de
vakantie te bezoeken maar was niet
verschenen.
Buren maakten de dochter na haar
terugkeer opmerkzaam op een gat
dat achter in de tuin gegraven was. i
Even voor de twaalfde mei was dit j
gegraven door mevrouw Dijkers, die
daarbij terzijde werd gestaan door de
kostganger, W. van Z. Op dinsdag 17
mei was deze kostganger achter in
de tuin gezien, toen hij omstreeks het
middaguur bezig was het gat, dat
bestemd leek te zijn voor het begra
ven van afval, dicht te werpen. Zoals
achteraf bleek had de man een schop
geleend bij een naburig café.
Zonder dat de politie van de ver
missing in kennis word gesteld, is
de echtgenoot van de dochter, de
heer T. uit Krommenie, gisteren
vroeg voor hij naar zijn werk
ging eens in het gat gaan spitten.
Op ongeveer een halve meter diep
te vond hij in een jutezak gewik
keld, het lijk van zijn schoonmoe
der. Onmiddellijk werd toen de
politie verwittigd.
Bekentenis
Nailer wordt vernomen, dat Van Z.
na een verhoor van ruim twee uur
heeft heleend. Ongeveer 10 dagen ge
leden de weduwe in haar woning
te Krommenie om het leven te heb
ben gebracht. Hij heeft de vrouw op
gruwelijke wijze ter dood gebracht
met een bijlslag en een aantal mes
steken in hals en borst. Het motief
van deze daad is nog niet bekend ge
worden.
De Maleise. regering in Kocala Loem-
poer heeft geweigerd toestemming te
verlenen voor de landing van twee
voor Nederlands Nieuw-Guïnea be^
stemde straaljagers.
Een reden voor die weigering
naar men meent de eerste welke door
de Maleisp regering is gericht tegen
vliegtuigen van een bevriende natie
is niet gegeven.
Her verzoek was ingediend door de
Nederlandse legatie. Aan de regering
was om toestemming verzocht voor
een tussenlanding van twee vliegtui
gen op het vliegveld Butterworth.
Minister van defensie Abdocl Razak
wees het verzoek af, na overleg te
hebben gepleegd met andere leden
van het kabinet.
De Nederlandse legatie bleek niet be
reid commentaar te verlenen.
Hoewel officieel geen reden voor cle
.weigering bekend is gemaakt, wordt
vernomen clat cle toegenomen span
ning tussen Nederland en Indonesië
over Nieuw-Guinea, een rol heeft ge
speeld.
Order N.S. voor 600
goederenwagons
In het kader van de modernisering
van het goederenwagenpark van de
Nederlandse Spoorwegen is bij Werk
spoor ("Verenigde Machinefabrieken)
door de N.S. een miljoenen order
geplaatst voor de bouw van 600
goederenwagens.
Deze wagens zullen een volume-in
houd van 80 m3 krijgen. Men hoopt
de eerste wagens reeds dit jaar op
te leveren. Enkele maanden geleden
plaatsten de Nederlandse Spoorwe
gen een grote order voor zogenaam
de druksilowagens. Naar wij van de
zijde van de Nederlandse Spoorwe
gen vernemen, ligt het in de bedoe
ling de modernisering van het wa
genpark verder door te voeren.
Nieuwe schok
in Chili
Na de ramp in het afgelopen week
einde is Cliili maandag opnieuw door
een zware aardbeving getroffen, die
het dodencijfer van 350 wederom
deed stijgen.
In de gedeeltelijk verwoeste stad
Castro op liet eiland Chiloe ontston
den nieuwe branden en de brand
weer moest bij gebrek aan water
dynamiet gebruiken om het vuur in
bedwang te krijgen.
In Ancud in het noordelijk deel van
het eiland, waar zondag 100 mensen
door een vloedgolf zouden zijn mee
gesleept, werden nieuwe verliezen
geleden evenals in Puerto Montt, 500
km ten zuiden van het vernietigde
concepcion. Daar zouden zestig men
sen vermist worden en minstens
honderd zwaar gewonden zijn.
Volgens onofficiële cijfers bedraagt
het aantal gewonden 3000 en het
aantal daklozen 50.000, maar het zal
nog wel enige tijd duren voordat de
juiste cijfers bekend zijn.
Een vloedgolf van circa 3 meter
hoogte heeft zondag, kort na mid
dernacht, de Hawaiï-eilanden be
reikt. In alle lager gelegen delen
van de eilandengroep werden de
wegen overstroomd. De vloedgolf
is veroorzaakt door de aardbe
vingen in Chili. Minstens 16 men
sen zijn om het leven gekomen.
De dood op de weg
Op de provinciale weg Dinteloord
Steenbergen is maandagavond de 60-
javïgo J. Mangelaars uit Dinteloord
bij éen ongeval om het leven geko
men.
De heer Mangelaars kwam van zijn
werk, van cle coöperatieve vlasfa
briek Dinteloord. Bij het verlaten
van bet fabiïeksterreïn werd hij
gegrepen door een personenauto,
komende uit de richting Dinteloord
en bestuurd door K. v. J. uit Zierik-
zee.
Gisteren vond bij het postkantoor te
Ter Apel een dodelijk ongeval plaats.
De 76-jarige mevrouw B. Trip
Reitsma, wilde per rijwiel de via
ductstraat inrijden. Op dit moment
naderde een Duitse vrachtwagen.
Mevrouw T. reed tegen de aanhan
ger er van, met gevolg, dat zij on
der de wagen terecht kwam. Zij was
op slag dood.
In de bioscopen van de Sowj et-Unie
wordt een film vertoond over het inci
dent met de U-2, zo meldt Tass. De film
laat onder meer de resteh van het neer
geschoten vliegtuig zien en de verschillen
den voorwerpen, die men op de piloot
en in de wrakstukken heeft gevonden, de
titel luidt: „De uitdagers ontmaskerd".
Zes Duitse alpinisten zijn zondagnacht om liet leven gekomeu in een
sneeuwstorm in Oostenrijks Tirol. Op de zuidelijke helling van do Gïmpel,
aan do Oostenrijks-Beierse grens, zijn maandag de stoffelijke overschotten
aangetroffen van vier Duitsers, die door het slechte weer waren overval,
len en van koude en uitputting om het leven zijn gekomen. Ten noorden
van Kitbuehcl zijn op 2344 meter hoogte in het masief van de „Wilder
Kaiser" nog twee Duitsers omgekomen. Deze laatsten werden gevonden op
slechts vijftig meter van een schuilhut, die zij kennelijk niet meer hadden
kunnen bereiken. Alle zes cle slachtoffers waren onvoldoende geoefend en
uitgerust.
Boris Morris, een filmproducent in Hollywood, die agent van de Fede
rale Recherche (F.B.I.) is geweest, heeft aan een krant in Chicago
verteld dat in cle dertiger jaren de dochter van de Amerikaanse am
bassadeur in Duitsland spionne is geweest. Volgens de Chicago Tribune
heeft Morris verklaard dat die vrouw, Martha Dodd, spionne werd toen
zij 24 was en haar vader, William E. Dockl, ambassadeur in Duitsland
was.
Volgeus Morrow werd Martha, die
thans gehuwd is met Alfred Stern,
62, een vroegere effectenmakelaar
in Chicago, en nu in Praag woont,
eerst spionne voor de Duitsers.
Hitler had aan een knappe ges-
tapo-man, kolonel Ernest Uclet,
opgedragen op vriendschappelijke
voet te komen met mej. Dodd.
Udet, die een hekend vlieger uit
cle Eerste Wereldoorlog' was,
sprak uitstekend Engel3 en was
atletisch, en zou derhalve wel suc
ces hebben bij mej. Dodd.
Doel van het complot was om via
de dochter toegang te krijgen tot
cle papieren van de ambassadeur.
Spoedig kregen cle Sowjets echter
ook belangstelling voor Martha
Dodd, en kozen ook .zij een vriend
voor haar. Dat was de Russische
tennisspeler Wassilli Zoeblin, een
goed geproportioneerde blonde-
man, dia later hoofd van de Rus
sische geheime politie in de Ver
enigde Staten werd.
De communisten wonnen, blijk
baar omdat Zoeblin beter dan
Udet voldeed aan het verlangen
van mej. Dodd naar „opwinding".
Zij ging met Zoeblin naar Moskou
en keerde naar Berlijn terug als
agente voor de communistische
partij.
Ambassadeur Dodd en zijn doch
ter keerden naar de Verenigde
Staten terug en zij en Zoeblin
spioneerden daar voor de Sowjets
en recrufeerden nieuwe leden voor
het spionagenet. Volgens Morris
had zij wat dit betreft succes bij
een functionaris van de. inlichtin
gendienst van het leger en diens
vrouw en kreeg zij veer gegevens
in handen over Amerikaanse mili
taire uitrusting en de hoeveelhe
den die naar de bondgenoten in
Europa werden gestuurd tijdens
de oorlog.
Het Wereldgebeuren
Verkiezingsbuit
Lynclon B. Johnson, die in over
eenstemming met een voorspel
ling die zijn grootvader bij zijn
geboorte op 27 augustus 1908 deed
„eens senator van de Verenigde Sta
ten werd" (en wel in 1948) doet in
deze dagen weer zijn best om olie op
de golven te gooien. Dat kan hij
goed. Hij is zo'n kundige bemidde
laar. dat hij nu al verscheidene jaren
als leider van de democratische frac
tie in de Amerikaanse Senaat mag
optreden. Hij voert daar dus de
meerderheid aan. Johnson is een
machtig man, want voor besluiten
die de instemming van dc volksver
tegenwoordiging behoeven is de
republikeinse regering-Eisenhower
mede op hem aangewezen.
Over „buitenlandse zaken" zijn de
beide Amerikaanse partijen het
in de afgelopen jaren meestal
zeer eens geweest. Het zag ernaar
uit, dat ook in dit jaar van presi
dentsverkiezing aan de gezamenlijke
steun voor Eisenhowers koers geen
afbreuk zou worden gedaan.
De wijze waarop de regering-Eisen
hower heeft gereageerd op het neer
schieten van het verkenningsvlieg
tuig U-2 op 1 mei is evenwél voor
verscheidene democraten die meedin
gen naar de kandidatuur voor 't pre
sidentschap een te aanlokkelijke buit
in het oerwoud der verkiezingen om
zich langer te beheersen. Zo hebben
de senatoren John F. Kennedy,
Stuart Symington en Adlaï Steven
son zondag hun handtekening gezet
onder een verklaring van cle advies
raad der partij, waarin cle regering-
Eisenhower wordt beschuldigd van
„een serie blunders", die de Russi
sche premier Nikita S. Kroesjtsjew
in staat stelden, de topconferentie te
torpederen" en waarin wordt ge
vraagd om een groot debat over cie
buitenlandse politiek.
Als „blunders" beschouwen deze
democraten het veronderstelde
langs-elkaar-heen-werken van
het ministerie van buitenlandse za
ken, het ministerie van defensie en
de centrale veiligheidsdienst, zoals
zou zijn gebleken uit het gelasten van
de U-2-vlucht hoven Russisch gebied
juist twee weken voordat de topcon
ferentie in Parijs zou beginnen. Ook
cle tegenstrijdige verklaringen die.de
regering aflegde na het bekendwor-
den van liet U-2-incident vormen een
„dankbaar" doelwit. Met alle respect
voor president Eisenhower, die ten
gevolge van deze ontwikkeling aan
brute vernederingen uit Kroesjtsjews
spraakwaterval blootstond, menen
vele demoeraten dat hij vóór de top
conferentie de touwtjes steviger in
handen had moeten houden. Zij'staan
te popelen om over vice-president
Richard Nixon, die het beleid van de
regering in het openbaar ten volle
heeft gesteund, eveneens het vuur
van hun kritiek te doen losbarsten.
In democratische kring heeft men
overigens Eisenhower aangemoedigd.
Kroesjtsjews eisen in Parijs te ver
werpen. Het zou immers te dwaas
zijn geweest indien voor dit éne ge
val van spionage verontschuldigingen
moeten worden aangeboden aan een
land, dat zich op dit gebied verre van
onbetuigd laat.
T olinson heeft zondagavond laten
I weten, dat hij liet met de ver-
klaring van cle democratische
adviesraad niet eens is. De regering-
Eisenhower heeft weliswaar „onge
lukkige fouten" gemaakt, zo betoog
de hij. maar deze kwestie moet bui
gen cle partijpolitiek blijven: solida
riteit is nu uiterst belangrijk.
Maar hij heeft een gewiekste tegen
speler in de Russische premier," die
zoals een Amerikaanse journalist
donderdag on Kroesjtsjews perscon
ferentie te Parijs constateerde, „een
factor is geworden in de Amerikaan
se politieke campagne". De Rus
heeft immers een nieuwe topconfe
rentie „over zes a acht maanden"
voorgesteld, dus in de tijd dat Eisen
howers bewind voorbij is. Niet
slechts heeft Kroesjtsjew door het
torpederen van de tópconferentie ge
makkelijk kunnen toegeven aan druk
van voorstanders van een „harde"
koers in de communistische wereld,
hij heeft ook indruk gemaakt op
kleine landen wier bases voor de U-2
-vlucht werden gebruikt en zichzelf
een excuus verstrekt om zonder re-
sultaatuit Parijs terug te keren, hij
beeft bovendien president Eisenho
wer en vice-president Nixontot dus
ver de enige republikainse kandidaat
voor het presidentschap („voor straf
in een hoek willen zetten". Door de
crisis-Eerlijn tot na de Amerikaanse
verkiezingen op te schorten, lieeft
Kroesjtsjew nu voor wie oppervlak
kig kijkt ook de noodzaak van soli
dariteit tussen cle Amerikaanse par
tijen weggenomen.
Het Is nog niet duidelijk, welke
rol Kroesjtsjew in de Ameri
kaanse verkiezingen wil spelen.
Het spreekt vanzelf dat Johnson niet
gaarne zou zien dat de democrati
sche kandidaat straks Kroesjtsjews
„steun" krijgt: in het verleden is be
wezen clat buitenlandse steun voor
een partij een averechtse uitwerking
heeft en Kroesjtsjews steun zou fa
liekant kunnen zijn. Vandaar dat hij
onder de huidige verleidelijke om
standigheden ook zelfbeheersing in
het kritiseren bepleit.
LYNDON B. JOHNSON
..K. buiten partijpolitiek laten...