PAGIM
„Zweedse industriële vormgeving"
in de huishouding
Breda heeft eigen „Beurs voor vrouw
en gezin"
VRIJDAG 13 MEI 1960
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
13
EXPOSITIE IN HAAGS GEMEENTEMUSEUM
Schoonheid, gevangen in sobere lijnen
(Van onze redactrice)
.Zweedse vormgeving": het is een begrip geworden in de mo
derne interieurkunst die zich, ook in ons land, in de na-oorlogse
jaren sterk op de Scandinivische landen heeft georiënteerd.
Vooral de Zweedse gordijnen en het Zweedse zitmeubel zijn met
enthousiasme ontvangen en de ideeën van de Scandinavische
ontwerpers zijn op vele manieren nagevolgd, zij het dan niet al
tijd met even verantwoorde resultaten.
Die Zweedse gordijnstoffen en zitmeubelen zijn ook vertegen
woordigd op de tentoonstelling „Zweedse industriële vormge
ving" die nog tot en met 15 mei te zien is in het Haagse Gemeen
temuseum en een collectie fraaie, soms zeer fraaie huishoudelij
ke gebruiksvoorwerpen omvat. Een collectie die wel bewijst dat
de Zweedse vormgeving niet alleen op het gebied van de meubel
kunst opmerkelijke resultaten heeft voortgebracht, maar dat
uit Zweden ook zeer veel moois komt aan eetserviezen, glaswerk
en eetbestek, aan sieraden en siervoorwerpen.
„Soberheid" is het wachtwoord
voor deze tentoonstelling, zoals
soberheid het kenmerk is van de
meeste voortbrengselen der
Zweedse vormgeving. Bijna zou
men van „strengheid" willen spre
ken, want de expositie is met een
welhaast strenge, koele overwo-
genheid dusdanig ingericht dat de
voorwerpen en hun kleuren
volmaakt mogelijk tot hun recht
komen.
De gordijnstoffen trekken in de eer
ste plaats de aandacht, want ze zijn
er niet alleen als expositie-materiaal,
maar vormen tegelijkertijd het de
cor voor het overige geëxposeerde.
Sommige lijken op Oosterse batik-
stofen geïnspireerd: figuren in tinten
als donkerbruin met beige en zwart
doen onweerstaanbaar denken aan de
voortbrengselen der Indische batik
kunst. De effen gordijnstoffen zijn
op geraffineerde wijze tentoonge
steld: hier ziet men een heel gamma
van tinten in groen naast elkaar,
elders bereikte men hetzelfde effect
met gele wollen gordijnstoffen, waar
van de kleuren onderling ook weer
volmaakt harmoniëren. Niet altijd
zijn de gedessineerde gordijnen ge
slaagd: daar waar men net abstracte
dessin verlaat wekken die gedessi
neerde stoffen, hoe mooi ook van
kleur, onwillekeurig de indruk van
„maakwerk".
Wie over „Zweedse gordijnstoffen
spreekt, denkt automatisch aan
overgordijnen maar op deze
expositie blijkt dat bij die gor
dijnstoffen ook de prachtigste
wollen vitrages behoren: in effen
en gestreept, en in de mooiste va
riaties van uiterst zachte tinten
zoals grijs, teer beige en geel.
Advertentie
Primitieve vormen
Het Zweedse aardewerk is een merk
waardig samengaan van twee, op
het oog tegenstrijdige zaken: het is
zo eenvoudig van vorm dat men het
bijna primitief zou noemen, en het
is tegelijkertijd volmaakt van afwer
king. Het doet soms denken aan oude
boerenserviezen, wanneer het is uit
gevoerd in donkerbruin of donker
groen, dat scherp afsteekt tegen liet
even verder geëxposeerde fijnste wit
te porselein maar daarnaast staat
dan hardblauw ovenvast aardewerk
met teakhouten dekseltjes, dat zo
uiterst modern aandoet alsof het is
weggelopen uit een periode die nog
komen moet.
De sieraden van zilver en Zweeds
graniet zijn eigenlijk in de eerste
plaats zakelijk, en menige vrouw zal
ze als bijou te weinig sierlijk vinden.
Opvallend zijn ze wel, maar opval
lend is eigenlijk alles op deze expo
sitie: de vazen die gemaakt zijn van
een glassoort, die van binnen met
donkergrijze inkt bespat lijkt, of uit
glas dat oen. zo -.wonderlijke tint
blauw heeft, dat alleen de benaming
„nachtblauw" ervoor geschikt is. On
opvallend lijken de meubelen, die
hier en daar, als achteloos, tussen de
gordijn-decors zijn geplaatst maar
ook hier bedriegt de schijn, want in
werkelijkheid zijn ze beslist niet on
opvallend: de stoelen, het simpele
schrijflessenaartje, het smalle wand
rek dat het tegenwoordig zo graag
gebruikte begrip „functinoneel voor
treffelijk vertolkt.
Wio over „droom-keuken" spreekt,
denkt meestal ïn de eersto plaats
i do Amerikaanse keuken, maar
wie op deze expositie de Zweedse
keuken heeft gezien ..al voorlaan
waarschijnlijk dit produkt uit de
Scandinavische landen als de idcaal-
keuken voor ogen houden. Een sta
len aanrecht met een dubbele goot
steen en veel bergruimte ónder het
aanrecht, maar daarnaast veel hout,
waardoor de keuken modern en te
gelijkertijd „landelijk" aandoet. Er
is een combinatie van koelkasten
provisiekast ïn verwerkt, die heel
veel ruimte biedt, maar betrekkelijk
Ovenvast Zweeds nardewcrk, naar een ontwerp van Stig Liiul-
berg. Geen lijn is overbodig, de vorm is bijna primitief en te
gelijkertijd onberispelijk van afwerking.
Onderdeel van een kristallen glas
servies, ontworpen door Nils Land-
berg.
weinig ruimte inneemt. Een prakti
sche eethoek, waarin men ook weer
voorbeelden van de servies- en be
stekkunst der Zweden aantreft, com
pleteert deze keuken, waarin het
werken tot een plezier moet worden!
Misschien is het geheim van de
Zweedse „vormgevers" wel, dat ze
hun vormen zo „dicht bij huis" zoe
ken. Geen spoortje van versiering-,
niets overbodigs, vooral niets dat op
effect berekend is en daardoor
wordt de indruk gewekt alsof alles
volmaakt moeiteloos is geschapen,
terwijl .men tóch evenmin aan de ge
duchte kan ontkomen dat al deze
vormen tevoren lang en intensief
overwogen zijn. Tóch een geraffi
neerde el'fect-berekening dus De re
sultaten zijn in elk geval zó dat ze
in elke omgeving passen: in de mo
derne flatwoning of bungalow, maar
ook in een boerenwoning of in een
groot ouderwets huis; in een heden
daags interieur, maar ook in dat van
enkele tientallen jaren èn in dat van
de toekomst. Het begrip „tijdeloze
schoonheid" is wel volledig van toe
passing op al deze huishoudelijke
produkten van Zwedens industriële
vormgeving.
Op vakantie?
„Vakantiebesteding" lezen
De Nederlandse Huishoudraad kon
digt in haar „Maandelijkse medede
lingen" aan, dat binnenkort een ge
heel herziene herdruk zal verschij
nen van de brochure „Vakantiebê-
steding". Deze brochure hoort thuis
in de serie „doelmatige inkomsten
besteding" en werd reeds in 1951
samengesteld. Mede aan de hand
van uitkomsten van een statistisch
onderzoek naar vakantiebesteding is
het werkje thans herzien en omge
werkt tot een nuttige handleiding
voor degenen die, alvorens op \*a-
kantie te gaan, hun eigen financiële
mogelijkheden aan de huidige prij-
zensituatie willen aanpassen.
In deze herdruk worden onder meel
de volgende onderwerpen behan
deld: „Wie gaan met vakantie?",
„De duur van de vakantie", „Wan
neer met vakantie?" Voor de vrouw
zijn met name de hoofdstukken „Ge
zinsvakantie" en „Huisvrouw en va
kantie" interessant, terwijl ook de
mogelijkheden van vakantiebeste
ding (thuis, in eigen land, of in het
buitenland) bestudeerd worden.
Voorbereiding en financiering van
de vakantie worden eveneens be
sproken en tenslotte zijn er bij de
brochure speciale bijlagen, onder
meer met globale prijzen (over
1959) van diverse vakantiemogelijk
heden, en met adreslijsten van toe
ristische organisaties en vakantie
accommodaties. Wie degelijk voorbe
reid de vakantie wil ingaan, kan de
brochure bestellen bij het bureau
van de Nederlandse Huishoudraad,
Anna Paulownaplein 7, Den Haag.
Het werkje kost vijfenzestig cent.
(Advertentie)
7$l4/CUIMU<c/eul
v Nu is er...
(Advertentie)
"We genieten nu meer
bewegingsvrijheid"
„Vroeger, met die omslachtige
methode, waren wij hele
dagen maar een half mens.
En wij voelden ons rampzalig.
Maar tegenwoordig? Dank
zij de moderne o.b.-hygiëne
doen miljoenen vrouwen weer
aan alles mee: dansen,
fietsen, uitgaan, sport. Altijd
en overal zijn zij volkomen
„safe" met O.b.-tampons, de
Onmerkbare Bescherming,
handig weggestopt in het
kleinste tasje."
per pakje van 10 tampons,voldoende
voor maandelijks gebruik:
Normaal f fSpeciaal f 1.25
Uit het afwassop
in heet water
Hoe moeten wij ons glaswerk af
wassen? „Alleen maar in schoon
water omspoelen en later opwrij
ven", zeggen de kenners en zij sta
ven die bewering dan door nog eens
met klem te verklaren dat mousse
rende dranken vaak aanmerkelijk
minder schuimen in glazen, die met
zeepsop in aanraking zijn geweest.
Maar overtuig een toegewijde huis
vrouw maar eens van de noodzaak,
haar glaswerk uit het afwassop te
houdenVooral wanneer de gla
zen vette x-anden en vlekken hebben!
Wie haar glaswerk schoon en „vet
vrij" wil hebben en tóch niet het
risico wil lopen dat haar echtgenoot
getergd roept dat het bier „dood"
gaat doordat die glazen natuurlijk
weer met zeepsop zijn gewassen
die zet, heel eenvoudig, een pan met
schoon heet water naast de afwas
teil en spoelt daarin de glazen nog
even na als ze uit het sop komen.
Resultaat: toch brandschone glazen
en géén huiselijke twisten....
Gebakben uien moeten knapperig zijn
maar niet altijd lubt het om ze zo te
krijgen. Vooral wanneer de gebakken
uien moeten dienen ter versiering van
een pittige schotel, kan men veel ple
zier hebben van het volgende foefje:
doop" de uienringen of -snippers even in
wat melk, laat ze uitlekken, rol ze door
bloem en bak ze dan pas.
OZOUti)
Q tot OZOUH)
E
-preteer eens een ,,cl\ocoift({e-sou^lé
f Advertentie)
I i anneer 1"e'1
YY vrouwen wil ge
loven die op ge
zette tijden met oven
en bakvormen experi
menteren, is de „souf
flé", dat uiterst luch
tige baksel, een van de
moeilijkste zaken om
te bereiden. Soufflé's
schijnen de neiging te
hebben om in te zak
ken op het moment dat
ze in volle glorie uit
de oven gehaald wor
den, of - wat veel er
ger is! - op het ogen
blik dat de vrouw des
huizes het bakprodulct
met een trots gezicht
op tafel zet. Gebeurt
dit „in kleine kring"
dan is het nog niet zo'n
ramp, maar zijn er
gasten aan tafel, dan
ontstaat voor de gast
vrouw toch wel even
een pijnlijke situatie...
11/ ie desondanks
YY haar krachten
nog eens aan het
maken van een soufflé
wil wagen, lean het
volgende recept probe
ren. Het gaat hier om
een chocolade-soufflé,
waarvoor de volgende
ingrediënten nodig
zijn: 3/2 dl. melk, l/2
dl. koffieroom, wat
zout, 60 gram suiker,
25 gram cacao, 25
gram bloem, 3 eieren.
Melk en room worden
langzaam aan de kook
gebracht, tioee van de
eierdooiers worden in
tussen met suiker, ca
cao en bloem tot een
glad mengsel geroerd.
Dit wordt met een ge
deelte van de warme
melk „voorverwarmd"
en daarna toegevoegd
aan de rest van de ko
kende melk.
Goed roeren, en
het geheel in een mi
nuut of acht op zacht
vuur tot een gebonden
pap laten worden. Als
dit mengsel goed be
koeld is, gaat de dei-de
eierdooier er ongeklopt
door, en daarna wordt
nog het stijf geslagen
wit van de drie eieren
erdoor geschept. Nu
gaat de hele massa in
een beboterde vuurvas
te schotel (die voor
niet meer dan drie
kwart gevuld mag
zijn) en in ongeveer
twintig minuten laat
men de. soufflé in een
matig warme oven rij
zen en gaar en licht
bruin worden.
Twee raadgevingen
voor soufflé-baksters:
de bloem mag niet ver
vangen worden door
maïzena of aardappel
meel (het produkt
krijgt dan niet voldoen
de stevigheid)en tij
dens het bakken mag
de ovendeur uiteraard
niet geopend worden.
Anders zou de choco
lade-soufflé al tijdens
de bereiding tot een
roenïloos einde komen!
Reclame-psychologen beweren dat,
meer het. publiek lang genoeg
blijft vragen naar een bepaald pro
dukt of artikel, zo'« produkt of arti
kel er op de duur vanzelf komt. Met
die bewering voor ogen zou men zich
kunnen afvragen, of Ju t vrouwelijk
publiek van Nederland misschien ook
zo haastig heeft gevraagd naar nóg
een „beurs voor vrouw en gezin" erbij.
Want Nederland kent al sinds ver
scheidene jaren enkele, jaarlijks te
rugkerende en breed opgezette mani
festaties van dit soort; beurzen-voor-
de-vrouiv, die voldoende huishoudelij
ke voorlichting geven om zelfs de
nieest veeleisende en weetgierige huis
vrouw tevreden te stellen.
In Breda is men echter van mening
dat er nog best een jaarlijkse „beurs
voor de vrouw" bij kan, en daarom is
in „het Haagje van het Zuiden"
zoals de organisatoren met wat gepas
te chauvinistische trots in het pro
gramma hebben geschreven van 6
tot en met 15 mei de eerste „Medium"
te bezichtigen. Deze „Medium" wordt
aangekondigd als internationale beui's
gericht op de vrouw en het gezin,
maar al is er voor vrouw-en-gezin on
getwijfeld wel een aantal belangwek-
;ende zaken bijeengebracht: het pre
dikaat internationaal verdient deze
eersteling bepaald nog niet! Men
krijgt integendeel sterk de indruk, dat
het karakter van de beurs voorlopig
meer plaatselijk is gericht, en dat is
voornamelijk het geval met de stands
waar „voorlichting" op de tweede
plaats staat en „verkoop" op de eer
ste. Ze zijn natuurlijk allemaal bijzon
der fraai, al deze allernieuwste was-
en vatenwasmachines, mixers en for
nuizen (waarvan de modernste met
een soort instrumentenbord zijn uitge
rust), maar ze zijn uiteindelijk in de
eerste plaats interessant voor de be
trekkelijk kleine categorie huisvrou
wen die nier komt om zich inzake zo'n
grote aankoop te laten voorlichten.
Tezamen met de stands waar alle
mogelijke kleine hapjes of drank
jes worden gedistribueerd, vormen
de huishoudelijke apparaten dat
gedeelte van de beurs, dat gewoon
lijk de belangstelling heeft van een
vaste kern van bezoeksters: dege
nen die graag eens een slokje
vruchtenlunonade drinken, een bit
terballetje proeven, wat rondkij
ken in fraaie droomkcukens met
een ultra-moderne outillage: kort
om, degenen die in de eerste plaats
„een dagje uit" zijn.
Dit wil niet zeggen, dat de organisa
toren van deze Medium-beurs de voor
lichting helemaal verwaarloosd zou
den hebben. Er zijn ook speciale voor-
lichtingsstands: van de Nederlandse
Vereniging van Huisvrouwen bijvoor
beeld, yan het voorlichtingsbureau
voor de Voeding, van het Veiligheids
instituut en de Commissie huishoude
lijke en gezinsvoorlichting allemaal
present met een ruime voorraad in
structieve vouwbladen. De onderwer
pen „beroepskeuze en onderwijs"
daarentegen zijn weer vrij sterk op
de plaatselijke mogelijkheden ge
richt, behalve dan in de stands van
bijvoorbeeld de B.B. en het Vrouwen-
luchtwachtkorps. De stand van de ver
eniging „Tesselschade" mag gezien
worden, en goed verzorgd en instruc
tief is de afdeling waar net vraagstuk
van de emigratie in beeld is gebracht.
En verder zijn ook rondom deze beurs
diverse attracties opgebouwd: mode
shows, zowel van moderne als van an
tieke kleding, de verkiezing van een
Medium-huisvrouw en een Benelux-
huisvrouw, het optreden van diverse
orkesten en kleinkunstenaars.
Mocht het in de bedoeling van de or
ganisatoren liggen om „Medium" tot
een jaarlijks terugkerend evenement-
voor-de-huïsvrouw te maken, dan zal
de opzet toch enigszins gewijzigd
moeten worden. Het element „voor
lichting" kan aanzienlijk versterkt
worden, het geheel mag gerust wat
overzichtelijker van opstelling zijn, en
wil men ook bezoeksters van buiten
de stad trekken, dan dient men zieli
heslist minder plaatselijk en meer al
gemeen te oriënteren. Zolang deze mo
gelijkheden echter niet: verwezenlijkt
kunnen worden, kan de toevoeging
„internationaal" bij deze beurs beter
achterwege blijven...—,
en van de dingen die men bij het
ouder worden uit alle macht
moet vermijden, is het kribbig
Niet alleen dat het een volkomen on
vruchtbaar verschijnsel is (hebt U het
ooit beleefd dat één jongere kracht
dadig bekeerd werd door de kitriek
van een oudere?), maar het verraadt
ook een bedenkelijk gebrek aan le
venswijsheid dat begerenswaardig
winstpunt van de oudere mens.
Immers, iedereen, ook de scherpste
criticus en de bewogenste lofdichter
op die goeie oude tijd, heeft in zijn
jonge jaren tot een moderne jeugd
behoord, die volgens de oudere genera
tie van toen spoorslags op weg was
naar de afgrond van het diepste ver
derf. Het is uitermate kortzichtig, en
eerlijk gezegd schijnheilig, om dat zo
gemakkelijk te willen vergeten.
Maar wat die kritiek vooral zo onbil
lijk maakt is de nuchtere waarheid,
op alle oordeelveilingen toepasselijk,
dat een dergelijke uitspraak in erger
lijke mate generaliseert.
Wie zich ergert aan de „moderne
jeugd", ergert zich meestal aan een
stuk of wat opvallende excessen, die
op de keper beschouwd ook meestal
nog voornamelijk bij het uiterlijk blij
ven steken. Afwijkende kleding, haar
dracht, optreden zijn meestal vrii kin
derlijke protesten tegen de conventia-
nele uniformiteit van de volwassenen
en een even kinderlijke poging om de
aandacht op zich te vestigen.
Misschien is het juist wel de stille
kritiek die in deze bizarre uiterlijkhe
den schuilt, waardoor de meeste vol
wassenen gepikkerld raken.
Let wel: ik voor mij vind een jon
gedame in spijkerbroek, slobber
trui en ongekamde slierharen
ook geen streling voor het oog. Maar
ik kan mij enigszins de afkeer van
zo'n jong aing voor onze volwassen
eenvormigheid van kleding voorstel
len.
Prikkelt het U bij tijd en wijle niet
eens, als U de foto van een of ander
congres bekijkt, dat er zo weinig in
dividueels aan onze uitmonstering te
bespeuren is? Wie elke dag tegen
moeders permanentkrullen aankijkt
laat uit pure balorigheid haar haren
groeien. Wie zijn vader elke morgen
min of meer balsturig met zijn gillette
bezig ziet, voelt zich natuurlijk uiter
mate vrijgevochten bij het kweken
van een manhafte vlasbaard
Dergelijke buitenissigheden zijn al
leen maar geschikt om zich ironisch
mee te amuseren: zij gaan, bij het
volwassen worden, in normal 1 geval
len vanzelf over. Sterker gezegd: wie
in zijn jonge jaren nooit eens de nei
ging heeft gehad zich opvallend an
ders uit te dossen, te gedragen of te
converseren, heeft grote kans op late
re leeftijd op het ongelegenste ogen
blik uit de band te spirngen.
Wie de jeugd kritiseerd om haar
uiterlijke verschijning begaat de ge
wone, maar fatale fout om de bijzaak
voor de hoofdzaak, het gevolg voor
de oorzaak aan te doen. De spijker
broek en de vlasbaard zijn in wezen
normaler dan de totale afwezigheid
van enige interesse, waarvoor dan
ook, die hij een groot deel van de hui
dige jeugd zo angstaanjagend aan de
dag treedt.
Zij geloven het allemaal wel, nie
mand behoeft hun nog iets te ver
tellen. Zij rijn noch koud noch
heet, alleen maar lusteloos afzijdig.
Het kan hun alles gestolen worden,
zolang zij hun patje en hun droogje,
hun radio en hun brommer, hun ciga-
retje en hun pick-up hebben.
Zij winden zich nergens over op, zij
willen geen barïkaden opwerpen, geen
heilige huisjes omver halen, geen
vaandels omhoog heffen.
Zij vinden de wereld waarin rij toeval
lig terecht gekomen zijn niet bijster
interessant, maar ook niet iets om er
een verhoogde bloeddruk van op te
lopen. Zij zien, omgekeerd, de oudere
generatie meesmuilend aan als een
stelletje opgewonden standjes die zich
nog druk maken over politieke of eco
nomische of zelfs culturele kwesties.
Als U nu zegt dat ik mij hier op
mijn beurt aan generaliserende
kritiek te buiten ga, zoudt U in
zoverre gelijk hebben dat ik mij wat
eenzijdig heb verkeken op het gros
van de nuidige jeugd, die toch niet
voor niets de „zwijgende generatie"
wordt genoemd.
In hoeverre de ouderen aan deze hou
ding schuld hebben, door een wereld
als een kinderkamer voor hen in te
richten, waar alles zoveel mogelijk
vanzelf en moeiteloos gaat en alle
weerstanden zijn weggenomen het
zou een studie op zichzelf zijn.
Des te meer doen dan de individuele
protesten van deze en gene jongere
tegen onze wereld van het gespreide
bedje weldadig aan. Het was dubbel
hartverwarmend om gade te slaan,
hoe de jongelui uit aller herenlanden
zich geestdriftig aanmelden voor de
slikploegen na de overstromingsramp
van zeven iaar geleden.
Er was duidelijk 'n zekere gretigheid
merkbaar om nu eens ergens te mo
gen vechten, iets moeilijks en eento
nigs te mogen doen waarbij geen knop
kon omgedraaid worden en geen
plaatje opgezet om de nodige arbeids
vitaminen te leveren.
En op het geestelijke vlak trof mij de
zer dagen de uitlating van een jonge
toneelspeler, die het verrassend vol
wassen inzicht toonde dat een half
uurtje optreden voor een televisieuit
zending dermate hoog gehonereerd
wordt dat het niet „gezond" meer is.
Die bovenal ontsteld was over het feit
dat zo'n regisseur met je staat te pra
ten op een receptie en zonder jou of
je capaciteiten te kennen je maar
meteen engageert voor een stuk vul
lingDat talent om ontwikkeling
vraagt en ontwikkeling weerstanden
nodig heeft om te overwinnen het
is een inzicht dat een jong mens tot
bijzondere eer strekt.
SASKCA