Kotynos
Oesterproef-telegram gevolg van
angst en onzekerheid in Yerseke
Brand vlak voor
te Rotterdam
Bijenkorf
PREMIÈRE VAR RIEVWE FILM
OVER „DE HOOP
SMIDSKLOKJE OU
HERKRIJGT OUDE LUISTER
DONDERDAG 12 MEI 1960
PROVINCIALE ZEEUWSE COUBANT
9
PLASTIEK VAN NAUM GABO BESCHADIGD
De plastiek van Naum Gabo voor de Bijenkorf te Rotterdam is giste
ren door bi-and, die tijdens schoonmaak- en herstelwerkzaamheden ont
stond, beschadigd. De plastiek was geheel in zeildoek gehuld en afge
zet met een houten schutting. Een van de twee zuurstofflessen die
er lagen voor laswerkzaamheden, is met een hevige knal ontploft, over
de drukke Coolsingel gevlogen en op de tramrails terechtgekomen.
Geen gewonden
„Weg, weg, er liggen zuurstof-
flessen", riepen de arbeiders die
aan de constructie werkten, tegen
het publiek. De tweede zuurstof-
fles werd door de inmiddels gear
riveerde brandweer in een water
bad gelegd. De verwarring was
een ogenblik groot, vooral toen
honderden mensen uit de Bijen
korf stroomden. Niemand werd
;ewond. Het verkeer werd omge-
et publiek op een veilige
afstand gehouden. De plastiek
P
Ie
staat op ongeveer anderhalve me
ter afstand van de Bijenkorf en
de hevig uitslaande vlammen de
den verschillende ruiten springen.
In de lunchroom ontstond een be
gin van brand, vertelde een van
cle personeelsleden. Via de ge
luidsinstallatie werd omgeroepen
dat men de zaak moest verlaten
in verband met een oefening. Er
ontstond toen geen paniek, hoe
wel de airconditioning rook begon
op te zuigen en het vooral op de
derde verdieping, waar de lunch
room is, al blauw begon te zien.
Sommige bezoekers van de lunch
room hebben kleding e.d. achter
moeten laten. De etalages op de
hoek van de Coolsingel, bij de Van
Oldenbameveltstraat, waar de
plastiek staat, waren juist op de
vakantie afgestemd met een open
sportauto en een caravan erin.
Ook daar sprongen de grote spie
gelruiten.
Toen de brand bovenin de plastiek
uitbrak waren er vier arbeiders
bezig. Een arbeider beneden
schakelde onmiddellijk de elektri
citeit uit. De vier man boven kon
den wegkomen door een loopbrug-
naar het dak van de Bijeenkorf.
Die brug was juist dinsdag ge
legd
De werkzaamheden aan de schep-
Alléén een tandarts
reinigt Uw tanden beter dan
SUPERWHITE TANDPASTA
De Coolsingel sag zwart van de men
sen, die met belangstelling toezagen,
hoe de brandweer de zaak aanpakte.
ping van Gabo zijn al ongeveer
twee maanden aan de gang. Als
-bescherming tegen roest en ver
wering wordt de constructie ge-
staaldraad en geplastificeerd.
Toen het er ruim een jaar stond
bleek het door het weer aange
tast te worden en daar bovendien
honderden spreeuwen het gevaar
te het vorige jaar avond aan
avond als ontmoetingsplaats ge
bruikten, werd besloten het eens
grondig te laten reinigen en van
een nieuwe laag verguldsel te
voorzien. Dit was evenwel niet
voldoende en daarom stond het nu
voor do tweede maal in de stei
gers, door zeildoek aan het oog
van het publiek onttrokken. Dit
heeft hier en daar ontstemming
opgewekt, omdat de herstelwerk
zaamheden samenvallen met de
„Floriade" en het toeristenseizoen.
Erfenis Blonde Dolly
naar ziekenhuis
(Van een onzer verslaggevers.)
De op 31 oktober in haar woning
van de Nieuwe Haven te Den Haag
vermoorde mevrouw S. A. J. N., in
brede kring beter bekend als blonde
Dolly, heeft haar vermogen van
meer dan 250.000 gulden vermaakt
aan het provinciaal ziekenhuis te
Santpoort en „het Nederlands kan
kerinstituut" te Amsterdam. Deze
instellingen zullen ieder ruim 125.000
gulden ontvangen.
Gedeputeerde Staten van Noord-Hol
land hebben de Provinciale Staten
voorgesteld de erfenis onder het voor
recht van boedelbeschrijving te aan
vaarden. Het kankerinstituut heeft
de schenking inmiddels reeds geac
cepteerd.
Mevrouw N. heeft aan de schenking
aan het Provinciaal Ziekenhuis te
Santpoort het nadrukkelijk verzoek
verbonden, dat haar moeder, die
daar reeds lang wordt verpleegd, de
best mogelijke verzorging zal krij
gen en dat aan haar eventuele wen
sen, indien mogelijk, tegemoet zal
worden gekomen.
Het juiste bedrag van de nalaten
schap zal pas bekend zijn, wanneer
ook de huizen van mevrouw N. zullen
zijn verkocht.
„De Hoop vaart
is de titel van een nieu
we film over het hos
pitaalschip „De Hoop".
Hij beleefde woensdag
in Krasnapolsky in
Amsterdam zijn pre
mière. De film Is in
nauwe samenwerking
met het ministerie van
landbouw en visserij en
de „Nederlandsche ver-
ceniging ten behoeve
van zeelieden van elke
nationaliteit", die „De
Hoop" exploiteert, ver
vaardigd door twee
filmmaatschappijen. Zij
hebben dit belangeloos
gedaan. De film zal o.
m. worden gebruikt bij
de ledenwerving van de
vereniging.
Zoals bekend ls, werd
ui L953 op initiatief van
Wijlen „Ome Jan" van
Zutphen een actie ge-
voord onder het motto
„De Hoop moet „va
ren". Deze actie had
yy
tot resultaat, dat de
„Nederlandsche ver-
eeniging ten behoeve
van zeelieden van elke
nationaliteit" de be
schikking kreeg over
een nieuw hospitaal
kerkschip, dat aan alle
moderne eisen voldoet
Om 't motto van deze
actie in herinnering te
roepen, koos men als
titel voor de nieuwe
film „De Hoop
vaai t
De" film, die een draai-
tijd van 20 minuten
heeft, geeft een over
zicht van het werk dat
„De Hoop" in het be
lang van de vissers
verricht. Eerst ziet
men „De Hoop" op
vlaggetjesdag met de
vissersvloot uitvaren,
waarna de cameraploeg
aan boord allerlei film-
notities heeft gemaakt.
Onder meer ziet men
de behandeling van een
gewonde visser, die in
Aberdeen voor opne
ming in een ziekenhuis
aan land wordt ge
bracht. Ook geeft de
film een beeld van de
kerkdiensten aan
boord, die via de vis-
serijhand zowel door
de vissers op zee als
door hun familieleden
thu!s worden beluis
terd. Aan het slot van
de film zingt een koor
van vissers en later
een groot koor met or
gelbegeleiding gezang
174 „Vaste rots van
mijn behoud".
De film is ook beschik
baar gesteld aan de
Nederlandse televisie
stichting. De vereni
ging die „De Hoop"
exploiteert, hoopt dat
hij op vlaggetjesdag op
het beeldscherm kan
worden vertoond.
Joh. den Hartog
muzikaal leider
Ned. Opera?
(Van een onzer verslaggevers)
Er is een redelijke kans, dat Joh. den
Hertog, sinds 1948 eerste dirigent van
de Kon. Vlaamse Opera te Antwerpen,
binnenkort benoemd wordt tot muzi
kaal leider van de Nederlandse Opera.
„We zijn met hem in onderhandeling"
verklaarde ons mr. Den Daas, die ove
rigens te kennen gaf eerst vanmiddag
officiële mededelingen hierover te
willen doen.
Verwacht mag worden, dat van
daag volledige opening van zaken
gegeven zal worden 'over de crisis,
waarin zich dit hoog gesubsidieer
de instituut voor dé zoveelste maal
bevindt. Deze crisis heeft er reeds
toe geleid, dat dirigent Alexander
Krannhals zich heeft teruggetrok
ken en ook een aantal solisten te
kennen heeft gegeven hun verbin
tenis met de Ned.'Opera te willen
beëindigen. Onder meer de solis
ten: Anny Delorie, Mimi Aarden,
Guus Hoekman en Gré van Swoll
Brouwenstijn hebben een onder
houd aangevraagd bij het ministe
rie van onderwijs, kunsten en we
tenschappen, teneinde aandacht te
vragen voor de huidige moeilijkhe
den, die onder andere gevolg zou
den zijn van de invloed, die de per
soneelsvereniging in het opera-be
stuur heeft.
„Willem Barendsz" in
Nederland terug
De Nederlandse walvisvaarder „Wil
lem Barendsz" is gisteren in ons
land teruggekeerd. Het schip kwam
om kwart over twee in Hoek van
Holland, waarna het opstoomde naar
Rotterdam en in de Waalhaven op
stroom ligplaats koos.
De „Willem Barendsz" is het vorige
jaar op 7 november naar het Zuid
poolgebied vertrokken.
„France" te water gelaten
De echtgenote van de Franse presi
dent heeft gisteren te Saïnt-Nazaire
het passagiersschip „France" te wa
ter gelaten. Dit passagiersschip heeft
een waterverplaatsïng van 55.000
ton, en zal 2000 passagiers kunnen
vervoeren. Het komt in 1962 in de
vaart. De „France" vervangt de „Lï-
berté", die in 1962 naar de sloper
gaat, als het vlaggeschip van de
Franse handelsvloot.
De fles champagne welke mevrouw
De Gaulle losliet sloeg om kwart
over vier tegen de boeg van de
oceaanreus, die statig maar steeds
sneller de Loire ingleed terwijl de
Marseillaise gespeeld werd en tien
duizenden toeschouwers een machti-
fe ovatie aanhieven,
es sleepboten hebben de „France"'
na de stapelloop opgevangen en naar
de afbouwwerf gesleept. Over ander
half jaar zal de „France" uit Saint-
Nazaire vertrekken voor zijn eerste
proefvaart. Overigens heeft de Com
pagnie Générale Transatlantique
reeds 1500 aanvragen ontvangen óm
plaatsbewijzen voor de maidentrip,
die eind 1961 of begin 1962 zal wor
den gemaakt.
Mevrouw Wiegers is
nog steeds spoorloos
(Van een onzer verslaggevers.)
Het zoeken naar de sinds zaterdag
avond spoorlods verdwenen mevrouw
A. C. H. Wiegers-Wesseling uit Door-
werth bij Renkum is nog altijd zon
der resultaat gebleven.
De mening van de politie, dat
ernstig rekening moet worden gehou
den met een ongeluk, werd dinsdag
weer versterkt, toen men bij de Rijn
in de omgeving van Hevea-dorp een
zakdoekje vond. dat volgens de heer
Wiegers aan zijn echtgenote toebe
hoort. De politie is daarop onmiddel
lijk ter plaatse tussen de kribben in
de Rijn gaan dreggen, maar boekte
daarmee geen enkel resultaat. Het
onderzoek bepaalt zich thans tot het
nagaan van de vele tips. die bij de
politie in Renkum zijn binnengeko
men.
Nederlander Goudswaard
staat op 16 mei terecht
De Nederlander M. Goudswaard zal
op 16 mei terechtstaan voor een
rechtbank te Cairo op beschuldiging
van spionage ten gunste van Israël.
De openbare aanklager is van plan
de doodstraf te eisen.
Verder zullen in deze spionagezaak
nog vijf buitenlanders en tien Egyp-
tenaren worden berecht.
Na val van trap
overleden
Bij zijn thuiskomst is de 78-jarige
J. C. Koets uit de Kievitstraat te
Rotterdam van de trap gevallen,
waardoor hij om het leven is geko
men.
Mr. Stikker hervatte
zijn werkzaamheden
Een woordvoerder van het ministe
rie van buitenlandse zaken heeft
woensdag in antwoord op een vraag
meegedeeld, dat de Nederlandse per
manente vertegenwoordiger bij de
NAVO, mr. D. U. Stikker, op vrijdag
29 april zijn werkzaamheden heeft
hervat. Mr. Stikker heeft van begin
december tot 29 april op medisch ad
vies rust moeten houden.
De dood op de weg
Een ongeveer 80-jarlge dame uit
Haarlem, die gisteren op de duo van
een bromfiets bij haar man achterop
zat, is op de Schipholweg in Haar
lem door een bestelauto aangereden
en gedood. De bromfietser had het
fietspad verlaten en wilde de weg
oversteken.
Hij remde af voor een tegemoetko
mende bestelauto, maar merkte niet
dat achter hem ook een bestelauto
naderde. Deze reed de bromfiets aan.
De dame was op slag dood. De be
stuurder werd zwaar gewond.
De 55-jarige mevrouw J. C. de Klerk
Koster in Rhoon is in Rotterdam-
Zuid aangereden door een auto. Zij
reed daar op de fiets. Bij aankomst
in hét Zuiderziekenhuis bleek, dat zij
was overleden.
De 47-jarige mevrouw Vervest uit
Veghel is bij het oversteken van
de N.C.B.-laan, voor haar woning,
door een passerende personenauto
gegrepen. Ze is enkele uren later
aan opgelopen verwondingen in
het ziekenhuis overleden. De auto
werd bestuur door de verffabri-
kant S. uit Amsterdam. Hij reed
met grote snelheid door de be
bouwde kom. Het slachtoffer was
moeder van vier kinderen.
SPOEDIG WEER BETROUWBAAR
-
A \\W
0 r*
Sneelwerlc roiifl 1grote en een kleine mannenfi-
^peeiwerK wera rona i/öo g^,.. de grote hamert de hele
door dorpnsmid gemaakt uren °P een de kleine van de
ze houten poppen kondigt de hal-
fAP DE HOEK vail de ve uren aan.
Voorstraat en de Raad- e smid Johannes Verkerke
huisstraat te Oud-Vossemeer I) heeft het bij deze twee man-
wnnnt p-pn Qmirl dp hppr W nenfiguren wel typerend
woont een smia ae neer w. voor zi;jri ambacht! niet ^iien
Gebraad. Er heeft daar lan- laten. Wanneer de grote pop de
ger dan mensenheugenis een Jv?1® ur®,n slaat, k°men tegeiijker-
j„v,tijd ruiters in actie en beginnen
smid gewoond. Daarvan ge- de wieken van een molen te
tuigt het „smidsklokje", een draaien,
op de lijst van Monumenten
zorg voorkomend speelwerk,
dat in de gevel van het huis
is aangebracht.
Het „Smidsklokje" heeft lange
tijd stilgestaan. Reeds in de ja
ren vóór de Tweede Wereldoor-
kon de smid Gebraad er
MENINGEN OVER BERICHT AAN MINISTER:
Wachten blijft
op regeling
schadeloosstelling
„WIJ ZIEN GEEN enkel be-
lang meer in de oesterproeven
iu het Veerse Gat".... Zo onge
veer luidde de inhoud van een
telegram aan mr. Marijnen, mi
nister van landbouw en visserij,
waarmee een aantal kwekers en
exporteurs iu Yerseke de „oes-
terkwestïe" opnieuw in liet
brandpunt van de belangstelling
brachtEen telegram, dat
overigens gehuld is in nevelen
der geheimzinnigheid en waar
over vele kwekers en expor
teurs voorlopig, maar liever
zwijgen als het graf....
Het telegram zou volgens de mede
delingen van minister Marijnen ver
zonden zijn door de vereniging van
oesterkwelcers en -exporteurs (Ver-
voex) en de vereniging „Oesterbe-
langen". Maar welke leden van deze
verenigingen wèl en welke leden niét
achter dit telegram staan, is een on
duidelijke zaak.
Verrassend was bijvoorbeeld, dat
de secretaris van „Oesterbclan-
gen", dc heer J. van Schaik
die uit hoodfe van zijn functie in
de vereniging toch zeker van het
bestaan van dit telegram op de
hoogte harl moeten zijn tot
gistermorgen, toen de dagbladen
de mededelingen van minister Ma
rijnen publiceerden, van niets
wist....
De heer Van Schaik stelde dan ook
duidelijk, dat dit een telegram was
van een aantal loden van „Oester-
belangen" en zeker niet van het vol
tallige bestuur. „Misschien zijn er
wel enkele bestuursleden bij de ver
zending van het telegram betrokken"
zo vermoedde de secretaris van
„Oesterbelangen". Volgens de uitla
tingen van de heer P. Verwijs, die
zich vice-voorzitter van „Vervoex"
noemt, was het bestuur van deze
vereniging wel op de hoogte van het
telegram aan de minister. Anderen
betwijfelen echter of ook het vol
tallige bestuur van „Vervoex" wel
op de hoogte was.
Minder vergoeding?
Niettemin velen in Yerseke geven
na enige schroom toe geen vertrou
wen meer te hebben ïn de oester-
proeven in het Veerse Gat. Daar is
echter een verklaring voor en enkele
Yersekenaren steken dat niet onder
stoelen of banken. „In Yerseke le
ven de kwekers en exporteurs mo
menteel tussen onzekerheid en angst"
zegt bijvoorbeeld de heer C. Pronk.
De kwekers en exporteurs, die zich
thans tegen de proeven in het Veer
se Gat hebben uitgesproken redene
ren zo deze proeven zullen miljoe
nen vergen en wij zijn er bang voor,
dat de minister straks bij het vast
stellen van de schadeloosstelling
rekening zal houden met die enorme
uitgaven.... Met andere woorden
men vreest ïn Yerseke, dat. de gelde
lijke tegemoetkoming minder zal
worden als de proeven inderdaad
doorgaan.
„Het telegram aan de minister is
een gevolg van deze vrees", zeggen
mensen als de heren Pronk en van
Schaik en ook ter zake deskundigen
als dr. P. Korringa, directeur van
het rijksinstituut voor visseriionder-
zoek in IJmuiden, en dr. A. C. Drink-
waard, bioloog voor visserijonder-
zoek in Wemeldinge.
Uitspraak
Anderzijds is men er echter ook
van overtuigd, dat vrijwel alle
Yersekenaren wèl voor het hou
den van de proeven waren als de
Het mannetje van de halve
uren is ook al niet van gezel
schap verstoken: een kwartier
voordat hij met zijn „slagwerk"
begint gaat een deurtje open en
treedt hij uit een kastje naar
buiten. Zodra hij zijn werk ge
daan heeft, sluit het deurtje
zich en beginteen „scha-
renslieper" zijn wiel te draaien.
SEnir ElS^lS
wer^iïg va" gemeente "To"-
numentenzorg en verdere fi- fSn fan de klok P
nanciële steun van het Prins jjoe liefdevol Johannes Verkerke
?nrh^ A5erdSFondsPrZeeland ziJn rond eea klok geformeerde
wordt het SmldsUnkft^mfiS speelwerk ook vervaardigde, veel
omdat Iwt'fneSwerk IndertUd lan^er dan anderhalve eeuw kon
men neemt aan 1786 door een met zonder slijtage niet trotseren.
SSd wérd Vervaardigd her- Trouwens- uit de notulen van ge
stild ^erAaarciiga, her- meenteraadsvergaderingen, die op.
het eind van de vorige eeuw wer-
„Smidsklokje is wel een beetje den gehouden blijkt dat er toen
povere betiteling voor een derge- reeds „klachten" waren. Wel een
lijk ingewikkeld speelwerk. De bewijs, dat het „smidsklokje" in
dorpssnud Johannes Verkerke, Oud-Vossemeer steeds als een be-
een gewone huis-, tuin- en keu- trouwbare tijdwijzer op prijs was
kensmid moet er op het eind van gesteld! Een enkele keer werd
de achttiende eeuw jaren aan heb- eens een reparatie uitgevoerd,
ben gewerkt. De juiste tijd van maar vergeleken bij de restaura-
vervaardiging is niet bekend; al- tie, die het uur- en speelwerk
leen de muurankers in de gevel thans ondergaat, was het lap-
dragen het jaartal „1786". werk.
In het speelwerk treft men een De restauratie wordt uitgevoerd
door de heer A. P. M. Voets, hor
logemaker te Tholen, die reeds
meer torenklokuurwerken revi
deerde. De restauratie vergt een
groot bedrag. Dank zij verschil
lende subsidies 1000,Prins
Bernhardfonds, 2000,Monu
mentenzorg 600,Provincie en
1000,Anjer Fonds kon
hiertoe opdracht worden gegeven.
De gemeente past de meerkosten
bij. Maandenlang is de restaura
teur, gesecundeerd door een broer
en confrère en enkele van zijn
mensen hier aan bezig gewest.
Monumentezorg had echter be
paald, dat het mechaniek
geheel in zijn oorspronke
lijke staat zou worden hersteld.
Dit betekende zo ongeveer de
taak, waarvoor Johannes Verker
ke in de tweede helft van de
achttiende eeuw moet hebben ge
staan.... Er mocht en dit kon
ook niet geen enkel genorma
liseerd fabrieksonderdeel voor
worden gebruikt.
De restauratie is evenwel vol
tooid en thans ontbreken alleen
nog de poppen. Deze, geheel
nieuw uit hout gesneden, omdat
de oorspronkelijke bijna geheel
waren verteerd, moeten nog in de
juiste kleuren worden geschil
derd.
Dan kunnen en dit zal wel
licht reeds binnenkort zijn
ook deze „tijdwijzers" op hun
plaats worden gebracht en zal
het „smidsklokje" in Oud-Vos
semeer weer even betrouwbaar
de tijd aangeven, als de nijvere
Johannes Verkerke het bedoel
de en bijna twee eeuwen gele
den tot stand bracht
regering nu eindelijk eens defini
tief een schadeloosstellingsrege-
ling wereldkundig zou maken. En
bovendien zouden de kwekers en
exporteurs ook graag duidelijk
van de minister willen horen, dat
de proeven in het Veerse Gat en
de definitief geldende regeling
volkomen los van elkaar staan....
Yerseke wacht dus op deze duidelij
ke regeringsuïtspraken. En zolang die
er niet zijn, zo menen velen, zullen er
„enigszins onbezonnen stappen" als
liet versturen van dit telegram wor
den gedaan. Ook het lid van Gedepu
teerde Staten, de heer M. J. van
Poelje, noemde het verzenden van het
telegram een teleurstellende handel
wijze. „Opnieuw wordt nu immers de
gedachtengang van het provinciaal
bestuur bij de minister doorkruist",
zegt hij. De heer Van Poelje stelt
zich op het standpunt, dat het voor
Zeeland van groot belang is deze
proef te doen.
In verband niet het telegram aan mi
nister Marijnen deelde dr. Korringa
ons nog mee, dat het inderdaad mo
gelijk is gebleken kunstmatig oes
ters te kweken. Hij voegde er ech
ter aan toe „Gezien de grote uit
gaven, die hiervoor nodig zijn, waag
ik liet echter te betwijfelen of het
fiuaucïeel-eeononiisch op grote schaal
mogelijk is'. Iu ieder geval zal de
produktie aanzienlijk teruglopen, in
dien de kwekers van de natuurlijke
omstandigheden in Yerseke op kunst
matige in de Grevclingen moeten
overschakelen.
Bevredigend
Niettemin blijft een oesterhandelaar
als de heer Pronk voorstander van
de proeven. „In Nederland worden
jaarlijks miljoenen uitgegeven voor
wetenschappelijk onderzoek en ook
bij de kunstmatige produktie van
oesters zal de voortschrijdende tech
niek er wel voor zorgen, dat na tien
a vijftien jaar tot een bevredigende
produktie wordt gekomen"....
Anderen vrezen echter, dat de
„spoeling te dun" zal blijven en
dat er slechts voor een klein deel
van de tegenwoordige kwekers en
exporteurs brood in zal zitten.
Vandaar dat men in Yerseke bij
zonder vaak zegt „geef ons geld.
dan praten we nergens meer
over"....
Velen in en buiten Yerseke, die met
de oesterzaak te maken hebben, blij
ven het telegram echter betreuren.
„Als Yerseke gaat zeggen, liever
geen proeven, dan wordt het de mi
nister wel erg gemakkelijk gemaakt",
menen deze woordvoerders, die vre
zen, dat door het telegram de proe
ven nu definitief van de baan gaan.
„Bovendien worden ook de toekomst
plannen van de mosselkwekers door
dit telegram getorpedeerd", aldus
Gedeputeerde Van Poelje, „want als
de oesterproeven niet doorgaan, zal
er immers ook geen kunstmatige ver
watering yoor mosselen komen".
