PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
EISENHOWER: GEEN PEARL HARBOUR
„SCHRIJN VAN ZWAARD EN KRUIS"
BILT
NOG STEEDS HOOP OP VORDERINGEN TIJDENS
TOPCONFERENTIE TE PARIJS
GEMEENTHIJKE GARANTIE VOOR
BOUW MET DOORBEREKENING?
GEEN OVEREENSTEMMING
IN LUXEMBURG BEREIKT
VERWACHT...
203e jaargang - no. Ill
Dagblad, uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant.
Directie P. van de Velde en P B.
den Boer. Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteur W. Leertouwer.
Adjunct-hoofdred.: G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 66 cent per
week, 7.00 p. kw.; fr. p. p. 7.25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Donderdag 12 mei '60
ADVERTENTIEPRIJS 27 cent per
mm. Minim, p. advertentie 4.—.
lug. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties tmax. 8 regels)
25 cent per regel met een minimum
van 1.25. „Brieven of adres
bureau v. d. blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z-C...Middelburg.
Bureaus: Vlisslngen Walstr. 58-60. tel. 2355 4 lijnen (b.g.g. 3508 of 3546); Middelburg, Markt 51, tel. 3841; Goes, Grote Markt 2, tel. 4254 Cb.g.g. adv. 2234); Oost burg, G. P. de Pauwstr. 9. tel. 20; Terneuzen, Brouwerijstraat 2, Zierikzee, red, tel 2425. adin. tel. 2i'!H.
Geheime vluchten boven Sowjet-Unie noodzakelijk
President Eisenhower heelt woensdag op zijn persconferentie
in Washington meegedeeld, dat Amerikaanse vliegtuigen „ge
heime" vluchten boven de Sowjet-Unie maken, omdat de Ver
enigde Staten geen tweede Pearl Harbour wensen. „De geheim
houding, die de Sowjet-Unie betracht en de maatregelen, die
nodig zijn om die geheimhouding te doorbreken, zijn een bron
van voortdurende spanning", aldus Eisenhower. „Ik zal daarom
premier Kroesjtsjew op de topconferentie te Parijs nogmaals
vragen in te stemmen met mijn voorstel voor een „vrij lucht
ruim", waardoor het gevaar van een onverhoedse aanval uitge
schakeld kan worden". De president zei, dat hij nog steeds van
plan is om de volgende maand naar Moskou te gaan.
op de aanstaande topconferentie. De
Amerikaanse president geloofde niet,
dat de vooruitzichten van de top
conferentie door het incident met de
U-2 en Kroesjtsjews reactie daarop,
„Tentoonstelling"
te Moskou van Ü-2
In Moskou verklaarde gisteren pre
mier Kroesjtsjew „Te Parijs zullen
wij zien of het al dan niet nodig zal
zijn de reis van president Eisenho
wer naar Rusland uit te stellen". De
Russische premeir zei dit op de „ten
toonstelling" te Moskou van de res
ten van de neergehaalde U-2 tegen
over westelijke journalisten. Hij zei
verder „Ik ben nog steeds van plan
zaterdag naar Parijs te gaan, twee
dagen voor de opening van de top
conferentie. Moclit die conferentie
om de een of andere reden niet door
gaan wat dan nog Wij hebben
42 jaren ervoor overleefd en we zullen
nog wel honderd kunnen bestaan".
Tijdens deze geïmproviseerde pers
conferentie zei Kroesjtsjew ervan
overtuigd te zijn, dat beide bondge
noten van de Verenigde Staten, die
aan de conferentie zullen deelnemen,
Engeland en Frankrijk de vlucht
van het Amerikaanse toestel afkeu
ren. Hij zei, dat het hem „met af
schuw had vervuld" toen hij hoorde,
dat president Eisenhower de vlucht
van het neergeschoten toestel had
goedgekeurd. Men vroeg hem of zijn
achting voor Eisenhower een wijzi
ging had ondergaan. „Maar natuur
rijk", antwoordde de Russische pre
mier Over het eventuele bezoek van
Eisenhower aan Rusland merkte hij
op „Ik zou niet graag in zijn schoe
nen staan als hij naar de Sowjet-
Unie komt. De mensen zullen hem
heel veel te vragen hebben. Maar er
zullen geen excessen voorkomen".
Op de persconferentie, die Eisenho
wer hield, werd ook nader ingegaan
definitief gewijzigd zijn. Hij hoopte
dat er te Parijs vorderingen geboekt
zullen worden bij de behandeling
van belangrijke onderwerpen, zoals
de ontwapening, de kwestie-Berlijn
en het Duitse vraagstuk en de be
trekkingen tusen Oost enWest. „Ik
zal naar de conferentie gaan", zo zei
hij.
Eisenhower achtte redenen aan
wezig om niet zo maar aan te ne
men, dat de U-2 die op 1 mei bo
ven Rusland vloog, vanaf grote
hoogte is neergehaald. De foto's,
die door de Russen gepubliceerd
zijn, zijn waarschijnlijk geen fo
to's van de wrakstukken van de
U-2 zo zei hij. Desgevraagd ver-
klaardde hij het jongste Russi
sche dreigement niet te zien als
een ultimatum.
Men vroeg Eisenhower of hij nog
steeds verwachtingen koesterde van
de topconferentie, ondanks Gromy-
ko's verklaring dat de Verenigde Sta
ten en sommigen van hun bondgenoten
tengevolge van de spionagevluchten
op de rand van een oorlog met de
Sowjet-Unie staan.
Eisenhower antwoordde„Ja. Ik
blijf enige hoop koesteren, omdat
dergelijke dingen al zo vaak door de
Russen zijn gezegd en de verklaring
van Gromyko dus niets nieuws is".
De president bracht voorts de spïona-
ge-affaire in herinnering waarbij ko
lonel Rudolf Abel was betrokken. De
man heeft voor de Russen gespio
neerd in de Verenigde Staten en
daarvoor een .flinke straf gekregen.
De Verenigde Staten en hun hondge
noten hebben niets gedaan, dat als
provocerend opgevat kan worden. Zij
zorgden voor hun eigen veiligheid en
willen geen enkel conflict uitlokken,
aldus Eisenhower.
Eisenhower verklaarde dat de Rus
sen. voor zover hem bekend, nog
nooit spionagevluchten boven de Ver
enigde Staten hebben gemaakt. Hij
merkte verder nog op dat er wellicht
TOCH HOGERE LONEN IN PRIJZEN?
Ministerie: in strijd
Spionage
In West-Europa en de Verenigde
Staten zijn nogal wat mensen
enigszins verbijsterd geraakt door
de ontdekking van de Amerikaanse
vliegtuigspionage boven de Sowjet-
Unie. Zij zijn niet geschokt door het
bestaan van die spionnage, want dat
Amerikanen spioneren weet bij
wijze van spreken ieder kind.
Maar ze zijn geschokt door de open
lijke erkenning.
Tot nog toe speelden alle regerin
gen een soort spelletj'e, waarbij
zij spionage-activiteiten nim
mer openlijk toegaven.
Men deed alsof minister-presidenten
en kabinetsleden ver verheven waren
boven alle spiongepraktijken. Zij
droegen daarvan zogenaamd
geen kennis.
Wel was er ergens bij een ministerie
van oorlog soms een afdelinkje dat
was gehuisvest in een achterkamer
tje en dat hield zich bezig met het
inwinnen van inlichtingen. Dat ge
beurde dan allemaal „in het fatsoen
lijke". Als overijverige ambtenaren
soms overgingen tot omkoperijen of
op jacht togen naar defensiegehei
men van andere staten, dan deden
ze dat zonder voorkennis van de re
gering en dan was dat eigenlijk heel
verkeerd van die al te ijverige amb
tenaren.
De regeringen konden haar handen
steeds in onschuld wassen.
Met de Amerikaanse vliegtuig
spionage boven de Sowjet-Unie
is het anders gelopen. De Ame
rikaanse regering zag geen kans
liaar handen in onschuld te blijven
wassen en zij moest toegeven, dat zij
had laten spioneren. Zo'n bekentenis
geeft een lelijke knauw aan het „of
ficiële" fatsoen. Zij schokt duizenden
mensen, die gehecht zijn aan dat of
ficiële fatsoen en die daarnaast een
afkeer hebben van zulke dubieuze za
ken als spionage. Al die duizenden
mensen wisten wel, dat er spionage
werd bedreven, maar dat gebeurde in
het halfduister bij een achterdeur.
Men schaamde er zich voor en praat
te er dus zo min mogelijk over. Men
wist dat het eigenlijk fout was.
En nu heeft do Amerikaanse rege
ring openlijk moeten verklaren,
dat zij écht wel op de hoogte was
van bepaalde spionage-activiteiten en
dat zij de verantwoordelijkheid voor
deze „immoraliteiten" op zich neemt,
omdat ze geen tweede „Pearl Har
bour" wenst, omdat ze op de hoogte
wil blijven van Russische agressie
mogelijkheden, kortom omdat de vei
ligheid van het Amerikaanse volk
haar dwingt over bepaalde ethische
en andere bezwaren heen te stappen
en te laten spioneren.
Die bekentenis werd aan de Ameri
kaanse regering afgedwongen door
de Russische regering en dat is in
(Zie slot pag. 3 kol. 1)
met voorschriften
(Van onze Haagse redactie).
Zal de gemeente Den Haag zich fi-
cieel garant stellen voor de bouw
een theater voor de Kleine Co-
medie, waarvan de prijs in strijd is
met (lc prijzenboschikking, die minis
ter De Pous na het bouwconflict voor
liet aannemersbedrijf afkondigde
Een bevestigingd antwoord op deze
vraag moet men wel afleiden uit dc
verklaring van de wethouder van on
derwijs en kunstzaken, de lieer J. van
Zwijndrecht, die woensdag in de
Haagse raad is afgelegd tijdens de
voortgezette behandeling van de be
groting.
De bestekken en tekeningen zijn ge
reed. Was de bouwstaking er niet
tussen gekomen, dan had men reeds
met de bouw kunnen beginnen. Nu
moet er nog gewacht worden op de
prijsopgave van een onderaannemer,
omdat er een herberekening moest
plaatshebben als gevolg van de loon
stijging en de hogere materiaalkos
ten. aldus de wethouder.
Toen de heer Van Zwijndrecht ge
attendeerd werd op het verbod van
doorberekening, antwoordde de wet
houder: „Dit kan wel zo zijn, maar
de kosten moesten worden doorbere
kend". Verder betoogde de wethou
der. dat hetgeen hij in de raad had
verklaard, hem was meegedeeld door
de heer J. E. Kila, de directeur van
de Kleine Comedie en de exploitant
van het nieuwe theater. „Ik blijf daar
verder af", aldus nog het commen
taar van de wethouder.
Een woordvoerder van het departe
ment van economische zaken deelde
mee dat inderdaad de verklaring van
de wethouder in strijd is niet de prijs-
beschikking van de minister. Door
het departement wordt proefsgewij-
ze en ook als er klachten binnenko
men controle bij de aannemers gehou
den.
enig misverstand is ontstaan over
de taak, die vice-president Nixon
zal krijgen in verband met de top
conferentie. (Zoals bekend heeft „Het
Witte Huis" twee weken geleden
meegedeeld, dat Nixon Eisenhower
op de topconferentie zal vervangen
als deze langer dan een week mocht
duren).
De Amerikaanse president zei, dat
hij op 23 mei naar Portugal zal
gaan. Maar ik ben bereid naar Parijs
terug te gaan als mijn aanwezigheid
daar nutrig kan zijn, aldus Eisenho
wer.
Grenzen
Eisenhower heeft ook verklaard, dat
hij geen mogelijkheid zag om de
Duitse grenzen te veranderen, „be
halve door onaanvaardbare metho
den".
VERSNELDE UITVOERING E.E.G.-VERDRAG
Vandaag wordt in
Brussel vergaderd
De ministers van de zes E.E.G.-lan-
den hebben in Luxemburg geen over
eenstemming bereikt over liet betrek
ken van de landbouw in de voorstel
len van de Europese commissie voor
een versnelde uitvoering van het E.
E.G.-verdrag.
Zij besloten tijdens een vergadering,
die tot kwart voor vier in de nacht
van dinsdag op woensdag voortduur
de, vandaag opnieuw in Brussel bij
een te komen om alsnog een oplos
sing voor deze kwestie te vinden. De
Nederlandse minister van landbouw,
de heer Marijnen, deelde na afloop
van de besprekingen mee, dat de
Duitse en Nederlandse standpunten
„iets dichter bij elkaar zijn geko
men". Hij weigerde in te gaan op de
vragen welke de mogelijkheden zijn
voor het alsnog bereiken van een
akkoord op de bespreking te Brus
sel.
De twaalf uren, die de ministers
dinsdag hebben vergaderd, waren
voor verreweg het grootste deel aan
de landbouw gewijd. Uitgangspunt
bij de bespreking van deze kwestie
waren voorstellen van de Europese
commissie, die zowel rekening hou
den met Duitse bezwaren tegen een
versnelling van de E.E.G. ook op
landbouwgebied, als met de diame
traal daar tegenoverstaande Neder
landse voorwaarde dat juist de land
bouw niet los van de versnellings
procedure mag worden gemaakt.
De ministerraad heeft woensdag
besloten een „bijzondere groep" in
te stellen voor het opstellen van
een associatieovereenkomst tus
sen de Europese Economische Ge
meenschap en de Nederlandse
Antillen.
De groep zal bestaan uit delegaties
van de zes regeringen en van de
Europeso commissie en in de eerste
week 'van juni met haar werkzaam
heden beginnen. Als basis van de
stadie zal de groep het destijds door
het koninkrijk ingediende memoran
dum en het door de Europese com
missie opgestelde technische rapport
nemen.
De groep zal te zijner tijd verslag uit
brengen aan de ministerraad van de
E.E.G.
De ministers behandelden woensdag
voorts nog twee andere associatieon-
derwerpen: de verzoeken van Grie
kenland en Turkije.
Indonesië wil over
N.-Guinea onderhandelen
Volgens het persbureau Tanjoe heeft
het Indonesische ministerie van voor
lichting in een bekendmaking bena
drukt, dat de regering wenst door
onderhandelingen een vreedzame op
lossing te vinden voor de kwestie
Nieuw-Guinea.
Deze bekendmaking werd gepubli
ceerd direct na een aantal anti-Ne
derlandse demonstraties.
Voorproefje uit.,
Een kijkje in de ..regelkamer" voor
het klank- en lichtspel. Knoppen en
nog eens knoppen; voor de leek een
vraag, voor de technici een weet
X (Foto P.Z.C.).
OP DE AVOND VAN de zeventiende mei 1960 zal in het Mid
delburgse Abdijcomplex het klank- en lichtspel in première
gaan, dat als titel meekreeg „Schrijn van zwaard en kruis". In
tegenwoordigheid van H.M. Koningin Juliana zal de „Wachter
van de Tijd" dan voor het eerst officieel zijn tijdeloze stem doen
horen binnen de hoge muren van de Trouwkerk, waar het spel
met klank en licht zijn ouverture beleeft een spel, waarin de
geschiedenis van de Abdij zal herleven. De Abdij, „schrijn" (be
waarplaats) van zwaard en kruis, van wereldlijk gezag en
geestelijkheid, zoals dit gebouwencomplex dat door de eeuwen
heen is geweest.
Met gebruikmaking van de moderne techniek, van 2,5 kilometer
kabel, 6,6 km draad en van 50 verschillende typen lampen
om enkele nuchtere zaken te noemen zal dan in een zorg
vuldig uitgebalanceerd samenspel van woord (G. A. de Kok) en
muziek (Henk Stam) de eeuwenoude historie van dit indruk
wekkende bouwsel herleven....
mende evenement. Vrijwel nie
mand hoorde het. Vrijwel een
ieder was onmiddellijk in de ban
van de gewijde, plechtige ruimte,
met hoge. naakte muren, waarin
een enkel boogvenster het dag
licht naar binnen wierp, in ae
Trouwkerk, met als enig decora
tief element het praalgraf van
Johan en Cornells Evertsen de
zeehelden, die óók en wel heel
verrassend in het spel betrokken
worden. Van lichteffecten was tij-
Klank- en lichtspel
in Middelburgs Abdij
„Die is an die is óók an en
nou die vier bellen nog".... dat wa
ren de woorden van een in blauwe
overal gehulde monteur, toen de
„Stichting Verlichting Middel
burg" gistermiddag voor een aan
tal persvertegenwoordigers een
voorproefje weggaf van het ko-
dens deze persexcursie nog geen
sprake, maar niettemin was het
al heel goed mogelijk om zich een
zeer reëel denkbeeld te vormen
van de effecten, die straks bereikt
zullen worden. „Die is an", sprak
de monteur, en dat sloeg op een
lamp, maar het bleke kunstlicht
viel nu nog weg tegen het heldere
daglicht....
Niettemin luisterde men aandachtig
naar de stemmen van een Peter
Aryans, een Louis de Bree en een
Peronne Hosang om er enkelen te
noemen naar de bijzonder illustra
tieve klanken van het muzikaal en
vocaal ensemble onder leiding van
Marinus Voorberg, die accentueer
den....
„Eens zelfs werd het oude kloos-
ter doorploegd met bommen
Maar fier als vroeger staan nu
weer de torens.
Victorietekens tegen Zeelands
lucht
Al trok de ploeger van de tijd
hier diepe voren
toen weer de oogst kwam was er
rijke vrucht
In het officiële programma staat het
zo „De bezoeker beleeft het spel
tijdens een rondgang door een deel
van het. oude klooster. In elk van de
ruimten, die hij tijdens deze wande
ling passeert, herleeft het verleden.
Steramen van vroeger weerklinken
en oude muziek wordt gehoord. Het
licht speelt langs gewelven en nissen
en in dit wonderbaarlijke spel van
licht en schaduw, van stemmen, mu
ziek en eeuwenoud decor herleeft de
geschiedenis van de Abdij van Mid
delburg".
Daar valt weinig aan toe te voegen.
Het zal zo zijn. En het belooft even
boeiend als interessant te worden.
Praktische punten
Wel dienen er nog enige praktische
punten te worden gemeld en wel, dat
er van 1 juni na de première op 17
mei dus tot en met 19 september
iedere woensdag-, donderdag- en vrij
dagavond plus maandag 15 augustus
een klein uur durende rondgangen
zullen zijn, waarbij telkenmale een
honderdtal bezoekers per rondgang
toegelaten zullen worden. Voorts, dat
er voor zitplaatsen gezorgd zal wor
den. zodat men tijdens de rondgang
over rustpunten zal kunnen beschik
ken om tekst en muziek te beluiste
ren.
Die rondgang is overigens een
nieuw element in het sinds 1951 in
West-Europa bestaande begrip
„klank- en lichtspel", dat zijn oor
sprong vond in het Franse kasteel
Chamhord, waar de conservator
op hot idee kwam de statische ver
lichting van het kasteel te wijzi
gen ia een regelbare, met geluids
effecten onderstreepte illuminatie.
Middelburg heeft de primeur vau
Dit is de zaal van de Franse minister
raad in het Elysée-paleis te Parijs,
waar a.s. maandag de topconferentie
zal beginnen.
In Z.-Afrika in enkele
gebieden noodtoestand
opgeheven
De Zuidafrikaanse regering heeft gis
teren in twintig plattelandsgebieden
de noodtoestand, welke na dc schiet
partijen te Sharpeville en Lungu
voor de meeste Zuidafrikaanse „ar
rondissementen" was afgekondigd,
hij decreet buiten werking gesteld.
De noodtoestand was voor het gehele
land van kracht. De opheffing ervan
voor twintig landbouwgebieden werd
gedaan door de minister van justitie
in Pretoria, blijkbaar na ruggespraak
met premier Hendrik Verwoerd.
Naar Nieuw-Guinea
Karei Doorman
vertrekt 30 mei
(Van onze Haï^se redactie)
Het Nederlandse smaldeel, be
staande uit het vliegkampschip
„Karei Doorman" en de jagers
„Limburg" en „Groningen" zal
maandag 30 mei de marineha
ven Nieuwediep bij Den Helder
voor een vlagvertoonreis naar
het Verre Ooosten en Nieuw-
Guinea verlaten.
De mogelijkheid bestaat dat het ver
trek nog een dag zal worden uitge
steld, maar op de eerste juni zal het
smaldeel zich in volle zee op weg
naar Nieuw-Guinea bevinden.
Het is tot nu toe nog niet officieel
bekend of het smaldeel zijn route om
Kaap de Goede Hoop (Zuid-Afrika)
zal nemen, of dat door het Suez-
kanaal zal worden gevaren. Het is
de bedoeling dat het smaldeel in de
cember van dit jaar in Nederland zal
terugkeren.
O Een Birmaanse veerboot met veertig
opvarenden is op de rivier de Irrawad-
di, ongeveer 350 kilometer ten noorden
van Rangoon, door een hevig onweer
overvallen.
De boot sloeg om, hetgeen aan 27 per
sonen het leven kostte. De anderen wer
den gered.
de promenade, met in de muziek
dan ook een vast promenade-
thema, te vergelijken bijvoorbeeld
met „tableau d'une exposition"
van Moussorgski.
Een zwak
Over verlichting in het algemeen
deed overigens vice-voorzitter P.
Blaauw, na een filosofisch getint in
leidinkje van voorzitter mr. J. F.
Hornstra, nog een klein boekje open,
waarin o.m. tot uiting kwam, dat
Middelburg al vele jaren lang een
zwak heeft voor verlichting. Reeds
in de twintiger jaren zorgde de toen
malige V.V.V. voor een verlichting
van het stadhuis op woensdagavon
den (vooravond van de marktdag).
Na de Tweede Wereldoorlog ontstond
er een nieuwe actie, waarbij ook
andere objecten in het verlichtings
programma betrokken werden. Er
kwam zelfs een complete commissie
„Verlichting" en sinds vier jaar had
dit tot resultaat, dat er op de woens
dagavonden bijvoorbeeld stromen
vreemdelingen door de verlichte Abdij
trokken. Dit was een stimulans om
verder te gaan, aldus de heer Blaauw
en zo kwam de stichting „Verlich-
(Zie slot pag. 3 kol. S)
OVERWEGEND ZONNIG.
Vrij zonnig, maar op enkele plaatsen
ook een regenbui. Matige tot vrij
krachtige wind tussen oost. en noord
oost. Ongeveer dezelfde temperatu
ren als gisteren.