dohyfral
John Carson wierp „manna" uit
boven hongerend Nederland
compleet
IN TIBET HEERST PASSIEVE
TEGENSTAND TEGEN REGIME
VIJF DOODVONNISSEN IN
SPIJSOLIEPROCES TE RABAT
VRIJDAG 29 APRIL 1960
PROVTNC1 ALB ZBBUWSB COURANT
17
llllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllH ,11111111,llllllllllllllllllllllllllllllllillllIHlIllllllllllllllllllllilliniltN
„HET WAS EEN VROLIJKE VLUCHT"
Nu tekent hij politieke prenten
in buitenwijk van Amsterdam
(Van een onzer verslaggevers)
Het was een heel vreemde gewaarwording die woensdagmor
gen 30 april 1945, toen onze Lancaster volgestouwd werd met
blikken boter, biscuits, zout, chocolade en zakken meel, in
plaats van met de gebruikelijke tonnenlast brandbommen. We
waren allemaal een beetje in een feeststemming daar op onze
basis in de buurt van Manchester, zo ongeveer de stemming
van schooljongens die met de klas een leuk reisje gaan maken.
Het was in feite ook een vrolijke vlucht die we gingen maken,
een ontspanning na de vele „linke" raids naar de Duitse indus
trieën en havens, tussen de zoeklichtenbundels en berstende
afweergranaten van de Wehrmacht door. Zo begint John Car
son, een 32-jarige Schot, het verhaal van zijn herinneringen
aan de dagen vlak voor het einde van de oorlog 1940-1945.
Carson laat een logboek zien. Alle
vluchten die hij in dienst van de
R.A.F. maakte heeft hij erin op
getekend. Tientallen namen van
Duitse industriecentra komen er
in voor met de data vanaf 1943.
In stikdonkere nachten vloog de
16-jarige John met een groot aan
tal andere onverschrokken en over
het algemeen jonge mannen naar
het hart van het Derde Rijk om
er steeds weer een vernietigende
bommenlading los te laten op de
centra der Duitse oorlogsindustrie.
Wij herinneren ons die vluchten,
Op iedere maanloze nacht hoor
den we hoog de vliegtuigen in
zwermen over ons land trekken en
het klonk als muziek, waarbij de
zware laarsstappen van de Duitse
partouille in de straat als mis
plaatste paukenslagen detoneer
den.
Laag over steden
Van Engeland staken we over
naar Walcheren, vanwaar we
rechtstreeks noordwaarts vlo
gen, zo vervolgt Carson zijn
verhaal over de voedseldrop-
pings. De eerste dag, de 30ste
april dus, was het doel Den
Haag. Boven Ypenburg wier
pen we onze kostbare last af,
laag vliegend over de huizen
van de buitenwijken van de
stad. We zagen de mensen
zwaaien en springen op de da
ken, we zagen hen samenstro
men naar de grote wegen naar
het vliegveld, maar we zagen
ook de Duitse soldaten in de
straten en bij de afzettingen en
Onafhankelijk'
..Onafhankelijkheid" is een
woord dat John Carson met
ïnige begrijpelijke spot uit
spreekt. Carson cartoonist
ïn tekenaar van politieke spot
prenten mag namelijk in
Nederlandblijven zolang hij
naar op eigen bonen kan blij
ven staan. Zolang hij dus In
zijn behoeften kan blijven
voorzien, zolang hij niet afhan
kelijk wordt van de Staat der
Nederlanden.
Sn afhankelijk ran Nederland
Is hij nu juist wel. Zonder onze
regering zou Carson waar
schijnlijk zijn boterham niet
•ijkelijk kunnen beleggen. Im
mers de regering in zijn tota-
iteit en meer nog de functio
narissen afzonderlijk vormen
steeds het voedsel voor de mil
de spot die aan Carson's te-
kenstift ontspruit. „Ik ben een
afhankelijke onafhankelijke",
aldus John Carson.
nog steeds gewapend, want de
oorlog was voor dit kleine
stukje van de wereld nog niet
voorbij. Het Derde Rijk van
Hitier bestond nog steeds, wel
iswaar wankelend maar het
duurde nog even voor het defi
nitieve einde kwam.
„De Operatie Manna" ging door
en ook op 1, 3, 5 en 7 mei cirkelde
Carson met zijn vreedzame bom
menwerper boven Nederland en op
verschillende plaatsen rond Den
Haag en Rotterdam kwam het
„manna uit de hemel".
Op een van die dagen was als af-
werpplaats een coördinaat bezui
den Rotterdam opgegeven. Uit de
lucht zochten de vliegers naar de
§lek waar zij hun „dropping" zou-
en kunnen doen, maar nergêns
op de grond was een of ander ba
ken geplaatst dat enige zekerheid
gaf. Toch moet het hier zijn, be
sloot de captain en hij trok nog
een bocht rond het dorp beneden.
Dan zette hij een lange glij in en
net buiten het dorp op een
rechthoekig stuk land waar nogal
wat mensen heen liepen, werd de
lading uitgeworpen.
Met de zakken meel en de blikken
met boter en chocolade fladderden
wat papiertjes omlaag. Terwijl de
piloot zocht naar een goede af-
werpplaats had Carson gauw wat
briefjes geschreven: „I shall co-
me back one day to see you, Car
son", had hij erop geschreven.
Met enkele krampachtige stuip
trekkingen kwam het einde van
het Nazi-Duitsland en de totale
capitulatie na de val van Berlijn.
Duizenden vrijwilligers die had
den meegevochten voor de vrijheid
van Europa gingen terug naar
hun woonsteden en het normale
leven kwam langzaam in het be-
Jin en onstuimig later op gang.
ohn Carson bleef bij de R.A.F. tot
1949, toen zwaaide hij af en be-
fon als burger bij een grote Lon-
anse firma als kantoorklerk. Dat
duurde echter niet lang. Carson
koos een wat vrijer beroep, hij
had ondertussen tekenlessen ge
nomen, en hij verkocht zijn eerste
cartoons aan een paar Britse dag
bladen. Steeds meer kwam hij er
in, maar toch bevredigde hem het.
werk in Engeland niet volledig.
Naar Nederland
Zijn interesse ging uit naar het
vaste land en m 1958 kwam hij
naar Nederland. Hier vond hij een
kolfje naar zijn hand. Een behoor
lijk aantal regeringspartijen en
situaties te over om er met de te-
kenstift op papier de draak mee te
Uiteraard duurde het enige tijd
voor hij kaas in alle soorten en
smaken had gegeten van onze va
derlandse politiek, maar na de
aanlooptijd die maar kort was,
verschenen de eerste politieke
prenten van Carson gesigneerd
met Max in een paar dagbla
den. Ondertussen werkte hij aan
een groot aantal grapjes in de
vorm van tekeningen, cartoons,
Blik terug naar
30 april 1945
Werp eens even een blik ach
terom, in het verleden. Niet
ver.... een 15 jaar slechts en
vergelijk de mensen van toen
met dezelfde mensen van nu.
Er is veel gebeurd in die 15
jaren, nietwaar?
De jonge jurist, die op de Ve-
luwe ondergedoken zat in de
laatste oorlogsjaren heeft thans
een hoge baan op een van de
ministeries; die felle luitenant
bij het verzet is nu majoor bij
3e luchtmacht; de Duitse sol
daat die bij U ingekwartierd
was, staat nu weer in zijn ga
rage aan de Autobahn te sleu-
;elen; de knaap van 16 die bij
Arnhem fietsen stond te vorde
ren is nu predikant in West-
falen; en de 17-jarige naviga-
:or van de Lancaster-bommen
werper die op 30 april 1945 als
sen van de eersten voedsel uit
wierp boven het uitgehongerde
West-Nederland, is thans car
toontekenaar in Amsterdam.
Die navigator-cartoonist zoch
ten we op en hij keek voor ons
cerug naar die 30ste april, 15
jaren geleden.
Veiligheidsman „deed
De Gaulle de das om"
President De Gaulle bevond
zich woensdag in een onplezie
rige positie maar een functio
naris van de Amerikaanse vei
ligheidsdienst heeft hem daar
uit gered.
Toen de generaal zich in zijn
hotel in New York kleedde,
bemerkte hij tot zijn schrik
dat al zijn dassen ingepakt wa
ren en met de bagage naar 't
vliegveld waren gezonden voor
de vlucht naar New York.
De functionaris van de veilig- j
neidsdienst die dit vernam,
deed vlug zijn eigen, grijze das
af en overhandigde naar aan j
de president. Deze was zeer
dankbaar voor dit exemplaar j
dat bovendien goed kleurde bij
zijn kostuum.
(Advertentie)
Voorkom en bestrijd
voorjaarsmoeheid met
10 vitaminen -f 12 MINERALEN
N.V. PHIL1PS-DUPHAR
WIE NIET MEE WIL DOEN, MOET VERDWIJNEN
De bemanning van een manna
Lancaster, op en om een zware
bom. Derde van links John Car
son (17), geheel links de 21-jarige
captain.
en ook deze vonden in Nederland
se bladen hun bestemming. Maar
niet alleen de Nederlandse bladen
kennen Carson thans, ook andere
landen van het vasteland kennen
uit hun bladen de milde spot en de
soms dolle humor van Carson's
tekeningen reeds.
Het spreekt vanzelf dat Carson
met zijn vrienden, die hij in Ne
derland vlug maakte, de plaatsen
bezocht, waar hij omstreeks het
eind van de oorlog voedsel had
uitgeworpen. Naar een plaats is
hij met een vriend een paar dagen
aan het speuren geweest. Het was
het dorp waar hij met de voedsel
pakketten de briefjes had uitge
worpen, waarin hij beloofde nog
eens terug te komen. Zouden die
briefjes ooit gevonden zijn? zo
vroeg hij zich af.
Tal van dorpjes onder Rotterdam
op de eilanden bezocht hij en op
kaarten vergeleek hij de ligging
van de dorpjes met een schetsje
dat hij op ae terugweg naar En
geland destijds in mei 1945
had gemaakt. Hij zocht in Rhoon,
Grote nood bij
vluchtelingen
(Van een speciale correspondent)
Darjeeling, Kalimpong en Sikkim
hebben hun vriendelijke gezicht ver
loren sinds zij zijn volgestopt met
ontelbare vluchtelingen uit Tibet. De
grote stroom heeft weliswaar opge
houden te vloeien: de Chinezen heb
ben de passen gesloten. En zelfs,
wanneer slechts een tiende waar is,
van wat de vluchtelingen vertellen,
1 dan nog kan men gerust zeggen,
1 dat de Chinezen de brutaalste en
f wreedste represailles hebben toege-
j past als vergelding voor de tegen-
j stand van een vrijheidslievend volk.
Ondanks dit alles duurt deze tegen-
j stand hier en daar nog sporadisch,
vertwijfeld en zonder hoop voort.
I Tussen de 15.000 en 20.000 Tibetanen
j houden zich thans in India op. Daar-
j van nam de kleine staat Sikkim,
i waarvan de bevolking 125.000 zielen
I telt en de heersers zelf van Tibelaan-
i se. afstamming zijn, er alleen al 4000
i op, die men voornamelijk bij de we-
genbouw te werk heeft gesteld. Men
j kan ze ontmoeten op een hoogte van
2400 meter op de weg naar Lhasa,
j die uitgehakt wordt in het gebergte
j tussen Gangtok, de hoofstad van
j Sikkim en Nathu La. de pas naar
Tibet. Het is de enige voor auto's
geschikte verbinding tussen India en
i Tibet. Onbeschermd voerend langs
ravijnen van 6600 tot 1000 meter
nodigt zij bepaald niet uit tot ple-
j zierritten.
ZONDER HAVE, ZONDER HOOP
In en rond Darjeeling en Kalimpong
j is het moeilijk de vluchtelingen on
der te brengen. Vele leven van goe
de gaven. Onmachtig en zonder hoop
staan zij langs de wegen in hun
schitterend gekleurde gewaden, vaak
het enige wat zijn konden redden.
De rijkeren brachten in enkele geval
len een deel van hun vermogen mee
in de vorm van edelstenen, die zij
intussen weer hebben omgezet in
baar geld, dat zij konden investeren.
Maar de kleine boeren en arbeiders
hebben alles verloren. Men ziet hon-
gerigen, die hun ezel en hun laatste
bezittingen hadden verkocht. Zij
hadden niets meer om van te leven.
Door de theeplantages kunnen dé
vluchtelingen niet worden opgeno
men, daar hier reeds voldoende ar
beidskrachten zijn. Vele Tibetanen
zijn bovendien naar traditie zulke
grote individualisten, dat zij in een
georganiseerde industrie niet kun
nen werken.
Vluchtelingen vertelden, dat de
achtergebleven Tibetanen het
nieuwe regime in geen enkel op
zicht steunen. In het begin van
de bezetting heetten overigens
niet weinigen de Chinezen welkom
en hielpen hen. Zij hadden ge
noeg van de Goddelijke Heerschap
pij van de Lama en de achterlijk
heid van hun land, zagen met
vreugde nieuwe wegen, machines
en fabrieken komen en hadden
respect voor de energie der Chi
nezen. Wat zij in het begin niet
zagen was de tyrannie, die in de
buik van dit Trojaanse paard was
meegekomen.
VLIEGVELDEN AAN
DE GRENS
Er waren echter ook toen reeds Ti
betanen, die de Chinese troepen en
technici openlijk of uit een hinder
laag in de weg traden. De bezetting
De directeur van het waterloopkun
dig laboratorium in Delft, prof. J.
Th. Thijsse, heeft in verband met
zijn eervol ontslag uit zijn functie
woensdagmiddag gerecipieerd in het
stedelijk 'museum „Het Prinsenhof"
in Delft. De foto toont.op deze recep
tie v.l.n.r.: mevrouw Thijsse, prof. J.
Th. Thijsse, ir. H. I. Bchoemaker, op
volger van prof. Thijsse en dr. C. H.
de Leeuwpresident-curator van de
T.H. te Delft.
legde zichzelf echter jarenlang de
grootste terughoudendheid op, tot
zij haar positie gevestigd had en de
belangrijkste wegen klaar waren.
Pas toen toonden de Chinezen hun
ware gezicht. Toen hun vroegere aan
hangers protesteerden, werden zij
eenvoudig geliquideerd. Een notoire
Tibetaanse landverrader, die door de
Chinese communisten gedurende lan
ge tijd op zijn taak was voorbereid
doch zich tenslotte aansloot bij de
protesten, verdween eveneens.
De vraag is thans: Hoelang zullen de
Chinezen nodig hebben om klaar te
komen niet hun nieuwe verovering?
Tibet is rijk aan mineralen. Vooral
ook zijn potentieel aan waterkracht
zal van onschatbare waarde zijn voor
het Chinese en Tibetaanse industriali-
satieprogramma. Men zegt, dat van
Lhasa uit reeds een nieuwe spoorlijn
naar China wordt gebouwd. Waarne
mers, die kortgeleden in het land
waren, berichtten over een enorm
tempo bij de aanleg van krachtcen
trales, hoogovens, wegen en vlieg
velden, waarvan enkele dicht bij de
grenzen van Nepal, Bhutan en India
zouden liggen. Ongetwijfeld is het
antwoord op deze vraag iets, wat
de regering in New Delhi ook dage
lijks bezlf^ioudt
Ingenieurs bezochten
schakelstation Lutterade
De afdeling van de elëktro techniek
van het Kon. Instituut van Ingenieurs
heeft woensdag, in het 150 K.V. scha-
kelstatïon „Lutterade" van de N.V.
Provinciale Limburgse Elektriciteits
maatschappij, haar 237ste vergade
ring gehouden. Na opening door de
voorzitter, ir. T. Michïelsen, directeur
van de Provinciale Zeeuwse Elektri
citeitsmaatschappij N.V. te Middel
burg, te Middelburg, hield ingenieur
M. R. A. Deurvorst, onderdirecteur
van de N.V. P.L.E.M. een causerie
over de huisvesting en opstelling
van de 150 K.V.-installatie, daarna
sprak ingenieur H. F. N. de Ronde
van de N.V. K.O.Q. te Utrecht over
enkele technische details van een ge
sloten schakel-installatie voor 150
K.V. Naar aanleiding van deze voor
dracht volgde een levendige discus
sie.
In de middag bezichtigde het gezel
schap van bijna 100 personen het 150
K. V. en 220 K. V. schakelstation
„Lutterade."
Hoogvliet en Poortugaal, Smits-
hoek en Heyplaat en vele andere
dorpjes, tot hij eindelijk de juiste
plek terugvond en de mensen die
zich de dropping door het eenzame
vliegtuig herinnerden.
Het was het dorp Maasdam, waar
John Carson het verhaal van zijn
eigen dropping hoorde van de
heer Jan Goud, een 62-jarige ar
beider op de suikerfabriek van
Puttershoek. Hij ontmoette er
meer mensen, die zich allen nog
herinnerden hoe de bommenwer
per laag over de huizen had ge
scheerd en de pakken in de akker
bij de Binnen Maas in de St.-An-
thonypolder had afgeworpen. Maar
een briefje met de naam Carson
er op hau nooit iemand gevonden.
Niemand had er ook op gelet. Im
mers het „manna" was op dat mo
ment het belangrijkste van alles.
Ook sprak Carson er nog over
met burgemeester J. W. Wegsta-
pel, die in de oorlog nog geen bur
gemeester van Maasdam was en
ook niet in Maasdam woonde. Hij
moesten gelden namens alle in
woners van Maasdam en in feite
alle Nederlanders, en die bestemd
waren niet alleen voor Carson,
maar voor alle vliegers die voedsel
op uitgehongerd West-Nederland
uitwierpen: „Heel hartelijk dank
voor wat U in de oorlog deed, wij
vergeten dit nooit, daar kunt U
van verzekerd zijn".
(Advertentie)
SOMMIGEN WEENDEN, ANDEREN ONBEWOGEN
Vrijspraak voor dertien
verdachten
Vijf van de 24 mensen, die in Rabat
terechtstonden en ervan beschuldigd
werden vervalste spijsolie verkocht
te hebben waarvan 10.006 Marokka
nen het slachtoffer zijn geworden,
zijn woensdag ter dood veroordeeld.
Drie beklaagden kregen levenslange
gevangenisstraf, 13 werden vrijge
sproken. De uitspraak over drie be
klaagden, die haarolie zouden heb
ben gemaakt', werd uitgesteld in af
wachting van een verder onderzoek
door deskundigen.
Verscheidene veroordeelden braken
in tranen uit toen het vonnis werd
uitgesproken, maar anderen maak
ten een onbewogen indruk.
De beklaagden hadden plantaar
dige olie vermengd met door de
Amerikaanse luchtmacht ver
kochte surplus-machine olie en
deze vervolgens aan hun klanten
de meesten hunner waren
kruideniers geleverd. Zij had
den verklaard niet te weten, dat
de machine-olie bij gebruik ge
vaar zou opleveren. Ook hadden
zij aangevoerd dat de Marok
kaanse wet vermenging van
plantaardige en minerale olie in
bepaalde verhouding toestaat.
De verdedigers hadden gesteld dat
het gebeurde een „ongelukkig voor
val" was geweest. Zij hadden ook
kritiek op de betrokken Marok
kaanse autoriteiten geoefend, omdat
die een controle op da olie hadden
uitgevoerd, voordat deze in de han
del werd gebracht.
De vonnissen werden geveld over
eenkomstig een in november j.l.
door koning Mohammed de Vijfde
afgekondigde wet, die het uitspre
ken van ae doodstraf tegen „perso
nen, die de volksgezondheid in ge
vaar brengen", mogelijk maakt.
Deze wet werd met terugwerkende
kracht afgekondigd toen het onheil,
veroorzaakt door de verkoop van de
ondeugdelijke spijsolie, reeds was
geschied.
Een aantal Marokkanen is door het
gebruik van de ondeugdelijke spijs
olie om het leven gekomen. Meer
dan zesduizend personen worden
nog behandeld wegens verlammings-
en andere ziekteverschijnselen, die
zij na het nuttigen van de vervalste
olie kregen.
Vader met tien
kinderen dakloos
De landbouwer A. Stappers te Over-
loon en zijn tien kinderen zijn giste
ren dakloos geworden, doordat het
boerderijtje, waarin het gezin woon
de, afbrandde. De brand brak om
streeks half drie uit en toen twintig
minuten later de brandweer uit Vier-
lingsbeelc arriveerde was het vuur al
zo hoog opgelaaid, dat er aan het be
houd van de boerderij niets meer ge
daan kon worden. In de vlammen gin
gen, behalve de huisraad, ook een hoe
en landbouwgereedschappen verlo
ren. De oorzaak van de brand is nog
niet bekend.
