Bakwanga: schatkamer
van
diamanten
Dag en nacht worden schatten
scherp bewaakt
ELEKTRONISCHE APPARATUUR
VOOR TELEFOONVERKEER
Het donkere hart van Afrika 7
door Link van Bruggen
Gratis wonen voor prinses
Margaret en Armstrong-Jones
MAANDAG 25 APRIL 1960 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
BAKWANGA, april.
Nog nooit lieb ik zoveel schatten tegelijk in de handen gehad,
ïk kijk naar de troebele stenen, die zwaar op de palmen druk
ken en die nauwelijks glanzen of schitteren. Het zijn ruwe,
nog maar pas aan het daglicht blootgestelde diamanten, mis
schien wel duizenden jaren oud. De brokjes, vuil als ze zijn,
zullen tot uiterst fijne stukjes vergruizeld worden. Ze zullen
naar de glasindustrie gaan en vooral naar de staalindustrie,
die tenminste één karaat nodig heeft voor elke ton van haar
produktie.
Hoeveel diamanten ik in de holten van beide handen houd,
weet ik niet. Het zijn er zeker honderd en elke gram, of wel
elke vijf karaat, is een kleine vijftig gulden waard. Bezat ik
nu maar de vingervlugheid van een goochelaar! Als ik echter
de arendsogen van Monsieur Evrard op de kostbare stenen
voel branden, realiseer ik me, dat ik zelfs dan weinig kans
zou hebben.
Monsieur Evrard is een poli-
tïe-inspecteur uit Charleroi.
Al veertien jaar achtereen
woont liij op de diamantvel
den van Bakwanga, die, wat
het gewonnen gewicht be-
treft, de rijkste van de wereld
zijn. Het is de beslotenheid
van een brandkast, waarin
hij zich bevindt. Als liij zijn
werk- en woonterrein verla
ten, wil, moet hij twee zware,
stalen deuren door, waarvan
de buitenste dag en nacht be
waakt wordt.
Sirene-geloei
Ook ik ben deze deuren doorge
gaan. nadat m'n komst door sire-
negeloei was aangekondigd. Ik
prijs me gelukkig in de schatka
mer te mogen zijn, hoewel een
escorte niet van m'n zijde wijkt.
Slechts weinig bezoekers is dit
voorrecht beschoren. Het Brussel
se hoofdkwartier van de Bécéka
de (spoorweg)-maatschappij,
die haar concessies in dit cfeel
van Congo door de Forminière
laat exploreren moet zijn spe
ciale toestemming hiervoor ver
lenen. Deze komt pas af, als de
antecedenten van de aanvrager
zijn onderzocht en zwaar genoeg
zijn bevonden.
Monsieur Evrard is niet de enige
die in de schatkamer van Bak
wanga woont. Hij is echter wel
de enige, die er in en uit kan
gaan, zonder vrees te hebben
gecontroleerd te worden. Behalve
wat blanken, die elke avond naar
huis vertrekken, verblijven nog
tachtig Congolese arbeiders in de
ze wonderlijke centrale. Het zijn
vrijgezellen, die uit een gemeen
schappelijke keuken eten, in ba
rakken wonen en een behoorlijk
loon verdienen.
Vier keer per jaar krijgen deze
vrijwillige gevangenen een week
verlof, maar niemand van hen
weet op welke dag dit in zal gaan.
„We aoen dit uit veiligheidsover
wegingen", zegt monsieur Evrard.
„Dit systeem maakt het onmoge
lijk voorbereidingen te treffen
voor de eventuele diefstal van
diamanten. Voordat iemand, die
met verlof wordt gestuurd, de
poort uitgaat, wordt hij trouwens
nog haarfijn gefouilleerd. We zijn
er zo goed als zeker van, dat er
niet gestolen kan worden."
„Als ik een Congolees was en
stelen wilde", zeg ik, „zou ik zo
tegen de tijd van het aanbreken
van m'n verlof elke dag een dia
mant inslikken. Ik zou er dan ze
ker van zijn in ieder geval met
een of twee stenen weg te ko
men. Kunt U hier iets tegen
doen?"
„Ah, mon cher ami", lacht mon
sieur Evrard, „van diamanten
weet U beslist nog zeer weinig
af. De stenen zijn zwaar, liggen
daarom zwaar op de maag en
gelijk van vorm en ruw van
„schil."
De Diamond Trading Company
van Philip Oppenheimer zoon
van de overleden Sir Ernest, die
de wereldhandel in diamanten
heeft gemonopoliseerd zal deze
bijna dertigduizend gulden kos
tende diamant echter nooit toege
stuurd krijgen. Het is de grootste
steen, die sinds 1907 in Bakwanga
gevonden is en hij dient uitsluitend
voor vlagvertoon.
Een Vlaming, ir. Fernand van
Wijnsberghe, rijdt me dan over de
uitgestrekte diamantvelden rond.
Ook hier weer dezelfde scherpe
bewaking, dezelfde speurende
arendsogen. De concessiegebieden
zijn tot veiligheidszones verklaard,
die zonder speciale pas niet be
treden mogen worden. Overal zie
ik (zwarte) politie-agenten pa
trouilleren en bij de in- en uitvals
wegen bevinden zich slagbomen en
wachtposten.
„Diamant", zegt de heer Van
Wijnsberghe, „wordt uit kimber-
liet gewonnen. Dit is een rotsach
tige formatie, die uit het bin
nenste van de aarde komt en zich
een weg door de granietspleten
heeft gebaand. Hier en daar is 't
kimberliet tot geweldige padde
stoelen uitgewaaierd.
De ene keer moet het op rivier-
hellingen worden gezocht, de an
dere keer in wat diepere lagen,
die over het algemeen tot tach
tig meter gaan.
In Bakwanga hebben we uitslui
tend open mijnen. Op verschillen
de plaatsen zouden we schachten
kunnen boren, maar onderzoekin-
Nee. een grutjeswinkel is dit
niet. De opname werd in de
schatkamer van Bakwanga
gemaaktwaar de gewonnen
diamanten wórden gewogen.
veroorzaken stoornissen, waarvan
de diagnose gemakkelijk is vast
te stellen. Vergeet bovendien niet,
«lat men niets aan een diamant
heeft, als men deze niet kan ver
patsen. We weten precies waar
onze arbeiders naar toegaan
ver uit de buurt mag dit overi
gens niet zijn en in de hele
provincie Kasai hebben we een
dicht net van verklikkers ge
spannen".
Monsieur Evrard gelooft niet, dat
het, op welke wijze dan ook, mo
gelijk is stenen uit de schatkamer
te stelen. Hij overtuigt me daar
mee niet, daar hij als verantwoor
delijke persoon voor de veiligheid
van deze geweldige brandkast
moeilijk anders spreken kan.
Eén keer heeft Monsieur Evrard
pech gehad, aldus zijn zeggen.
Dat was, toen een typhoon het
dak van de schatkamer afrukte
en er een kleine paniek ontstond,
die een aantal Congolezen deed
vluchten. Er zijn toen meerdere
stenen gestolen, die echter alle
weer zouden zijn opgespoord, toen
ze in het binnenland aan de man
werden gebracht.
In Bakwanga wordt hoofdzakelijk,
doch niet uitsluitend industriedia
mant gewonnen. Twee procent
van het totale gewicht bestaat uit
de aanzienlijk duurdere, doorzich
tige stenen, die voor de aanmaak
van juwelen zijn bestemd. De
meeste zijn wit, maar er zijn ook
lichtblauwe, lichtgele en lichtbrui
ne bij. Monsieur Evrard heeft er
een heel verzameling van, die in
een grote, met fluweel beklede
doos wordt bewaard.
„Twee van deze stenen zijn vals",
verklaart hii. „Als U deze kunt
aanwijzen, cn-aag ik U voor als
diamantier."
Ik kan het niet, omdat ik geen
verschil in flonkering zie en alle
diamanten volgens mij dezelfde
gave, achthoekige grondvorm be
zitten. Zelfs als Monsieur Evrard
ze mij laat zien, ontgaat het on
derscheid me totaal. Een wrang
gevoel komt in me op. Hoeveel
mensen kopen valse stenen, zon
der dit te weten? Hoeveel vrou
wen pronken met glas, terwijl ze
de indruk wekken een fortuin om
de hals te hebben hangen?
Monsieur Evrard stopt me dan
nog een industriediamant van
liefst 566 karaat (ongeveer 115
grain) in de hand. De steen is zo
groot als een duïveëi, alleen on-
Ook het gruis wordt nauw
keurig op de aanwezigheid van
diamant geschift. De twee
Congolezen op de foto beho
ren tot de vrijwillige gevan
genen van de schatkamer. Vier
keer per jaar mogen ze met
verlofmaar ze weten niet
wanneer.
alle meubelen, die erin staan, I
voor alle winkels en hun voorra
den, voor alle cinema's, sportter
reinen, hospitalen, kerken en
scholen, ja, voor alle mensen! De
enige inwoners, die niet door deze
monsterachtig grote onderneming
betaald worden, zijn een handjevol
bestuursambtenaren.
Een vreemde stad, dat Bakwanga,
met al zijn luxe en zijn torenhoge
salarissen, met al zijn vijfduizend
werkkrachten, onder wie bijna
4800 Congolezen, met al zijn onge
rustheid over de toekomst, die
door de komende onafhankelijk
heid onzeker is geworden.
Men leeft en werkt er volgens de
verordeningen van een apparaat,
dat een bijna militair karakter
draagt. Iedereen is er met een
soort „Sing-Sing"-pasje uitgerust
om zijn oponthoud te kunnen lega
liseren. Elke Europeaan heeft er
een auto, doch slechts zelden
wordt het asfalt van de villawijk
verlaten.
Ten noorden, ten Westen, ten zui-
DUITSE PROEF IN MUNCHEN
De Duitse P.T.T. wil in Müii-
chen een nieuw telefoonsysteem
toepassen, dat niet op mechani
satie, maar op elektronische
werking berust. Met de bouw
vau de nieuwe centrale is men
reeds begoimen, maar bet zal
nog ruim een jaar duren voor
de elektronische installatie in
werking kan worden gesteld.
Het elektronische systeem zal
in Münehen voor het eerst op
het Europese vasteland ten be
hoeve van het publieke telefoon
verkeer worden toegepast.
Voorlopig voor 2000 abonnees,
hoewel de apparatuur voor de
aan sluiting van 10.000 toestel
len ontworpen is, zo meldt de
„Frankfurter Allgemeine Zei-
tung".
Bij het thans gebezigde systeem
wordt, wanneer men een cijfer
draait, tijdens het teruglopen van
de kiesschijf in de centrale een con-
tactarm van een motorkiezer een ge
lijk aantal schreden verder gedraaid.
Dit herhaalt zich bij elk cijfer van
het gewenste nummer. Vanzelfspre
kend kost dit enige tijd.
Deze schakeltijd wordt bij het elek
tronische systeem teruggebracht tol
het vijfentwintigste deel van een se
conde, de duur van een fotograrische
momentopname dus.
Bij het elektronische systeem worden
de impulsen, die door het draaien van
een cijfer worden opgewekt, korte
tijd vastgehouden tot het gehele num
mer binnen is. Dan pas wordt het
nummer omgezet in een karakteris
tieke combinatie van twee toonfre-
quenties. In deze vorm passeren de
cijfers zonder moeilijkheden de inge
bouwde versterker. Alle daaropvol
gende handelingen geschieden in zeer
korte tijd; de elektronische schakel
en stuurapparaten komen in actie en
een register, het geheugen van de
apparatuur, legt het nummer van de
oproepende abonnee vast. Inmiddels
is ook reeds vastgesteld of het geko
zen nummer vrij of. bezet is.
Het nieuwe apparaat zal niet hele
maal elektronisch werken. Bij het
tot stand komen van de verbinding
zal men voorlopig gebruikmaken
A an een nieuw systeem, dat gedeel
telijk nog op mechanische werking
berust. Daarbij worden vrij kost
bare edelgascontacten toegepast.
Dit edelgascontact wordt gevormd
door een glazen buisje met twee in
gesmolten tongen, vervaardigd uit
een ijzer en nikkel-legering. Om deze
tongen tegen oxydatie te beschermen
zijn ze met een laagje goud over
trokken en zijn de buisjes met edel
gas gevuld.
De levensduur van deze contacten be
draagt ongeveer honderd miljoen
schakelingen. In verband met de ho
ge kosten zal men dit systeem voor
lopig nog niet voor het interlokale
telefoonverkeer toepassen.
Men wil eerst met een apparatuur
voor 2000 aansluitingen ervaringen
opdoen voor men tot een toepassing
op grotere schaal overgaat. Wil men
het volle profijt van deze appara
tuur hebben dan zullen in de toe
komst de telefoontoestellen vervan
gen moeten worden door een geheel
ander toestel, waarmee het mogelijk
zal zijn in enkele seconden een num
mer te kiezen. Men denkt aan toe
stellen met toetsen, zoals rekenma
chines die bezitten.
Het grote voordeel van de nieuwe te
lefoontechniek is de bedrijfszeker
heid. De centrale behoeft niet te wor
den bewaakt en vergt vrijwel geen
onderhoud. De levensduur van de ge
hele apparatuur bedraagt ongeveer
honderd jaar. Weliswaar kunnen sto
ringen optreden, maar voortdurend is
test- en onderzoek-apparatuur inge
schakeld.
Zodra er iets misloopt registreert
de defecte apparatuur op een papier
strook de laatst uitgevoerde schake
ling, zodat' het euvel voor de deskun
dige gemakkelijk op te sporen is. Te
gelijkertijd neemt een reserve appa
raat het werk over.
Een ander voordeel fs, dat weinig
plaatsruimte wordt ingenomen. Al
leen is het stroomgebruik iets hoger
dan bij het thans algemeen toegepas
te systeem.
Het Deense nationale genootschap
voor kankerbestrijding zal in de komende
herfst een campagne voeren tegen het ro
ken van sigaretten door kinderen. Bij een
onderzoek zijn onlangs feiten aan het
licht gekomen die het onderwijzend per
soneel en de medische autoriteiten ge
schokt hebben. Het sigarettenverbruik
in Denemarken stijgt gestadig. Voor dit
jaar wordt een verbruik verwacht dat
tien procent meer is dan vorig jaar.
Een transportvliegtuig van de Ame
rikaanse luchtmacht is bij het opstijgen
van de basis Stephenville op Newfound
land verongelukt, waardoor de negen
leden van de bemanning om het leven
kwamen.
gen hebben aangetoond, dat deze
niet lonend zijn. ue Kiinbernet-
zuiien, die uil de diepte Komen,
zijn hier namelijk niet breed ge
noeg."
In een paar uur voltrekt het hele
proces van de diamantwimnng
zich voor m'n ogen. Enorme, oy
oaggeiiuoiens lijdende graafma
chines verplaatsen de vaak me
ters dikke steriele laag aarde. Als
onder het roestbruin ven de ge
trapte mijn dan het groene knn-
beinec tevoorschijn komt, zijn de
draglines aan de ueurt.
Transportbanden, door Krupp ge-
bouwci en kilometers lang, ver
voeren de steriele grond naar de
stortplaats en het voorgesorteer
de erts naar de wasserijen. Ver
zwaard water Komt eraan te pas
het kimberliet, dat geen dia
mant bevat, drijlt erop weg
breektrommels, elektro-magneten
etc.
Ais dan eindelijk het erts, waar
in zien naar ane waarschijnlijk
heid diamant bevindt, de schatka
mer voor de laatste bewerking ue-
reikt, heelt men voor elke kilo
diamant, die men wint, anderhalf
miljoen kilo kimberliet moeten
verwerken.
Of de voorraden nooit uitgeput'
raken
„We kunnen hier tientallen jaren
lang de hele wereldoehoeite dek
ken", vertelt de heer Van Wijns
berghe, die er trots op is dat
Congo op 't ogenblik zestig pro
cent van alle gebruikte diamant
produceert. „Vergeet ook met,
dat we de stukken kimberliet, die
groter zijn dan vijfentwintig mil
limeter, voorlopig moeten op
slaan. YVe wachten nog altijd op
een breekmethode, die de diamant
onbeschadigd laat en we hebben
dan ook bergen en bergen erst
liggen, «lat nog door de molen
moet
lk vraag dan, of ik een stukje
kimberliet als souvenir mee naar
huis mag nemen. Het wordt
vriendelijk, maar beslist gewei
gerd, want liet erts is nog niet
door de zeef gegaan, m.a.w. er
kan diamant in zitten!
Eigendomsrecht
's Avonds zit ik op het terras van
de club in Bakwanga. Hij is van
de Forminière, i.e. de Bécéka, i.e.
de Société Générale. Ook voor al
le Europese en inheemse huizen
geldt dit eigendomsrecht, voor
Monsieur Evrard, die als
hoofd van de veiligheidsdienst
in de beslotenheid van een
brandkast leeft.
den en ten oosten ligt de brousse,
waar doorheen zich slechts enkele
pistes slingeren. Loeloeaburg, de
dichtst bij zijnde plaats va nenige
betekenis, kan pas na vijf uur
rammelen en hossen worden be
reikt. Leopoldville bevindt zich
hemelsbreed op een afstand van
1250 kilometer; Elisabethville
eveneens.
Ik drink een Campari soda
ingevoerd door de Forminière. Ik
zit onder een palm geplant
door de Forminière. Ik hoor de
poppen vallen op de kegelbaan
aangelegd en bekostigd door de
Forminiere.
De avond Is rustig en zoel in deze
Afrikaanse diamantstad. De at
mosfeer doet wat loom aan, maar
achter «lie loomheid gaat een we
reld van zakelijkheid schuil, die
bijna beangstigeiul aandoet. De
speurende Argusogen zijn overal.
Ze volgen zelfs Monsieur Evrard
en ir. Van Wijnsberghe, als ze na
drie jaar Bakwanga een half jrtar
met verlof naar Europa gaan om
te trachten iets van het gemiste in
te halen.
Hoe kan het anders! De mens
heeft de diamant uit de stilte van
de aarde weggerukt. Hij heeft
hem in het gewoel van de society
en de onrust van de machine ge
bracht hem tot een van de
kostbaarste en meest begerens
waardige delfstoffen gemaakt.
mmmilinnuilminmini:nullum
In Londen is thans
bekendgemaakt dat
prinses Margaret van
Engeland en haar aan
staande echtgenoot An
tony Armstrong-Jones
na hun huwelijk op 6
mei in de hoofdstad
zullen blijven wonen.
In Buckingham Palace
is medegedeeld dat
het jonge paar een
„grace and favour"
(dat wil zeggen dat zij
er gratis kunnen wo
nen) aanbod van konin
gin Elizabeth tot het
betrekken van een
apartement in het pa
leis Kensington, in de
buurt van Buckingham
Palace. heeft aanvaard.
De toekomstige resi
dentie van de prinses
en haar man is het
kleine pand waarin de
markies, van Caris-
broolt tot aan zijn dood
In maart heeft ge
woond. Lord Caris-
brook was een zoon
van prinses Beatrice,
jongste dochter van
koningin Victoria. De
laatste koningin van
Spanje, Victoria Euge
nia, was zijn zuster.
De verloving van Mar
garet en Amstrong-Jo-
nes werd bekendge
maakt in de rouwtijd
voor de dood van de
mai-kies.
Het apartement is ge-
bouw<f aan een vleugel
van het eigenlijke Ken
sington Paleis.
Het staat aan het ein
de van Hyde Park,
waar dit genoemd
wordt Kensington Gar
dens. Sinds koningin
Victoria verhuisde naar
Buckingham Palace,
heeft geen souverein
meer; in het paleis Ken
sington gewoond.
Leden van de koninklij
ke familie, als de her
togin van Kent, loge
ren er wanneer zij in
Londen vertoeven.
De vele salons staan
open voor het publiek.
Het gemeentemuseum
van Londen vindt in
Kensington Palace er
onderdak. Vele apartc-
menten in het paleis
zijn „grace and favour"
flats die de kroon
schenkt aan leden van
de koninklijke familie
of dienaren van de
kroon met bijzondere
verdiensten.
Op de foto ziet men
de ingang van de ujo-
ning die aan het prin
selijke paar is toege
dacht.