00K Dl BELGISCHE KANAALZONE HEEFT ZORGEN Belgisch kanaal tot Rieme al 200 m breed Nieuw kanaal Gent-Terneuzen snijdt Zelzate dwars doormidden MEER DAN NORMAAL DRIE MAAL ZO DUUR TUNNEL EN BRUG 50 MILJOEN FRANKEN BEWONERS NIEUWE WOONWIJK IN ZELZATE BEST TEVREDEN ZATERDAG 16 APRIL 1960 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT KANAALVERBREDING GentTerneuzen!welvaartsgedachte ïs momenteel bepaald niet Voor honderden bewoners van de Zeenws- Vlaamse Kanaalzone, voor honderden bewoners van de Belgisch-Vlaamse Kanaalzone, is ver ontrusting vergezeld gegaan met dit gigantische miljoenenproject. Een project, dat hen onver biddelijk met problemen van onteigening, scha devergoeding, herbouw enz. confronteert. Dat hen later ook welvaart zal brengen, dat willen Zeeuws-Vlamingen en Oostvlamingen gaarne van de waterstaatsmannen aannemen. Maar de in staat de verontrusting te verdrijven. Terwijl de Zeeuws-Vlamingen nog slechts aan de voor avond van de kanaalverbreding staan, zijn de Belgen er al ruim 3 jaar mee bezig. Öoe willen onze zuiderburen dit project en de er mee sa menhangende problemen nu opknappen? In deze streekreportage geven de Belgen er 'n antwoord op, waarbij we zo mogelijk een vergelij king hebben gemaakt met de gebeurtenissen in de Zeeuwse Kanaalzone. Weliswaar is in de afgelopen 3 jaar reeds een belangrijk deel van het Belgische kanaaldeel van Gent naar de grens op een breedte van 200 meter gebracht, maar met recht geldt hier het spreekwoord, dat de laatste loodjes het zwaarst wegen. Want tot nu toe moest de voor de verbreding bestemde grond slechts afgestaan worden door de stad Gent, die uitgezonderd in de steden en dorpen aan weerskanten van het kanaal een strook van 500 meter bezit. En de Gentenaars stonden hun grond „geerne" af voor een breder kanaal. meester Chalmet heeft alle vertrou wen in die schade-afwikkeling. „Ze krijgen stellig meer dan wanneer ze normaal zouden verkopen", betoogt hij. De voornaamste instelling, die de herbouw ter hand neemt is de „natio nale maatschappij voor de kleine landeigendom", waarvan Zelzates burgemeester voorzitter is. Deze staatsinstelling bouwt uitsluitend met als doel ae verwerving van het eigendom. De maatschappij is thans vlak bij het centrum van Zelzate be zig met de bouw van rond 70 wonin gen, die de betrokkenen direct kun- Nu is evenwel het moment aangebro ken, dat de machinerie voor de ka naalverbreding met rasse schreden Zelzate nadert, de 10.000 inwoners tellende stad vlak over de grens bij Sas van Gent. Jozef Chalmet, 25 jaar eerste burger van Zelzate, 85 jaar senator van net Belgische parlement, gelooft in de welvaart, aie het nieuwe kanaal zijn stad brengt. „Maar pas over 10 jaar", verklaart hij beslist. Momenteel heeft het woord kanaalverbreding alleen maar een verontrustende klank voor Zelzate, dat wel een zware tol voor de verwezenlijking van het project betalen moet. Want toen burgemees ter Chalmet de plannen ondér ogen kreeg bleek, dat een geheel nieuw kanaaldeel geprojecteerd was, dat.... dwars door zijn stad liep. Ter lengte van rond 2 km en met een breedte van 150 meter. En het boort zich door 300 h 400 huizen, honderden hec tare grond, een fabriek en het spoor wegstation heen! Evenmin als de Zeeuws-Vlamingen weten de inwoners van Zelzate mo menteel welke schaderegeling er voor hen uit de bus zal komen. Even groot als in Sluiskil of Sas van Gent is echter hun belangstelling voor de voorlichtingsvergaderingen hierover. Over schaderegeling nog niets bekend Woensdag waren 400 Zelzatenaren naar de vergaderzaal van het ge meentehuis gekomen om naar een uiteenzetting van de schade-commis sie te luisteren, en nog groter was donderdag hun aantal toen minister Cauwelaert, vergezeld door enkele volksvertegenwoordigers en de Gent se burgemeester, kwam spreken. In afwachting van een definitieve bcslissiug is het gemeentebestuur van Zelzate inmiddels reeds begonnen ter reinen en gronden beschikbaar te stellen voor de bouw van een 300-tal huizen, en voer de eigenaren van landbouwgronden. Betreffende de laatste is het onderzoek niet gemak kelijk, daar de eigenaren eerst willen weten wat ze krijgen. Maar burge- BURGEMEESTER CHALMET ...eerstvolgende 10 jaar bezorgd voor Zelzate.., nen kopen met een lening, maatschappij beschikbaar ste die de stelt. Voorts bouwt de „maatschappij voor de kleine landeigendom" huurhuisjes voor de oudere Zelzatenaren. schreiende gingen ze er heen, maar nu zijn ze er mee in de hoogste he mel", verklaart burgemeester Chal met hierover. Ook maken tal van ge troffenen gebruik van de „omwisse- lingsmogeliikheid", d.w.z. zij trekker in leeggekomen niet-onteigenigs- huizen, teryvijl de bewoners daarvan hun intrek nemen in een nieuw pand. Daarnaast bouwt de „nationale maatschappij voor goedkope wo ningen" huurhuizen, terwijl ver der van gemeentewege bij goedkope aanbestedingen - groepsbouw bevorderd wordt. De gemeente heeft een prijsvraag uitgeschreven plus een daaraan verbonden tentoonstelling, waar door het geschikste type woning zal worden uitverkoren. Ook aan de middenstanders heeft de ge meente gedacht: die trekken met de oude klanten mee naar de nieu we woonwijken. Voor al deze nieuwbouw 'heeft Zelzate de nodi ge prioriteiten verkregen, even als zij, die zelf herbouwen en die ook recht kunne ndoen gelden op een bouwpremie. Krijgen de grondeigenaren in België veel meer voor hun grond dan de Zeeuws-Vlamingen? inderdaad, ant woordt burgemeester Chalmet, en nogal logisch ook, want de gronden in België zijn 3 maal zo duur als die In Holland. De statistieken hebben het ons geleerd: 1 ha in België kost 200.000 franken, 1 ha in Holland 1.000 tot 100.000 franken. En met de pachtprijzen is het precies gelijk gcsfcld, aldus betoogt de lieer Cluil- met. Wat doet men in Zelzate met de gronden? Geen kreken dichtgooien, zoals onder meer in Zeeuwsch-Vlaan- deren. Want die heeft men hier niet. Als landbouwgrond kan de door het nieuwe kanaal vrijgekomen grond niet meer gebruikt worden. Deze zal opgespoten worden en gebruikt worden onder meer voor het aanleg gen van een sportterrein, om er la- Wat de verbindingen betreft is ten zuiden van Zelzate een tunnel gepro jecteerd. Dit is volgens de heer Clial- met juist gezien, want het enorme verkeer van Antwerpen naar de kust laat een brug niet. meer toe. Evenals de Sluiskilse inwoners zijn die van Zelzate minder tevreden over de wijze, waarop de plaatselij ke verbinding tot stand zal komen, iu beide gevallen namelijk door een veerpont. Sluiskil wil een tunnel, Zel zate een brug. „En daar zullen we voor vechten ook", zegt burgemees ter Chalmet zeer beslist. Want we kunnen ons centrum niet in tweeën laten splitsen, vervolgt hij. Dagelijks moeten er 1500 kinderen naar de scholen die voor het meren deel in het oostelijk stadsdeel liggen, verder 700 arbeiders per trein naar de industrieën verderop. Onteigening, vergoeding, her- en nieuwbouw, brug of veerpont worden echter in de komende jaren niet de grootste problemen voor Zelzates gemeentebestuur. Hoe moet het „nieuwe gezicht" van deze grens stad gerealiseerd worden? vraagt Jozef Chalmet zich bezorgd af. En hoe gefinancierd? Het gaat hier om miljoenen. En een dienst van gemeen tewerken of een centraal orgaan voor de provincie is er in Zelzate niet. Burgemeester Chalmet, zijn se cretaris en enkele ambtenaren moeten alles zelf doen, tekenen, regelen, uitknobbelen... Hoe van het oude kanaal een parkeer terrein gemaakt moet worden, hoe er een grote visvijver en gelegenheid voor recreatie en watersport moet overblijven. En vooral hoe het nieuwe elektrici teitsnet (kosten 16 miljoen franken) en het niéuwe water en gasleidingennet (kosten 9 miljoen franken) gerealiseerd moeten worden! En de overige aanpasingswerken, tezamen een slordige 25 miljoen franken ver gendeHet is geen wonder, dat Jozef Chalmet de nabije toe komst bezorgd tegemoet ziet en pas over tien jaar aan de ver meerderde welvaart van zijn stad durft denken: Want het is een zeer zware tol, die Zelzate betalen moet „Draaikom" bij Zelzate wordt 270 meter breed KNARSEND EN RONKEND zijn zandzuigers, baggermo lens, draglines en bulldozers in de buurt van het Belgische stadje Rieme dag en nacht in „gevecht" gewikkeld met miljoenen kubieke meters zand en klei. Die kolossen zijn ingezet voor de verbre ding van het kanaal Gent- Terneuzen, althans voor het Belgisch deel tot de grens. Ruim drie jaar zijn de Belgen reeds bezig met deze verbre ding, die waarschijnlijk eind 1962 of begin 1963 in Zelzate beginnen kan. Want 'n nieuw kanaaldeel is dwars door deze grensstad van 10.000 inwo ners geprojecteerd. De voor naamste punten uit de Belgi sche kanaalverbreding zijn de volgende: Van Langerbrugge tot Zelzate krijgt het kanaal een breedte van 200 meter en zeer waarschijnlijk een diepte van 12.50 meter. In de omgeving van Rie me is een „zwaaikom" van rond 270 meter breed ge projecteerd, waarin- grote zeeschepen gemakkelijk kunnen keren. Ten zuiden van Zelzate komt in de nieuw aan te leggen verkeersweg Ant- werpen-kust een tunnel door het kanaal. Ten zuidoosten van Zel zate wordt een nieuwe ver- keersrotonde aangelegd met behalve de ver keersweg Antwérpen-kust- verbindingen onder meer naar Gent en Zeeuwseh- Vlaanderen. Behalve een weg langs de oostelijke kanaaloever, wordt tevens een nieuwe weg langs de westelijke kanaaloever naar Gent aangelegd. Het Belgisch deel van hel kanaal wordt dus nog- 50 nieter breder dan het Nederlandse deel, dat van 75 meter de totale (vroegere) breedte van het kanaal, op 150 nieter gebracht 7,al worden. Rond 5 km van het kanaal is al op die breedte van 200 meter gebracht, namelijk van 500 meter voorbij de scheepswerven van Langer brugge tot aan Rieme, niet een onderbreking van ongeveer 1 kilo meter bij Ter Donk. Van Langer brugge lot Gent was het voorlo pig niet noodzakelijk het kanaal re verbreden. TOT 12.50 METER De huidige diepte van het kanaal is 8,75 meter, maar zeer waar schijnlijk zal dit jaar de aanbe steding geschieden van het werk, Deze foto geeft een beeld van de waarbij de diepte tot 12.50 meter oude en de nieuwe breedte van het gebracht zal worden. kanaal van Gent naar Terneuzen e thans bij Rieme vrijkomende van de Belgische havenstad tot de grond wordt in een enorm van te- Nederlandse grens. Links op de foto voren aangelegd bassin gespoten, het oude kanaaldat spoedig zal ver- Eerst is aan de oostelijke zijde dwijnen en dat rond 75 meter breed van het kanaal het nieuwe dijk- is, rechts de reeds tot stand gebrach- talud aangelegd. Tussen deze dijk te verbreding (200 meter), waarbij en de oude oever worden zand en ongeveer in het midden van de foto klei weggezogen en -gebaggerd en de oude dijk eindigt. Aachtèr de via twee enorme pijpleidingen baggermolen wordt gewerkt aan de naar een groot bassin getranspor- „draaikom", die op een breedte van teerd, dat na afloop van de werk- 270 meter gegraven wordt. zaamheden wordt genivelleerd om (Foto PZC dan als industrieterrein te dienen. Tussen Gent en Ter Donk heeft men reeds een dergelijk terrein gereed liggen. Momenteel happen de draglines Het nieuw ontworpen deel van het kanaal GentTerneuzen op liet kaartje links aangegeven) snijdt de 10.000 inwoners tellende Belgische grensstad Zelzate dwars doormidden. On geveer 300 tot 400 hiuzen, honderden ha land, een fabriek en het spoorwegstation moeten aan dit nieuwe kanaaldeel ten offer vallen. Welke straatdelen dat zijn, worden op het kaart je gestippeld aangegeven. Het oude kanaal loopt met een grote bocht rechts naast het nieuw geijrojectcerde kanaal. Het gestippelde deel van dit oude kanaal wordt gedempt, het overblijvende gedeelte wordt benut als groenstrook, parkeer plaats en recreatiegebied. Ten zuiden van de stad is een tunnel onder het kanaal geprojecteerd, die de verbinding vormt van de 4-baans nieuwe hoofdweg Antwerpenkust. Ten zuid-oosten van Zelzate komt deze weg uit op een roton de, waarlangs ook de nieuwe weg GentTerneuzen loopt. vwwvv\^^wwvwww^wvwwvwwwvwv^wvW ook het huisje van Neetesonne. Toen hij hoorde, dat de „nationale maatschappij voor de kleine land eigendomeen aantal huurhuisjes voor de bejaarden in het getroffen kanaalgebied van Zelzate zou neer zetten, was Neetesonne één van de eersten, die zich voor een huisje in de nieuwe wijk opgaf. En hij was ook één der eersten, die zich in de nu al bijna 75 woningen tellende nieuwe wijk van huurwoningen en eigen woningen zetelde. Aanvankelijk viel het August Neete sonne en zijn echtgenote wel zwaar om afscheid te nemen van het huis- "e, waarin zij al 46 jaar gewoond ladden. „Met tranen in de ogen gin- fen ze er weg", had burgemeester ozef Chalmet ons verteld en Nee tesonne gaf dat volmondig toe. En nu? Het echtpaar Neetesonne woont er 6 weken en het is meer dan mee gevallen. En dat is ook wel te be grijpen. Want in de plaats van een vochtig huis hebben August Neete sonne en zijn vrouw nu een modern woninkje gekregen, met een woon- en slaapkamer, een fris keukentje, een schuurtje eneen douchecel. Met drie keer zoveel grond achter en voor hun huis als voorheen, waarin de heer Neetesonne onmid dellijk een fikse hoeveelheid aard appelen heeft gepoot, groente ge zaaid en tevens bloemen geplant. En de huur is bovendien nog 100 fran ken minder dan die van de oude wo ningen! Ja, Neetesonne is er best tevreden mee. Dezelfde geluiden hoorden we van andere bewoners van deze nieuwe wijk, die zich zowel in de huurhuis jes als in de „kleine eigendommen" hebben gevestigd. Die „kleine eigen dommen" worden op een strook grond van 6 tot 8 are door de natio- nale maatschappij gebouwd en direct verkocht aan de gegadigden, die daarvoor een lening van de maat schappij kunnen krijgen. Het zijn bijzonder fraaie en ruime woningen, waarvoor niet alleen de gedupeerden, maar ook de andere Zelzatenaren grote belangstelling hebben. Een betere introductie dan die van burgemeester Chalmet van Zelzate hadden we ons niet kunnen denkenv.. Want aanvankelijk was de 69-jarige August Victor Neetesonne nog wat terughoudend, toen we naar zijn nieuwe huisje kwamen kijken. „Ai, wel, daar is toch niks aan te zien, hé", sprak hij door een kiertje van de dear. Maar toen we hem vertelden, dat de burgemeester ons had aanbe volen maar eens een kijkje in Zelzates nieuwe woonwijk te nemen, opende de de heer Neetesonne wijd zijn deur. „Ah. de burgemeester, die heeft veel voor ons gedaan. Een betere kunt ge niet wensen', verklaarde hij opgeto gen. Het nieuwe deel van het kanaal Gent- Terneuzen, dat in Zelzate wordt ge graven, is dwars door 300 a 400 hui zen van deze Belgische grensstad ge projecteerd en daarbij bevond zich nog grotere stukken grond weg in de omgeving van Rieme, omdat de dijk daar nog verder naar ach ter gelegd moet worden, ongeveer 70 meter. Deze aldus verkregen breedte van 270 meter moet on der meer als „zwaaikom" dienen voor schepen, die niet verder dan Zelzate komen en in deze kom op „hun gemakje" kunnen keren. MOEILIJKSTE DELEN Wanneer de Belgische kanaalver- breders deze „draaikom" uitgegra ven hebben, zijn ze genaderd tot. de moeilijkste gedeelten van dit projecti (je verbreding- kanaalaanleg, respec tievelijk bij Ter Donk en in Zel zate. Bij Ter Donk betreft het ten zuiden en ten noorden van de brug die bij een aanvaring vernield en naderhand niet meer Hersteld is ongeveer 1 km kanaal, dat men voorlopig onaangeroerd heeft ge laten wegens de kosten van ont eigening (onder andere van een scheepswerfje) en de brugafbraak. Tot Riemp heeft men thans vanaf Ter Donk een gedeelte van ruim 2 km verbreed, waarna nog 4 km nieuw kanaal door het grongebied van Zelzate aangelegd moet wor den. Door de stad heen wordt het kanaal 150 meter breed met aan weerszijden brede rijbanen, name lijk van 25 en 50 meter, waarop tevens een plaatsje ingeruimd moet worden voor een spoorbaan. Ten zuiden van de stad komt een tunnel van de nieuw aan te leg gen 4-baans kustweg door het ka naal. ten zuidoosten komt een ver- keersrotonde, waarop ook de hoofdweg Terneuzen-Gent aan sluit. Wanneer de kanaalverbreding ge reed is, wordt tevens aan de wes telijke oever er van een nieuwe weg aangelegd. De onderfunde ring voor een groot gedeelte van deze weg met een breedte van 6 meter is al gereed. Wanneer de industrievestigingen dat evenwel noodzakelijk maken, zal men de breedte van de weg verdubbelen. In 1965 moet de verbreding van 't Belgische kanaaldeel gereed zijn en nog eens 5 jaar later hopen de Nederlandse ingenieurs „hün" deel gereed te hebben. De Zeeuws en Oostvlamingen wacht dus nog wel een bijzonder „levendige" tijd. gere gronden mee op te hogen, om het oude kanaaldeel er mee te dem pen. Cijnsgronden heeft men in Zelzate niet, dus ook geen moeilijkheden. De wijze, waarop men evenwel de cijns grondeigenaars in Zeeuwsch-Vlaan- deren zou willen behandelen, past vol gens de heer Chalmet niet. De con tracten zijn afgesloten in normale tijden, en hetgeen thans gebeurt, is niet normaal, aldus de burgervader van Zelzate.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1960 | | pagina 3