Mannetjes en vrouwtjes op grote
voet brachten YRRAH roem
ROSE DIAMANTGENAAMD
PRINCIE, NAAR AMSTERDAM
MEERLO WIL - EN
SPANDIENSTEN OPHEEEEN
DONDERDAG 7 APRIL 1960
PROVINCIALE! ZE hi U W 8 E COURANT
9
TELEURGESTELD IN VOETEN
jliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin.
M Teneinde onze lezers meer ver- II
trouwd te maken met de in-
tenties van wie zich dagelijks
in de Nederlandse bladen met
hun grappige en soms wrange M
moment-opnamen-zonder-
woorden aan ons presenteren,
hebben we met een aantal pro- §1
minenten uit deze kring een
gesprek gezocht.
f| De na-oorlogse jaren hebben 't
oewijs geleverd, dat ons land op s
dit terrein onnodig achterop v
s was geraakt. Nederland' blijkt
een aantal humoristische te-
H kenaars voorhanden te hebben,
die internationaal niveau ha-
len Zowel in Engeland als
Amerika en Duitsland wordt
hun werk thans regelmatig
gekocht. Soms vinden ze zelfs s
in het buitenland een gretiger
afzetgebied dan in het eigen
land. De tekenaars zeggen, dat
ons volk nog te weinig zelfspot
dat zo. machtige wapen van
vooral de Britten kent, om M
de in zwart-wit gevatte hu- m
mor van de cartoonisten te
kunnen verdragen.
Daar had de „cartoon" oor-
spronkelijk een op karton ge-
tekende politieke prent
reeds historie gemaakt. Be-
halve het politieke bedrijf,
hadden de tekenaars er al ge-
ruime tijd het leven-van-ieder-
een tot doelwit gekozen om
mild en wijs 's mensen zwak-
heden te illustreren. j=
s „Het verschijnsel cartoon is te
beschouwen als een sociaal-
protest", zei prof. dr. G. W.
H O vink kortelings in een ge-
g sprek met journalisten. „Som- m
mige cartoonisten walgen van
de naturalistische weergave en f=
drukken zich dus uit in andere M
H uitersten".
Bij deze kenschets moeten de
professor de beelden van Har-
ry Lammertink's gedefor-
meerde mannetjes en vrouw- n
H tjes-op-grote-voet voor ogen M
hebben gestaan. f§
liiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiI
teerd voelen. Hij heeft weinig opval
lend vrolijks te vertellen. Daar is hij
een veel te serieuze kerel voor. Dood
ernstig is hij, veel ernstiger zelfs dan
de gemiddelde Nederlander. Want hu
mor is vaak zo'n ernstige zaak. Op
dit ogenblijk noemt Harry Lammer-
tink zichzelf „arrivé".
Wanneer hij nu naar Engeland trekt
„het heerlijkste land voor de car
toonisten" naar de krantenwijk
Fleetstreet in Londen, om er per
soonlijk zijn dolle fantasieën te ver
kopen, dan neemt hij het vliegtuig,
omdat hij dat het gemakkelijkst
vindt.
„Daily Express" en „Illustrated" zijn
regelmatige afnemers van zijn in
zwart-wit gevatte humor. En sinds
vorige week oo kde belangrijke sa-
tyrieke periodiek „Lilliput". Maar
niet alleen de Britse bladen waarde
ren zijn op-gTote-voet-levende-man-
netjes-en-vrouwtjes; ook de Ameri
kaanse, Duitse, Oostenrijkse, Zweed
se, Zwitserse, Belgische en Italiaanse
tijdschriften. Ja. zelfs op IJsland
heeft hij er afnemers gevonden voor
Harry Lammertink's zo persoonlijke
humor.
Eens per jaar bundelt hij wat hij
zelf zijn beste werk noemt tot een
boekje. „Yarrahtioneel" heette vorig
jaar zijn eerste verzameling, „Dies
■Yrrah" de zojuist verschenen tweede
bundel. Er komen verscheidene te
kenideeën in voor, die de krantenre
dacteuren niet konden accepteren,
omdat de lezers of groepen ouder hen
ze misschien te cynisch gevonden
zouden hebben.
militairen hebben een groep negers,
wellce de nègerwijk Cato Manor in
Durban wilde verlaten, tegengehou
den. De meeste blanke bewoners van
de stad bleven tijdens dit gebeuren
binnenshuis en grendelden de deu
ren af.
Steekpenningen aanvaard
Tegen wachtmeester
10 maanden geëist
Tegen de 46-jarige wachtmeester J.
M. de V. van de verkeersgroep Am
sterdam der rijkspolitie heeft de offi
cier van jnstitie bij de rechtbank te
Amsterdam woensdagmiddag wegens
het tezamen met een andere wacht
meester aannemen van een gift van
25.van een verkeersovertreder
om in strijd met hun plicht geen
proces-verbaal tegen hem op te ma
ken, tien maanden gevangenisstraf
met aftrek van het voorarrest geëist.
De verdachte, die met klem ontken
de, behoorde tot het vijftal wacht
meesters van deze verkeersgroep, die
in september 1959 werden gearres
teerd In verband met het aannemen
van steekpenningen van het publiek.
Drie hunner zijn inmiddels veroor
deeld tot straffen variërend van tien
maanden tot een jaar en drie maan
den met aftrek. De V. zal later nog
terecht moeten staan tezamen met de
vijfde wachtmeester W. S. voor een
ander geval, waarbij het gaat om een
deken en een trui, die, tegen korting
aangeboden, door hen zouden zijn ge
accepteerd. De V. erkende tegen kor
ting de deken te hebben gekocht. De
vijfde wachtmeester zal tevens nog
afzonderlijk terecht moeten staan
voor een derde geval. Deze beide za
ken werden in verband met het ho
ren van een getuige, die ziek Is, aan
gehouden.
Een zeldzame rose diamant die op
een veiling in Londen verleden
maand de som van rnim een half
miljoen opbracht, zal naar Am
sterdam worden gezonden om mo
dern gezet te worden.
De diamant werd dinsdagavond
plechtig gedoopt tot „Princie"
door de 14-jarige Gaekwar van
Baroda, prins Sayajarad. Princie
was de bijnaam die zijn moeder,
de maharanee van Baroda, hem
gaf toen hij nog een kleine jongen
was.
De Gaekwar die een symbolisch
glas champagne opdronk, handel
de namens Van Cleef en Arpels,
een internationale juweliersfirma,
die de 34-karaats steen had ge
kocht voor 644.000 nieuwe fran
ken. Toen Jacques Arpels de dia
mant op 17 maart op een Londen-
se veiling kocht, had de diamant
nog geen naam. In de catalogus
stond de steen vermeld als „een
rose diamant -het eigendom van
een heer".
Discreet speurderswerk door Van
Cleef en Arpels onthulde dat de
diamant een oudsjuweel is,, dat
behoorde aan de schatrijke nizam
van Hyderabad. De Parijse socie
ty, onder wie vele juwelenverza-
melaars. kwamen de doopplech
tigheid bijwonen.
Met de meeste juwelen getooid
was de Maharanee zelf, die ge
kleed was in een schitterende sa
ri van donkerblauw en zilver. Om
de hals droeg zij een snoer van
parels zo groot als grote olijven,
De gemeenteraad van
de Noord-Limburgse
gemeente Meerlo zal
vrijdag moeten beslis
sen over een voorstel
van B. en W. dat de
bedoeling heeft in deze
gemeente een eind te
maken aan de zoge
naamde hand- en span
diensten, een vorm van
belastingheffing, die
uit lang vervlogen eeu
wen stamt.
Indien de Meerlose
raad zich met dit voor
stel verenigt en er
lijkt weinig kans dat
dat niet zal gebeuren
zal het merkwaardig
instituut van hand- en
spandiensten alleen nog
worden gehandhaafd in
de gemeente Venray,
waar, ondanks alle te
genstand van de burge
rij, B. en W. nog altijd
niet bereid zijn geble
ken om van de inkom
sten die dit de gemeen
te oplevert, af te zien.
Zoals ook elders het ge
val was, bestaat in
Venray de plicht voor
de burgers om zich en
kele dagen per jaar be
schikbaar te stellen
voor werkzaamheden
in gemeentedienst.
Meestal zijn dat onder
houdswerken aan het
enorm uitgebreide net
van landelijke wegen,
dat het uitgestrekte
Venray omgeeft.
Burgers die het hante
ren van de schop ont
wend zijn, of die er ge
woon geen zin in heb
ben, kunnen hun ver
plichte dienstverlening
afkopen, en dat brengt
Venray per jaar 25.000
fulden in de gemeente-
as.
De burgerij voelde de
ze hand- en spandiens
ten als een soort van
lijfeigenschap, die niet
meer van deze dagen
is. In Venray is er al
'een paar maal een lij
delijke verzetsactie te
gen gevoerd. Een kapi
tein van de landmacht
meldde zich een paar
jaar geleden in vol mi
litair ornaat om de
schop te hanteren en
vorig jaar trad sta
tionschef M. W. van
Vught in zijn gala-
spoorweguniform aan
voor een paar dagen
spitten.
Tot nu toe heeft dat
niets uitgehaald. Een
brief van de heer Van
Vught aan minister
Toxopeus (binnenland
se zaken) beeft hem
echter het antwoord
opgeleverd, dat de mi
nister het voornemen
had, het artikel 276 in
de gemeentewet, dat
het mogelijk maakt
burgerij van een ge
meente tot deze hand
en spandiensten te ver
plichten uit de wet te
verwijderen bij de her
ziening van de gemeen
tewet, waaraan de mi
nister zegt te werken.
Westduitse protestnota
in Moskou overhandigd
West-Dnitsland heeft woensdag bif
de Sowjet-Unie geprotesteerd tegen
de aanvallen die premier Kroesjtsjew
in zijn redevoeringen tijdens zijn
Franse reis op de Bondsrepubliek
heeft gedaan. In een nota die in Mos
kou is overhandigd verklaart de
bondsregering dat Kroesjtsjews uit
latingen het Franse volk „een geheel
vervalst beeld van de geestelijke en
politieke houding van het Dnitse
volk en de Bondsrepubliek" kan ge
ven.
De bondsregering kan dan ook niet
feloven in de oprechtheid van de
owjetpogingen om tot vermindering
van de spanning in de wereld te ko
men „zolang de Sowjet-Ünie" blijft
proberen overal in de wereld haat
en vijandschap tegen het Duitse volk
te zaaien" en zij acht het in het be
lang van de wereld nodig dat er een
einde aan de Russische „lastercam
pagne" komt, aldus de nota.
en oorbellen van peervormige pa
rels.
De Princie diamant rustte in een
eenvoudige, maar antieke zetting,
hangend om een buste, die om
ringd was met rozen.
Een half dozijn rechercheurs in
burgerkleding liep door de luxu
euze salons van de juweliersfirma
aan de Place Vendome, terwijl de
fasten gefascineerd staarden naar
et zuivere rose licht dat de dia
mant uitstraalde.
Trein tegen lorrie
De trein van Vlissingen naar Am
sterdam is gisteren om 9.45 uur bij
Sassenheim tegen een lorrie opge
reden. Er deden zich geen persoon
lijke ongelukken voor. De trein had
30 minuten vertraging.
De trein die op 9.52 uur uit Leiden
naar Amsterdam zou vertrekken
(aankomst aldaar 10.28 uur) moest
worden opgeheven.
Electra's leverden
Lockheed verlies op
Het nieuwe schroefturbinevliegtuig
van de Lockheed-fabrieken heeft de
ze Amerikaanse maatschappij in
1959 een verlies opgeleverd van
16.044.000 dollar. Wel verwacht men,
dat men op den duur dit verlies ruim
schoots zal kunnen compenseren, in
dien er meer orders worden ontvan
gen (de produktie wordt pas renda
bel wanneer men een groot aantal
bestellingen kan uitvoeren), maar
naar aanleiding van enkele rampen
wordt de Electra thans aan uitge
breide proefnemingen onderworpen.
Ondanks het verlies op de Electra's
heeft de Lockheed-fabriek in 1959
een recordomzet van bijna 1 1/3 mil
jard dollar geboekt, met een winst
van 8,7 miljoen dollar ofwel 1.24 dol
lar per aandeel, zo blijkt uit het
jaarverslag van de maatschappij.
Het jaar daarvoor behaalde men ech
ter bijna 19 miljoen dollar winst bij
een geringere omzet.
Behalve de Electra was ook de Star-
fighter een „bestseller". Orders voor
ruim duizend van deze "liegtuigen
werden ontvangen van Canada, West-
Duitsland, Japan, België en Neder
land Van de Jetstar werden 21 toe
stellen besteld. Van de raketten-af
deling waren de Polaris voor de ma-
rine en de Discoverer, Midas en Sa-
mos 'voor de luchtmacht de belang
rijkste projecten.
Ned. Herv. Kerk schrijft
aan Zuidafrikaanse kerken
Rassendiscriminatie afgewezen
De synodus contractu van de Neder
landse Hervormde Kerk heeft zich
met. een speciale brief gewend tot de
Afrikaans sprekende kerken in Zuid-
Afrika naar aanleiding van de ge
beurtenissen sinds 25 maart 1960.
Hierin heeft men zicli aangesloten
aan de brief van de Oecumenische
Raad van Kerken in Nederland,
waarin deze de rassendiscriminatie
afwijst en de kerken die de weg ter
overwinning van de rassenscheiding
hebben ingeslagen, bemoedigt.
De Nederlandse Hervormde" Kerk
zegt In haar schrijven verder „Juist
omdat wij geloven dat de grote ver
zoening tussen God en mens ons in
Christus geschonken is, is het onze
onontkoombare taak om vanuit een
nieuwe gezindheid mede te werken
aan, zo nodig het initiatief te nemen
tot de verzoening van mensen en
groepen, die fel tegenover elkaar
staan en tot het bouwen van een
gemeenschap die leeft uit het recht
dat Christus heeft opgericht".
De synodus contracta heeft ook op
hen een beroep gedaan om met alle
Kerken in Zuid-Afrika gemeenschap
pelijk deze veeleisende taak aan te
vatten.
9 Drie Amerikaanse militairen van de
luchtbasis Sulthorpe in Norfolk zijn in
arrest gesteld nadat de Britse politie
een omvangrijke smokkel van lichte wa
pens had ontdekt. Er zijn aanwijzingen
dat de meeste van de gesmokkelde wa
pens in- Ierland terecht zijn gekomen.
(Van één onzer verslaggevers)
De 27-jarige Amsterdammer
Harry Lammertink ge
soigneerd ringbaardje,
heldere open blik in de ogen
presenteert zich als „cartoonist"
onder het pseudoniem „Yrrah",
een even speelse als simpele om
zetting van zijn voornaam. In
zijn „op-grote-voet" levende
mannetjes en vrouwtjes herkent
men de gereformeerde mens,
een afschuwelijk gedrocht. Met
deze figuur bedrijft hij een
wrang soort humor, die tallozen
heel vervelend vinden, anderen
echter hoog waarderen.
„Ik moet eernjk bekennen", zegt de
ze in Apeldoorn geboren zoon van
een fabrikant van feestartikelen
voor-bruiloften-en-partijen, „dat ik
met mijn wat onaardige karikatuur
nu en dan zelfs wel een beetje sadis
me bedrijf. Zo gaat het als men in
zijn dagelijks leven dat soort gevoe
lens niet uit kan leven. Natuurlijk zie
ik in het mannetje denk erom,
geen „typetje", dat streef ik absoluut
niet na ook mezelf. Ik hou van
mooie mensen. Misschien daarom valt
het me altijd wéér op, hoe erg de
mensen hun voeten verwaarlozen. Al
te vaak doen die me denken aan een
bos wortelen met likdoorns. Afschu
welijk Dit de mensen te laten zien,
dwingt me ertoe te gaan overdrijven.
Daarom deformeer ik mijn figuren
zo sterk. De voeten vind ik de lelijk
ste lichaamsdelen van de mens".
Hoe Harry Lammertink tot dit werk
gekomen is „Misschien is er ver
band tussen het passieloos en mecha
nisch produceren van feestartikelen
voor lolmakers, zoals mijn vader het
doet, en mijn werk", zegt hij lachend,
maar toch ernstig. „Ik geloof dat je
het niet langer dan een jaar of twin
tig moet doen. Het is bijzonder in
spannend altijd maar weer nieuwe
v.wakheden te ontdekken in de gewo
ne alledaagse dingen, waarmee de
mensen zich druk maken. Mijn stof
puur ik voornamelijk uit de twee za
ken die de mens het meest bezighou
den: de dood en de liefde''.
„Geen sterveling ontkomt aan de
schermutselingen, die daarbij gele
verd moeten worden. Het werk van
ons cartoonisten is eigenlijk half lit
terair, half illustratief. Urenlang zit
ik vaak te denken achter mijn teken
tafel. De keren, dat je een inval
krijgt, die direct bruikbaar is, zijn
te tellen. Misschien twee keer per
ia. ar. Daar ben ik dan dolgelukkig
mee. Meestal is het keihard werken.
Schetsjes maken, daar weer verbete
ngen in aanbrengen, en dan ten
slotte naar bed gaan om er nog
verder over na te denken".
„Dagelijks is er de angst, dat je
nooit meer iets zult weten, totdat je
d.'.n weer achter je tafel gaat zitten
a maar weer gaat proberen, of „bet"
omen wil".
toe de Nederlanders reageren op de
.keningen van Harry Lammertink?
Over het algemeen bijzonder fel",
zegt de tekenaar, die zichzelf een
..allerminst zoetsappige jongen"
noemt. „De Nederlanders hebben te
einig zelfspot; ze willen zichzelf
niet in de spiegel bekijken en niet
et. hun zwakheden worden gecon-
onteerd. Wie dat niveau wel be-
eikt hebben, waarderen mijn humor
wel.
Conférencier Wim Kan heeft me eens
een keer die waardering laten blij
ken, Dat heb ik bijzonder op prijs
-steld, terwijl kritiek me veelal on-
roerd laat".
„Alle kritiek?", willen we weten.
„Nee, niet alle. De kritiek, die Ik
wel wil aanvaarden, levert mijn
vrouw. Ze heeft gelukkig niets met
de artisticiteit te maken", zegt de
tekenaar. „Met haar kan ik dus
ook over andere dingen praten dan
het werk. Wanneer één dat nodig
heeft, dan is het cartoonist, die
scherp moet blijven op de kleine
onvolkomenheden In de menselijke
natuur, in allerhande situaties van
het dagelijks leven. Die onvolko-
In het na-oorlogse Nederland
heeft de geïllustreerde humor
een groot aantal beoefenaren
gekregen. In de dag- en de
weekbladen kan men hun car
toonsregelmatig tegenkomen.
Voor vele krantenlezers vor
men ze een trekpleister, waar
naar het eerst gezocht wordt.
Vóór de oorlog was de belang
stelling voor deze getekende
grapjes stellig niet minder,
maar de behoefte eraan moest
in belangrijke mate worden
gedekt met aankopen uit het
buitenland. Met name Enge
land, maar ook Amerika, was
de leverancier.
menheden kunnen zo gemakkelijk
onopgemerkt blijven, wanneer
men al te zeer met zichzelf bezig
zou zijn".
Harry Lammertink, wiens naam
men kan „vertalen" als „zoon van
lammert", om zijn Oostnedec-
landse afkomst te ontdekken,
heeft aan de Kunstnijverheid
school in Arnhem en bij de Apel-
doornse kunstschilder De Vries
zijn opleiding als tekenaar gehad.
Veelvuldige ziekte in zijn jongste ja
ren heeft hem „als vanzelf" naar de
tekentafel gedreven. Met tekenen kan
hij zich op bed bezighouden. Uiter
aard heeft zijn schoolkennis er onder
geleden, dat hij vaak maandenlang
de school moest verzuimen. Zelfs
zijn tekenwerk honoreerden de
schoolmeester met alleen maar on
voldoendes
Na zijn 16e en 17e jaar, toen hij ein
delijk uitgeziekt leek, heeft hij met
grote felheid geprobeerd zijn achter
stand in te lopen. Niet alleen theore
tisch, maar ook praktisch, door con
tact te zoeken met vreemde volkeren
en landen. Z'n schetsboek onder de
arm, is hij liftend een goed deel van
Europa doorgetrokken. Onafgewerk
te tekeningen in zijn hoge woning
aan de Amsterdamse Overtoom her
inneren eraan. In een flits legde hij
karakteristieke beelden van de lan
den vast. De auto van zijn „lifthe-
ren" liet hem geen tijd de details in
zich op te nemen Niet zelden als
bordenwasser in een hotel verdiende
hij het geld voor zijn karige levens
onderhoud.
Amsterdam met zijn nog bran
dend cultureel leven heeft voor
Harry Lammertink tenslotte gro
te aantrekkingskracht gehad. Als
ontwerper in een grafisch bedrijf
vond hij er een bestaan, dat hem
overigens voldoende vrijheid liet
om er niet alleen af en toe eens
uit te vliegen, maar ook zichzelf
te ontdekken als humoristisch te
kenaar.
In het Parool en later ook In Het
Vrije Volk en de weekbladen Vrij
Nederland en Revue heeft hij zich
aan de lezers gepresenteerd. Velen
moesten even aan hem wennen. Hij
is niet de man voor het lachen, gie
ren, brullen, niet de man dus met
grapjes, die direct aanspreken. Men
moet er even over nadenken, en dan
na enkele minuten zal men misschien
even glimlachen, zich op andere
ogenblikken echter ook wel geïrri-
