Unieke Zwolse discotheek bewijst plaat kan worden uitgeleend ÉÉR VAR ELKE VIJF DUITSE AUTOBEZITTERS IS ARBEIDER VREES VOOR PROVOCATIE IN DE KWESTIE-NIEUW-GUINEA DINSDAG 29 MAART 1960 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT INITIATIEF VAN BIBLIOTHEEKDIRECTRICE Op ruim drieduizend gevallen slechts zes afschrijvingen (Van een onzer redacteuren) Een vulpen, een verrekijker, een fototoestel, een filmappa raat en nog een paar dingen, die al of niet met een V of een F beginnen, leent men gewoonlijk ongaarne uit Er kan ge makkelijk wat mee gebeuren en dan is Leiden in last Gram mofoonplaten behoren ook tot deze categorie. Een welopge voede figuur vraagt geen plaat te leen. Hij'riskeert de pijn lijke stilte, veelzeggender dan een botte weigering, niet. Eer der zal hij vragen eens te mogen komen luisteren. Dat streelt de bezitter. Met platen ligt het allemaal erg teer. De reden? Och, er zijn redenen genoeg. Om te beginnen lijdt de kwaliteit sterk onder een ondeskundige behandeling. Vroeger braken platen vlot nu niet meer, maar een kras kan even erg zijn als een breuk en mocht de plaat krasloos terugkomen: wie zal zeggen of dë weergave nog altijd even goed is? Daarbij komt, dat een plaat van formaat een vrij grote waarde ver tegenwoordigt. Een paar tientjes gaan er zo maar mee heen. Dit weer gekoppeld aan de tere constitutie maakt de kwestie van lenen en uitlenen bijzonder moeilijk. Zodoende is men het er in brede kringen zo langzamerhand wel over eens, dat alleen de bezitter het recht heeft de plaat uit de hoes te halen en op de (eigen) speler grammofoon klinkt al een beetje ouderwets tegenwoordig te zetten. En nu komt mejuffrouw O. Jacobs, directrice van de Openbare Lees zaal en Bibliotheek te Zwolle, plotseling met de klompen in dit fijne wereldje van precies vastgestelde platen-bezitters-rechten. Allemaal maar onzin, zegt ze, je kunt een plaat nog beter uitlenen dan een boekmits je maar weet welke platen je uitleent. Bewijzen? O zeker. Het vorige jaar leende de instelling, waar zij directrice van is, ruim drieduizend platen uit (ondanks de mooie zomer), en er hoefden er maar zes wegens beschadigingen, die overigens geen totale onbruik baarheid inhielden, te worden afgevoerd. Een succes, dat alle zorgvul dig opgebouwde zelf-doen- en thuis-houden-theorieën in één keer van do kaart veegt tn dat bovendien het bestaansrecht bewijst van Zwolle's openbare discotheek, een nog unieke instelling in den lande. Een hoekje van de open bare discotheek m Zwolle. Het discobartje, een deel van de platenkast en (op de tafel) een deel van de administratie zijn op de foto te zien. Het personeel heeft veel plezier in deze nieuwe vorm van disco theek-werk. Mejuffrouw Jacobs kent alle be zwaren van platenbezitters tegen uitlenen. Zij heeft ze allemaal ge hoord, toen zij, ruim een jaar ge leden, met het plan platen te gaan uitlenen voor de dag kwam. Niet dat mejuffrouw Jacobs een bij zondere hobby had in platen. De basis van het plan was het steeds sterker naar voren dringende be sef, dat de grammofoonplaat het publiek stormenderhand neemt. Velen beschikken tegenwoordig over een platenspeler, de fabrie ken spuien naast een massa ma- fere melodieën en onbenullige iedjes ook aanzienlijke hoeveel heden goede werken, die echter prijs aan kwaliteit paren, Hoe kon de moeilijkheid, dat minder draagkrachtige muziekliefhebbers de room van de platenproduktie moeten ontberen, worden onder vangen. Voor de op uitlenen (van boe ken ingestelde mejuffrouw Jacobs was de keus vrij spoe dig af: dit liocrt bij het biblio theekwerk een „uïtleenbi- bliotheek" dus. Voor haar was een reden te meer om met het uitlenen van platen të begin nen, de aanwezigheid van een muziekbibliotheek in de Open bare Leeszaal en Bibliotheek van Zwolle. Een discotheek zou een waardevolle aanvul ling vormen van vooral de par tituren. Selectie Tegen de raad van velen in en met medewerking van het bestuur is de discotheek opgezet Heel vlug zelfs. In zes weken was alles in kannen en kruiken. Vijftien december 1958 kon de uitlening beginnen. Deze doortastendheid leidde echter niet tot onvoorzich tigheid. Mejuffrouw Jacobs had de grenzen scherp getrokken. Zo is daar nu. een jaar later, wat blij om ook. De grbndgedachte was: een liefhebber gaat voorzichtig met de platen om hoe krijg ik uitsluitend liefhebbers? door de aan te bieden platen sterk te selecteren! Met andere woorden: de interesse stempelt de mens. Met dit voor ogen werden voor de discotheek alleen klassieke en zo genaamde modern-klassieke pla ten aangeschaft. Met schlagers haal je nozems in huis, zegt me juffrouw Jacobs, en die uitspraak lijkt moeilijk voor bestrijding vatbaar. Geen schlagers dus. Wel klassieken en dan nog een uitge kookte, door deskundigen samen gestelde selectie. Ten koste van de zenuwen der leveranciers wa ren op het tijdstip van opening 450 platen bij elkaar, er stond een disco-bartje in de voor discotheek bestemde zaal en er werd enig deskundig personeel aangetrok ken. De verzameling besloeg in grote trekken alle belangrijke pe rioden uit de muziekgeschiedenis. Orlando di Lasso staat er naast Orff en Haydn naast Hinde- mith. Voor de pure liefhebber en de muziekstuderende was er al lieel wat te halen. Groei Toen begon do groei. Al schuwt mejuffrouw Jacobs, om begrijpe lijke redenen, dc schlager, aan de wensen van het publiek wilde ze, binnen de gestelde grenzen, wel tegemoetkomen. Er verschenen taalcursussen in de platenkast, li teraire platen, kinderliedjes, sprookjes en wat goede jperette melodieën. In het gebouw aan de Kamperstraat wordt er met dit bezit gewerkt ook. Geslaagd zijn de kinderunrtjes tijdens de vakan tieperiode, er staan muziekavon den op het programma en met de literaire platen hoopt men ook wat te gaan doen. Dood is het be zit van nu 750 (volgend jaar dui zend) platen niet. Er waren in 1959 al ruim drieduizend uitlenin gen (om precies te zijn 3370) en de belangstelling neemt nog steeds toe. Er wordt gedacht aan een aanvulling van driehonderd platen per jaar. Zo groeit een pracht van een discotheek, die na verloop van tijd bovendien nog een grote historische waarde kan vertegenwoordigen. Vanzelfsprekend voltrekt dit al les zich niet zonder financiële zor gen. Het lidmaatschap van mu ziekbibliotheek en discotheek is gesteld op 7.50. Voor twee kwartjes per week kan een lid een plaat mee naar huis nemen. Klei ne 45-toerenplaatjes kosten een kwartje, terwijl opnamen van grote uitvoeringen, die twee of meer Diaten beslaan, per plaat be taald moeten worden. Overigens nog goedkoop, wanneer men be denkt, dat bijvoorbeeld een be paalde uitvoering van de Mat- thaus-Passion 104 in de winkel kost. Voor een paar gulden kan men er in Zwolle en omgeving nu thuis van genieten. Tegenover de inkomsten (er zijn op het ogenblik 140 leden) staan de hoge aanschaffingskosten van de platen, do kosten van de in richting en de salarissen van het personeel. Nu geeft de gemeente subsidie en van het rijk wordt ook wel een bijdrage verwacht, maar nl met al moet er veel geld bij. Erg vindt mejuffrouw Jacobs dat niet. Dit soort instellingen is nu eenmaal niet als een bedrijf te voeren, want dan zouden de leden bijzonder onaantrekkelijke bedra gen voor het lenen moeten neer tellen, waardoor het lenen weer minder zin zou krijgen. Uiteinde lijk gaat het ook helemaal niet om financieel gewin, maar om gewin op een aanzienlijk hoger niveau. Thuis kunnen de leden de plaat zo vaak horen als ze willen. In bepaalde gevallen raken ze er dermate van onder de indruk, dat ze naar de platenhandelaar stappen en de betreffende plaat zelf aanschaffen. Zo'n koop komt geheel verantwoord tot stand. Een niet te verwaarlo zen voordeel. Verder worden velen dichter tot de muziek gebracht, de „luister-honger'' wordt groter. Deze factoren hebben er onder meer toe ge leid, dat de tegenstand van de platenverkopers is gebroken. Ze zien in de openbare disco theek nauwelijks een „concur rent" meer eerder een me destander. Voor muziekstude- renden (Zwolle heeft een groot muzieklyceum) lijkt de disco theek een ideale instelling. Zij kunnen nu voor weinig geld werken ln verschillende uitvoe ringen rustig thuis beluisteren. Bij de keuze worden de leraren dan ook regelmatig ingescha keld, terwijl ze ook mee de muziekavonden verzorgen. Weinig beschadigingen Zoals gezegd, mag het aantal be schadigingen geen naam hebben. Wanneer de platen de deur uit gaan, worden ze gecontroleerd onder een lamp (krassen) en bij terugkomst nog eens. Mochten er nieuwe fouten worden geconsta teerd, dan wordt de plaat op een haarscherp toestel „na-gedraaid". Kleine gebreken, kleine waarde verminderingen dus, rekent men in geld om. Twee gulden voor een krasje bij voorbeeld. De lener moet betalen en de fout wordt ge noteerd, zodat bij de volgende uit lening geen moeilijkheden kunnen ontstaan. Ernstig beschadigde pla ten mag de veroorzaker /an de beschadiging weer mee naar huis nemen in ruil voor een nieuw exemplaar. Over het algemeen maakt de kwaliteitsvermindering weinig uit. Zo kan men in Zwolle, na een jaar praktijk, louter prettige er varingen beluisteren: de belang stelling van het publiek wordt steeds groter, van ruwe behande ling is nauwelijks sprake en de instelling van overheid en handel tegenover de discotheek (hoe lang nog uniek?) wordt gezonder. Een openbare discotheek heeft recht van bestaan, zegt mejuffrouw Ja cobs, zij voorziet in een behoefte en draagt bij tot de culturele ont wikkeling van do bevolking. Par ticulieren hoeven er echter geen „zaakje" in te zien, want daar zijn de kosten te hoog voor. Dit werk is voorbehouden aan instel lingen als openbare leeszalen zij kunnen er mee beginnen en zullen er straks, willen ze de ont wikkeling volgen, wel min of meer toe gedwongen worden er mee te beginnen. De grammofoonplaat neemt naast, het boek immers een steeds belangrijker wordende plaats in en dit te negeren is de ogen dichtknijpen voor de werke lijkheid. Ministers beantwoordden vragen over repatrianten Do kosten, die per gezin zijn ver schuldigd voor net verkrijgen van een vergunning om Indonesië te ver laten, bedragen thans maximaal 500 roepiah. Het is minister Luns niet gebleken, dat deze retributies ooit een beletsel voor vertrek hebben ge vormd. Indien dit ooit wel het geval zal zijn, zal minister Luns- bevorde ren dat de Nederlandse vertegen woordiging In Indonesië adequate hulp zal bieden. Dit hebben de ministers Klompê en Toxopeus, de laatste als minister van justitie ad interim, geantwoord op een desbetreffende schriftelijke vraag van het Eerste-Kamerlid de heer Vos van Steenwijk (v.v.d.). Op een vraag van hetzelfde Kamer lid antwoordden dezelfde ministers, dat het rapport van professor Van der Veur over zijn reis met repatrian ten aan boord van de „Waterman" ter vertrouwelijke kennisneming aan de Kamer zal worden overgelegd. Dit rapport heeft professor Van der Veur uitgebracht aan minister Klom- pé. Het rapport van de maatschappe lijk werkster die met de „Zuider kruis" is meegekomen, zal door het C.CJK.P., waaraan het is uitgebracht, aan de Kamer worden aangeboden. SOCIALE HERGROEPERING IN WEST-DUITSLAND Lonen stegen veel sterker dan prijzen (Van een speciale correspondent.) Het komt niet zo veel voor, dat een grote, sterk aan tradities gebonden politieke partij haar programma ra- dieaal wijzigt,, zoals de sociaal-demo craten in de Westduitse Bondsrepu bliek dit hebben gedaan. Deze socia listen, wier programma van het be gin af op Karl Marx was afgestemd en berustte op de klassetegenstellin- gen tussen rijk en arm, hebben het Marxisme laten vallen. De klassen tegenstellingen zijn in het huidige West-Duitsland zozeer vervaagd, dat zij nog slechts bij een heel klein deel van de bevolking tot de verbeelding spreken. Vooral de sociale verschil len tussen beambten en arbeiders be staan al lang niet meer sedert het minister Erhard gelukt is uit het doodarme na-oorlogse Duitsland een welvaartsstaat te maken, die thans met gemak van zijn rijkdom de on derontwikkelde landen in deze wereld helpen kan en wil. In Hamburg, de havenstad met zijn bijna twee miljoen inwoners, kan het gebeuren, dat een kraan drijver na werktijd zijn overal verwisselt voor een maatkostuum, in zijn eigen kleine auto stapt iedere vijfde Duitse autobezitter is arbeider naar een goed res taurant rijdten daar toevallig niet zijn werkgever aan dezelfde A.K.U. wil over twee jaar vijfdaagse werkweek De Algemene Kunstzijde Unie N.V. te Arnhem wil op 1 januari 1962 de vijfdaagse werkweek volledig invoe- Met de vakbonden is hierover een voorlopige afspraak gemaakt. Een eerste aanzet om te komen tot deze vijfdaagse werkweek kan worden ge zien in het reeds vrijaf hebben op elite derde zaterdag in de maand van bepaalde afdelingen, die daarvoor in aanmerking komen. Voor 1960 zullen dat dus in totaal twaalf zaterdagen zijn. Volgend jaar zullen dit er 24 worden, waarna men dus met in gang van 1962 de vijfdaagse werk week volledig wil doorvoeren. Caterina Valente gast van Festival Blokker Van 26 tot en met 29 mei a.s. wordt het festival in Blokker gehouden met medewerking van Caterina Valente, begeleid door het orkest van Eddie de Latte, een Beiers orkest onder leiding van Colatti en Helmut Za- eharias en zijn orkest. Op 28 mei wordt een internationaal luchtvaart muziek- en dansfestijn gehouden, waarvoor een aantal lucht vaartmaatschappijen uit eigen kring de orkesten en attracties zullen le veren. tafel een goede maaltijd gebruikt. Misschien zou men, de Duitse ver houdingen niet goed kennende, denken, dat dit een uitzondering is in Duitsland zelf twijfelt nie mand meer aan de maatschappe lijke klim van de vroeger zo wei nig door het economische geluk bedachte handarbeider. Men weet immers precies, hoe juist de le vensstandaard van de industrie- en bouwvakarbeiders omhoog is gegaan. Als overal, waar de economie in op gang is, zijn ook in de Bondsrepu bliek de prijzen gestegen. Maar ook de lonen zijn omhoog gegaan en wel veel sterker dan de prijzen. De West duitse industriearbeider kon eind 1959 29,5 procent meer voor zijn loon kopen dan in het jaar 1953. Het statistisch bureau van de E.E.G. heeft uitgerekend, dat deze percen tages voor andere Europese landen als volgt liggen: Nederland 24,6 Frankrijk 23,8 België 21,7 en Italië 17,9 Van deze hogere reële inkomens heb ben de Duitse arbeiders hun motor fietsen, hun scooters, hun (kleine) auto's, hun t.v.-toestellen en wasma chines gekocht en... eigen huizen gebouwd. En ondanks dat kunnen zij nog vele marken per jaar sparen. De stijgende inleg bij de spaarban ken bewijst het en ook de haast on waarschijnlijk grote belangstelling voor het bezit aan aandelen in kleine coupurus. Bovendien geven nog tal loze grote bedrijven hun arbeiders in plaats van een kerstgratificatie 'n aandeel in het bedrijf en daarmee dus een werkelijke kapitaalvorming, die de arbeider meer aan het bedrijf bindt, dan welke, nog zo goede, loon- overeenkomst ook. Duitsland motoriseert: elke vijfde auto is van een arbeider. SLUIT Dg ZIJSTRAAT NIET AF. INDIEN U voor een verkeerslicht, een verkeersagent of een spoorweg overgang moet wachten omdat het verkeer van uw rijrichting is stopge zet, laat dan de uitmonding van een zijstraat vrij, vraagt de A.N.W.B. Sluit deze niet af zodat het verkeer er niet in of uit kan. De vrijheid van het verkeer wordt dan meer dan noodzakelijk belem merd zoals de «eet dat omschrijft. Dit geldt niet alleen voor de gemo toriseerde weggebruikerdoch ook voor het langzame verkeer. Het is een kléine moeite een doorgang te la ten ter grootte van een brede auto. Het is niet alleen beleefd, doch zelfs verplicht. KRACHTVERHOUDING GEWIJZIGD Indonesische speculaties over gebruik van geweld (Van onze Haagse redactie) In westelijke diplomatieke kringen toont men thans ongerustheid in ver band met de mogelijkheid, dat Indo nesië een gewapend geschil met de Nederlandse marine zou kunnen nit- lokken om een inmenging van de Verenigde Naties in de kwestie- Nïeuw-Guinea en onderhandelingen met Nederland te forceren. Gebruik makend van zijn procla matie van twee jaar geleden, waarin vrijwel het gehele zeege bied binnen de ring van Indonesi sche eilanden tot Indonesisch ter ritoir werd verklaard, zou Soekar- no bijvoorbeeld er toe kunnen overgaven, een Nederlands schip aan te houden. Na ingrijpen door schepen van de Nederlandse mari ne zou Djakarta een gewapend optreden tegen Nieuw-Guinea zelf als een verdedigingsactie kunnen voorstellen. Als die ontwikkeling aan de gang is zou een onverwijl de inmenging van de Verenigde Naties te verwachten zijn. Indonesië zou heel wat moeite hebben de beschuldiging van provocatie te weerleggen. Maar het zou een kans hebben, dat er met gecontinueerde aanwezigheid van Indonesische strijd krachten op Nieuw-Guinea via de gebruikelijk weg van compromissen een aanbeveling tot onderhandelen zou worden gedaan met terzijde la ting van de schuldvraag. Met klem Op dat forceren van onderhandelin gen is heel de „Irian-politiek" der Indonesische regering de laatste tien jaar gericht geweest. Men toont zich in diplomatieke kringen dan ook geenszins gerust over de huidige ontwikkeling, die wordt gekenmerkt door een aanzienlijke uitbreiding van de Indonesische strijdkrachten, waar tegenover de Nederlandse niet zijn versterkt, maar zelfs in sterkte ach teruit zijn gegaan door veroudering van materiaal. Het blijft daarbij twijfelachtig, of Indonesië dit jaar in de Verenigde Naties de vereiste tweederde meerderheid zou halen met een voorstel waarin het zijn opvattin gen neerlegt, hoewel de kansen onder meer door de overredings kracht van wereldreiziger Soekar- no en door de toetreding van nieu we leden snel toenemen. Er zal heel wat klemtoon in de diplo matieke gesprekken met Djakarta moeten worden gebruikt, om daar duidelijk te maken dat ook een actie tegen Nieuw-Guinea via een uitge lokt incident onder geen beding kan worden aanvaard, wil men bereiken dat Indonesië de speculatie op vruch ten van gewelddadige actie in welke vorm ook opgeeft, zo gaf een waar nemer ons te verstaan. Slaagt men daarin niet, dan kunnen spoedig zeer onaangename verrassingen geenszins uitgesloten worden geacht. Met het vliegtuig naar New- YorJc zijn dezer dagen de S.', ar tiesten vertrokken, die door de direc teur van dc Amerikaanse Radio City Music Hall, de heer Leon Leonidoff, in ons land zijn geëngageerd om op te treden in de grote Holland-show, die op SI maart te New York in pre- mdëreml gaan.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1960 | | pagina 11