triomf
van
GRIEPERIG?]
ketsen W^raf
President William Tubman wekte
Liberia uit honderdjarige dommel
ZWITSALETTEN
2)e e{eur s\owd
PILOOT STORM ontvoerd in de stratosfeer
Vele mutaties te verwachten
bij toneelgezelschappen
op een (lier
10
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
MAANDAG 28 MAART 1960
ERTS UIT HET OERWOUD
Verstand en motor
van zijn land
Liberia heeft drie „bronneu van
natuurlijke rijkdom". De rub
berplantages, waarvan de eerste
en de grootste de grootste
ter wereld in 1924 door de
Amerikaanse onderneming „Fi
restone" werd aangelegd, voorts
uitgestrekte ertslagen, die se
dert 1951 geëxploiteerd worden
en tenslotte, niet minder be
langrijk dan deze schatten, het
heeft een president, die niet al
leen de ziel, maar tegelijk ook
het verstand en de motor van
Liberia is: William V. S. Tub
man.
Na de verkiezing' van president Tub
man, zo schrijft Marion Dönhoff in
„Die Zeit", begon de modernisering
van Liberia. In 1944 kwam hij aan
de macht en het land ontwaakte Uit
een dommel, die bijna honderd jaar
had geduurd. Er was geen enkele
moderne straat. Het binnenland kon
men slechts per draagstoel bereiken
langs paden, waarop de dragers ach
ter elkaar moesten lopen. Enkele
jaren geleden nog waren de straten
in de hoofdstad Monrovia gedurende
de regentijd bijna onbegaanbaar.
Geen enkele straat was geasfalteerd.
Pas in de Tweede Wereldoorlog werd
er een haven gegraven en werd een
vliegveld aangelegd, omdat Monrovia
een steunpunt der geallieerden was.
's Lands inkomsten bedroegen in
1944 nog niet eens vier miljoen
gulden. Thans bedraagt het budget
circa negentig miljoen. Wanneer
de ertsproduktie er zijn zowel
Amerikaanse ais Duitse en Zweed
se concessies dit jaar op gang
komt, zal dit bedrag waarschijn
lijk deze zomer verdubbeld zijn.
Niet altijd heeft Liberia evenredige
inkomsten uit de buitenlandse con
cessies gehad. In de eerste jaren is
men niet helemaal correct behandeld.
William Tubman heeft de zaak even
wel op zeer elegante manier recht
gezet.
Lening
In 1951 liet hij aan de hoofdstraat
van Monrovia een gedenkteken
plaatsen: „Van de dankbare bevol
king voor haar president, die er in
slaagde, vijftien jaar eerder dan was
voorzien, de Amerikaanse lening van
1926, die vernederend en worgend op
de economie van het land drukte, te
rug te betalen". De Amei-ikanen be
taalden voor hun concessie namelijk
niet een gedeelte van de winst, maar
verstrekten eenvoudig een lening;
een lening, die bovendien een hoge
rente opbracht. De nieuwe Ameri-
cent van de winst aan Libena uit,
terwijl bovendien vijf van de elf ze
tels in de raad van toezicht door Li-
berianen worden bezet. Ook de Duit
se onderneming heeft een dergelijke
overeenkomst gesloten.
Midden in het duistere oerwoud,
waar over zeer grote afstand
slechts enkele dorpen liggen, om
geven door een paar rijstvelden,
waar men op een enkele hectare
tot tweehonderd verschillende
boomsoorten telt, heeft do Dnitse
maatschappij „Demlico" een open
plek gekapt en een kamp inge
richt. Dat is het begin. Over enke
le jaren zal het er uit zien als op
de Amerikaanse concessie „Bomi
jaarlijks
do twee en drie miljoerij ton erts
geproduceert wordt.
Voorvaderen
President Tubmans voorvaderen ar
riveerden in 1834 uit de Amerikaanse
staat Georgia in Liberia. Twaalf jaar
nadat de „Elizabeth" met de eerste
88 vrij geworden slaven naar het
Afrikaanse vaderland voer. De te
ruggekeerden, die zich voornamelijk
langs de kust vestigden, brachten
een „Amerikaanse levenswijze" mee,
waardoor zij door de inheemse stam
men in het binnenland bijna als in
dringers werden beschouwd. Presi
dent Tubman is eigenlijk de eerste
president, die beide groepen dichter
bij elkaar heeft gebracht.
Doch nog steeds wordt de kust
strook, die in „staten" verdeeld is,
rechtstreeks door regeringsambtena
ren bestuurd, terwijl de stammen,
die de drie provincies in het binnen
land bevolkten, nog hun opperhoof
den kiezen.
In feite bestaan in Liberia nog
steeds twee werelden. Monrovia
met zijn universiteit (ruhn 300
studenten) en zijn talrijke kerken
vele denominaties zijn vertegen
woordigd: Methodisten, Baptisten,
Adventisten, Anglicanen, Presby
terianen en zijn duidelijk bur
gerlijke maatschappij aan de ene
kant en daar tegenover de dorpen
en gehuchten in Eet oerwoud, waar
de medicijnmannen nog de belang
rijkste rol spelen.
Men vraagt weieens of Liberia, dat
met Ethiopië de enige Afrikaanse
staat is, welke sedert een eeuw on
afhankelijkheid geniet, in zijn ont
wikkeling niet bij de koloniale ge
bieden is achtergebleven. Het staat
vast, dat de „infrastructuur" minder
is. Er zijn minder straten, scholen,
ziekenhuizen, energiebedrijven. Het
achterland is minder ontsloten. Maar
daar staat tegenover dat Liberia een
evolutionaire ontwikkeling mee
maakt zonder politieke ressentimen
ten. In Liberia vindt men bovendien
9 Een speciale commissie van de Raad
van Europa, belast met de vereenvoudi
ging van de douaneformaliteiten aan de
grenzen van de vijftien landen van de
Raad van Europa, heeft aan het minis
tercomité van de Raad een aantal maat
regelen voorgesteld die op 1 juli zouden
kunnen worden ingevoerd.
een grotere welvarende bovenlaag
der bevolking. Er zijn meer acade
misch gevormden dan in de koloniale
gebieden en dat is in deze tijd zeer
belangrijk.
Vele jonge staten ontbrak het niet
in de eerste plaats aan kapitaal als
wel aan leidinggevende krachten op
administratief en technisch gebied.
Dat is er ook de oorzaak van dat Is
raël met zijn „intelligentie-over
schot" zo'n grote rol speelt aan de
westkust van Afrika.
In plaats van eieren
geld gevonden
(Van onze correspondent)
Drie Amersfoortse knapen: Jacob
Hendrik de Vries, Cor Staal (bei
den 11) en Peter Terschegget (12),
op zoek naar eendeëieren vonden
in plaats daarvan een zilverschat.
ongeveer 200 gulden in zilvergeld
(rijksdaalders, halve guldens,
kwartjes en vierkante stuivers).
Deze schat zat in een klein houten
kistje, dat, toen een der jongens er
per ongeluk op trapte, uiteenviel.
Rechercheurs hebben de brokken (het
slot bleek wonderlijk genoeg nog
te werken) meegenomen om de
zaak nader te onderzoeken. Al hef
geld was nog van voor de oorlog.
Het kistje werd gevonden vlak
naast een rioleringsbuis. onder wat
fras. Vooralsnog neemt men aan.
at het hier om geld gaat, wat
voor de Duitsers is verstopt, maai
de mogelijkheid is toch niet hele
maal uitgesloten, dat de circa 200
gulden de buit zijn van een lang
geleden gepleegde inbraak.
Advertentie)
NOBEL - ZUIVER - TROUW
De hoogste prijs, op een Londense
veiling ooit voor een schilderij gebo
den, viel' gisteren bij Sothéby in New
Bond Street, bij de veiling van het
schilderij ,JDe heer en mevrouw An
drewvan Gainsborough, Een mil
joen driehonderdduizend gulden was
de fabelachtige som welke voor het
werk dat eerst een dertigtal jaren
bekend is geboden werd. Men
neemt aan, dat het een huwelijks
geschenk van de schilder aan het
echtpaar was.
Gang van zaken bij N.S.
aanzienlijk verbeterd
In 1959 ls de situatie van de Neder-
landsclie Spoorwegen aanzienlijk ver
beterd. Na de inzinking van 1958,
waarin slechts een winstsaldo werd
gemaakt van 245.000 tegen
8.496.000 in 1957, waren de eerste
maanden van 1959 nog maar matig.
De tweede helft van Tiet jaar was
echter uitgesproken gunstig. Dit
heeft ir. J. Lohmann, president-direc
teur van de Nederlanasche Spoorwe
gen, verklaard in een interview met
het weekblad „De zakenwereld".
Hij zeide dat het reizigersvervoer
weliswaar geen. grote .sprongen
maakt, maar dat het goederenver
voer boven 1058 is gestegen.
FIEN DE LA MAR WEER OP HET TONEEL?
Maart: maand van
nieuwe contracten
(.Van onze Haagse redactie)
Op 28 maart eindigt de op 8 maart
begonnen termijn, waarbinnen de Ne
derlandse toneelgezelschappen be
sprekingen voeren met hnn eigen ac
teurs, voorzover die in dienst zijn op
jaarcontract. Na die datum weten de
gezelschappen definitief, welke ac
teur» willen blijven en wie elders een
engagement willen zoeken. Inmiddels
is van een aantal Nederlandse ac
teurs bekend geworden, dat zij zullen
veranderen van gezelschap, dan wel
of niet meer zullen spelen in
het komende seizoen.
De Haagse Comedie verliest Coen
Flink, terwijl Elisabeth Andersen het
komende seizoen niet zal optreden,
1439. Het was eigenlijk al
gebeurd voordat het goed
en wel begonnen was. In
fracties van seconden, na
het afvuren van de rockets
joeg de Rapier brullende
over het doelwit omhoog
naar de veilige ruimte daar
boven, om niet door rond
vliegende brokstukken van
het ontplofte doel getroffen
te worden. De explosie-gol
ven deden het toestel hevig
schokken en enkele ogen
blikken had piloot Storm de
machine niet in zijn macht.
Wel, met het gronddoel had
de Rapier zijn nut reeds be
wezen. Hierna zou de bewegende schietschijf
aan de beurt komen. Het vliegende doelwit,
een oude onbemande Thunderbolt, en het
„moeder"-vliegtuig, een viermotorige Boeing
B-17, bevonden zich reeds hoog in de lucht.
Terwijl Arend zijn machine in recordtijd tot
ver boven hen uit deed klimmen, zocht hij
radiocontact met de andere piloten. „Hallo
Boeing? Hier Rapier XP-1. Bevindt mij 1000
voet boven U. Alles gereed voor tweede rockot-
proef. Wacht op uw O.K.-teken. Over!
„Hier Boeing. Begrepen Rapier. Geef mij en
kele seconden om veilighèidsafstand te nemen.
Lees U op 12 uur hoog achter mij... Nu
alles gereed hier. Go ahead, Rapier. Maar
neem alsjeblieft niet de verkeerde op de
korrel! Out!"
omdat zij een baby verwacht. Zij
blijft echter wel aan het gezelschap
verbonden. Bij het Rotterdams To
neel gaan definitief weg Leo de Har-
togh en Ton van Duinhoven. Coba
Keiling heeft verzocht niet meer vast
geëngageerd te worden zij wil
het wat kalmer aan gaan doen
maar wel zou zij bij het Rotterdams
gezelschap gastrollen vervullen. Het
zelfde is het geval met Ina van Faas-
sen. Ook zij blijft gastrollen spelen
bij het Rotterdams Toneel.
Van drie acteurs is zeker, dat zij de
Nederlandse Comedie (Amsterdam)
verlaten: Ramses Shaffy, Joop Ad
miraal en Magda Janssen, die dit
jaar haar 60-jarig toneèljubileum
viert. Het Arnhemse gezelschap
„Theater" verliest Anny de Lange,
Wim van Kouwenhoven, Siem Vroom
en John de Freese, die terugkeert
naar de hoorspelkern van de Neder
landse Radio Unie.
Het staat wel vast, dat Anny do
Lange naar de Haagse Comedie gaat.
Wij konden geen bevestiging krijgen
van het bericht, dat Leo de Hartogh
ook bij het Haagse gezelschap komt.
Zeker is wel, dat Luc Lutz, die op het
ogenblik zonder vast engagement is,
□aar Rotterdam gaat.
FIEN DE LA MAR
NAAR „ENSEMBLE"
Het zuidelijk toneelgezelschap „En
semble" tenslotte, dat het komend
seizoen zal optreden onder directie
van Karl Guttmann, verliest een
groot aantal acteurs en actrices, te
weten: Lo van Hensbergen en zijn
vrouw Liane Saalborn, Manfred de
Graaf, Rie Gilhuys, Ton Kuyl, Marij
ke Bakker, Bob Goedhart, Miep van
den Bergh, Marjon Gobau, Ab Ab-
spoel en Ad Noyons. Het gezelschap
maakt zich over deze massale uit
tocht niet ongerust. De directie is
ervan overtuigd, dat men het komend
seizoen, wanneer geheel zelfstandig
wordt opgetreden, weer met een goed
tableau de la troupe kan komen.
Vermoedelijk zullen Yoka Berretty,
Maxim Hamel, Ton van Duinhoven
en na tien jaar afwezigheid van
het „grote toneel" Fien de la Mar
op de spelerslijst van „Ensemble"
voorkomen. Hoe de definitieve sa
menstelling van dit gezelschap zal
zijn, staat echter net zo min vast als
van de andere gezelschappen.
FEUILLETON
Door BERKELEY GRAY
33
„Hoe kun je dat zeggen, terwijl je
weet dat elke politieagent naar me
uitkijkt? Terwijl al de vrienden, die ik
de laatste tien jaar gèmaakt heb, we
ten dat ik Robert Archer ben?"
„Ik kan dat zegen, omdat het uit
eindelijk allemaal ten goede zal ke
ren," antwoordde Conquest prompt.
„De man. die Elsie Watts vermoord
heeft moet op het ogenblik op van
de zenuwen zijn. Hij zal zeker 'n fout
maken, een stommiteit begaan hij
zal proberen té slim te zijn. En dan
zal ik hem te pakken krijgen, Hay-
ward. Snao je dat dan niet? En als ik
hem te pakken heb, wordt niet alleen
de moord op Elsie Watts, maar ook
die op Barbara Marris opgehelderd.
Dan zul je in staat zijn openlijk onder
je eigen naam voor de dag te komen."
T.Deksels!" fluisterde Miles. „Dat heb
ik nooit meer durven hopen! Meen je
dat, Conquest?" vroeg hij gretig.
„Geloof je heus, dat deze schoft zien
zal "u-galopperen?"
„Dat doen ze uiteindelijk allemaal,"
zei Norman vol vertrouwen.
Hij zag er echter niet zo gerust uit,
toen hij bij Joy terugkwam. „Ik ben
er in geslaagd de arme vent een beet
je gerust te stellen, Pixie, maar het is
me wel een mooi zaakje," zei hij zon
der omwegen. „Het is gemakkelijk
genoeg te zeggen, dat hij zich geen
zorgen moet maken en dat alle moor
denaars proberen tè slim te zijn.
Maar als je het geval nuchter bekijkt,
wat kunnen we dan doen Wat moe
ten we beginnen als deze speciale
moordenaar juist slim genoeg is? Als
hij zich niét vergaloppeert?'
„Daar zat ik ook net over te den
ken." zei Joy zorgelijk. "Je hebt een
grote verantwoording op je genomen,
Norman, en dit soort zaken ligt je niet
Wees nu eens eerlijk, geloof je heus
dat de oplossing bij Ronnie Webb te
vinden is?"
„Ik weet het heus niet, ouwetje,"
bekende Conquest. „Maar op het ogen
blik is hij onze enige kans. Ik ga hem
opzoeken, misschien kan ik hem in 't
nauw drijven. Als hij niet schuldig is,
zal ik dat gauw genoeg merken. Als
hij het wel is, dan zal
De telefoon begon te rinkelen.
„Ja?" zei Norman. „Met Conquest.
Ja, natuurlijk? Wat is er aan de
band?"
Hij legde zijn band over de hoorn.
„Broeder Charles." mompelde hij.
„Dat kon wel eens belangrijk zijn."
De stem aan de andere kant was
inderdaad de vriendelijke, bezorgde
stem van Charles Brownley.
„Het is erg dringend, Conquest." zei
hij, met zorg z'n woorden kiezend. „Ik
moet U onder vier ogen spreken en ik
kom. liever niet bij U thuis. Dat zou
te veel de aandacht trekken. Weet U
een plek, waar we elkaar kunnen ont
moeten? Ik moet U iets vertellen, wat
ik onmogelijk in het bijzijn van mijd
vader en Valerie kan doen."
„Waar bent U op het ogenblik
„In een telefooncel in Piccadilly. Ik
ben direct na uw vertrek met de auto
naar Londen gegaan," zei Charles
op zijn afgemeten manier. „Mijn-va
der weet 'er niets van en 'ik heb zelfs
Valerie niet in vertrouwen genomen.
Maar als ik het goed begrijp, doet u
moeite Miles te helpen en cr is iets,
v/at u beslist moet weten".
„Kunt u dat nu niet zeggen?"
„Wat zegt u? Door de telefoon? On
mogelijk!" zei de ander ontdaan. „Ik
kan ook niet naar uw woning toeko
men, die naar ik begrepen heb de bo
venste verdieping van een flatge
bouw is, omdat de portier mijn naam
te weten zou komen."
Ziin stem kreeg een bittere klank.
„Ik vrees, dat die nu in elke krant
voorkomt. Ik moet dus oppassen."
•„Geef dan do naam Edward Smith
„Ja, dat is gemakkelijk genoeg, maar
dan zou het toch een bezoek aan uw
huis blijven, en uw naam kan ieder
moment met deze zaak in verband ge
bracht worden," zei Charles bezorgd.
„Ik kan dat risico niet nemen. Con
quest. Zelfs een ontmoeting in een
restaurant zou te gevaarlijk zijn. Ik
weet, dat ik een opvallend uiterlijk
heb en minstens een van die ellendige
kranten heeft mijn foto afgedrukt. Ik
zou direct herkend worden. Ik vraag
me af
„Ja?"
„Ik vraag me af," herhaalde Charles
na enige aarzeling, „of er niet een
flat in het gebouw leegstaat?Conquest
Court is groot; ik zou gewoon kunnen
vragen, of ik een flat kan zien en
daar..."
„Ja," zei Norman goedkeurend. „Er
staan op het ogenblik geen flats leeg,
maar er zijn cr altijd een stuk of
twee, die gemeubileerd verhuurd wor
den. Als de bewoners naar het buiten
land zijn of zo. Ik zal u zeggen, wat
u doen moet. Ik weet toevallig, dat
nummer 502, op de vijfde verdieping
beschikbaar is. Ga over een minuut
of tien naar de portier en zeg dat u
Edward Smith bent. Als hij u in de
flat heeft gebracht, moet u zeggen dat
u iets wilt opmeten of iets derge
lijks zodat u alleen wordt gelaten.
Precies over een half uur zal ik op de
deur van nummer 502 kloppen. Dan
hebt u ruimschoots dc tijd. Niemand
komt te weten, dat Ik er geweest ben
en wc kunnen volkomen vrij praten.
Wat denkt u er van
„Schitterend," zei Charles gretig.
„Hartelijk dank, Mr. Conquest. Dat
is een pracht oplossing. Nummer 502
Edward Smith over een half
uur. Dank u".
Hij brak het gesprek af en Norman
zat even diep na te denken.
„Ik vraag me af, waarom broeder
Charles zo opgewonden doet!" peins
de hij hardop. „Waar is deze maskera
de goed voor, als hij me zijn verhaal
net zo goed op Hawk's Cross had kun
nen vertellen Het moet wel Iets heel
bijzonders zijn."
„Als ik ook maar een beetje mensen
kennis heb,"zei Joy, nadat ze op de
hoogte was gesteld van het gesprek,
„denk lk dat Charles Brownley je
niets zal kunnen vertellen, dat de
moeite waard is. Het is gewoon voor-
de-gek-hóuderij. Die halve zachte?
Hij doet me denken aan een drome
rige kamergeleerde, die met zijn hoofd
in dc wolken loopt.
„Dat bewijst alleen maar, domme
eend, dat je een bijzonder gekke op
vatting hebt over kamergeleerden,"
zei Conquest uitdagend. „Geloof me,
die knapen zijn slimme, harde weten
schapsmensen, zo scherp als een
scheermes."
„En toch zien sommigen van die lui
er halfzacht uit," zei Joy obstinaat.
„Net als Charles." Ze zweeg en er
kwam een diepe rimpel op haar knap
pe gezichtje. „Je kan natuurlijk niet
altijd op het uiterlijk afgaan
Maar
„Wat is er aan de hand?"
„Ik vraag mevaf...'.~, Norman! Er
schiet me iets te binnen," zei Joy
ademloos. „Charles ziet er dromerig
en halfzacht uit. Goed. Je zou denken,
dat hij geen ruggegraat heeft. Ak
koord. Maar als onder die uiterlijke
schijn nu eens een uitgeslapen, harde
mentaliteit school? Als hij eens de
de moordenaar was?"
„Pixie, liefje," zei hij vriendelijk.
„Ik vind het niet erg, dat je af en
toe eens zit te leuteren; maar je moet
het niet te gek maken."
„Waarom het geleuter is om te ver
onderstellen, dat Charier. Brownley
de moordenaar zou kunnen zijn? Ik
§:eef toe, dat het op het eerste gezicht
idioot lijkt, maar daarom moeten we
toch wel op onze hoede zijn. Als die
lege-flat-bekijkerij nu eens een val
strik is? Wie heeft het voorgesteld?
Charles?"
„Ja..."
„Zie je wel! En als hij je nu eens be
leefd glimlachtend laat passeren en
dan zos duim koud staal in je rug
steekt? Dat is heus niet zo'n toer, als
je er niet op verdacht bent."
Conquest keek haar medelijdend aan.
„Arme zielepiet, het hele idee dat
Charles bij dit ingewikkelde zaakie
betrokken zou zijn. is te gek om los te
lopen. Hij zou
doen! Hij
verdenken.'
lopen. Hij zou geen vlieg kwaad
Jj j8 wei de laatste,
he ik z
„Allicht!" zei Joy triomfantelijk.
„Heb je dan nooit detective-verhalen
felezon De minst verdachte persoon
lijkt altijd de boosdoener te zijn. Ik
geef toe, dat Charles er niet naar uit
ziet—..." Wordt- vervolgd).
