Staatssecretarisstaatstelevisie
ligt niet in bedoeling
Demonstratie bij „De Schelde"
met nieuwste dieselmotor
regering zoekt wegen
voor toneelspreiding
deel van kunstcollectie
dreesmann verkocht
KLANKBORD
WOENSDAG 23 MAART 1960 PROVINCIALE ZEEUW B B COURANT
De Frame kikvorsman Louis Lonr-
mais, die dinsdagochtend in Nijme
gen te water ging voor de etappe
naar Tiel van zijn duizend-kilometer-
tocht de Rijn af, is op de Waal bij de
monding van het Maas-Waal-kanaal
met zijn vrouw gehuldigd door een
deputatie uit Cuyck.
De foto: De historische figuur Jan
van Cuyck reikte aan het echtpaar
Lourmais vetleren medailles uit.
KAMER IN HET VAGE GELATEN OVER COMMERCIËLE T.V.
(Van onze parlementaire redacteur)
De staatssecretaris van onderwijs, kunsten en wetenschappen, mr. Schol
ten, heeft zich er dinsdag in de Eerste Kamer, waar hij een aantal afge
vaardigden moest beantwoorden, die verleden week over de begroting van
onderwijs, kunsten en wetenschappen voor 1960 het woord hadden ge
voerd, angstvallig van onthouden om ten aanzien van de commerciële tele
visie en de voetbaltoto met positieve uitspraken te komen.
In het algemeen was hij vaag. In het bijzonder was de staatssecretaris
dit ten aanzien van enkele onderwerpen, waarvoor bij de Nederlandse be
volking veel belangstelling bestaat. Hij ging in feite niet pp de reclame-
televisie in. Het ligt niet in de bedoeling om tot een staatstelevisie te ko
men, zo verzekerde hij. De staat heeft zich te onthouden van het oefenen
van invloed op de radio- en televisieprogramma's. Wel heeft de regering
de plicht acht te slaan op nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen. An
ders wordt zij voor conservatief gehouden. Niet uit het oog mag worden
verloren wat het volk verbindt, vond hij.
wees de staatssecretaris af. Het
zou een enorm gebouw eisen met veel
personeel. De voordelen zouden niet
tegen de kosten opwegen.
Toneelspreiding
Wat de kunst betreft zei liij, dat de
commissie voor de cultuurspreiding
op het ogenblik onderzoekt wat ge
daan kan worden aan de vertikale en
horizontale toneelspreiding. Het
denkbeeld om voor de subsidiëring
De staatssecretaris verdedigde uit
voerig het door hem gevoerde beleid
bij het ingrijpen in het door de N.T.S.
aan het A.N.P. verleende monopolie
om in de studio's te fotograferen. Hij
betoogde dat de heer Schuttenhelm,
die enige tijd geleden tot voorzitter
van de N.T.S. is benoemd en daar
voor werkzaam was als hoofdambte
naar van O., K. en W. geen vertegen
woordiger is van het departement.
Hij ontvangt ook geen instructies
van het departement.
De staatssecretaris handhaafde zijn
bezwaren tegen de vertoning óp het
T.V.-scherm van de film „Kringloop"
van de Nederlandse Vereniging voor
Sexuele Hervorming, omdat deze
film niet geschikt is voor de televisie
en daarvoor ook niet gemaakt is.
Hij was niet ongevoelig voor de uit
de Kamer geuite verlangens om
voor de radio en de televisie het
recht van antwoord te erkennen.
Het advies hierover is nog niet ont
vangen. De staatssecretaris be
greep, dat aan het zogenaamde
droit de reponse moeilijkheden ver
bonden zijn.
Geen armoedemonstratie
Op de kwestie van de voetbaltoto
ging hij niet in, omdat de indiening
van de memorie van antwoord op het
wetsontwerp tot wijziging van de lo-
terijwet voor de deur staat, de open
bare behandeling ervan dus niet lang
meer op zich zal laten wachten en de
minister van justitie dan de eerstaan-
gewezene is om het wetsontwerp te
verdedigen.
Hij kon zich voorstellen, zo zei hij,
dat men meer had verwacht dan
wat de sportnota aan beleidsdaden
van de centrale overheid aankon
digt. Zij bestaat echter niet uit
sluitend uit beleefdheidsbetuigin
gen en schouderklopjes, zoals de
heer Van Hulst heeft beweerd.
Ook ontkende hij tegenover deze
christelijk-historische afgevaardig
de, dat de sportnota een indruk
wekkende demonstratie van armoe
de is. Overigens zal over de nota
gesproken kunnen worden als zij
in openbare behandeling komt, zo
kondigde liij aan.
Sport en lintjes
Do regering heeft oog voor dc verle
ning van koninklijke onderscheidin
gen aan excellerende sportbeoefe
naars. Aan de andere kant dient men
te begrijpen, aldus mr. Scholten, dat
men zich geruime tijd op het gebied
van de sport bewogen moet hebben
om voor een onderscheiding in aan
merking te komen. Het bezit van een
enkele Olympische medaille is daar
voor onvoldoende.
In antwoord op een opmerking van
de liberale mevrouw Schouwenaar-
Franssen zei de staatssecretaris dat
de regering begrip heeft voor de
moeilijkheden van de vier in Neder
land bestaande noodlijdende circus
sen. De kwestie is zelfs in de minis
terraad besproken. Er is bovendien
contact gezocht met de Vereniging
van Nederlandse Circussen. Afge
wacht moet worden of de besprekin
gen resultaat hebben en of bepaalde
maatregelen mogelijk zijn.
De staatssecretaris achtte met de
Kamer matiging in de gedetailleerde
persverslagen over criminele rechts
zaken gewenst. Aan de andere kant
wilde hij ook de goede kant van zul
ke verslagen niet over het hoofd zien.
Zij kunnen de aandacht vestigen op
dingen, waarvan jongemensen het be
staan niet kennen en ze kunnen af
schrikken.
Het denkbeeld van een „depot legal"
van de verplichting om van alles
wat in Nederland gedrukt wordt een
exemplaar aan de staat af te staan
De N.V. Bank voor Nederlandsche
Gemeenten deelt mede dat op de 4V2
pet 25-jarige obligatielening 1960/2
groot 100 min. tegen de koers van
98 pet, waarop maandag de inschrij
ving open stond, tot een zodanig to
taalbedrag is ingeschreven, dat bij
de toewijzing een zeer belangrijke re
ductie zal moeten worden toegepast.
MUIS. Mevrouw Berta Luvielle in
Avellino was haar poes kwijt. Na
lang zoeken vond zij het dier in de
kelder tussen allerlei oude rommel.
De poes was moeder geworden. Be
halve vier baby-poesjes vond me
vrouw Luvicllo echter ook zeven pas
geboren muizen, die even gretig dron
ken als de poesjes. Mevrouw Luviello
wilde de muisjes weghalen, maar
moeder poes stak dreigend haar klau
wen uit en begon te blazen.
van het toneel de verhouding van 50
tegen 50 in plaats van 40 tegen 60
aan te honden voor bijdragen van de
rijksoverheid en van de standplaats
gemeente wees hij af.
Het gezelschap „Ensemble" Is ge
subsidieerd onder meer wegens zijn
verdiensten voor het televisietoneel.
Aan het gezelschap „Studio" kon hij
geen hoger subsidie verstrekken.
Een nota over het gehele kunstbeleid,
waarom de socialistische afgevaar
digde mr. Cammelbeeck had ver
zocht, achtte de staatssecretaris in
dit stadium niet opportuun. De zaak
is te veel in ontwikkeling.
De Eerste Kamer nam de begroting
van onderwijs, kunsten en weten
schappen, nadat uitvoerig was gere
pliceerd en gedupliceerd, z.h.s. aan.
Vervolgens begon de Kamer met de
behandeling van de begroting van
sociale zaken. Mr, J. van Bruggen
(c.h.u.) sprak over de nieuw opge
treden minister en staatssecretaris.
De staatssecretaris begroette hij met
diens bedrevenheid in de Tweede Ka
mer in herinnering te brengen. In de
Tweede Kamer wordt gekegeld, zo
zeide mr. Van Bruggen. In de Eerste
Kamer ligt liet anders. Daar wordt
meer geschaakt en ge-whist.
Spr. bracht de interpellatie-Suurhoff
in de Tweede Kamer in herinnering.
Minister Van Rooy hield toen de boot
af en liet het woord aan de staatsse
cretaris. Dat was, vond mr. Van
Bruggen, geen gelukkig debuut,
maar aan de andere kant achtte hij
de aanval-Suurhoff over het loonbe-
leid weinig elegant.
Tenslotte besprak prof. Querldo
(arb.) de volksgezondheidskwestïe.
De beraadslagingen worden vandaag
voortgezet.
(Van onze correspondent)
Onder de enorme belangstelling, ook
uit het buitenland is gisteren bij
Frederilï Muller en Cle. in de
Nieuwe Doelenstraat te Amster
dam, de veiling begonnen van de
veel besproken kunstverzameling
van wijlen de heer M. W. J. R.
Dreesmann. Vierenveertig scliil-
derijen, tekeningen en etsen gin
gen gisteren onder de hamer door.
Na een, naar later geconcludeerd
kon worden, kalm begin kwam
als vierde 6tuk in veiling liet 113
bij 99 cm grote shcilderij: „De
burgemeesterskamer" van Pieter
de Hoogli, een uit 1767 daterend
doek van ongewone kracht en
schoonheid. Boven de schoorsteen
in de burgemeesterskamer is een
schilderij van Ferdinand Bol afge
beeld.
Het bracht de verrassende prijs van
185.000 gulden op. En daarmee de
hoogste prijs van gisteren. Er is
reeds meer dan een miljoen gul
den omgezet. Een Haagse kunst
handelaar was koper van dit „pie
ce de resistance". Even later
kocht het Scheepvaartmuseum te
Amsterdam voor 48.000 gulden
„Dit zeeman" van Reynier Nooms,
een gezicht op Amsterdam vanaf
het IJ, tussen de Admiraliteits-
werf en de Zandhoek, anno 1661.
Het was een fancyprijs vergeleken
met die, welke betaald werd voor
het doek van Thomas de Keyser,
voorstellende het „gilde der goud
smeden" (94.000 gulden) en die
voor Aert van der Neers „De
Oude Schans met de Montelbaens-
toren (85:000 gulden) waarop zo
vlot werd geboden, dat een ogen
blik werd gedacht dat de ton wel
overschreden zou worden.
Die ton werd wel even later bereikt
met het „Huwelijkstafereel" van
Jan Steen (110 bij 82 cm
102.000 gulden) en „De beurs van
Amsterdam" van Emanuel Witte
(een doekje van 49 bij 47 cm)
dat 125.000 gulden opbracht en
aangekocht werd door de stich
ting Willem van der Vorm te Rot
terdam.
Vol interesse bekeken de deskundigen
ook het bedieningspaneel van de
machtige dieselmotor.
De twee tekeningen van Rembrandt
brachten de uiteenlopende prijzen
van 9000 en 81.000 gulden op en
zijn etsen varieerden in prijs van
1900 tot 29.000 gulden. Ai viel
maar van enkele veilingnummers
na te gaan wie de kopers werden,
er bleek wel gisteren, dat de unie
ke collectie, zoals er tot nog toe
maar weinig aan de markt geko
men zijn in ons land, verstrooid
wordt. Amsterdam heeft een goe
de kans gemist om een histori
sche collectie van deze stad in
eigen huis te houden.
V.S. laken geweld tegen
negers in Zuid-Afrika
CSlot van pago 1
„Het is onze bedoeling ons in gro
ten getale te laten arresteren tot
de industrie daarvan hinder zal
ondervinden door gebrek' aan
mankracht. Wij zullen niet ophou
den voordat de persoonsbewijzen
worden ingetrokken. Wij vragen
de regering in het vervolg geen
geweld meer te gebruiken tegen
niet-bewapende mensen. Onze
strijd is een geweldloze strijd".
Nikwe, de secretaris-generaal van
het Nationaal Afrikaanse Congres,
dat weigert deel te nemen aan de ac
tie van het Pan-Afrikaanse congres,
omdat het 't tijdstip slecht gekozen
acht, verklaarde dinsdag dat de ver
ontwaardiging van de Afrikanen te
gen de recente beperkende maatre
gelen volkomen gerechtvaardigd is.
Premier aan het woord
Premier Vcrwoerd heeft dinsdag ver
klaard dat de onlusten van maandag
op geen enkele wijze reacties tegen
de apartheidspolitiek van de regering
kunnen worden genoemd.
In de afgelopen maand zijn er derge
lijke moeilijkheden in Belgisch Kon
go, de Kameroens, Njassaland en an
dere landen geweest, zo zei hij. Zuid-
Afrika was zo gelukkig dat het ge
spaard was gebleven voor ongere
geldheden van de omvang als die in
andere landen.
De argumenten van hen die vastbe
sloten zijn de Nationale Partij tot
aftreden te krijgen en vooral de pers
berichten die gericht zijn op sensatie
boven al het andere, hadden onder de
Afrikanen een geest van verzet te
weeggebracht, aldus de premier.
Kikvorsman in Tiel
Na circa 7 uur te hebben gezwommen
is de Franse kikvorsman, Louis Lour
mais, dinsdagmiddag in Tiel aange
komen. Hij kreeg in de loop van de
middag gezelschap van zijn vrouw,
die ook te water ging. Vandaag ver
volgt de Fransman zijn tocht naar
Gorinchem, waar hij omstreeks vier
uur kan worden verwacht.
INTERNATIONALE BELANGSTELLING
Steeds meer mogelijkheden
Minder gewicht en
groter vermogen
Dinsdagmiddag vier uur vingen
monteurs aan met het afbreken
van de grootste Dieselmotor, die
tot nog toe bij „De Schelde" te
Vlissingen en in Nederland
werd gebouwd. Het woord
„afbreken" klinkt wat hard.
Vooral omdat enkele uren tevo
ren dat voortreffelijke werk
stuk bezichtigd en bewonderd
werd door een internationaal
gezelschap van technici en
scheepvaartmensen, die grote
belangstelling hadden voor het
proefdraaien van deze motor.
Dat afbreken betekende dan
ook in werkelijkheid alleen
maar: demonteren. De motor
wordt namelijk straks inge
bouwd in de 32.000 tons tanker
„Barendrecht", die bij „De
Schelde" aan de afbouwkade
ligt.
Het gaat hier om een enkelwerkende
tweetakt dieselmotor met drukvul-
ling voor directe koppeling aan de
scheepsschroef. Het nominale ver
mogen door deze machine ontwikkeld
bij 119 omwentelingen bedraagt
15.600 apk.
Deskundigen
Een zestigtal gasten, van wie de
meesten per speciale trein naar Vlis
singen waren gekomen, werd dins
dagmorgen te half twaalf ontvangen
in het Scheldekwartier door de direc
tie van de Kon. Mij. De Schelde en
een groep Schelde-ingenieurs. Onder
de gasten bevonden zich behalve tal
van Nederlanders ook Belgische, En
gelse en Duitse deskundigen.
De onder-directeur, ir. J. H_ Mulock
Houwer, sprak een begroetingswoord.
Hij deelde mede, dat de nieuwe 12 ci
linder R.D. 7G motor gedemonstreerd
zou worden en dat voorts een gedeel
te van het bedrijf aan de gasten zou
worden getoond. De nieuwe motor
zal dienst doen als voortstuwings
werktuig voor de tanker „Baren
drecht", die in aanbouw is voor de
Phs. van Ommeren N.V. te Rotter
dam.
Het besluit om in deze tanker een
dieselmotor te laten inbouwen werd
eerst genomen nadat de voor- en na
delen tegenover die van een stoom
turbine-installatie waren afgewogen.
Dat de beslissing viel ten gunste van
de dieselmotor hield in belangrijke
mate verband met het gunstige
brandstofverbruik.
De toekomst
De heer Mulock Houwer kon ove
rigens mededelen, dat inmiddels
sedert het type R.D. 76 werd ge
lanceerd reeds de mogelijkheid
is gebleken om dank zij de laatste
ontwikeling op het gebied van de
drukvulling het vermogen nog te
doen stijgen van 1300 pk per ci
linder tot 1500. Dezelfde 12 cilin
der motor zal in de naaste toe
komst, en dan voorzien van wa-
tergekoeldc inplaats van oliege-
koelde zuigers, niet 15.600 maar
18000 pk als vol-last vermogen
leveren.
Spreker wees de belangstellenden
nog op een aantal tekeningen, die ter
bezichtiging waren, en die gelegen
heid boden om vergelijkingen toe te
passen met andere bekende motorfa
brikaten.
Cijfers
De thans gereedgekomen motor is
samengesteld uit rond 45.000 onder
delen. Krukas en stuwas wegen teza
men rond 110 ton, terwijl de com
pleet gemonteerde motor een gewicht
heeft van ruim 700 ton. Daaruit
blijkt hoe spectaculair de ontwikke
ling van de langzaam lopende diesel
motor is geweest.
Bouwde „De Schelde" 80 jaar geleden *j
motoren, die een pk leverden tegen- 1
over 100 tot 125 kg gewicht, thans
wordt een pk geleverd tegenover
40 tot 45 kg gewicht. Spreker nitte
de verwachting, dat in de toekomst
met dit motortype nog lagere ge-
wichtscïjfers zullen worden bereikt.
Na deze inleiding volgde de demon
stratie met de nieuwe motor en
voorts waren de genodigden in de
Het Wereldgebeuren
Azucar
Wilson Bonsai met de paplepel
ingegoten. Zijn vader, Stephen
Bonsai, was een juweel van een ver
slaggever, die door „The New York
I Herald Tribune" telkens als er zich
een revolutie voordeed, naar Zuid- en
i Middenamerikaanse staten werd ge
stuurd om de Noordamerikanen van
I de verhalen te laten smullen. Vijf
jaar voor Philips geboorte „versloeg"
Stephen bijvoorbeeld de opstand die
een einde maakte aan de Spaanse
tirannie op Cuba. De Spaans-Ameri
kaanse oorlog brak uit. toen tijdens
deze opstand het Amerikaanse pant
serschip „Maine" in Havanna explo
deerde.
Philip, die vroeger reeds in Havanna
gewerkt heeft als employé van de
Amerikaanse Telefoon- en Telegraaf
Maatschappij en als vice-consul,
werd daar na Fidel Castro's machts
overneming 1 januari 1959 Ameri
kaans ambassadeur. Het nieuws van
deze week is, dat Bonsai, na van 22
januari jongstleden af „voor overleg"
in de Verenigde Staten te zijn ge
weest, kon terugkeren naar de Cu
baanse hoofdstad.
Inmiddels is op 4 maart j.l. een nieu
we seheepsexplosie gebeurd, waar
door de Franse „La Coubre", geladen
met uit België afkomstige wapens,
uiteengereten werd. Terwijl Bonsai
terugkeerde, was de Cubaanse atmos
feer nog vervuld van de aantijgingen,
dat voor die ramp, waarbij 70 men
sen gedood en 200 gewond werden,
de verenigde Staten verantwoorde
lijk zijn.
Amerika's minister van buiten
landse zaken Christian Herter
had tot dusver er een stokje
voor gestoken, dat toegegeven werd
aan Bonsais gepopel, naar Havanna
terug te keren. Hij was van mening
dat het weinig zin had de ambassa
deur, hoe vakkundig die ook mag zijn
en hoezeer die ook de Spaanse lands
taal van Cuba beheerst, bij de Cu
baanse autoriteiten te laten aanklop
pen. Vóór Bonsals vertrek naar de
verenigde Staten hadden de mannen
van de landhervormende dictator Fi
del Castro immers geen enkele ge
neigdheid tot overleg getoond. De
Verenigde Staten konden Castro
blijkbaar alleen nog maar tot zonde
bok dienen en als afleidingsmoge-
lijkheid voor binnenlandse moeilijk
heden. Maar vorige week deden zich
gebeurtenissen voor, die door het
Amerikaanse ministerie van buiten
landse zaken konden worden uitge
legd als een teken van een mogelijke,
ditmaal niet revolutionaire, omme
keer in de betrekkingen. Cubaanse
autoriteiten hadden de Amerikaanse
zaakgelasterde, Daniël M. Braddock,
ontvangen om met hem te praten
over de schadeloosstelling voor Ame-
ikaanse bedrijven in Cuba, die door
het landhervormingsplan worden ge
troffen.
onsal heeft Intussen zijn
Spaans kunnen bijhouden in. de
conversatie met Maria, de
Spaanse dienstmaagd die zijn vrouw
en hij jaren geleden meebrachten uit
Spanje. (In Spanje hebben dc heer en
mevrouw Bonsai elkaar voor het
eerst ontmoet zij als vakantie
gangster, hij als telefoonemployé).
In telefoontjes en in directe gesprek
ken zal hij in de komende tijd zeker
trachten, zo krachtige en zo tacti
sche Spaanse volzinnen te construe
ren, dat de betrekkingen tussen Cu
ba en de Verenigde Staten wat opge
kalefaterd worden. Misschien zal hij
achter de schermen niet met stroop,
maar wel met suiker werken, want
de economische wisselwerking tussal
beide landen wordt voornamelijk
door de Cubaanse suïkerleveranties
bepaald.
Cuba heeft tot dusver de grootste
suikerquota aan de Verenigde
Staten geleverd van alle landen
ter wereld: bijna een derde van het
verbruik in de V. S. En tegen een
prijs die, ter ondersteuning van de
Cubaanse economie, altijd enkele
centen per pond boven de wereld
marktprijs heeft gelegen. In Wash
ington wordt nu beraadslaagd over
een wijziging in de suikerwet, waar
door de president de bevoegdheid
krijgt, het mes te zetten in de in
voerquota. Cubaanse autoriteiten
hebben de veonderstelling geopperd,
dat de Verenigde Staten met dit
quotazwaard van Damocles willen
trachten, Cuba weer naar hun hand
te zetten. President Eisenhower
heeft daartegenover gesteld, dat het
nodig zou kunnen zijn, suiker van el
ders te betrekken als de gebeurtenis
sen in Cuba de voorziening van de
Verenigde Staten in gevaar zouden
brengen, en dat de wetswijziging
daartoe dient. Hoe dit zij. het staat
wel vast, dat Bonsai in zijn Spaanse
conversatie vaak het woord azucar
(suiker) zal moeten gebruiken.
B
FIDEL CASTRO
Bonsai keert terug
9 In bet kader van de studie die wordt
gemaakt van de mogelijkheid om voor
de landen van de Raad van Europa een
conventie op de produktse en handel van
,x. uc wijn en andere alcoholische dranken te
felegeulieid een deel van het Schelde- ontwerpen, zal op 4 en 3 april as te
ednjf en ook de in afbouw zijnde Straatsburg een conferentie van deskun-
tanker „Barendrecht'' te bezichtigen, digen worden gehouden.
