PROVIHCIALE ZEEUWSE COURANT
BOUWVAKARBEIDERS WERKEN WEER
f
■IP3
lil t
Onlusten in Z.-Afrika
56 negers gedood
Bouwrijp maken industrieterreinen
in Goes vergt lf miljoen gulden
D
N
202e jaargang - no. 69
Dagblad, uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant.
Directie P. van de Velde en F. B.
den Boer. Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteur W. Leertouwer.
Adjunct-hoofdred.: G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per
week, 7.00 p. kw.; fr. p. p. 7.25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Dinsdag 22 maart '60
ADVERTENTIEPRIJS 27 cent per
mm. Minim, p. advertentie 4.—.
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
26 cent per regel met een minimum
van J 1.25. „Brieven of adres
bureau v. d. blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300. P.Z.C., Middelburg.
Bureaus: Vlissingen Walstr. 58-60, tel. 2355 4 lijnen (b.g.g.
1 of 3546); Middelburg, Markt 51, tel. 3841; Goes, Grote Markt 2, tel. 4254 (b.g.g. adv. 2234); Oostburg, G. P. de Pauwstr. 9, tel. 20; Temeuzen, Brouwerijstraat 2. Zierlkzee, red. tel. 2425, adm. tel. 2094.
Aannemers (los van risicoregeling) redden hun gezicht
REGERING KOMT MET PRIJZENBESCHIK
WERKGEVERS EN WERKNEMERS TEKENEN C.A.0.
De bouwvakarbeiders gaan vandaag weer aan
de slag. Maandag m de vooravond hebben zowel
werkgevers als werknemers de nieuwe C.A.O.
voor het bouwbedrijf getekend, waarop de werk
nemersorganisaties de staking hebben opgehe
ven.
De ondertekening had plants op het departe
ment van economische zaken na een bespreking
tussen de minister van economische zaken, drs.
J. W. de Pous, de minister van justitie ad inte
rim, mr. E. H, Toxopeus en de minister en
staatssecretaris van sociale zaken en volksge
zondheid, resp. mr. dr. Ch. J. A. M. van Rooy en
de heer B. Roolvink, enerzijds en de besturen
van de werkgevers- en werknemersorganisaties
in het bouwbedrijf anderzijds. Ook de waarne
mend voorzitter van het College van Rijksbe-
middelaars, mr. J. Heusdens, burgemeester van
Vlaardingen, woonde de bespreking bij.
IN DURA'S VILLA HAD MEN
ELKAAR GEVONDEN
Deze verrassende ontwikkeling was voorafgegaan door een in diep geheim
georganiseerde bijeenkomst te Rotterdam In de kapitale villa van de heer
J. Dura Dzn, de voorzitter van de Raad van Bestuur Bouwbedrijf. Hier
waren zondagavond laat in alle stilte de voorzitters van de drie arbeiders
bonden, de heren C. Brandsma, H. Werkhoven en J. van Eibergen tezamen
gekomen als ook de heer J. P. A. Nelissen, voorzitter van de Kath. Aan
nemers- en Patroonsbond en de directeur van het Sociaal Fonds Bouwnij
verheid, de lieer J. Doorduïjn. Beseffend dat een bindende loonregeling in
de lucht hing, die ook door de arbeiders maar matig kan worden gewaar
deerd, omdat de nieuwe C.A.O. meer voordelen geeft, hebben aannemers
en arbeiders elkaar kunnen vinden.
Rijksbemiddelaars
kwamen met
nieuwe problemen
Het uitvaardigen van een prijzen,
beschikking voordat een bindende
loonregeling zou worden opgelegd,
maakte het voor de werkgevers
makkelijker de C.A.O. te onderte
kenen, omdat de prijzenbeschik-
king de plaats innam van de eis
tot afstand doen van de risicore
geling. Door deze procedure, die
naar verluidt is uitgedacht
door de voorzitter van het C.N.V.,
het Tweede Kamerlid, de heer C.
J. van Mastrigt konden de
aannemers hun gezicht redden.
Strubbelingen
Wie echter had gedacht, dat de bij
eenkomst maandagmiddag op het dé
partement een formaliteit zou zijn, is
bedrogen uitgekomen. Tijdens de be
sprekingen kwamen er strubbelingen,
deze keer niet van de kant der aan
nemers, maar van de zijde van het
College van Rijksbemiddelaars. Het
college was namelijk tijdens de sta
king aan het rekenen geslagen en
was daarbij tot de conclusie gekomen
Nadat de minister van economische zaken had
meegedeeld dat de regering zich, nu het bouw-
conflict niet langs de weg van overleg kan wor
den opgelost, gedwongen had gezien een prijzen-
beschikking uit te vaardigen, verklaarden werk
gevers en werknemers zich bereid de nieuwe
C.A.O. te ondertekenen. De werkgevers echter
stelden uitdrukkelijk dat zij zich ten einde van
de in uitzicht gestelde prijzenbeschikking alle
rechten voorbehouden. Zij wilden de C.A.O. te
kenen, omdat de eis tot het doen van afstand
van de risico-regeling ten aanzien van de lonen,
wordt vervangen door de prijzemnaatregel.
Waarnemend-voorzitter van het college van
rijksbemiddelaars zegde toé de nieuwe C.A.O.
op zeer korte termijn, zo mogelijk vandaag,
goed te keuren. De werknemersorganisaties
deelden daarop mee, dat de staking met ingang
van vandaag zal worden opgeheven.
dat de nieuwe C.A.O. een verbetering
van de lonen en arbeidsvoorwaarden
inhield, die zegge en schrijve nul,
komma drie procent (0.3 pet) groter
was dan de gestegen produktiviteit in
de bouwnijverheid toeliet.
Staking
De staking in het bouwbedrijf Is
afgelopen, en als alle afgelegde
verklaringen van de betrokken
partijen juist zijn, dan moeten nu die
partijen wel rondlopen vol glimla
chende tevredenheid.
De regering is niet geweken voor de
hardnekkigheid van de aannemers.
Zij bleef standvastig en zij „regeer
de". De aannemers wisten het „ge
zicht" te redden toen er een prijs-
stop werd aangekondigd. De werk
nemers kregen hun C.A.O. en de
rijksbemiddelaars zagen op het laat
ste ogenblik nog kans de betekenis
van hun functie ie onderstrepen door
enkele kleinere „wissewasjes" naar
voren te brengen.
Zo wist ieder zijn waardigheid
schijnbaar volledig te handhaven en
was niemand „verslagen" partij.
Schijnbaar, want een dergelijk con
flict heeft altijd een nasleep en pas
nadat die nasleep Is verwerkt zal liet
duidelijk worden wie er werkelijk re
den tot glimlachen had en wie niet.
Men kan na zo'n staking wel tot
elkaar zeggen, dat de sf
van samenwerking niet ver
stoord is en dat nu alles weer bo
tertje tot do boom is, maar zulke uit
latingen zijn meer wens dan werke
lijkheid.
De aannemers stonden bij deze sta
king alleen. Ze kregen van niemand
steun. Niet van de centrale werkge
versorganisaties en niet van enige
politieke partij. Hun houding was
voor de grote meerderheid van het
Nederlandse volk slechts half-begrij-
pelijk en die houding zal nog heel
lang half-begrijpelijk blijven tenzij
de Raad van Bestuur Bouwbedrijf
tot de conclusie komt, dat deze raad
een fout heeft gemaakt.
Geen fout bij de loononderhandelin
gen en geen fout bij het juridisch
conflict over de doorberekening van
de loonsverhoging via de bestaande
bouwcontracten, want dat alles was
vrij normaal al was het soms scherp,
e Raad Bouwbedrijf echter heeft
een politieke fout gemaakt.
Hij neeft het bestaan van lan
delijke „spelregels" voor de vrijere
loonvorming zo ongeveer wegge
wuifd en op een ongewone wijze het
resultaat van de C.A.O.-onderhande-
lingen min of meer dwingend aan de
regering voorgelegd. Dat kon ten
slotte de regering niet nemen en zij
had daarbij de gehele Tweede Ka
mer achter zich.
u dan de Raad Bouwbedrijf wel
het „gezicht" gered heeft, maar
voor het overige toch de zaak
verloren heeft, is het wellicht het
juiste ogenblik om over die „poli
tieke" blunder na te denken en naar
wegen te zoeken, die leiden tot een
nauwer contact met het gehele Ne
derlandse bedrijfsleven.
Wat minder individualisme, wat min
der geneigdheid om alles binnen de
eigen sector te willen houden. Wat
meer gevoel voor de „spelregels", die
in het Nederlandse bedrijfsleven al
gemeen aanvaard worden en vooral
wat meer besef, dat men steeds weer
„goodwill" goede gezindheid
van vele duizenden mensen moet ver
werven om zo'n belangrijke bedrijfs
tak zo welvarend te houden als zij
thans voor de meeste aannemers
toch wel is
Wanneer deze lessen uit de staking
worden getrokken, wel dan is er kans
dat er uit dit akelige conflict nog iets
goeds geboren wordt l
Volgens het ontwerp van de nieuwe
C.A.O. zouden de primaire arbeids
voorwaarden (de nominale lonen)
met 5 procent en de secundaire ar
beidsvoorwaarden met 4 procent stij-
Sen. In totaal dus 9 procent,
een, zei het college, het mag in to
taal niet meer worden dan 8.7 pro
cent. De „ruimte" laat niet meer toe.
Waar aan de primaire arbeids
voorwaarden uiteraard niets te
veranderen was, moest er 0,3 pro
cent af van de verbeterde secun
daire arbeidsvoorwaarden. De
werknemersorganisaties wilden
niets afdoen van de rijwielvergoe
ding, die van 2.40 op 3 gulden zou
komen. Men vond echter de moge
lijkheid door de gereedschapsver-
Zie slot pag3 kol. 2)
Indonesische opstandelingen
vielen cavaleriecentrum aan
Volgens het Indonesische persbureau
„Antara" wordt aangenomen, dat 50
overvallers, onder wie leden van het
leger, zich zondag hebben geworpen
op een oefencentrum van de cavale
rie in Bandoeng.
Zeven der overvallers zouden gedood
zijn en 37 gearresteerd. Een officier
van het leger liet het leven bij de
verdediging van het centrum en twee
van zijn collega's zijn gewond.
Deze aanval is voorlopig de laatste
van een reeks, die gewapende benden
in de afgelopen weken hebben onder
nomen op West-Java. Volgens Anta
ra hebben meer dan zeventien men
sen het leven verloren tijdens over
vallen in dorpen en op wegen Hier
onder bevond zich ook een 25-jarige
Zweedse mevrouw Maria Domeij.
Zonniger en minder koud
Ëj (Van onze weerkundige
medewerker)
In Zeeland was het zondag
en maandagmorgen belangrijk
zomiiger dan elders in ons
land. Bij de Oostzee ligt het
centrum van een sterk hoge-
drukgebied, waardoor er met
een oostelijke wind nog steeds
droge lucht uit midden-Europa
ff wordt aangevoerd. Doordat
deze lucht droger wordt, ko-
men er van Duitsland meer op-
H klaringen naar ons land. Hier
in door krijgt het weer overdag
2en wat zonniger karakter met
ff iets hogere middagtemperatu-
ren. De laatste paar dagen
werd het overdag niet warmer
dan vijf tot zeven graden Cel
sius, maar het kwik kan nu
langzaam weer naar tien gra
den stijgen. Depressies moeten
op grote afstand blijven, zodat
het droge weer, dat deze lente
maand kenmerkt, nog voort
duurt. Hoge temperaturen
morden in zuidwest-Europa ge
il meten, waar in Spanje en Por-
tugal maxima tot 25 graden
Celsius voorkomen.
Illlllllllllllllllllllllll
De Ionen van de Franse mijnwerkers
worden met 2.5 procent verhoogd: met
terugwerkende kracht van 1 januari in
mei kragen de mijnwerkers een verdere
loonsverhoging van anderhalf procent
1
JmBw.
DEMONSTRATIE TEGEN PERSOONSBEWIJZEN
Politie schoot
op betogers
Ten zuiden van Johannesburg
zijn maandag 56 mensen ge
dood en 162 gewond toen
de politie het vuur opende
op Afrikanen die demonstreer
den tegen de bepalingen tot het
dragen van persoonsbewijzen.
Op het plein van het Afrikaanse
dorp Sharpeville, dat eruit zag
als een slagveld, lagen de ver
minkte lichamen van mannen
vrouwen en kinderen. Een squa
dron Sabre-straalvlïegtuigen,
dat boven de hoofden der de
monstranten scheerde, maakte
hen naar het scheen eerder woe
dend dan dat het hen intimideer
de.
NA JAREN VAN VOORBEREIDING
Definitief plan voor het graven
van twee insteekhavens
NA VELE JAREN van voorbereidende besprekingen en van
plannen maken heeft het college van R. en W. van de gemeente
Goes thans een voorstel gedaan om de verschillende industrie
terreinen in de gemeente bouwrijp te maken. In totaal wordt
hiervoor een krediet van rond 1.645.000.gevraagd.
Het betreft:
Het ongeveer 15 ha grote z.g. „natte" industrieterrein aan de haven.
Tal van voorzieningen zullen op dit terrein moeten worden getrof
fen, o.m. de aanleg van twee insteekhavens. Kosten 1.113.638.
het industrieterrein-Zuidwest (circa 5 ha) ten zuiden van de spoorlijn
en ten westen van de Poelweg IV. Kosten eerste fase: 351.660,
het industrieterrein-Zuid, gelegen tussen de spoorlijn en de Fruitweg,
waar nog 2ty> ha inmiddels reeds bouwrijp gemaakt rest. Kosten
181.063,50.
In hun toelichting op het voorstel
nan de gemeenteraad schrijven B. en
W. van Goes, dat ongeveer een jaar
na de aanwijzing van Goes als ont
wikkelingskern zekerheid verkregen
is omtrent de mate van industriali
satie. De voorstellen zijn gebaseerd
op' de resultaten van juist afgesloten
of nog lopende onderhandelingen met
bedrijven, die zich in Goes willen
vestigen.
De snelle ontwikkeling in het laat
ste jaar heeft tot gevolg gehad, dat
de gemeente bij de onderhandelingen
ten opzichte van verschillende „oude
kernen" en zeker ook van een aantal
tegelijk met Goes aangewezen indus
triekernen in het nadeel heeft ver
keerd, waar het ging om gereedlig
gend bouwrijp industrieterrein van
lage prijs. Goes was niet voorbereid
op een zich zo snel presenteren van
zulke grote mogelijkheden, aldus B.
en W. Tlians is het college er in ge
slaagd in vergelijking met andere
kerngemeenten een aanvaardbare
prijs-to berekenen.
Het in 1952 gelanceerde plan om vijf
insteekhavens te graven, is inmid
dels zodanig gewijzigd, dat volstaan
kan worden met twee nieuwe insteek
havens. In 1953 werd het eerste plan
gewijzigd. Men stelde zich toen de
aanleg van vier insteekhavens voor.
Na de aanwijzing van Goes als ont
wikkelingskern hebben twee grote
industrieën belangstelling getoond
voor het „natte industrieterrein". De
apparaten- en ketelfabriek Den
Haag" besloot tot vestiging van een
bedrijf in Goes ten noorden van in-
steekhaven IV. De tweede gegadigde
een grote betonfabriek komt
eveneens naar Goes, mits een aan
vaardbare financiering van de stich-
tingskosten mogelijk zal zijn. Dit be
drijf zou gevestigd moeten worden
tussen de insteekhavens I en IV, zo
dat de aanleg van de insteekhavens
n en Hl komt te vervallen.
In de loop van de onderhandelingen
met de betonfabriek moest eerst ha
ven III vervallen, omdat de onderne
mer van het bedrijf een strook grond
van 220 meter breed wil kopen.
Nadat de apparaten- en ketelfa
briek besloten had een vestiging
in Goes neer te zetten, met als
els een breedte van 100 meter ten
noorden van insteekhaven IV,
moest deze haven noodzakelijker
wijs meer naar het zuiden wor
den geprojecteerd. Daardoor
kwam evenwel de betonfabriek in
(Zie slot pag. 4 kol. 4)
De politie bracht met gevechtswa
gens in allerijl versterkingen naar
het terrein van dè moeilijkheden,
Vereeniging-Sharpesville, 55 km ten
zuiden van Johannesburg, en het na
burige Bophelong en Evaton. Ook
werden auto's voor troepenvervoer,
bussen en een veewagen gebruikt om
bewapende politie te vervoeren.
Voorts waren spoedig bewapende
blanke burgercommando's ter plaat
se.
Een handelaar in vuurwapens in Van-
derbijlpark, acht km ten westen van
Vereeniging, zei: „De mensen kopen
zo vlug zij kunnen al onze vuurwa
pens op".
Stenen, vuur
De botsing in Sharpeville ontstond
toen de duizenden, die de politiege-
vechtswagens zagen, stenen begon
nen te gooien. De politie beantwoord
de dit met geweervuur, o.a. van sten-
guns. Na het schieten was de politie
naar het scheen zelf tamelijk ge
schokt te zijn bij het zien van het
strijdtoneel. Een krantefotograaf
zei foto's te hebben genomen van
„meer bloedvergieten dan hij ooit te
voren in Zuid-Afrika zag".
De ambulances reden onder leiding
van de politie naar en van het Afri
kaanse ziekenhuis in Vereeniging en
het politiebureau in Sharpesville.
Hoge politiefunctionarissen begaven
zich naar de plaats van de onlusten.
Het politiebureau werd gisteravond
omringd door zes gevechtswagens en
er werd om nog meer wagens ge
vraagd. Leiders van het Panafrikaan-
se Congres een afsplitsing van het
HM. de koningin heeft maandagmid
dag een bezoek gébracht aan het Ne
derlands scheepsbouwkundig proef
station te Wagenmgen. Foto: naast
ir. G. Vossers volgt HM. de konin
gin op de sleepwagen met grote be
langstelling de proeven, die in het
zeegangslaboratorium worden geno
men.
Vergunning voor vrije
dag op 5 mei
Het college van rijksbemiddelaars
heeft aan werkgevers vergunning
verleend, buiten en behalve de vakan
tie-, feest- en snipperdagen, waarop
de werknemers recht hebben, voor dit
jaar tevens, voor rover het werk
zulks toelaat, op de 5e mei vrijaf te
geven met behoud van loon.
Afrikaanse Nationale Congres
zijn gearresteerd.
Deze organisatie streeft naar de op
richting van vrije vakverenigingen
voor Afrikanen en kiesrecht voor al
len in Zuid-Afrika.
„Laat U arresteren
Het Congres had op zijn 31.000
leden een beroep gedaan maandag
zonder hun persoonsbewijs (dat
zij verplicht zijn te dragen en dat
hun bewegingsvrijheid beperkt)
naar buiten te gaan en zich op
het dichtstbijzijnde politiebureau
te laten arresteren. De moeilijkhe
den bij Johannesburg zouden zijn
begonnen toen de poutie weigerde
hen te arresteren.
In Bophelong, waar twee Afrikanen,
en verscheidene leden van de politie
werden gewond, politiewagens met
stenen werden bekogeld en van
traangas en gummistokken gebruik
werd gemaakt om de menigte te ver
spreiden, ontstond zelfs ernstige
spanning in de blanke woonwijken.
In de drie Afrikaanse dorpen werd
sabotage gepleegd aan de telefoon
lijnen. In vereeniging staakten bus-
en taxichauffeurs. Vele andere Afri
kanen bleven weg van hun werk en
duizenden bevolkten de straten.
COMMUNIST GOOIDE STEMBUS OMVER
HEFTIGE GEVECHTEN IN DE
PARIJSE GEMEENTERAAD
Kemphanen waren moeilijk
uit elkaar te trekken
De vergadering van de Parijse ge
meenteraad is maandag gekenmerkt
geweest door heftige incidenten die
tot schorsing van de bijeenkomst
leidden. Een communistisch raadsiid
wierp als protest tegen een nieuwe
wijze van stemmen in de raad de urn
op de grond, zodat de stembriefjes
ronddwarreldon, waarna meer ge
moederen verhit raakten en een com
pleet vuistgevecht ontstond.
Terwijl er hard werd geschreeuwd en
met deksels van lessenaars werd ge
klapt gingen socialisten en commu
nisten de „gaullisten" van de Unie
van de nieuwe Republiek" te lijf, die
de steun kregen van onafhankelijken
en republikeinen van het centrum.
Iemand sloeg de socialistische afge
vaardigde Pierre Giraud zo hard op
zijn gezicht dat hij over zijn bank
in elkaar zakte. De socialist M. Ge-
vaudan en de gaullist Réné Domina-
tie tuigden elkaar aardig af. Andere
afgevaardigden trachtten het twee
tal te scheiden en de voorzitter Mas-
sard liet hard zijn bel gaan die hen
tot de orde moest roepen. Maar het
duurde verscheidene minuten voor
men de kemphanen uit elkaar had
kunnen trekken. De voorzitter
schorste daarop de vergadering. Na
de hervatting werd het aftredende
uitvoerende bureau, dat door gaullis
ten wordt beheerst herkozen met 48
tegen 39 stemmen.
Geldig tot hedenavond
AANHOUDEND DROOG.
Droog weer met opklaringen maar
plaatselijk ook wolkenvelden. Zwak
ke tot matige oostelijke wind. De
zelfde temperaturen als gisteren of
iets hogere.
ZON EN MAAN
23 maart
Zon op 6.37 onder 18.58
Maan op 4.41 onder 14.37