Lil-i Mei. A. van der Leeden: kèé „Incident op Corsica Ir. M. A. Geuzetoneel en buitenlanders Sai Jhr. de Casembroot leest geschiedenis Modernen' voor drs. L. Lockefeer Voor Goese rector moeilijke vraag „Dat is waarachtig geen gemak kelijke vraag Dit is de eer ste (spontane) reactie van dr. J. S. Bartstra (40), sedert enke le maanden rector van het Goese lyceum, op onze vraag welk boek hij het liefst leest. Hij is van mening, dat dit ten dele af hangt van de stemming van de lezer en de tijd, die hij ervoor kan ofxwil uittrekken. Tóch kan dr. Bartstra een con creet antwoord geven op de vraag. „Kijk", zegt hij, terwijl hij zijn geurig uikende pijp be dachtzaam uit de mond neemt, „ik heb me wel eens afgevraagd welk boek ik zou meenemen als ik in oorlogstijd plotseling werd gevangengenomen. De keuze is dan spoedig bepaald. De heer Bartstra, die doctor in de geschiedenis is, noemt het na de oorlog verschenen boek van de Duitsjoodse schrijver Martin Buber: „Der Weg des Menschen nach der Chassidi- schen Lehre". Voor een leek misschien onbegrijpelijke taal, maar dr. Bartstra beschouwt het nauwelijks een vinger dikke werkje als een kleinood. „Een juweeltje is het-" voegt hij er aan toe. iti=uni*//jiiit li A IIP* J56S1I'1 J ir minw I II niet uitlichten. Er is een hele serie bo,eken, dat i neen onvergankelijk licht staat. Dat is mijn mening er over!" De schrijver Op deze plaats dus geen tekort uittreksel van het „lievelings boek" va nde Hulster leraar. Een korte levensbeschrijving van zijn „lievelingsschrijver" lijkt ons dan in dit geval niet overbodig. De in 1885 in Bordeaux geboren Franse schrijver Mauriac is be roemd geworden door zijn in hoofdzaak in Les Landes zich afspelende romans. In zijn wer ken komt steeds terug 't conflict tussen het vlees en de geest van de vrouw. Thérèse Desqueyroux 'is daar welhaast een symbool van geworden. Mr. G. W. Dwars: Industrie-lectuur en literatuur Mr. G. W. Dwars trekt een scherpe lijn tussen literatuur en lectuur. „Lectuurboeken met kruisverhoren bijvoorbeeld', om 's avonds laat te lezen» om je even van je werk los te maken". literatuur noemt hij de goede dichtwerken en romans. „Lucebert", zo haalt mr. Dwars, directiesecretaris van de Vitrite Works te Middelburg, zijn oude kennis de dichter Gerard den Bra bander aan, „maakt eigenlijk al- aanmerking komt want: „Exodus moet er nog bij, en wat ik ook nog zo graag wilde kopen...." Mej. Van de Leeden houdt bijzon der veel van reizen. Het was de kennismakig met Ibiza, een van de Balearen, een eiland vol zon met fluisterende huizen in wit- zwart, die haar het boek „Vreem- deling in Spanje" van H. V. Mor ton deed kopen. „Prachtig boek, het geeft een beeld van de ge schiedenis en het landschap". Maar wat een bijzondere indruk op haar achterliet was „Incident op Corsica" van Antony van Kampen. Haar vingers zoeken langs de werken van Thor Hey- erdahl, beschrijvingen van Israël, Viruly, albums van Openbaar Kunstbezit en theologische wer kenAntony van Kampen. „Corsica, een eiland als Ibiza met zon en water. Prachtige beschrij vingen van het landschap en de mensen". En wat voor mej. Van de Leeden niet onbelangrijk is: een romantisch verhaal in een schilderachtig décor. Het boek Anthony van Kampen heeft in zijn boeiende vertelling Incident op Corsica" de toon van het landschap, en de sfeer waarin de eilandbewoners leven wel zeer goed getroffen. De hoofdpersoon is het Nederlandse meisje Mary Kingma, dat op het eiland haar verloofde gaat opzoeken. Hij heeft het echter te druk met zijn bodemonderzoek, en het meisje sluit zich bij Engelse toeristen aan. Als ze later in het Corsi- caanse struikgeicas verdwaalt ontmoet ze een herder. Het slot van het zonnige verhaal is dan ook haar besluit om op het eiland te blijven. Drs. Louis G. J. Lockefeer uil Hulsf zit op zijn praatstoel als je het onderwerp „literatuur" aanroert. Geenszins verwonderlijk overi gens, want hij is leraar Neder lands aan het Janseniuslyceum in zijn woonplaats en uit dien hoofde gaat hij vrijwel dagelijks met het „boek" om. Welk boek drs. Lockefeer het liefst leest Op deze vraag moet hij het antwoord schuldig blijven. „Ik vind zoveel boeken mooi", zegt hij met zijn stem. Het sterkst grijpen hem iets van een verontschuldiging in de boeken van de Franse schrijver Francois Mauriac aan. Neen, een bijzondere voorkeur voor een van dienst werken heeft hij niet Waarom drs. Lockefeer met veel genoegen de werken van de „mo dernen" leest? Zorgvuldig zijn woorden kiezend, antwoordt hij „de stijl is zo eenvoudig en-zake lijk, zo pregnant ook". Een bijzon dere voorliefde heeft de Hulster le raar voor de moderne Vlaamse schrijver, zoals Hugo Claus, Plet van Aken en Marnix Gijsen. Een schaduwzijde van de „modernen" vindt hij het vaak uitzichtloze in hun boeken. „Er wordt geen oplos sing gegeven voor het probleem", meent hij. Het is misschien juist daarom, dat drs, Lockefeer de Franse roman cier Frangois Mauriac prefereert. „Hij stelt in zijn boeken een pi'o- bleem, ontdaan van alle franje, dat altijd een (gedeeltelijke) oplossing krijgt", zegt hij. „Nogmaals, ik kan het „mooiste boek" er echt „Dit boekje van Martin Buber feeft een onvoorstelbare hoeveel- eid stof tot tnadenken. Dat heb je onder dergelijke omstandighe den nodig", verklaart hij zijn keus. „Het is een boek ook waar je pas naar grijpt als je géeste- lijk van alle bronnen bent ver stoken. Het is echter niet zo, dat ik er vaak in lees", merkt hij glimlachend op. En peinzend' voegt hij eraan toe: „Maar als ik in gevangenschap moest, zou dit boekje meegaan!" Het boek ,Der weg des Menschen nach der Chassidischen Lehre", dat ook in het Nederlands is vertaald, geeft iti een aantal korte verha len een inzicht in de Christelijk- Joodse levensbeschouwing. Min of meer diepzinnige preken, die een onderdeel van het menselijk le ven behandelen. De schrijver heeft het boek samengesteld uit een aantal referaten, dat hij in april 19.'/7 heeft gehouden in Bentveld. DE SCHONE MUZEN van kunsten en wetenschappen heb ben weer met kwistige hand in spiratie uitgedeeld aan schrij vers en dichtersAlleen al in Nederland zijn het afgelopen jaar liefst achtduizend boeken op de markt verschenen Tijdens de vijfentwintigste boe kenweek, die van 26 maart tot 2 april aanstaande wordtge houden, wordt meer dan anders het geval is, de aandacht van het publiek gevestigd op het boek. „Hebt U tijd voor een boek V' Deze zin zou het motto kunnen zijn van de jubileum-boeken week In het kader van dit boekenfeesthebben wij een aantal Zeeuwen de vraag ge stéld wélk boek zij het liefst lezen. Een moeilijk te beant woorden vraag, is ons gebleken. In korte vraaggesprekken ge ven wij op deze pagina weer wat de mening daarover is van een zevental Zeeuwen. Ds Bezemer: „Men leest ie weinig" „Er wordt te weinig gelezen" is de ernstig geuite mening van ds. C. Bezemer. En onder lezen verstaat hij die werken op je laten indringen die de geest verrijken, boeken die je niet alleen leest om het verhaal. De Nederlands her vormde predikant te Zierik- zee zit, naar hij zegt eeuwig in de boeken leen maar geluid, klanken", Aaf- jes en Vasalis, ja vooral -Vasalis, zeggen hem veel meer. „Vroeger was ik gek op gedichten". Nu zijn het voor hem hoofdzake lijk romans, in het bijzonder En gelse en Amerikaanse, die hij in de vrije momenten op zich laat inwerken. „En in het Engels le zen, want de vertalingen zijn bij na altijd even slecht". Naast het werk op de directie en de verkoopafdeling van de Vitrite 'Works zijn er voor hem de boe ken van John O'Hara, van Tru man Capote, de poëtische moder nist. Somerset Maugham, de short-story teller bij uitstek, Faulkner, Nevil Shute, („toch geen oorlogsromans") Leon Uris' Exodus, en in het Franse taalge bied Sartre's La Nausée... haast te veel om op te noemen. Boeken en schrijvers die de heer Dwars bijzonder hebben geboeid. „Een keus.....? Ja, de man van de „roaring twenties": F. Scott Fitzgerald met zijn roman „The beautiful and damned". Je proeft er een persoon uit, en het is ge schreven in een taal die het boek tot literatuur in plaats van alleen tot lectuur maakt". Het boek „The Beatiful and Damnedvan de Amerikaanse schrijver F. Scott Fitzgerald: het bruisende verhaal van Antony Pitch en Gloria Gil bert in een wereld van geld, Dixieland-Jazz, liefde en wilde schittering van „the roaring twenties." In een zeer indringen de taal schrijft Fitzgerald over zijn „mooie maar gedoemde" ge neratie uit de jaren twintig. Maar ook voor hem zijn er tussen de vele uren van studie de spaar zame momenten waarop hij naar iets anders kan grijpen. Naar het boek zuster Luc van Kathryn Hui- me bijvoorbeeld. „Een bijzonder hoogstaand en verfijnd werk", meent ds. Bezemer. Zijn boekenkast staat sol met En> gelse, Franse, Duitse en Neder landse oorlogsboeken met spreken de- titels en suggestieve omslagen. „Het moeten geen oorlogsboeken in romanvorm zijn. Dan lees ik ze beslist niet", vertelt jhr. De Ca sembroot, terwijl wij zijn gezeten in de rustige zitkamer van sof ie, archeologie van Israël „Het is moeilijk een keus te ma ken" zegt de predikant peinzend. Een markant boek?Eenzaam maar niet alleenSluipv&art in de pacificPrachtboeken, jammer dat er toch zoveel rommel op de markt wordt gebracht". 'X**Via de filosofen Heidegger en Sartre ..je moet je hedendaagse wijs- commissansvvonmg in het abdij- geren kennen" en een archeolo- complex. gisch werk over bijbelse vondsten valt zijn keus op Zuster Luc, het Een boek als „Kruistocht door Eu- vertaalde The Nun's Story, ï'opa" van Eisenhower spreekt hem' „Verwacht van mi| niet, dat ik „het mooiste boek" noem Dat kan ik beslist nietMet deze woorden begroette ons Jhr. A. F. C. de Casembroot te Mid delburg, commissaris der konin gin in de provincie Zeeland, die wij daags tevoren telefonisch de vraag hadden gesteld welk boek hij het liefst leest. De voorkeur van de commissaris gaat. uit naar geschiedenisboeken, vooral over de laatste wereldoorlog erg aan. „Zo vergaat het me met veel boeken, die de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog be handelen", voegt hij eraan toe. Boeken over de strategie van het oorlogvoeern met een politieke draad er doorheen, vindt de com missaris buitengewoon aantrekke lijk. „Er zijn hoofdstukken, die ik wel tienmaal lees, aan andere kom ik soms nooit toe!" zegt hij druk gebarend. „Overigens heb ik veel te weinig om eens wat meer te gaan lezen. Ik ben alweer enig etijd bezig aan „Opmars naar de Galg", maar ver ben ik er nog niet gevorderd. Die tijd hé, die tijdverzucht jhr. De Casembroot. Hoe het komt, dat hij zo'n uitge- sproken voorkeur heeft voor ge schiedkundige werken van de laat ste jaren Als kind verdiepte de commissaris zich in de historie. „De gebeurtenissen uit de Frans- Duitse oorlog in 1870 kon ik spel len, van Napoleon wist ik vrijwel alles af en de Eerste Wereldoor log kende ik uit de krant en uit boeken op mijn duimpje". Niet zonder trots vertelt jhr. De Ca sembroot dat. De commissaris leest zijn boeken graag kritisch. Pas dan kun je er van leren, meent hij. „Een beslist niet tendentieuze en rea listische vertelling over de gebon denheid van het kloosterleven. Het kloosterleven is een strijd, velen halen het niet. Een waardevol boek" zegt ds. Bezemer. Het boek Zuster Lucde hoofd persoon van Kathryn Hulme-'s roman haalt het ook niet. Na een inwendig conflict met de ge bondenheid van het kloosterle ven dat in zijn subtielste vorm door de schrijfster wordt weerge geven, doet zuster Luc afstand van het kloosterleven. Een diep gaand ontroerend verhaql, gro tendeels in het boeiende décor van de Afrikaanse wildernis. Uitheems décor voor romantisch verhaal Reisverhalen, schilderingen van verre vreemde landen. Mensen in een heet en door de zon ver schroeid landschap. Geschiede nissen van verre mensen in een uitheems en romantisch omhul sel. Dat is de lijeraire keuze van mejuffrouw A. van de Leeden, consulente van de Z.L.M. te Goes. Ondanks haar tijdrovende zorg voor negen scholen tijd voor een boek. Op simpele wijze heeft mej. Van de Leeden zelf haar boekenkast gebouwd: losse rode bakstenen dragen de zware planken. Een volle kast die voor uitbreiding in „The Bridge of San Louis Rey" van de Amerikaanse schrijver Thornton Wilder is de literaire keuze van ir. M. A. Geuze, te Poortvliet, voor zitter van de Z.L.M. „Een hoogtepunt, een zeer verfijnd werk, uitgekristalliseerde li teratuur", zegt hij met over tuiging. „Doordat me zo weinig tijd voor goede boeken overblijft heb ik sterk moeten selecteren", verklaart de heer Geuze. Maar toch is zijn keuze nog zo gevarieerd, dat hij zijn lievelingsboek niet zo maar in eens kan aanwijzen. „Thrillers lees je in de trein", vindt hij, en thuis komt hij aan de goede werken toe .Werken op maatschappelijk, cultuur-histo risch en ethnografisch terrein. Zo wordt Sicilië en zijn bevolking fas cinerend beschreven in het boek „Tijger kat" van de Italiaanse Prins de Lampedusa. „Het komt wellicht door mijn werk dat ik graag short-story's lees, Faulkner bijvoorbeeld, Edgar Al lan Poe, soms Vestdijk". Soms Vestdijk, want de heer Geuze zegt weinig prijs te stellen op „analy tisch gegraaf". Tegenover de mo dernen? „Gereserveerd", maar de toneelwerken van Hugo Claus zijn bijzonder moeiend". De heer Geuze leest veel „buitenlanders", liefst in de oorspronkelijke versie. Schrij vers als Toergeniew, (King Lear van de Steppen), de Frans-Zwit ser Ramuz, en de Spaanse filosoof Ortega Y Gasseten dat alles toch met een wantrouwen tegen over de best-seller. „En ik houd ook niet van streekromans, zet dat er ook maar bij", merkt de heer Geuze nog op. Via Engelse en Amerikaanse schrijvers als Jo seph Cónrad en Scott Fitzgerald komen we bij Thornton Wilder, „The Bridge of San Louis Rey." De schrijver Wilder begint zijn novelle met het instorten van de brug. Zes mensen vallen met de brokstukken in de afgrond. Dan komen de fascinerende beschrijvingen van hun leven, dat abrput eindigt bij de brug. Toeval of voorzienig heid? Een overweldigend verhaal.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1960 | | pagina 7