ZELANDICA
MICHELIN
iPIllik
PILOOT STORM ontvoerd in de stratosfeer
41
10
PROVINCIALE ZEEUWSE C OU RAN T
DINSDAG 15 MAART I960
mii.de kerkgeschiedenis is de vorige eeuw ook
I voor onze provincie een bewogen tijdvak ge
weest. De begrippen afscheiding en doleantie
markeren perioden, waarin vele mensen voor een
beslissende keuze stonden. Hoe heeft men met
problemen geworsteld, waarbij we alleen maar
de schoolkwestie of beter de schoolstrijd willen
noemen.
Wij denken hierbij aan twee 19e eeuwse predikanten, die jaren
lang in Zeeland gewerkt hebben. Het enige wat ze gemeen
hadden was waarschijnlijk hun opleiding aan de Utrechtse
universiteit. De ene, Johan Justus van Toorenenbergen, werd daar
21 juni 1839 Ingeschreven. Van 18481863 was hij hervormd predi
kant te Vlissingen. Dr. G. Ph. Scheers heeft in het Nederlands
Archief voor Kerkgeschiedenis (1959, no. 3) over deze figuur een
belangrijk opstel geschreven, waaruit blijkt dat hij in de Schelde-
stad hard gewerkt heeft. Voor de bouw van een tweede kerk heeft
hij bergen werk verzet, die als de Nieuwe Kerk in 1862 in gebruik
kon worden genomen. Omdat volgens hem een onderwijzer op
de openbare school Christus niet volop kon verkondigen, richtte
hij er een „Evangelisch-christelijke bewaarschool" op en een
„Christelijke bijzondere school". Over de oprichting van de Vereni
ging voor Christelijk Nationaal Schoolonderwijs werd er voortdu
rend tussen Van Toorenenbergen en Groen gecorrespondeerd. In
1863 volgde zijn benoeming tot directeur van de Utrechtse Zen
dingvereniging. Tot hoogleraar aan de gemeentelijke universiteit
te Amsterdam zag hij zich in 1879 benoemd, nadat een jaar tevo
ren hem het doctoraat honoris causa aan de Utrechtse universiteit
was verleend. Als geleerde heeft Van Toorenenbergen naam ge
maakt door zijn werk over de Nederlandse Geloofsbelijdenis en
zijn Mamix-uitgaven. Zijn levensgang en -houding vertoont een
grote mate van stabiliteit, iets wat we niet kunnen zeggen van de
andere figuur, die 26 juli 1828 te Utrecht werd ingeschreven.
Zijn naam, Huibert Jacobus Budding, is iri Zeeland i.og bekend,
al moeten we bij de oudere generaties zijn om iets over de
bezielende persoonlijkheid van „vader Budding" te horen.
Geboren in 1810 uit welgestelde ouders, werd hij in 1834 predikant
te Biggekerke, waar hij tot 1836 heeft gewerkt, toen hij het inzake
de kerkleer niet langer in de kerk vinden kon. We zien hem dan
als reizend prediker overal in Zeeland opduiken, gesmaad en ver
volgd. De goede Natglas kan zijn verontwaardiging hierover niet
onderdrukken: „de afgescheidenen werden, met toepassing eener
wet uit den tijd der Fransche overheersehing, vervolgd, verjaagd,
voor de rechtbanken gesleept, in geldboeten geslagen en als mis
dadigers in gevangenissen gegijzeld; handelingen waardoor een
onuitwischbaar schandmerk is gestempeld, zowel op de toenmalige
staatsregering, als op de kerkbesturen die haar kanhitsten". In 1844
werd Budding predikant bij de Afgescheiden Gemeente van Gro
ningen; tot dan toe had hij nog geen vaste woonplaats „zijn
eenige vaste rustplaats was de gevangenis geweest" aldus Gun
ning, die een uitgebreide blografie over hem heeft geschreven. Zijn
karakter was op verandering, worsteling en vervolging ingesteld.
Hij steekt in 1848 de oceaan over om na veel omzwervingen in
de Verenigde Staten en veel teleurstellingen (korte tijd is hij boer
geweest) in 1851 terug te keren. Hij vestigde zich te Goes en
stichtte daar een vrije gemeente. „Zoo had hij dan zijn lieve Zee
land en Zeeland zijn geliefden leeraar terug" om Gunning te citeren.
Hij oefende een magische invloed uit op zijn hoorders en sommigen
vereerden hem op schier afgodische wijze. Zijn levensbeschrijvers
getuigen allen van hem als een welsprekend volksprediker, man
van bevindingen en gebedsverhoring, weldoener der armen. Door
nen in zijn oog waren vaccinatie en assurantie. Op 10 november
1870 komt te Goes het einde. In zijn overlijdensakte wordt als zijn
beroep „leeraar" opgegeven, een herder en leraar met singuliere
gaven.
mmmÊmmmsêmÊmmmmmmEmmmmmmmmmmmmmm
met gestabiliseerd loopvlak
VOLMAAKTE VEILIGHEID
VEEL MEER KILOMETERS
BUITENGEWOON SOEPEL
De Nederlandse Kwaliteitsband
gefabriceerd te 's-Hertogenbosch
Nederlandse
automobilisten
leggen hun veiligheid
in vertrouwde handen
60-3.98-H
AMSTERDAMSE EFFECTENBEURS
Koerswinst 16 pet. voor Philips
BEURSOVERZICIIT.
De aandelen Philips lagen maandagmid
dag zeer vast in de markt door vraag
van het publiek. De door de beurs met
spanning tegemoet geziene jaarcijfers,
alsmede het jaardividend over 1959 van
hét Philipsconcern. zijn gepubliceerd en
ter beurze met enthousiasme ontvangen.
Dit kwam duidelijk in de koers van de
gewone en de preferente aandelen Phi
lips naar voren. Het concern stelt een
totaal dividend over 1959 voor van 16
pet. (14 pet.) op.de gewone aandelen en
van 8 pet. (7.6 pet.) op de preferente aan
delen. Evenals het vorig jaar zal een bo
nus in gewone aandelen, ten laste van de
agioreserve, (belastingvrij) worden uit
gekeerd van 5 pet. en van 1 pot. op de
preferente aandelen. Van de dividenden
werd reeds G pet. Interimdividend be
taalbaar gesteld. Philips had een record
jaar met een omzet van boven de vier
miljard gulden en een 44 pet. hogere
nettowinst. Vooral dit laatste spreekt
voor de beurs do duidelijkste taal. Een
en ander overtrof de verwachtingen van
de beurs, vandaar dan ook de niet onbe
langrijke koerswinst voor de Philipspa-
KERKNIEUWS
NED. HERV. KEEK
Beroepen te Hedel J. C. Schuurman
te Bleskensgraaf. Aangenomen naar
Kampen (Ver. van Vrijz. Hervorm
den) J. W. Schaap te Oldehove.
GEEEFOKMEEEDE KEEKEN
Bedankt voor 's-Gravezande (vac. L.
J. Boeijinga) N. Korenhoff te Appin-
gedam. Bedankt voor Zqftermeer H.
C. Appelo te 's-Gravenhage-Loosdui-
nen. Beroepbaar: de classis Gronin-,
gen heeft na gehouden samenspre-
king ds. F. A. de Boeft, laatstelijk
vrijgemaakt predikant te Helpman
beroepbaar verklaard.
CHE. GEREFORMEERDE
KEEKEN
Tweetal te Rotterdam-Kralingen H.
van Leeuwen te Arnhem en D. Slag
boom te 's-Gravenzande.
BAPTISTENGEMEENTEN
Bedankt voor Groningen .Zuid S.
Zijlstra te Eindhoven.
GEEEFOKMEEEDE GEMEENTEN
Beroepen te Passaik (U.S.A.) A.
Vergunst te Rotterdam. Aangeno
men naar Moerkapelle C. Molenaar
te Leiden.
volgens de Amerikaanse republikeinse
senator Kenneth Keating heeft de Sow-
3et-Unie honderd grote raketbases aan
haar westelijke grenzen. Hij zei dit ln
programma voor de New Yorkse tele
visiestations. De senator noemde niet zijn
bron.
geen vuur of vlam, i
dus veilig.
pieren. Bij een prijs van 780 bedroeg de
koerswinst circa 10 pet., vergeleken met
de vorige slotkoers. De preferente aan
delen werden vast geadviseerd. De han
del was niet groot en kwam hoofdzake
lijk van de zijde van het publiek. De
arbitrage wilde liever wachten om te
zien hoe Wallstreet maandagavond op dc
Philipscijfers zou reageren. Unilevers op
736 circa 4 punten hoger evenals A.K.U.'s
op 441. Kon. Olies circa een halve gul
den hoger op f 149.20.
Scheepvaarten zeer kalm met koersen
die merendeels beneden de vorige slot-
prijzen kwamen te liggen. Het gepubli
ceerde jaarverslag van de Holland-Ame-
rlka Lijn had niet bepaald een gunstige
Invloed op de koersen van de scheep
vaartaandelen. Cultures vast voor Dell als
nawerking op het gepubliceerde jaarver
slag. Amsterdam Rubbers prijshoudend
na een hogere opening en H.V.A.'s on
veranderd. Staatsfondsen goed prijshou
dend zonder meer. De omzet ln de 4Vi
pet; nieuwste lening Bank voor Neder-
landsche Gemeenten 1960 van vrijdag j.l.
bedroeg voor de eerste verhandeldag
nominaal f 296.000; Maandag werd de
koers geadviseerd op 98% (98ft). In de lo
kale sector werden aandelen Vereenlgde
Bliikfabrieken iets hoger geadviseerd op
het gepubliceerde jaarverslag. Nedap
kreeg een hogere adviesprijs als nawer
king op de dividendhervatting Aande
len Udenhout steenfabrieken iets lager
op de dividendverlaging van 8 tot 7 pet.
en aandelen van Gelder papier een paar
9613 96ft
16014 160 gb.
245 245%
437 441%
punten hoger op de dividendverhoging
van 10 tot 12 pet.
Prolongatie 3% procent.
11 mrt. 14 mrt.
Nederland 1959 (4V.) 9711 gb. 97%
NederlSnd 1951 (3%) 91% 94 b.
Nederland 1348 (3%) 86 86%
Nederland 1955 (3%)
Nederland 1947 (3%) 3
Nederland 1937 3
Dollarlening 1947 3
Investeringscert. 3
Nederland 1962-64 3
Ned. Indië 1937 3
6 pet. Woningbouwlening '57 108% 108%
Grootboek 1946 3
Nat. Handelsbank
Ned. Handelmtj.
Alg. Kunstzijde Unie
Berghs' en Jurgens
Calvé-Delft
Hoogovens n.r.
Ned. Kabelfabrlek
Philips
Unilever
Wilton-Fijenoord
Bllllton
Kon. Petroleum Mij.
Amsterdam Rubber
HoUand Amerika Lijn
Kon. Paketvaart
Rotterdamse Lloyd
Scheepvaart Unie
Stv. MU. Nederland
K.N.S.M.
Ver. H.V.K. MIJ. N.V.
Dell Mij.
Bank van Ned. Gem. 4% 95A
Bank van Ned. Gem. 5-1953 101';
Van Berkels Patent 275 gb. 274 gl.
Albert Heijn 352% 355 b,
Centraio Suiker 292 294
748% 750 gl.
390 gb. 394
763 778%
731% 734 gb.
213 210 gb.
417 416
151.20 151.50
145% 144
171 171
169% 167
154 154 gb.
172.60 gb. 174.20
Suggesties prof. Muntendam
over ziekenfonds
gekritiseerd
Tijdens de viering; van liet eeuwfeest
van liet ziekenfonds D.O.Z., zaterdag
middag; te Deventer, liebben zowel de
voorzitter van de O.B.O.Z., het Ka^-
merlid C. J. van Lïenden als de N.V.
V.-vertegemvoordiger, de heer J-
Landsman, ernstige kritiek geoefend
op de directeur-generaal voor de
volksgezondheid, prof. dr. P. J. Mun
tendam, die onlangs in Assen had ge
suggereerd, dat liet wel nuttig en
goed zou kunnen zijn, indien fonds
verzekerden zelf een aandeel zouden
moeten betalen in de kosten van me
dische en pharmaceutische verzor
ging. Onverbloemd en scherp werd
hier tegenover gesteld, dat zulks een
aantasting en ondermijning zou bete
kenen van het grote goed der sociale
zekerheid op het stuk der volksge
zondheid. Het gevaar, dat ziekenfonds
weer „ziekenvonnis" zou worden,
moet koste wat kost worden voorko
men.
De voorzitter van het jubilerende D.
O.Z., dr. H. Couvert, noemde het zie
kenfondsspreekuur bij de artsen een
anachronisme, dat niet langer toelaat
baar is.
Amsterdamse
wisselmarkt
CONTANTE PRIJZEN.
Londen 10-53—10.58%, New Vork
3.77rj—3.77jV, montreal 3.96%—3.97,
Parijs 86.84'/:—86.89%. Brussel 7.5G7»
7-56=14, Frankfort 90.43%—90.48%.
Stockholm 72.79%—'72.84'.':, Zllrich
86.99—87.04, Milaan 60.72%—60.77%,
Kopenhagen 54.6754.72, Oslo
52,79%—52.84%, Wénen 1450%-
14-51%, Lissabon 13.1818.19%.
VVVWVVVVVVVVVVV^*NAAA*V
Kon. Mij. De Schelde N.E
Intern. Nickel
American Motors
Anaconda
Baltimore en Ohio
Bethlehem Steel
General Motors
Kennecott
New York Central
Pennsylvania
Republic Steel
Shell Oil Comp.
Tide Water
U.S. Steel
Nat. Can. Corp.
PREMIELENINGEN,
Amsterdam 1951
Breda 1954
Eindhoven 1954
Enschede 1954
Den Haag 1952 I
Den Haag 1952 II
Rotterdam 1952 I
Rotterdam 1957
.Utrecht 1952
Amsterdam 1956 I
Amsterdam 1956 II
Amsterdam 1958 III
Amsterdam '33 (C. en A.)
Dordrecht 1956
Alkmaar 1956
Zuid-Huiland 1957
1428. „Zal ik het meteen
óók eens in horizontale
vlucht proberen Buck?"
vroeg piloot Storm terwijl
hij het gas wegnam en de
duikremkleppen opendruk-
te. Nog steeds stormde de
aarde op hem toe, doch
langzaam maar zeker haal
de Arend de door de snel
heid geblokkeerde knuppel
naar zich toe. Nog enkele
seconden van onzekerheid,
terwijl de Rapier in een
onwezenlijke stilte door de
wolkenflaren stortte... se
conden, die beslisten over
leven en dood. Toen richtte
de lange spitse neus zich geleidelijk op en in
een wijde bocht kwam de machine weer hori
zontaal. De vuurproef was doorstaan en de
machine had zich uitstekend gehouden. Ook
het nieuwe anti-G-pak had zijn waarde be
wezen, .want Arend had geen moment de na
delige invloed van de middelpuntvliedende
kracht ondervonden. „Allright bud", kwam
eindelijk Bucks antwoord. „Als je 't nu hori
zontaal wilt proberen, ga je gang. Maar geef
ons vijf minuten de tijd om de lucht vrij te
maken".
45 "4
46%
44%
46
80%
81
14
14
60
61%
64
64
20%
21%
79%
80%
0
9%
82%
82%
80
80%
79%
79'/*
82
82
85%
85%
85 1.
96
94%
85%
83%
84
91
91%
90%
'89 V.
96%
79
79
82%
83%
«3%
93%
A.N.P.-C.B.S. BEURSINDICES.
10-3 11-3 14-3
Intern, concerns 484.35 480.23 484.89
Industrie 242.39 242.47 242 97
Scheepvaart 156.08 153.24 151.93
Banken 182.45' 180.98 181.47
Cultures enz. 139.92 138.91 139-36
Algemeen 331.21 323.76 331.00
FEUILLETON
deur s\oud
op een mer.
Door BERKELEY GRAY
22
..Ik ben helemaal alleen in huis, ik
heb de bedienden vanavond wegge
stuurd." ue bedienden weggestuurd?
Belachelijk! Er konden geen bedien
den zijn, want je zou pas over een
maand van je huwelijksreis terug
komen."
„Dat is zo," zei Miles, „Ik heb de
telefoon ook niet opgenomen, Con
quest. Ik was niet thuis. Om half een
was ik halverwege Ellerby Mews."
„Het is gemakkelijk genoeg na te
gaan, wat er gebeurd is," zei Con
quest plenzend. „Iemand die wist, dat
liet meisje alleen thuis was, is naar
«Ie flat van je vrouw gegaan. Hij haal
de haar over jou op te bellen om te
zeggen, dat Valerie zojuist van
Hawk's Cross was geaiTiveerd en je
te vragen of je direct wilde komen."
„Preciee. Dat zei ze tenminste."
..Die iemand die onbekende
moet iemand geweest zijn die het
meisje kende en die zij niet verdacht.
Ze moet hem zo volkomen vertrouwd
hebben dat ze geen ogenblik aarzelde
je de valse boodschap door te geven.
Jij haal.de natuurlijk onmiddellijk je
auto te voorschijn en reed er heen. Op
het ogenblik, dat Elsie de hoorn op
hing, of tenminste nadgt ze de onbe
kende verteld had, dat je beloofd had
direct te komen, werd ze van achteren
aangevallen en op brute wijze ver
moord. En de moordenaar maakte van
zijn daad een minutieuze herhaling
van de moord op Barbara Maris. Hij
deed dit opzettelijk zelfs tot het
openlaten van de voordeur toe."
Joy volgde Norman's betoog vol
spanning. „Het is blijkbaar karakte
ristiek voor die onbekende persoon
om deuren half open te laten," zeize.
„Hij liet Barbara Marris' deur ook
half open niet? Dat zei u toch, Mr.
Hayward?" Verdraaid u hebt gelijk,"
herinnerde Miles zich met schrik.
„Ook de voordeur van Ellerby
Mews nummer 6 liet hij half open
staan, zoals u dat dan ook aantrof
toen u daar aankwam. Hij was ook
half ppen, toen Norman kwam."
„Ik moet hem zelf open gelaten heb
ben," zei Miles. „Ik hoop dat u niet
denkt
„U vas natuurlijk half verdoofd door
wat u gezien had en onbewust liet u
de toestand, zoals u die had aange
troffen," zei Joy. „Hier was de situa
tie net zo. Toen Norman en ik hier
kwamen, vonden wij ook hier de voor
deur half open. De moordenaar kan
niet langer dan een paar minuten weg
geweest zijn, nadat hij zich in de bad
kamer gewassen had."
„Die half open deuren." zei Con
quest nadenkend. „Ja, .kleine Pixie
dat is 'n idee. Je ziet Hayward, dat
toen jij naar Ellerby Mews ging, de
moordenaar op weg was naar Hamp-
stead.
Hij wist, dat je hier niet zou zijn -
en dat hij het huis leeg zou vinden...'
„Maar ik hf
laten staan,
dc rede.
„Ik heb ook geen moment gedacht,
dat je dat gedaan zou hebben. Maar
het is voor een man gemakkelijk ge
noeg om een leeg huis binnen te drin
gen - vooral een huis als dit, dat he
lemaal vrij staat, met veel bomen er
om heen. Als we de ramen aan de
achterkant zorgvuldig controleren,
zullen we best ontdekken, dat er één
geforceerd is. Deze man zat natuur
lijk onder het bloed - dat moet wel, na
een dergelijke vreselijke moord. Hij
droeg waarschijnlijk 'n regenjas over
z'n bezoedelde kleren en hij ging naar
dit huis, omdat hij wist dat het leeg
zou zijn en dat hij zich veilig wassen
kon. Bovendien overwoog hij, hoe hij
jou bij deze zaak kon betrekken."
„Die duivel!"
„Dat is hij, en wat nog erger is:
hij is slim en vindingrijk," zei Con
quest grimmig. .Het is heel best mo
gelijk, dat hij met opzet zijn zakdoek
in Elsie's bloed doopte, zodat het wa
ter in je wastafel flink rood zou wor
den."
„Afschuwelijk!' fluisterde Joy huive
rend. „Hij moet inderdaad een duivel
zijn Hela, wacht eens even!" voeg
de zij er aan toe. „Hoe zit dat met
die sportwagen, die we pijlsnel van
Ellerby Mews zagen wegrijden?"
„Vergeet dat maar rustig," ant
woordde Norman. „Dat was loos
alarm. Dat kan de man niet geweest
zijn. De tijd klopt niet. Elsie's moor
denaar was allang weg toen wij daar
kwamen. En óf hij een duivel is
Maar ja: duivels, m'n liefste, kunnen
een heel onschuldig uiterlijk hebben.
Stel je heus maar niet voor, dat het
een soort Mr. Hyde is, met bloeddoor
lopen ogen en een kwijlende mond.
Toen hij hier alleen in dit huis was,
ging de telefoon. Dat was ik."
„Waarom zou hij hem opgenomen
hebben?" .vroeg Miles verwonderd
„Hij was een indringer en iedereen
veronderstelde dat het huis leeg was.
Waarom liet hij die telefoon niet
gaan?"
Conquest grinnikte. „Omdat hij een
sukkel is," zei hij prompt. „Omdat hij
de beroemde vergissing van alle moor
denaars gemaakt heeft. Tenminste,
volgens de beste dedectiveverhalen.
Maar in het werkelijke leven maken
de meeste moordenaars inderdaad
ook fouten. Ik zeg de meeste. Dege
nen, die dat niet doen, komen nooit
onder verdenking en er zullen er op
het ogenblik heel wat vrij rondlopen.
Ja, onze onbekende vriend maakte wel
een grote fout, toen hij de telefoon op
nam!"
„Geloof je, dat het werkelijk een
was?" vroeg Miles.
„Ja. Als hij jjjd had gehad om het
voor en het tegen te overwegen, zou
hij de telefoon zelfs met geen lange
vaarboom hebben aangeraakt. Maar
het gerinkel zal hem wel bang ge
maakt hebben; het heeft natuurlijk
schel geklonken ln het lege huis. Mis
schien was hij bang, dat de buren het
zouden horen en zonder dat hij de tijd
had er over na te denken, slechts met
de wens het geluid te doen ophouden,
is hij deze kamer binnengegaan en
heeft de hoorn opgenomen. Hij deed
gehaast - tot hij mijn naam hoorde -
en toen stemde hij erin toe mij te
ontvangen."
„Denk je, dat die naam hem iets zei?"
„Dat weet ik niet. Misschien wel.
En dat is wel een aardige gedachte.
Ja, ik ben geneigd te geloven, dat
mijn naam neni inderdaad iets zei.
Er was geen reden, waarom de be
ruchte bandiet Conquest ook niet bij
de misdaad betrokken zou kunnen
worden. Onze vriend liet de voordeur
voor het gemak half open, zodat ik
zonder moeite binnen kon komen
om het bloederige water in de wasta
fel te vinden. Ik heb zo'n idee, dat
zijn gedachten een beetje verward
waren. In elk geval beging hij de fout
de telefoon op te nemen en voor hij
vertrok haalde hij bepaald een stom
me streek uit, die bewijst dat zijn
hersens niet helemaal goed werkten".
„Stomme streek?" vroeg Miles niel-
begrijpend.
„Ik weet, wat je bedoelt!" zei Joy
snel. „Het adres op deze blocnote.
Kijk!"
Miles staarde naar de letters en zei;
„Dat heb ik niet geschreven. Waar
om zou ik dat gedaan hebben. Ik ken
Valerie's adres goed genoeg
„Het was voor mij bedoeld", zei Con
quest. „De" vent wist, dat ik zou ko
men hij wist, dat ik de voordeur
open en het huis leeg zou vinden
en hij dacht, dat het wel goed zou
zijn mij een aanwijzing te geven, die
me naar Ellerby Mews zou doen
gaan. Hij wilde mij er bij betrekken.
Wat dan ook gebeurd is".
„Je bedoelt, dat hij opzettelijk Va
lerie's adres op de blocnote schreef,
zodat je er heen zou gaan en het lijk
zou vinden?"
„Ja. Het leek hem misschien beter,
dat ik het lijk zou vinden dan iemand
anders, daar het voor mij erg moei
lijk zdu zijn een explicatie te geven".
„Maar ik dacht, dat het dc bedoeling
van de moordenaar was, mij to laten
arresteren voor de misdaad?" zei
Miles, die er hoe langer hoe minder
van begreep. „Hij hééft Elsie opzet
telijk op dezelfde manier vermoord
als ik destijds Barbara Marris wat
in de richting van Robert Archer zou
wijzen. En op het moment, dat Ik ge
arresteerd zou worden of heel spoe
dig daarna zou men ontdekken, dat
ik Robert Archer ben. Waarom wil
hij jou er dan bij betrekken?"
(Wordt vervolgd)
