Overleg in ministerraad over de
verdediging van Nieuw-Guinea
VROEG OF LAAT ZAL K.L.M.
IN LOS ANGELES LANDEN
„GEEN VOORKEURSRECHT VAN
FRANKRIJK OP KONGO"
ZEEUWSE KAMERSTENOGRAFE STARTTE GISTEREN OFFICIEEL
HOGE BELANGSTELLING
UIT TERNEUZEN
gebit... I
i
WOENSDAG 9 MAART 1960
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Kwestie geestelijke verzorging
van de strijdkrachten
(Van onze parlementaire redacteur).
De behandeling van de begroting van defensie in de Eerste Kamer droeg
een enigszins mat karakter. De senatoren gingen in het algemeen niet in
op militaire aspecten, omdat men liever daarmee wilde wachten totdat
de minister zijn reeds lang aangekondigde nota over het voor de jaren
1961 tot en met 1963 te voeren defensiebeleid zal hebben ingediend. Daar
om bewoog men zich dinsdag in de Eerste Kamer meer op zijwegen, zij
het dat de verdediging van Ned. Nieuw-Guinea tot een meer belangrijk
punt gerekend mag worden. Tot de zijwegen behoorde in ieder geval da
kwestie van de geestelijke verzorging van de strijdkrachten, waarbij de
meeste senatoren stelling namen tegen een principiële gelijkstelling van
de geestelijke zorg door de kerken en door het humanistisch verbond.
Wat Nieuw-Guinea betreft maakte
de heer mr. C. Vixseboxse (c.h.) zich
zorgen nu daar, volgens hém, een
aanval dreigt van Indonesië met be
hulp van een Russisch „oceanogra-
fisch instituut" op Ambon. Hierdoor
is de veiligheid van Ned. Nieuw-Gui
nea in een ander licht komen te staan
en de chrlstelijk-historische fractie
is over de nieuwe ontwikkeling ern
stig verontrust, aldus de heer Vixse
boxse:
In dit verband vroeg hij wat er van
de verdediging van Nieuw-Guinea
terecht moet komen, indien het
grootste deel van de vloot voor de
N.A.V.O. wordt gebruikt. De heer H.
Algra (a.r.) sprak in dezelfde geest.
Indonesië beschikt thans over 170
180 gevechtsvliegtuigen en 175 trans
porttoestellen en is daardoor heer en
meester in de lucht, terwijl wij
slechts wat opgelapte vliegtuigen
hebben, aldus de heer Algra. De
overheid heeft de plicht het volk van
Ned. Nieuw-Guinea te beveiligen en
de papoea's hebben daar recht op.
Door de huidige situatie laadt de re
gering een grote verantwoordelijk
heid op zich en de heer Algra ver
wachtte, dat de regering op korte
termijn maatregelen zal nemen. Als
er gevaar is, ligt Nieuw-Guinea voor
het grijpen. Minder druk over Nieuw-
Guinea maakte zich de heer mr. dr.
L. de Gou (k.v.p.), die op het stand
punt stond, dat voor alles ook voor
Nieuw-Guinea de hoogste priori
teit toekomt aan de verdediging van
West-Europa.
De liberale lieer mr. H. van Riel was
wel van mening, dat de verdediging
van Nieuw-Guinea veel aandacht ver
dient, maar hij deelde niet de vrees
van de heer Vixseboxse over de Rus
sische basis op Ambon. Vestiging van
een Russische basis op Ambon zou
ons praktisch van alle zorgen be
vrijden, omdat dan de Amerikaanse
zevende vloot zich er mee zou gaan
bemoeien, en dat zou volgens mr.
Van Riel het mooiste zijn, wat kan
gebeuren. Minister Visser zei even
eens zorgen te hebben over de ver
dediging van Nieuw-Guinea. Scep
tisch stond de bewindsman tegenover
de Indonesische bewering, dat dit ge
bied zonder geweldpleging zal wor
den verworven. De minister zegde
toe, dat de ministerraad op zeer kor
te termijn over dit vraagstuk zal be
raden.
Geestelijke verzorging
Rond de kwestie van de geestelijke
verzorging van de strijdkrachten ont
stond een principieel debat. De so
cialistische heer dr. L. M. de Rijk
toonde zich er over verheugd, dat de
minister principieel de geestelijke
verzorging door de kerken en van het
humanistisch verbond gelijk heeft ge
steld. Niettemin constateerde hij de
discriminatie bij het subsidiebeleid,
terwijl er aan de gebleken behoefte
aan humanistische verzorging be
lemmeringen in de weg worden ge
legd.
De heer Vixseboxse was het niet eens
met de minister, die de godsdiensti
ge en humanistische levensbeschou
wingen gelijk wil behandelen. Dit is
het standpunt van de neutrale over
heid, doch, aldus de heer Vixseboxse,
dit is niet het standpunt van de chris-
telijk-historische fractie. Hij achtte
het niet genoeg, dat de overheid op
treedt als verdeelster van subsidie.
De overheid dient, volgens de heer
Vixseboxse gebruik te maken en een
beroep te doen op de kerken voor me
dewerking. De heer Algra (a.r.) be
toogde, dat een vergelijking van het
werk van de kerken met dat van het
humanistisch verbond niet opgaat.
De kerk van Jezus Christus kan niet
als een genootschap worden 1
schouwd.
Bij de replieken zei de heer Algra
verontrust te zijn, dat nu nog in de
ministerraad overleg gepleegd moet
worden over de verdediging van
Nieuw-Guinea. Tenslotte aanvaardde
de Kamer de begroting zonder hoof
delijke stemming onder aantekening,
dat de heer Polak (c.p.n.) geacht v
worden te hebben tegengestemd.
(Advertentie)
de
moderne
wijze van
pijnstillen
is: snel!
AKKERTJES
flitsen de pijn weg
PRESIDENT-DIRECTEUR ALER:
Helaas heeft ons land
geen „nuisance-value"
De heer I. A. Aler, president-
directeur van de K.L.M.heeft
op een gistermiddag in het
hoofdkantoor van zijn maat
schappij in Den Haag gehouden
persconferentie onder meer me
degedeeld dat het de K.L.M. niet
duidelijk is, wat de roerselen
zijn die de Amerikaanse lucht
vaartinstanties bewegen andere
luchtvaartmaatschappijen wel
toe te staan wat zij de K.L.M.
onthouden. De K.L.M. is van me
ning dat haar verlangens om in
het bezit te worden gesteld van
landingsrechten in Los Angeles
gerechtvaardigde verlangens
zijn..
De heer Aler zeide er van overtuigd
te zijn dat de K.L.M. vroeg of laat
die landingsrechten zal krijgen. De
K.L.M. is van plan die landingsrech
ten te krijgen, de Nederlandse rege
ring steunt dat plan, het Nederland
se volk staat er achter en Califomië
zelf staat er achter. Californië voelt
zich gefrusteerd door de weigerachti
ge houding van Washington.
De heer Aler zeide de indruk te heb
ben dat de luchtvaartautoriteiten van
de Verenigde Staten die landings
rechten alleen geven op basis van
het „quid pro quo". Als men nu als
natie bij de onderhandelingen óver de
landingsrechten daar een zekere „nu
isance-value" (bedreigingswaarde)
voor de Amerikanen heeft, dan krijgt
men die landingsrechten wel. Maar
zulk een „nuisance-value" heeft ons
land niet.
De heer Aler bracht, naar aanleiding
van een opmerking van Amerikaanse
zijde daarover, in herinnering dat de
K.L.M. sinds het einde van de Twee
de Wereldoorlog geen subsidie meer
ontvangt van ae regering. Voor de
Tweede Wereldoorlog heeft de maat
schappij van tijd tot tijd betrekkelijk
kleine bedragen als subsidie ontvan
gen, maar deze zijn in-de vorm van
winst op de aandelen van de staat
in het kapitaal van de K.L.M. ruim
schoots terugbetaald. Als alle con
verteerbare obligaties inderdaad ge
converteerd zouden worden, dan
heeft de staat 51 procent van de aan
delen der K.L.M. in handen. Men kan
dus geenszins spreken over de K.L.M.
als een gesubsidieerde staatsmaat-
schappij.
Marinebasis Den Helder
voor buitenlanders verboden
(Van onze Haagse redactie)
De V.V.V. van Den Helder zal geen
excursie's meer naar de marinebasis
mogen organiseren, aldus een recent
besluit van de minister van defen
sie, dat beoogt, ongewenste buiten
landers te weren.
Het wil dus niet zeggen, dat de ma
rinebasis hiermee tot verboden ge
bied is verklaard. De Koninklijke Ma
rine zelf zal namelijk gewoon blij
ven doorgaan met het ontvangen avn
Nederlandse verenigings-, school- of
bedrijfsgroepen, die op de tot nu toe
gebruikelijke manier zullen worden
vergast op een bezoek aan een van
de oorlogsbodems en een rondvaart
door de havens.
Zoals de zaken tot nu toé reilden en
zeilden, was het de marine veelal on
mogelijk een controle op de bezoe
kers uit te oefenen. Overigens kan
hierbij worden gezegd dat de Neder
landse marine een uitzonderingsposi
tie met haar grote gastvrijheid in
nam: in alle andere Europese lan
den is een militaire, dus ook een
marinebasis sinds jaar en dag ver
boden terrein.
Ook Centraal-Afrikaanse
suggestie betreurd
„België zal op generlei wijze
kunnen aanvaarden, dat een an
dere mogendheid van de ont
voogding van l£ongo gebruik
zou maken om de Belgische
soevereiniteit te vervangen door
(Advertenttel
STERK, KREUKHERSTELLEND,
WASBAAR, PLOOIHOUDEND
MINISTER WIGNY:
(Van onze parlementaire redacteur)
Het was een bijzondere verras
sing voor de 23-jarige mej.
Maria A. van Eek, die dins
dag officieel als de eerste Ne
derlandse vrouwelijke parle-
mentsstenograaf in dienst
trad, toen in een der commis
siekamers van het Tweede-
Kamergebouw, waarin een
kleine bijeenkomst was be
legd, plotseling haar vader en
haar moeder naar binnen
stapten, vergezeld van de
burgemeester en de gemeen
tesecretaris van Terneuzen.
Mej. Van Eek is in Terneuzen
geboren, heeft daar de vijf
jarige h.b.s. bezocht en is er
een aantal jaren op de ge
meentesecretarie als steno
typiste werkzaam geweest.
Vandaar de hoge belangstel
ling uit Terneuzen voor haar
indiensttreding in Den Haag.
Verder woonden de bijeenkomst bij
de voorzitter van de Tweede Ka
mer, benevens de griffier, de
voorzitter van de gemengde com
missie voor de stenografie, dr. Ti-
lanus en enige leden van die com
missie leden van de Eerste en
Tweede Kamer de parlements-
stenografen en de parlementaire
pers.
GEEN BEZWAREN
De directeur van dé stenografische
inrichting, de heer H. van der
Velde, deelde mee, dat voor het
eerst na 1956 het aantal steno
grafen weer op volle sterkte was
en dat hij niet uit nood een vrou
welijke stenograaf had aangetrok
ken, maar omdat hij nooit de be
zwaren, die wel tegen het werk
van vrouwelijke stenografen in
Mej. Van Eek krijgt hier bloemen
aangeboden van haar directeur de
heer H. van der Velde. Links de heer
Tilanus, die de eerste stenografe toe
sprak.
het parlement zijn ingebracht,
heeft kunnen delen. In zijn prak
tijk had hij een Belgische moeder
van een aantal kinderen ontmoet,
die voortreffelijk stenografeerde.
België, Denemarken, Frankrijk en
Zwitserland hebben ook vrouwe
lijke stenografen. West-Duitsland
nog niet. Onlangs was het bijna
„genoodzaakt", zoals het in de of
ficiële stukken heette, om er een
aan te stellen. „Gelukkig" is het
niet nodig geweest.
De heer Van der Velde vestigde er de
aandacht op, dat mej. Van Eek
evenals hijzelf het systeem Pont
toepaste; dat zij op zeventienjari
ge leeftijd de vijfjarige h.b.s. had
doorlopen met prachtige eindcij
fers; dat hij in Terneuzen de bes
te inlichtingen over haar had ge
kregen en dat men het daar zeer
betreurde dat zij wegging, hoewel
men haar de eervolle benoeming
in Den Haag graag gunde; dat zij
in juni van het vorig jaar al de
250 lettergrepen per minuut haal
de en dat zij voortaan geheel zelf
standig zal moeten werken en dan
verantwoordelijk zal zijn voor de
inhoud van haar stenogrammen.
De heer Van der Velde wenste de
ouders geluk en hij hoopte, dal
mej. Van Eek, aan wie hij bloe
men aanbood, nog vele jaren bij
de stenografische inrichting werk
zaam zou zijn.
Ook de voorzitter van de gemengde
commissie voor de stenografie, dr.
Tilanus, sprak mejuffrouw Van
Eek toe. Hij noemde het steno
graferen een hoogst belangrijk
werk, niet alleen van technisclie,
muur ook van intellectuele aard.
De stenografen moeten voortdu
rend goed hun hersens gebruiken,
do gang van zaken in het parle
ment door en door kennen en zich
geheel inleven in het onderwerp
en van veel kwesties kennis ne
men. Zij verrichten werk voor de
historie. Dat doet nu ook mej.
Van Eek, die hij namens de com
missie uit de beide Kamers zijn
hartelijke gelukwensen aanbood.
Korte tijd later zat mej. Van Eek
in de Tweede Kamer druk te ste
nograferen.
andere vormen van onderge
schiktheid of door banden,
waaruit een vreemde mogend
heid voordeel zou kunnen be
halen".
Dit heeft de Belgische minister
van buitenlandse zaken, de heer
Wigny, dinsdagochtend in de
Belgische kamer van volksver
tegenwoordigers medegedeeld.
Minister Wigny legde deze ver
klaring af naar aanleiding van
Franse diplomatieke stappen bij
de Belgische regering, waarin
werd gezegd dat „het voor
keursrecht van Frankrijk op de
Kongo nog steeds bestaat en
zou blijven bestaan".
De Franse regering baseert dit
standpunt, dat in België grote ver
ontwaardiging heeft veroorzaakt en
ook tot scherpe reacties leidde van
leiders van Kongo, dat op 30 juni
onafhankelijk zal worden, op een
briefwisseling van 1884, waarin werd
gezegd, dat „Frankrijk een voorkeur
recht zal worden verleend indien de
bezittingen in Kongo door onvoor
ziene omstandigheden zouden wor
den verkocht."
Minister Wigny betoogde, dat latere
overeenkomsten voor deze briefwis
seling in de plaats waren gekomen.
„Voorts kan men zich afvragen of
een dergelijk recht thans nog be
staat. Gebieden en hun bevolkingen
zijn geen goederen meer, die het on
derwerp kunnen uitmaken van in
ternationale handelsovereenkomsten".
De Belgische minister verklaarde
voorts, dat bovendien Kongo volgens
artikel 73 van het handvest van de
Verenigde Naties onafhankelijk zal
worden en dat alleen al daarom het
Franse voorkeursrecht, zo het nog
zou bestaan, niet van toepassing kan
zijn omdat de regering die op 1 juli
van dit jaar 't gezag zal overnemen
niet als een vreemde mogendheid
kan worden beschouwd.
Minister Wigny bracht in zijn
verklaring vooi-ts nog een tweede
kwestie ter sprake, die op de po
litieke toekomst van de Kongo
betrekking heeft. Hij herinnerde
aan een opmerking van de eerste
minister van de 'Federatie van
Rhodesia en Nyassaland over de
mogelijkheid van aansluiting van
de Kongolese provincie Katanga
bij de federatie en zeide, dat de
Belgische regering deze opmerking
„betreurt en als ongelegen be
stempelt."
Minister Wigny voegde hier onmid
dellijk aan toe. dat naar het oordeel
van de Belgische regering deze „in
cidenten" niet moeten worden over
dreven. „Zij maakt echter van deze
gelegenheid gebruik om nadrukkelijk
haar beleid te bevestigen en daar
voor de vriendschappelijke medewer
king van anderen te vragen."
Geleerden te Leningrad hebben vast
gesteld dat de aarde viereneenhalf mil
jard Jaar oud Is. De geleerden die onder
leiding stonden van Polkanow, hebben
een absolute datering vastgesteld voor
de gesteenten van het baltische schild
(Noorwegen, Zweden, Finland, Karehe
en het schiereiland Kola).
„DEFENSIE" IN EERSTE KAMER
Interpellatie over
staking in Kamer
(Van onze parlementaire redacteur)
De Tweede Kamer heeft in haar
dinsdag gehouden vergadering aan
het christelijk-historisehe lid de heer
Van Mastrigt, voorzitter van het
Christelijk Nationaal Vakverbond,
verlof verleend tot het houden van
een interpellatie tot de ministers van
economische zaken, van sociale za
ken en volksgezondheid en van volks
huisvesting en bouwnijverheid „in
verband met de thans uitgebroken
staking in de bouwnijverheid".
Op voorstel van de voorzitster, me
vrouw Stoffels-Van Haaften, besloot
de Kamer de interpellatie, die een
spoedeisend karakter heeft, op korte
termijn te houden. De voorzitster
wilde er de behandeling van de huur
wet, die eveneens grote haast heeft
en waarmee de Kamer dinsdag be
gonnen is, er echter niet voor onder
breken. Daarom gaf zij te kennen de
interpellatie op de agenda te zullen
plaatsen onmiddellijk na afhandeling
van de huurwet en de Kamer daar
voor zo nodig bijeen te roepen op
vrijdag a.s. Dat is tegen de gewoonte
in, aangezien de Kamer op vrijdag
nooit of zelden vergadert.
Mr. Burger, de fractievoorzitter
van de P.v.d.A., gaf er de voorkeur
aan de interpellatie aan de orde
te stellen op woensdag aan het be
gin van de vergadering, dus wel
met onderbreking van het huurde-
bat en wel omdat de staking op
enigerlei wijze met de huurverho
ging te maken heeft. Hij verzette
zich evenwel niet tegen het voor
stel van de voorzitster, waarmee
de gehele Kamer zich verenigde.
„Operatie Rijn
nul graden"
Terwijl het carnaval in Schaffhau-
sen nog hoogtij viert, is de Fran
se kikvorsman Louis Lourmais
daar onder overweldigende be
langstelling in het ijskoude water
van de Rijn gedoken. Doordat het
vliegtuig waarmee hij zou aanko
men wegens een felle sneeuw
storm niet kon opstijgen is hij
gisteren inplaats van te zes om
elf uur gestart.
Zoals bekend is wil Lourmais in on
geveer veertien dagen de gehele
Rijn afzwemmen tot in Rotter
dam. Zijn bedoeling hiermee is
aan te tonen, dat het mogelijk is
het tijdenlang in ijskoud water uit
te houden mits men maar gekleed
is in een speciale uitrusting. Na
dit derde en laatste experiment
hoopt Louis Lourmais de ijskoude
Poolzee te gaan veroveren. Hij is
ervan overtuigd dat het van het
grootste belang is „de enorme
voedselkelder" van ijszeeën te on
derhoeken.
Overigens ondervindt de heer Lour
mais een grote steun van zijn
vrouw. Zo heeft mevrouw Lour
mais die ex-kampioene duiken is,
de barre tocht van haar man dooi
de met ijsschotsen bedekte Ca
nadese St. Laurensrivier meege-
zwommen.
Ook deze keer zal zij van.de partij
zijn. Verwacht wordt dat zij haai
man tijdens de „operatie Rijn nul
graden" vanaf Straatsburg zal
gaan vergezellen.
Advertentie
door ARONAL
tandpasta
(bij apoth. en drog.)
§70, 90, 11.45 (extra:.-grogt)
kwaliteitsprodókt van de Wybertfabriefcen.
