Jury acht Van R. onschuldig aan
moord op mevr. Lynn Kauffman
Centraal Planbureau verwacht
verdere verkrapping arbeidsmarkt
KLANKBORD
STANDPUNT CHR. AANNEMERS
BIEDT GUNSTIG PERSPECTIEF
ENKELE KERNGEGEVENS UIT HET
CENTRAAL ECONOMISCH PLAN
DONDERDAG 3 MAART 1960
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
PROCES TE BOSTON GEËINDIGD
W. v. R., radiotelegrafist van de „Utrecht", die te Boston terecht
heeft gestaan op beschuldiging van moord op de 23-jarige ge
scheiden Amerikaanse Lynn Kanfmann, is door de jury onschul
dig bevonden aan 't hem ten laste gelegde. Van R. is ontslagen
van rechtsvervolging. Van R. stond, nadat de uitspraak bekend
was gemaakt, op, in de beklaagbank en dankte de jury. Zijn
vrouw Nel veegde snikkend haar tranen af. Rechter Frank J.
Murray verklaarde vervolgens dat de beklaagde van rechtsver
volging was ontslagen.
proces tegen haar man heeft bij
gewoond. bevond zich ook woens
dag in de rechtszaal. Zij kon,
overweldigd door emotie, geen
woord uitbrengen, toen verslagge
vers met haar wilden spreken en
zij reageerde slechts door met het
hoofd te knikken.
Do heer Bernard G. Roetering, de
vertegenwoordiger in de Verenigde
Staten van Radio-Holland, deelde na
de vrijspraak mede dat zijn organi
satie Van R. opnieuw als radiotele
grafist zon plaatsen. „Wij hebben
nooit aan zijn onschuld getwijfeld",
aldus Roetering.
Ontslagen van
rechtsvervolging
De verdediging had aangevoerd dat
al het door de openbare aanklager
bijeengebrachte bewijsmateriaal op
aanwijzingen berustte.
Toen de jury, na de gehele nacht te
hebben beraadslaagd, haar oordeel
bekend maakte, hief Van R. beide
armen en drukte zijn handen tegen
zijn slapen. Hij liep onvast, toen hij,
na vijf maanden opsluiting in de ge
vangenis en een proces van drie we
ken, als vrij man de rechtszaal ver
liet. Hij werd toen door velen om
ringd. Verscheidene vrouwen konden
hun armen 'om hem heenslaan en
hem kussen ondanks het politiege-
leide. Hij zei tegen de journalisten:
„Ik denk absoluut dat het zelfmoord
was. Ik heb vele redenen „daarvoor".
Hij weidde echter daarover niet na
der uit. „Ik voel tegen niemand
wrok", zei hij. „Ik maakte mij gedu
rende het proces nooit zorgen. Als
men de waarheid vertelt, wint men
het altijd". Hij voegde er echter aan
toe dat „toen de jury zo lang in be
raad bleef, hij zich een beetje onge
rust begon te maken". Hij zei dat hij
tijdens het proces soms enige moei
lijkheden had met het vertalen.
„Juristen kunnen sluw met woorden
omgaan. Zij vragen dezelfde vraag
drie keer en elke keer een beetje an
ders".
De voorzitter van de jury. Charles
Carroll, verklaarde dat de uitslag van
de eerste stemming zes tegen zes
was. Hij zei dat er in totaal twintig
keer gestemd werd voordat de ge
zworenen tot hun eenstemmige uit
spraak kwamen.
Mevrouw Van R., die het gehele
Kapitein der mariniers
wegens diefstal ontslagen
De krijgsraad voor de zeemacht
heeft gisteren de 39-jarige kapitein
der mariniers J. G. N. veroordeeld
tot een gevangenisstraf van vier
maanden voorwaardelijk met ontslag
uit de militaire dienst. De kapitein
had in november 170 uit de porte
monnee van een luitenant gestolen,
terwijl deze aan tafel zat.
De raadsman van de verdachte, ma
joor M. G. Fetter, had op de uitzon
derlijke moeilijkheden van zijn cliënt
gewezen door het gedrag van zijn
vader. Er waren ernstige spanningen
die op den duur niet meer te dragen
vielen. Alles ging nier onder lijden:
zijn gedrag, zijn huwelijk, maar
vooral zijn geestelijke gesteldheid.
De verdediger wees op de uitsteken
de staat van dienst van zijn cliënt.
BELANGRIJKE DAG VOOR BOUWBEDRIJF
Bondsraden komen
Marconist Van R.
Uitspraak
(Slot van pag. 1
Ei heeft in Nederland wel enige
vrees bestaan, dat de man, die
in Boston terechtstond het
slachtoffer zou kunnen worden van
de aldaar toegepaste jury-recht
spraak met haar systeem van kruis
verhoren, van een nogal weinig ac
tieve rechter en van een over-actie-
ve openbare aanklager. Het slacht
offer dus van het systeem en tegelijk
van zijn onbekendheid met het sy
steem.
Na lezing van de uitvoerige versla
gen der rechtszittingen moest iedere
Nederlandse lezer wel tot de con
clusie komen, dat het aangevoerde
bewijsmateriaal door elke Neder
landse rechtbank geheel ontoereikend
zou worden geacht als basis voor een
veroordeling. Dat vergrootte in fei
te de vrees voor de jury-activiteit.
Gisteren is die vrees ongegrond ge
bleken. De jury te Boston heeft na
lang beraad het aangevoerde bewijs
materiaal ontoereikend verklaard
voor een veroordeling en daarmee zo
ongeveer eenzelfde wijze „uitspraak"
gedaan als men van een Nederlandse
rechtbank zou mogen verwachten.
Daarmee is dan weer eens aange
toond. dat de voor Nederlanders zo
ongewone vorm van jury-rechtspraak
ook een goede vorm van rechtspraak
is. die precies even correct kan
functioneren als het In Nederland be
staande stelsel.
WAT ZE ZEGGEN. Lord Ritchie,
voorzitter van de Londense effecten
beurs: „Niets zou beter zijn dan een
groot aantal kleine investeeiders...
maar. naar mijn mening, zou niets
slechter zijn dan een groot aantal
kleine speculanten".
De Financial Times: „Wanneer zij
voor de keus staan, boeren of vreem
delingen te ergeren, kiezen de mees
te regeringen het laatste als het
minste kwade".
vandaag bijeen
(Van onze Haagse redactie)
Het standpunt van de Nederlands
Christelijke aannemers- en bouwpa-
troonsbo'nd, volgens hetwelk er nog
mogelijkheden zijn om de dreigende
staking in het bouwbedrijf te voor
komen, biedt gunstige perspectieven.
Dit vernamen wij van Bevoegde zijde
aan de vooravond van de belangrij
ke dag van heden, waarop naar alle
waarschijnlijkheid de beslissing zal
vallen over oorlog of vrede in de
bouwwereld.
Woensdag hebben de vertegenwoor
digers van de chr. aannemers over
de mogelijkheden tot oplossing ge
sproken met de andere patroonsor
ganisaties en uit dit gesprek is men
niet pessimistisch vandaan gekomen.
Óver de richting waarin men een op
lossing denkt te bereiken, wilde men
zich niet uitlaten. Vandaag verga*
dert ook de r.-k.-patroonsbond over
het initiatief van de chr. aannemers-
bond, nadat woensdagmorgen de si
tuatie nog eens onder ogen is gezien
op de wekelijkse vergadering van de
raad van bestuur bouwbedrijf.
Van de zijde van de chr. aannemers-
bond werden de berichten, volgens
welke er een breuk zou zijn ontstaan
in het front van de aannemers, „kol
der" genoemd. Namens de raad van
bestuur bouwbedrijf werd woensdag
middag verklaard dat het standpunt
van de werkgevers nog altijd onge
wijzigd is.
Met grote belangstelling wordt ook
uitgezien naar de beslissingen, die
zullen worden genomen op de van
daag te Utrecht te houden vergade
ringen van de bondsraden van de
drie werknemersorganisaties.
Hoewel deze organisaties alles zul
len doen om de nieuwe C.A.O. voor
de bouwvakarbeiders alsnog gereali
seerd te krijgen, waarbij een staking
niet bij voorbaat wordt uitgesloten,
is het echter nog lang niet zeker, dat
een algemene staking zal worden ge
proclameerd.
In de Zaanstreek zijn gisteren
enige honderden bouwvakarbei
ders in staking gegaan. Zij han
delen daarmede tegen de instruc
ties der erkende vakbonden. Het
betreft hier enige grote bouw
werken in de Vijfhoek en het Ko-
gerveld van o.a. de Wormerveerse
aannemingsmaatschappij en de
maatschappij Henselmans.
Britse defensiebegroting
in Lagerhuis goedgekeurd
Het Britse lagerhuis liecft dinsdag
avond met 339 tegen 345 stemmen de
defensiebegroting goedgekeurd. Een
motie van de socialistische oppositie,
waarin de rnketpoHtïek werd aange
vallen en de defensie-uitgaven te
hoog werden genoemd, werd afgewe
zen.
Deze motie werd ingediend nadat be
kend was geworden, dat de minister
van defensie Harold Watkinson bin
nenkort naar Amerika zal gaan om
daar te onderhandelen over de aan
koop van twee raketten, de „Skybolt"
en de „Polaris", die gelanceerd kun
nen worden van vliegtuigen en onder
zeeërs. Dit is een uitvloeisel van Wat-
kinsons politiek om over te schake
len van vaste lanceerbases voor ra
ketten op mobiele.
In zijn verdediging van de begroting,
die 1,6 miljard pond sterling vergt,
hield de minister onverkort vast aan
de afschrikpolitiek met behulp van
kernwapens. Als we onze kernwapens
op dit moment zouden wegdoen, Zou
den we, naar mijn mening, de zaak
van de vrede niet dienen, zei hij.
Prinses Margaret, en liaar verloofde
Anthony Armstrong Jones hebben
dinsdagavond in de Covent, Garden te
Londen een uitvoering bijgewoond
van het koninklijke ballet. Foto:
prinses Margaret en haar verloofde
in de hal van het theater.
S.O.V.A. wenst bredere
auto's op B-wegen
De S.O.V.A. (Samenwerkende Organi
saties op het gebied van Vrachtauto's
en Aanhangwagens) heeft zich tot de,
commissarissen van de koningin in de
elf provincies gewend met het voor
stel, de maximum toegestane breedte
van auto's op verharde wegen wel
ke nu B-wegen zijn van 3.30 op
3.30 meter te brengen.
Als argumentatie wordt in het schrij
ven onder meer aangevoerd een doel
matiger gebruik en keuze van de be
drijfsauto's en het vermijden van de
kosten, welke verbonden zijn aan het
veelal noodzakelijk versmallen van de
bedrijfsauto-chassis.
De provincie Friesland, waar men er
enkele jaren geleden reeds toe over
ging de toegestane breedte met de ge
vraagde 10 cm te vergroten, wordt in
het adres aan de andere provincies
ten voorbeeld gesteld. „De daar op
gedane ervaringen zijn van zodanige
aard, dat algemene toepassing dooi
de wegvervoerorganisaties mogelijk
en wenselijk" wordt geacht.
Slot van pag. 1
lijk, dat het betalingsbalanssaldo in
dat jaar wederom geringer zal zijn
en liet streefcijfer van 500 miljoen
gulden vermoedelijk niet wordt be
reikt. Dit behoeft overigens geen ver
slechtering ten opzichte van de si
tuatie eind 19(50 te betekenen. Het
is bij de gemaakte veronderstellingen
dan ook niet uitgesloten geacht, dat
de betalingsbalanssituatie zich stabi
liseert. Er zijn evenwel geen aanwij
zingen, dat de arbeidsmarkt zich zal
ontspannen, zodat de gevoeligheid
van do uitvoer voor bestedingsver
ruiming blijft bestaan. De ruimte
voor bestedlngsvergrotonde maatre
gelen lijkt dan ook beperkt. Afhan
kelijk van het tempo, waariu de be
talingsbalanspositie in feite slech
ter wordt, kan een zekere mate van
„bijsturing" in een eerder stadium
noodzakelijk blijken.
Tot de veronderstellingen, waarvan
het planbureau is uitgegaan bij het
opstellen van het Centraal Econo
misch Plan 1960, behoort onder meer
dat de wereldhandel in 1960 een uit
breiding met 8 procent te zien zal
geven.
Produktiestijging
in 1959 5,5 pet.
De expansie van de produktïe, die
reeds in 1958 een aanvang had ge
nomen na de voorafgaande kleine re
cessie, zette zich in 1959 voort, en wel
in versneld tenipo, zo staat te lezen
in het Centraal Economisch Plan
1960. De stijging bedroeg in 1959
5,5 Opmerkelijk was de stijging
van de arbeidsproduktivlteit die in
de industrie zelfs 7,5 liedroeg.
Doch ook de werkgelegenheid nam
toe en. de werkloosheid daalde gelei
delijk tot een peil, dat tegen het
einde van het jaar voor seizoensin
vloeden gecorrigeerd ongeveer 65.000
personen bedroeg.
De geleidelijke verkrapping van
de arbeidsmarkt leidde voor enkele
sectoren en in sommige gebieden
tot spanningen tussen vraag en
aanbod. Wat de landbouw betreft,
gold de bijzondere omstandigheid,
dat de netto produktie ten gevolge
van de weersomstandigheden onge
veer 8 beneden die van het voor
gaande jaar bleef.
Voor liet jaar als geheel was de in
vloed van de verkrapping van de ar
beidsmarkt op de afzet evenwel be
trekkelijk gering. Dientengevolge
konden de boven verwachting gun
stige exportmogelijkheden nagenoeg
volledig worden benut en kon net ex
portvolume stijgen met 13 Tege
lijkertijd deelde het volume der par
ticuliere consumptie met een toene
ming van 3,5 in de expansie, dit
bij aanvankelijk dalende, doch later
stijgende prijzen, in casu van land-
bouwprodukten.
De vraag naar duurzame consumptie
goederen liep in deze periode met on
geveer 6 op. Vooral in het begin
van het jaar bevond het consumptie
volume zich op een vrij hoog peil.
alhoewel de lonen toen nog niet in
beweging waren gekomen. Later de
den de differentiële loonsverhogingen
hun invloed gelden.
De daling der investeringen in outil
lage die sedert 1957 viel waar te ne
men en vrij aanzienlijk van omvang
was, sloeg om in een stijging. Het
volume der bruto-investeringen in be
drijven, waaronder de woningbouw,
lag in 1959 8,5 hoger dan in 1958
voor de overheidsinvesteringen be
liep dit percentage bijna 20.
De consumptieprijzen ondergingen in
de tweede nelft van 1959 de invloed
van de minder goede oogsten in bin
nen- en buitenland, als gevolg waar
van in het bijzonder gToentcn, frujt
en aardappelen sterk in prijs oplie
pen. De invloed daarvan op de kosten
van levensonderhoud bedroeg circa
2,5
De lonen zijn in 1959 niet veel ge
stegen. De stijging van de loonsom
per werknemer bleef naar schatting
tot 3 beperkt.
Rotterdam bouwt in 5 jaar
voor 90 miljoen scholen
De eerstkomende vijf jaren zal in
Rotterdam voor negentig miljoen
gulden aan scholen worden gebouwd,
waarvan voor zestig miljoen in sys
teembouw. Het rijk biedt de zeker
heid, dat het geraamde aantal scho
len binnen dit tijdsbestek zal worden
gebouwd. Daar deze scholen voor het
grootste deel volgens een arbeids
besparend systeem zullen worden ge
bouwd zullen er binnen genoemde
tijd meer worden gebouwd dan het
contingent toestaat. In dit tijdsbe
stek had zonder systeembouw slechts
vijftig procent van het nu geraamde
aantal kunnen worden gebouwd.
Dit 2ei gisteren de directeur-generaal
van het onderwijs, mr. J. G. M.
Broekman, nadat hij aan de Donker
singel in Rotterdam-Schiebroek de
eerste paal had geslagen voor een
kleuterschool die deel uitmaakt van
een serie van negen lagere en zes
kleuterscholen, alsmede zes gymnas
tieklokalen. Deze scholen, die ruim
negen miljoen gulden kosten, vormen
tezamen het programma voor het
eerste jaar, dat in het arbeidsbespa
rend systeem wordt uitgevoerd.
De aannemer hoopt de eerste school
eind september a.s. te kunnen opleve
ren, waarna ongeveer elke week een
gebouw gereed zal kunnen komen.
Het gehele 21 projecten omvattende
bouwprogramma zal volgens het
werkschema op ca. 1 maart 1961
voltooid kunnen zijn.
Zeven gewonden bij
auto-ongeluk in Limburg
Dinsdagavond omstreeks acht uur is
nabij de gemeentegrens VenloTege-
len een personenauto op een stil
staande auto gereden. Hierbij werden
zeven inzittenden ernstig rauar niet
levensgevaarlijk gewond.
Twee broertjes van tien en twaalf
jaar en een meisje werden naar het
r.-k. ziekenhuis in Tegelen overge
bracht, de andere gewonden, even
eens jeugdige personen, zijn in het
St. Josephziekenhuis in Venlo opge
nomen.
In dit schema zijn enkele kerngegevens van het Centraal Economisch
Plan 1960 bijeengebracht
Werkloosheid
Produktievolume van bedrijven
Produktie per werknemer in be
drijven
Overschot op de lopende rekening
H Invoervolume van goederen
H Loonsom per werknemer
Consumptieprijspeil
Consumptievolume
II Consumptievolume per hoofd van
de bevolking
Investeringsvolume in vaste be
ll drijfsactiva
H Investeringen in voorraden
s Materiële overbestodingen
H Consumptie volume
I|j Investeringsvolume
Reëel nationaal inkomen
Reëel nationaal inkomen per hoofd
H van de bevolking
Reëel loon per werknemer
llllllllllllllllllllllllllllllllllilflflllllllllllllinilllllllllllllllllïllllllllllH
eenheid
1958
1959
1960
1.000 pers.
98
78
58
,1959 100
94,5
100
106
96,5
100
104
miljard gld.
1.6
1.8
0,7
1959 100
89
100
108
88.5
100
115,5
97
100
107,5
99
100
102
96,5
100
105,5
98
100
104
92
100
114
miljard gld.
0.3
0,5
1,1
1959 100
102
100
104
84,5
100
110
94,5
100
106
95,5
100
104,5
97.5
100
104.5
Het Wereldgebeuren
Op kampeerbed
Lyndon Bayncs Johnson is een
machtig man in de Amerikaanse
senaat. Hij leidt er immers de
Democratische fractie. En de Demo
craten hebben er de meerderheid.
Maar Johnson zit niet „op rozen".
Deze week zit hij zelfs, in verband
met de verdeeldheid binnen zijn ei
gen fractie, op een kampeerbed in
het senaatsgebouw. Doet hij er een
dutje, dan kan hij daaruit plotseling
worden opgeschrikt door een alarm:
„zuidelijke" Democraten die bezig
zijn met pogingen een campagne
om een nieuw wetsontwerp over de
burgerrechten dood te praten, vragen
nu en dari om een stemming in de
hoop, dat niet voldoende senatoren
voor zo'n stemming aanwezig zullen
zijn. Kan de stemming niet doorgaan,
clan betekent dat een hun zeer wel
kome verdaging van de zitting: zij
kunnen dan „op hun verhaal komen".
Maar Johnson heeft tot dusver vol
doende voorstanders wakend of sla
pend in het Capitool kunnen houden
om zo'n uitstel te voorkomen. John
son, die zelf voorstander is van een
nu aanhangig wetsontwerp over de
burgerrechten, gunt de tegenstanders
geen respijt. Maar de „zuiderlingen"
hebben deze ..filibuster" goed voorbe
reid. Met zijn zestienen hebben zij
afgesproken, om beurten vier uur
achter elkaar te spreken. Slechts zes
per dag doen op die manier dienst;
de anderen kunnen uitrusten of zich
voorbereiden op de overdaad aan
hollen frazen die zii zullen afsteken
als zij zelf aan de beurt zijn.
Niemand van hen heeft nog lust
getoond, het spreekrecord van
senator Strom Thurmond te bre
ken. Thurmnd (afgevaardigde van
Zuid-Carolina) trachtte in 1947 ver
geefs de aanneming van het toen
malige ontwerp voor de burgerrech
ten te voorkomen met een toespraak,
die 24 uur en 18 minuten in beslag
nam. Het schijnt dat de zuidelijke
Democraten het nu al erg genoeg
vinden, vier uur aan een stuk te pra
ten. Zij hebben Johnson tenminste
verweten, dat deze dag- en nachtzit
tingen ..wreed, ongebruikelijk, af
schuwelijk. tyranniek, barbaars en
duivels" zijn en zij stelden hem bij
voorbaat verantwoordelijk voor een
eventuele instorting van 'bejaarde se
natoren. De Democratische leider
heeft die verantwoordelijkheid intus
sen van zijn schouders gelegd door
over het al of niet doorlonend verga
deren te laten stemmen. Zijn voorstel
werd met 67 tegen 10 stemmen aan
genomen.
Dat de tegenstand tegen de nieu
we wetsontwerpen betreffende
de burgerrechten aardrijkskun
dig is bepaald zij komt zoals ge
zegd uit het zuiden, beter gezegd het
zuidoosten van de Verenigde Staten
duidt er reeds op dat hier de po
sitie van de negers in het geding is.
Hoe dieper men in het zuiden van de
Verenigde Staten verzeild raakt, hoe
opvallender discriminatie ten nadele
van de grote negerminderheden men
er aantreft. De blanke zuiderlingen,
die bij traditie Democratisch stem
men. kanten zich tegen de garanties,
die het nieuwe wetsontwerp aan de
negers kan bieden voor het uitoefe
nen van hun democratische rechten,
met name bij verkiezingen. De Ame
rikaanse burger kan slechts zijn
stem uitbrengen wanneer hij zélf
vooraf heeft gevraagd in de kiesie-
gisters te worden ingeschreven. Die
inschrijving geschiedt op persoonlij
ke aanvraag, volgens criteria die
soeverein door elk van de staten zijn
vastgelegd. Onder deze voorwaarden
zijn er in de zuidelijke staten, die op
neming van het merendeel der negers
op de kieslijsten verhinderen zodat
miljoenen negers niet aan federale
staats- of gemeenteraadsverkiezin
gen kunnen deelnemen. Zo is het te
verklaren, dat van de blanken 60 nro-
cent doch van de negers niet meer
dan 25 procent in de kiesregistei s
pleegt te worden ingeschreven.
Volgens een der wetsontwerpen
dat de steun van Johnson heeft
en waartegen de blanke
zuiderlingen zich verzetten, zou deze
discriminatie kunnen worden tegen
gegaan door de plaatselijke ambte
naren in het zuiden, dié belast zijn
met de opstelling van de kiezerslijs
ten. door federale te vervangen. Mi
nister van justitie William P. Ro
gers wil verder gaan: hij heeft "voor
gesteld dat de federale gerechtsho
ven scheidsrechters aanwijzen, die
niet alleen controle zouden uitoefenen
bij de inschrijving van de kiezers,
maar ook bij de stemming en bij het
tellen van de stemmen, zowel bij de
federale als bij de staatsverkiezingen.
Terwijl Johnson, die uit het zuidelij
ke Texas afkomstig is maar zich lie
ver een westerling 'noemt, terecht de
uitbreiding van de Democratische
rechten verdedigt, vragen sommigen
zich af of hij zijn kans op een presi
dentszetel niet verspeelt door zijn
„zuidelijke" steun in de waagschaal
te stellen. Maar behalve de in de
rest van Amerika sterk meebepalend
de morele kant van de zaak. is er
voor hem op lange termijn gezien ook
een zeer praktische karit aan bevor
dering van de belangen der kleurlin
gen: doen „liberale" Democraten dat
niet dan zullen de negers die vroe
ger of later toch hun stemrecht ten
volle zullen verkrijgen zich bij
toekomstige verkiezingen tegen dé
Democraten uitspreken. De negers
zouden dan zelfs de stoot kunnen ge
ven voor een min of meer permanen
te Republikeinse meerderheid in het
Congres.
LYNDON BAINES JOHNSON
„-.„.fier tegen filibnster
