PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
GESLAAGDE VLUCHT VAN
APIN MET RUIMTERAKET
Zelfbedieningswinkels veroverden
ook Zeeuwse consument
BILT
RUSSEN NAMEN PROEF MET BALLISTISCHE
RAKET IN PACIFIC
HULP VAN HOGE AUTORITEIT
AAN BELGISCHE MIJNWERKERS
ONTWERP VOOR EUROPEES
SOCIAAL HANDVEST AANVAARD
203e jaargang - no. 18
Dagblad, uitgave van de tinna
Provinciale Zeeuwse Courant.
Directie P. van de Velde en P. B.
den Boer. Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteur: W. Leertouwer.
Adjunct-hoofdred.: G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per
week, 7.00 p. kw.; fr. p. p. 7.25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Vrijdag 22 jan. .1960
ADVERTENTIEPRIJS 25 cent per
ram. Minim, p. advertentie 4.—.
Irjjg. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
23 cént per regel met een minimum
van 1.—. „Brieven of adres
bureau v. d. blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C.. Middelburg.
Bureaus: Vllssingen Walstr. 58-60, tel. 2355 4 lijnen (b.g.g. 3508 of 3546); Middelburg, Markt 51, tel. 3841; Goes, Grote Markt 2, tel. 4254 (b.g.g. adv. 2234); Oostburg, G. P. de Pauwstr. 9, tel. 20; Terneuzen, Brouwerijstraat 2; Zierikzee. red. tel. 2425, adm. tel. 2094.
„Miss Sam" in goede conditie
De Amerikaanse dienst voor lucht- en ruimtevaart (de Nasa)
heeft donderdag met succes een aap in een raket van het type
little Joe de ruimte in geschoten en het dier enkele minuten later
behouden laten terugkeren. De proef stond in het kader van het
Mercury-project en diende als test voor een menselijke ruimte-
vlucht, met name voor het parachute-mechanisme. Weinige mi
nuten na de lancering scheidde zich de koker van een ton met de
apin aan boord af van de raket en viel, in zijn val gebroken door
een parachute, van 10 km hoogte in de Atlantische Oceaan. De
koker waarin de apin zich bevond was een prototype dat ook
voor menselijke vluchten gebruikt zal worden. De apin woog zelf
bijna 3^ kilo en werd „miss Sam" genoemd. Een hefschroef-
vliegtuig viste de koker met het dier later op.
Voor het eerst was een levend wezen aan een luchtdruk van 400
kg per cm2 blootgesteld, nl. op het moment dat de ontsnappings
raket met de koker zich losmaakte. Dit ontsnappingsmechanis-
me dient om een ruimtevaarder in de gelegenheid te stellen uit
de voortstuwingsraket te vluchten als er bij de lancering iets
fout is gegaan.
Zij werd onderzocht nadat zij een
maal van crackers, appels en water
had gekregen. „Zij scheen veel fitter
te zijn dan voor de lancering", aldus
de medici.
Woensdagavond hebben de Russen
Fransen laten in
februari a-bom
ontploffen
„Miss Sam" is in goede conditie. De
ze mededeling werd gedaan door me
dici van de Amerikaanse luchtmacht,
die miss Sam hadden onderzocht na
dat zij uit de capsule was gehaald.
Zuilen
Nederlanders, die iets willen we
ten over de „verzuiling" in onze
samenleving behoeven niet om
lectuur verlegen te zitten. In de loop
der jaren zijn over dat verschijnsel
duizenden beschouwingen gepubli
ceerd. Zo handelen over de omvang
van de verzuiling, de narigheden van
de verzuiling, de noodzaak van de
verzuiling, het nut van de verzuiling
enz.
Kort geleden is cr een boekje ver
schenen (bij Heijnis in Zaandam),
waarin het vraagstuk ten dele op
een nieuwe manier wordt aangevat,
namelijk op de schertsende manier.
Zowel mensen, die tegen als voor de
verzuiling geporteerd zijn, maken in
dat boekje grapjes over de verzui
ling en tenslotte geeft prof. dr. P. J.
Kruijt een volstrekt serieus en we-
tenschappelijk overzicht van het
verzuilingsverschijnsel, dat niet uit
sluitend Nederlands, maar Westeuro
pees is.
Uit de gegevens van prof. Kruijt
blijkt, aat de zuilen in Neder
land niet „muurvast" zijn. Ze
bewegen zich wel enigermate en er
treden lichte veranderingen op. Er is
in de laatste jaren op bepaalde le
vensterreinen een teruglopen van de
verzuiling, in die zin dat mensen zich
zich niet altijd „volledig" houden aan
de organisatiegewoónten in hun zuil.
Het meest hecht werken de zuilen
op het gebied van het onderwijs.
Sterk werken zij ook op het gebed
van de vakorganisaties, zelfs iets
sterker dan op aat van de politieke
partijen.
Het kan dus in verband met de
ontwikkeling van het zuilen
verschijnsel leerzaam zijn de
groei van de vakorganisaties in
Nederland zorgvuldig gade te
slaan, als toetssteen voor de hecht
heid van de zuilen. Een zo juist ver
schenen statistiek, (uitgave van het
Centraal Bureau voor de Statistiek)
over de omvang van de vakbeweging
in Nederland op 1 januari 1959, biedt
daartoe enige gelegenheid.
Het is maar een beperkte gelegen
heid, want van de Nederlandse
werknemers is slechts 40 georga
niseerd.
H grote zuilen op dit gebied: het
A A N.V.V., het C.N.V. en de
K.A.B.?
In de achterliggende drie jaren hand
haafde het C.N.V. zich op 7 van
dé onzelfstandige beroepsbevolking,
het N.V.V. zakte van 15 op 14
en de K.A.B. van 13 op 12
Bij een wat verfijnde vergelijking
van de cijfers komt men tot de con
clusie, dat het C.N.V. het meest sta
biel is, de K.A.B, een ietsje minder
en het N.V.V. nog een ietsje minder,
maar om grote cijfers gaat het op
dit ogenblik niet.
In de provincie Zeeland waren op
1 januari 1959 totaal 38.595 werk
nemers georganiseerd, van wie in
het N.V.V. 15.492. in het C.N.V.
9642, de K.A.B. 8144 en in andere
(niet bij een centrale aangesloten)
organisaties ruim 5000.
Het verschil met 1958 was niet noe
menswaard.
Interessant zijn de cijfers, wanneer
men ze naast elkaar zet voor^ de
verschillende
land.
streken van Zee-
(Zie slot pag. 3 kei. 1)
een ballistische raket van enkele
trappen in het Pacifische gebied af
gevuurd. De raket zou haar baan
volgens plan hebben afgelegd. Het
was de eerste van een programma.
De raket was slechts 2 km van haar
(loei verwijderd gebleven, aldus Tass,
dat eraan toevoegde dat de bereikte
precisie laat veronderstellen dat
ook de volgende raketten in dit ge
bied zullen terechtkomen. De afge
legde afstand bedroeg 12.500 km, de
bereikte snelheid 26.000 km/uur.
Onderweg had de raket vele gege
vens naar controlestations te land en
ter zee geseind. De proeven dienen
„ter volmaking van zware aardsatel-
lieten en voor de verwezenlijking van
ruimtevluchten naar andere plane
ten". De namaal-neuskegel gemaakt
om de terugkeer in de dichtere lagen
van de atmosfeer te doorstaan, had
de zeeoppervlakte in de buurt van
het doel bereikt. Het voorlaatste deel
van de raket was echter na uitge
werkt te zijn bij zijn terugkeer in de
laag van 85 km hoogte door de wrij
ving gedeeltelijk verbrand. De neus-
kegel was terstond na de val opge
vist.
Volgens doorgaans welingelichte
kringen te Parijs zal Frankrijks eer
ste proef met een atoombom geschie
den aan de top van een honderd me
ter hoge stalen toren. Onofficieel
verwaent men dat de proef eind fe
bruari zal worden gehouden.
VOOR 375 MILJOEN FRANKS
Sluiting van 25
mijnschachten
In het kader van de maatregelen, die
verband houden met de kolencrisis in
België, heeft de Hoge Autoriteit be
sloten tot een bedrag van 375 miljoen
Belgische franks hulp te verlenen ter
vergemakkelijking van het weer aan
Mijnenveger „Roermond"
Den Helder binnengesleept
Do mijnenveger „Roermond" is gis
teren, gesleept door de sleepboot
„Simson" om acht uur veilig de ha
ven van Den Helder binnengekomen.
Door de zorg van personeel van het
cavalerieschietkanip op Vlieland is
gisteren een gedeelte van de bernau-
ning van het Nederlandse vracht
schip „de Lieve Vrouwekerlt" dat op
de Vliehorst is gestrand, aan wal ge
bracht.
Het machinepersoneel van de
15.797 ton grote Noorse tanker
„Tank Empress" is er donderdag
avond in geslaagd, de schade aan
de voortstuwingsinstallatie met
eigen middelen te herstellen. De
„Tank Empress" lag sinds woens
dagmiddag op 15 mijl ten noord
westen van het lichtschip Texel.
De grote kudden koeien maken in
Zioitserland een niet xoeg te denken
deel uit van het landschap, maar le
veren in de vaak voorkomende mist
groot gevaar op voor het verkeer,
wanneer zij langs de wegen trekken.
Daarom heeft een ingenieuze hoer te
Vaudens tie leidster van zijn kudde
een elektrische lamp op de lcop be
vestigd. Het staat wat vreemd, maar
het voldoet uitstekend....
het werk helpen van 25.000 arbei
ders, die getroffen zullen worden
door het sluiten van 25 mijnschach
ten.
Van deze 25 zetels zijn er 5 gelegen
In de Borinage, 8 in het centrum, 9 in
het bekken van Charleroi en 3 in het
bekken van Luik. De sluiting van
deze zetels maakt deel uit van het
saneringsprogramma dat voorziet in
het stilleggen van winningscapaciteit
voor 5.5 miljoen ton, en dat vóór ju
ni 1961 uitgevoerd moet zijn. De be
doelde kredieten zullen voor een deel
worden gebruikt voor de gebruikelij
ke herscholingshulp (248 min Bfrs)
en anderzijds voor het verlenen van
loonhulp (127 min Bfrs), die ten doel
heeft arbeiders aan het werk te hou
den, die anders onmiddellijk getrof
fen zouden zijn door de noodzakelijk
geachte sluitingen. De Hoge Autori
teit zal voor elk van de 25 aanvragen
van de volgende week af van geval
tot geval afzonderlijke beslissingen
nemen.
Verder heeft de Hoge Autoriteit,
na het gunstige advies van de mi
nisterraad der E.G.K.S., formeel
besloten financiële hulp tot een
bedrag van 375.000 dm te verlenen
ter vergemakkelijking van de her
scholing van de arbeiders van de
mijn „Blankenburg" te Nieder-
holtshausen in het Roergebied en
van de mijn „Meissen" te Linden
bij Hannover.
Bidault mag niet
naar Algerije
De Franse regering heeft oud-pre
mier Bidault, een tegenstander van
president De Gaulles politiek in de
Algerijnse kwestie, verboden voor 1
februari een bezoek aan Algerije te
brengen, aldus is donderdag namens
Bidault le Parijs meegedeeld.
Bidault, die voorzitter is van de be
weging voor Frans Algerije, zou van
vriwlng af een reeks toespraken in
A-»e'rijo houden.
Volgens Bidaults woordvoerder had
de regering de ex-premier aanvan
kelijk enkele dagen „hoffelijk maar
krachtig" onder druk gezet om hem
ertoe te brengen zijn reisplan op te
geven. Toen Bidault niet wilde zwich
ten. heeft het secretariaat-generaal
voor Algerijnse zaken hem meege
deeld dat het hem op grond van spe
ciale bevoegdheden van de vertegen
woordiger van de Franse regering in
Algerije, Delouvrier, is verboden
naar Algerije te gaan.
Bidault is lid van de rooms-katholie-
ke M.R.P.
Amerikaanse proef met
raket voor onderzeeboten
Woensdagavond is vanaf de lanceer
basis te Cape Canaveral, in de Ame
rikaanse staat Florida, een polaris-
raket afgevuurd. De betrokken des
kundigen hebben de indruk dat de
proefneming geslaagd is.
De „Polaris" is voor onderzeeboten
bestemd, die deze raket kunnen af
vuren zonder aan de oppervlakte te
komen.
Reeds dagenlang zit de kotter ,fDe
Drie Gebroeders" van schipper Jaap
Slot uit Den Hélder hoog en droog
op het strand te Texel.
(Foto boven).
Foto onder: De storm van woensdag
heeft de „Lieue Vrouwenkerk" van
de N.V. Ned. Scheepvaart Mij., op de
Vliehors ten westen van Vlieland ge
worpen. Deze luchtopname laat zien
hoe hoog het schip wel sit.
Luchtopnamen A3T.P.)
Aanklacht tegen
Adenauer ingediend
Een 31-jarige politieman, Horst
Schmidt, te Hamburg heeft te Bonn
een aanklacht tegen bondskanselier
Adenauer ingediend wegens diens
opmerking in een radiotoespraak dat
antisemitische kladderaars ter plaat
se een flink pak slaag moet worden
toegediend.
Schmidt is van mening dat Adenau
er hiermee aanzette tót een sti-afbare
handeling. Indien de openbare aan
klager te Bonn de zaak ontvankelijk
verklaart zal om opheffing van de
parlementaire onschendbaarheid van
de bondskanselier, die lid van de
bondsdag is, worden verzocht.
Werd Kongolese leider
Loemoemba vrijgelaten
Naar donderdagavond in Kongolese
delegatïekringen in Brussel wordt
vernomen zou de leider van de na
tionale Kongolese beweging in Stan-
leystad, Loemoemba, op vrije voeten
zijn gesteld.
Volgens eerder op de dag uit Leo-
poldstad ontvangen berichten werd
deze politieke leider veroordeeld tot
zes maanden gevangenisstraf we
gens opruiende activiteit. Hij heeft
reeds drie maanden in voorarrest
doorgebracht.
De zeven afgevaardigden van de be
weging van Loemoemba hebben
donderdagochtend in Brussel mede
gedeeld niet aan de R.T.C. over de
Kongo te zullen deelnemen, Indien
Loemoemba niet op vrije voeten zou
worden gesteld.
In het bericht over de vrijlating, dat
donderdagavond door de Belgische
radio werd uitgezonden, wordt niet
gezegd of Loemoemba naar Brussel
zal mogen vertrekken om alsnog aan
de woensdag begonnen besprekingen
deel te nemen.
In officiële Belgische kringen zei
men donderdag van de vrijlating van
Loemoemba niets af te weten.
Discontoverhoging in
Engeland
Het disconto van de bank of England
is met een vol procent verhoogd van
4 op 5 pet.
DOOR RAADGEVENDE VERGADERING
Streven naar werkweek
van veertig uur
De raadgevende vergadering van de
raad van Europa heeft donderdag
een ontwerp voor een Enropees so
ciaal handvest goedgekeurd, dat als
tegenhanger van de conventie voor
de rechteh van do mens de rechten
van de arbeider vastlegt.
Deskundigen van de vijftien landen
van de raad van Europa hebben in
een jarenlange studie het ontwerp
uitgewerkt. In dit ontwerp, dat door
het ministercomité van de Raad van
Europa aan de raadgevende vergade
ring is toegezonden, zijn door de as
semblee enige wijzigingen aange
bracht. Als deze wijzigingen worden
overgenomen zullen de landen die het
handvest ondertekenen, streven naar
een werkweek van 40 uur en een va-
NAAR VOORBEELD „SUPERMARKET"
Ouderen missen
toonbank-praatje
ZELFBEDIENINGSWINKEL
is de laatste jaren een soort to
verwoord geworden Overal
in ons land zijn deze bedrijven
naar het Amerikaanse voor
beeld van de „supermarket" als
paddestoelen uit de grond ge
schoten. De ondernemende za
kenman associeert liet woord
„zelfbedieningswinkel" niet een
verhoogde omzet en dus meer
winst, een overzichtelijker win
kel, minder heen en weer ge
draaf van het personeel, kortom
met vele goede kanten.
Enkele eigenaars en chefs van
zelfbedienïngszaken in Zeeland
hebben wij de vraag gesteld hoe
nu hun ervaringen zijn. „Onver
deeld gunstig luidde hun con
clusie.
Bij het uitbreken van de Tweede We
reldoorlog kende men in Nederland
alleen de bedieningszaken. Over het
algemeen moderne, goed geleide be
drijven, waarop menig ander West
europees land jaloers kon zijn.
Na de oorlog is een nieuwe wind
gaan waaien door de levensmiddelen
zaken in ons land. Naar het voor
beeld van de Amerikaanse „super
market" werden enkele zelfbedie-
ningsbedrijvcn gesticht, die in het
begin zowel door de zakenlieden zelf
als door het kopend publiek argwa
nend werden bekeken. Men voorspel
de de nieuwkomers niet veel goeds.
De pessimisten kregen al spoedig on
gelijk, want het bleek, dat de zelf
bedieningswinkels het wonderwel de
den. In vrijwel alle gevallen was een
niet onbelangrijke verhoging van de
omzet te constateren.
Goes voorop!
Een Goese zakenman was een van de
weinigen, die in het prille begin in
het succes van de zelfbedieningswin
kel geloofden. „Dat is iets voor mij",
moet hij hebben gedacht. Welnu, in
1951 kreeg hij zijn zelfbedienings
winkel, de achtste in Nederland en
de eerste in Zeeland. „Reeds het eer
ste jaar zat er een behoorlijke omzet
stijging in", vertelde hij ons. „Met
eenzelfde personeelsbezetting moest
meer te bereiken zijn", voegde hij er
aan toe. De minder drukke uren, die
vroeger verlies betekenden, worden
nu benut om verschillende artikelen
voor te verpakken. De tijd wordt zo
efficiënt en economisch mogelijk be
nut.
Gewaagd vond hij het niet van een
bedieningswinkel over te stappen
op een zelfbedieningswinkel. „Het
gaat niet alleen om een omzetver-
hoging. Ook de vrijheid van de
klant speelt een rol. De klant is
koning! Als de klant zich pretti
ger voelt wanneer hij zijn bood
schappen zelf kan uitzoeken, wel,
geef hem die kans De onder-
T vaart er wel bij
Meer nog dan de kleinere levensmid-
delenbedrijven, hebben de grote (fi
liaal) zaken zich toegelegd op de zelf
bediening. Zeeland is in dit opzicht
nog niet zover als bijvoorbeeld Noord
en Zuid-Holland, maar zo langzamer
hand dringt het nieuwe systeem tot
deze gewesten door.
Vlissingen is op dit gebied al een heel
eind. Daar hebben bijvoorbeeld een
grootbedrijf en een coöperatie zelfbe
dieningszaken ingericht. „Geweldig
hoeveel beter de zaak thans loopt",
verklaarde ons een bedrijfsleider. De
(Zie slot pag. 2 kol. 1) i
kantie van drie weken per jaar en
zal voor het eerst in een internatio
nale overeenkomst het stakingsrecht
worden erkend.
De grondrechten van de arbeider
zijn volgens de ontwerpconventie:
recht op werk en beroepsopleding,
recht op rechtvaardige arbeids
voorwaarden en een redelijke be
loning, recht op nationale en in
ternationale organisaties en col
lectieve onderhandelingen, recht
op sociale zekerheid en speciale
bescherming van jonge arbeiders
en jonge moeders.
Vliegtuigongeluk in
Jamaica 37 doden
Een super constellation van de lucht
vaartmaatschappij „Avianca" met 41
inzittenden aan boord is donderdag
ochtend in de Montego Baai van Ja
maica (Brits-West-Indië) neerge
stort; 37 mensen zijn om het leven
gekomen. Het toestel was op weg
van New York naar Colombia.
In totaal waren 46 mensen aan boord.
De overlevenden zijn vier passagiers
en vijf bemanningsleden. Tot de ovei-
levende passagiers behoren twee Ne
derlanders, Het Britse persbureau Reu
ter geeft als hun namen: N. Wytzes
en R. Loven, beiden afkomstig uit
Den Haag, maar resp. wonend in Vir
ginia en Washington. Zij hebben geen
verwondingen opgelopen.
In de afgelopen vier dagen zijn
drie lijnvliegtuigen neergestort
een Caravelle van de S.A.S. nabij
Ankara met een verlies van 42
mensenlevens, een Viscount nabij
Holdcroft in Virginia (50 doden).
Dinsdag stortte in Turkije een
vliegtuig van de Amerikaanse ma
rine met 16 mensen neer. Reddings
ploegen hebben dit nog niet be
reikt.
VERWACHT.
Geldig tot hedenavond
ZACHT WEER
Zacht weer en half tot zwaar bewolkt
met tijdelijk enige regen en in de
ochtend plaatselijk mist. Matige tot
krachtige, aan de kust af en toe har
de zuidwestelijke wind.
ZON EN MAAN
23 januari
Zon op
Maan op
8.35 onder 17.09
3.10 onder 12.54
