Verdronken Amsterdams tuindorp
beeld van menselijke tragiek
Inwoners Tuindorp Oostzaan in
twee weken niet naar huis
KLANKBORD
SOMMIGEN ANGSTIG, ANDEREN
VATTEN RAMP LACONIEK OP
YRUDAG 15 JAIfUARI .1960
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
3
Nat... koud... ellendig
(Van één onzer verslaggevers)
Tuindorp Oostzaan. „Het is
een schande", riep de kleine
man fel, terwijl hij een ge
baar maakte naar de water
vlakte achter hem. Hij was
nat tot aan zijn middel en in
zijn lieslaarzen sopte het wa
ter. In de laagte voeren enkele
roeiboten op zoek naar inwo
ners van het getroffen Tuin
dorp Oostzaan, die hun toe
vlucht hadden gezocht op de
zolders en in de slaapkamers.
Eén der boten voer schurend
over het gedeelte van de Me
teorensingel, waar het water
ophield. Sterke armen droe
gen een vrouw uit de boot.
„Een schande", herhaalde de klei
ne man. ..Er is geen storm. Het
is bladstil weer en toch breekt op
eens die dijk. Dat kan toch niet?
Dat is toch een stommiteit".
„In de Apollobuurt zou zoiets
niets gebeuren", zei een vrouw
schamper, „maar hier moet je 's
ochtends over de radio horen, dat
het dorp onderloopt".
Ze konden de ramp die over hen
was gekomen, nog nauwelijks be
grijpen, de getroffen inwoners van
het Amsterdamse tuindorp. Hoofd
schuddend keken ze naar de ge
zichten achter de ramen van de
slaapkamers van de huizen in die
watervlakte. Sommige gezichten
drukten angst uit, andere vatten
de zaken lakoniek op.
„Kom er uit. Piet", riepen de men
sen tot een oude man, die op een
40 meter afstand van de veilige
dijk door het open dakraam naar
buiten keek. „Ik niet. Ik zit hier
droog", riep de man terug.
Jawel, droog. Maar in de kon, om
ringd door het water, dat nog
steeds steeg. Drie mannen kwa
men sjouwend met dekens en kof
fers dwars door de watervloed
naar du Oostzancrdijk lopen. Zij
waadden tot hun middel door het
ijskoude water. Sneeuwvlokken
vlogen hun om de oren, mannen
met een lang touw snelde toe. Zij
vormden een ketting en trokken
de verkleumde vluchtelingen naar
boven, de dijk op. „Wij wilden
thuis blijven, maar het ging niet'',
zei één van de vluchtelingen ril
lend. „Ik slaap beneden. Mijn bed
cv as al ouder water gelopen".
Reddende boten
Een oude man liep, met lede
ogen voor zich heen starend en
onduidelijke woorden mompe
lend, op de dijk.
„Waar gaat U naar toe?",
vroeg iemand.
De oude baas hoorde het niet
eens. Hij sjokte maar voort. Hij
wist er geen eind meer aan.
Hulpvaardige omstanders
brachten hem naar een autobus,
die de vluchtelingen naar de
kantine van de Nederlandse
Dok- en Scheepsbouw Maat
schappij, het opvangcentrum,
bracht.
Boeren uit Oostzaan kwamen aan
zetten met roeiboten, anders als
verkeersmiddel niet in tel, nu van
grote waarde in het ondergelopen
dorp. Van meer waarde zelfs dan
de vele auto's die machteloos in
de straten half onder water ston
den. Daar waar de Kometensingel
een helling maakt naar de Oostza-
nerdijk en het water voorlopig
werd tegengehouden, werd de ene
roeiboot na de andere aangevoerd.
Steeds nieuwe vluchtelingen kwa
men aan, nat. koud, ellendig en
met niet-begrijpende ogen.
„Vanmorgen om half zeven, toen
ik naar mijn werk ging, dacht ik
wel: wat staat die sloot hoog",
vertelde een man, „maar wie
denkt er nu aan een overstro
ming. Dat hoorde ik pas over de
radio op mijn werk".
En het water steeg
In de polder stond een man op
het dak van zijn woning. Het wa
ter kwam er bijna tot de dakgoot.
Een roeiboot was al onderweg om
hem er af te halen. Vlak bij de
dijk, op een droog plekje omringd
door water, stond een oude vrouw.
Naast haar stond een gered meu
belstuk, een dressoir.
Autoriteiten van Rijkswaterstaat
lieten zich naar de doorbraak rij
den en keken met bezorgde ogen
naar liet nog steeds binnenkolkcn-
de water. Vlak in de buurt vau
het gat was een veehouder bezig
zijn vee in veiligheid te brengen.
Een varken werd gillend weggo-
sjord, kippen verdwenen in een
auto.
„Kijk daar", zei de veehouder en
hij wees naar een mol die zwem
mend liet vege lijf trachtte te red
den.
„Ik woon vlak bij de dijk in de
polder", vertelde een vrouw. „Van
morgen om zeven uur werden wé
gewaarschuwd. Het water, stond
toen nog maar in ons tuintje,
maar een half uur later moesten
we vluchten. Het water stroomde
de kamer binnen. We zijn niet ge
trouwd. Ik ben blijven werken om
de meubeltjes en de woning te
kunnen afbetalen. We waren net
zonder schuld cn nou dit
De waterpol itie kwam met een
plastic reddingsboot aanzetten.
Vlak bij het kolkende gat zat de
kruithuiswachter Van der Hoorn
nog met zijn gezin op zolder. Het
werd hoog tijd, dat het weid ge
red. Het gat van de doorbraak
werd steeds breder. „We hebben
vanmorgen nog geprobeerd een
dekschuit voor net gat te leggen",
zei een in gummi geklede man.
„de ''boot werd weggespoeld als
een brokje hout".
Auto's voerden zandzakken aan,
zandzakken die overigens voorlo
pig nog niet werden gebruikt. Het
water moet eerst tot rust komen,
was de mening van deskundigen.
Het water was op dat moment
om één uur "s middags nog niet
tot rust gekomen. Nog steeds
stortte hel schuimend en kolkend
de polder in. „Hoe breed zou liet-
gat zijn?", vroegen wij aan een
met zandzakken sjouwende man.
„Veertig meter", zei de man, een
uur later was het verbreed tot
zeventig nieter. Het water in liet
verdronken Tuindorp Oostzaan
steeg toen nog steeds.
ALOM MEDELEVEN
Voor giro-hulp:
9575 en 768
g Het „Fonds Watersnood
j Amsterdam", dat reeds uit M
1 het jaar 1916 dateert, zal 1
g thans hulp bieden aan de g
gedupeerden van de over-
g stroming in de noordelijke
1 IJ-polder. Bijdragen voor g
H dit fonds kunnen worden j
g gestort op girorekening g
g 768. Aldus is meegedeeld g
gj door de secretaris van de 1
g burgemeester van Am ster- g
1 dam. M
H Het Nationaal Kampenfonds
heeft, gezien de omvang van de
watersnood in Tuindorp Oost-
zaan, een algemene oproep tot
jp Steun aan de vele getroffenen 77
gedaan cn heeft daartoe het -
gironummer 9575 opengesteld.
j= Deze algemene oproep door-
kruist niet zo wordt ge-
zegd de oproep tot storting
H op giro 768 ten name van het
77 fonds watersnood Amsterdam,
||j aangezien dit fonds een der li- -
chamen is waaruit het Natïo- §f
naai Rampenfonds is samen-
H gesteld. ---
M Het Zweedse en het Britse Ro- g
de Kruis alsmede de Liga van =i
H Rode-Kruisverenigingen te Ge-
nève hebben telegrafisch laten
weten dat zij bereid zijn, des-
H gewenst hulp te verlenen. Het 777
Nederlandse Rode Kruis heeft
77 echter deze hulp niet behoeven
H te accepteren. §7
Het Jeugd Rode Kruis heeft
H gistermiddag voor ongeveer 500
kinderen speelgoed en spelma-
teriaal naar Amsterdam ver-
77 -onden ter verdeling onder de
kinderen in de evacuatiecentra 77:
waar zulks verder nodig was. t=:
H.M. de Koningin volgde gis-
H teren van uur tot uur de ge-
beurtenissen in de overstroom-
77 de polder en liet zich voorlich-
§7 ten over hetgeen voor de ge- 77
trofi'enen werd gedaan. De mi-
77 nister van maatschappelijk 77
werk, mej. dr. M. A. N. Klom-
jH pé, heeft gistermiddag een be-
1= zoek gebracht aan het opvang-
centrum voor de geëvacueerde
77 bewoners uit Tuindorp Oost-
zaan bij de N.D.S.M.
De gemeenteraad van Aver- i§
eest heeft gisteren in een te-
legram aan de burgemeester
M van Amsterdam zijn medele-
H ven betuigd met de ramp. ff
7z De raad heeft het presentie- 7=
ff geld van zijn vergadering
p van gisteren als bijdrage in 77
de hulpverlening aan de ge-
tvoffenen ter beschikking ge-
steld. J,
illlll(IIHIIllllllllll!lllllllllllllllllllllllllllll!lllllllll|llllll||||||||||||||?|||||lF
Zweedse bank verhoogt
disconto tot 5 procent
j De Zweedse centrale bank heeft don-
j derdag het bankdisconto van 4.5 pro-
cent verhoogd tot 5 procent. Het was
de eerste keer sedert 3 mei 1958 dat
de rentevoet werd gewijzigd en de
j mededeling kwam geheel onverwacht.
Op de beurs van Stockholm veroor
zaakte het bericht een onmiddellijke
reactie omdat men vermoedt dat het
besluit ingegeven was door inflatoire
tendensen in de Zweedse economie.
Synode besprak geestelijk
leven in Geref. Kerk
De generale synode der Gereformeer
de Kerken heeft zich woensdag uit
voerig beziggehouden met het rap
port van deputaten over de stand
van het geestelijk leven in deze ker
ken. Rapporteur van deze commis
sie was prof. dr. A. Polman uit Kam
pen. De commissie deed in haar rap
port aan de synode een reeks voor
stellen en suggesties om het geeste
lijk leven te stimuleren, zoals per
soonlijk bijbellezen, gebed, trouwe
kerkgang, geen tijdloze prediking,
catechetisch onderwijs, zielszorg in
de gemeente, veelvuldiger viering
van liet. Avondmaal, lectuur van
kerkelijke bladen, cursussen voor ou
derlingen, decentralisatie van grote
gemeenten, vorming van kleine ge
meenschapskringen, pastoraal toe
zicht cn liet zoveel mogelijk inscha
kelen van leden in dienst der kerk,
al dan niet ambtelijk.
Dc synode verklaarde dat de Gere
formeerde Kerken bereid zijn om
voorlopig met name als voortzetting
van de reeds gedane waarnemingen,
zendingstaken te aanvaarden in Ar
gentinië. Brazilië, West-Pakistan en
Roeanda-Oeroendi. Ook zullen de
zendingsdeputaten maatregelen tref
fen ten aanzien van de terbeschik
kingstelling van een hoogleraar in
de dogmatiek aan de theologische
faculteit te Elizabethville. Aan de
zendende kerken zal worden verzocht
de kosten van deze docent voor de
jaren 1960 en 1961 op zich te nemen.
In aansluiting aan hetgeen besloten
werd door de gereformeerde oecume
nische synode voor Potjestroom zal
alsnog worden onderzocht wat de
Gereformeerde Kerken te doen staat
ten aanzien van eventuele deelne
ming in het zendingswerk van de
Gereformeerde Kerk en van de Ne
derduitse Gereformeerde Kerk in
Zuid-Afrika.
Verduisteringen in Velsen
tot bedrag van f 140.000
De Velsense politie heeft nadere me
dedelingen gedaan over de gTote ver
duisteringen, waarvan de 48-jarige
koopman II. J. M. uit Santpoort
wordt verdacht. Het bedrag, dat ver
duisterd is, beloopt thans reeds
140.000.
Voor een bédarg van 20.000 aan
materiaal, voornamelijk schoenen, is
achterhaald. Gebleken is, dat M. de
firmant was van een schoenenzaak,
grote partijen schoenen op zijn eigen
naam heeft laten overschrijven. Hij
had een groot overwicht op 'n oude
re boekhouder in het bedrijf, waar-
door de manipulaties van 1951 tot
1959 hebben kunnen voortduren. De
verduisteringen kwamen aan het
licht door een civiele procedure voor
de rechtbank te Haarlem tussen M.
en de schoenenzaak. Na deze proce
dure is M. ontslagen. Daar de schoe
nenzaak daarna meer winst begon te
maken, volgde een onderzoek dat al
les aan het licht bracht. M. heeft van
de overige 120.000 ver boven zijn
stand geleefd. Hij liet een huis in
Santpoort bouwen, richtte het met
kostbare meubelen in en kocht' dïver-
I se auto's.
Tweeëneenhalf jaar voor
aanval op taxichauffeur
De 20-jarige classificeerder Th. T. uit
Rotterdam is donderdag door de Rot
terdamse rechtbank conform de cis
veroordeeld tot twee jaar en zes
maanden gevangenisstraf met aftrek.
Volgens een van te voren beraamd
plan had T. een taxichauffeur in
diens auto met een steen op het lioofd
geslagen, met de bedoeling hem te
beroven. Dit was echter niet gelukt,
wel moest de chauffeur vijf weken
het bed houden met een hersenschud
ding
Het Wereldgebeuren
Koppelaar
Deriek Heathcoat Amory is op in
ternationale conferenties een
merkwaardige figuur. Terwijl
zijn collega's ministers met een ze
kere gemakkelijkheid met elkaar om
springen, houdt hij zich volgens
sommigen wat „schutterig" op de
achtergrond. Op recepties is er ook
niet iemand om hem bij de mouw te
nemen en naar voren te schuiven,
want de 59-jarige Amory is nog al
tijd vrijgezel. Hij laat, in verband
met die levensstaat, de ambtswoning
die bij zijn portefeuille behoort ge
woonlijk links liggen. Met een kleine
huurwoning in de buurt van het
Tate-museum is hij tevreden. Zelf
maakt hij zijn volgens goed-Britse
wijze uitgebreide ontbijt klaar, en in
een goedkoop restaurant nuttigt hij
het middagmaal. Een Atlantische
Economische Conferentie zoals de
laatste dagen in Parijs werd gehou
den, en die met officiële diners ge
paard pleegt te gaan, brengt dus voor
hem een veel „geregelder" leven met
zich mee dan het normale -bestaan.
In dat normale bestaan heeft deze
afstammeling uit een familie van
kant- cn stikwerkfabrikanten zich
overigens een reputatie van grote
deskundigheid op financieel gebied
verworven. Met de zuinigheid die
uit zijn eetgewoonten spreekt, hoedt
hij de Britse schatkist. En hij heeft
de laatste twee jaren met ere de gul
den middenweg tussen inflatie en
stagnatie weten te bewandelen. In
tussen prijzen vooruitstrevend gezin
de conservatieven hem als een en
thousiaste verdediger van een echt
„partnership" tussen werkgevers en
werknemers.
Momenteel staat een heel ander
deelgenootschap in het teken
van de belangstelling, dat overi
gens van groot gewicht is voor de be
trekkingen tussen werkgevers en
werknemers in een reeks van landen.
„Parijs" stond in het teken van dat
deelgenootschap: de Organisatie voor
Europese Economische Samenwer
king, in het leven geroepen ten tijde
van het Marshallplan. Achttien Euro
pese staten zijn er lid van en do Ver
enigde Staten en Canada staan geno
teerd als geassocieerde leden. Maar
al klinkt dit alles gewichtig, de orga
nisatie verkeert de laatste jaren in
het slop. Binnen de bond hebben zich
om zeer constructieve redenen
blokken gevormd, die van de Zes der
Europese Economische Gemeenschap
en van de Zeven der Kleine Vrijhan
delszone. De tegenstellingen werden
zo ernstig, dat de gezamenlijke O.E.
E.S.-band nauwelijk meer werd ge
voeld.
Omdat niets en niemand dan het
communistische blok gebaat
Burgemeester benoemd
in Teteringen
Bij koninklijk besluit is met ingang
van 1 februari benoemd tot burge
meester van de gemeente Teteringen
mr. F. M. Bloemen te Mijdrecht. Mr.
Bloemen is daar ambtenaar ter se
cretarie. Hij is lid van de K.V.P.
UITGEBOXT. Het dorp Pichl-Mand-
hng in Stiermarken (Oostenrijk)
heeft de manier ontdekt om meer
toeristen te trekken afschaffen van
de jukebox.
Pichl-Mandling was als vakantie
oord weinig bekend, maar de faam
van het dorp verbreidde zich snel
nadat het de jukebox verboden had.
Het bezoek van toeristen is sedert
dien met 40 procent gestegen.
Het succes van Pichl-Mandling is
niét onopgemerkt gebleven en ande
re plaatsjes in de buurt nemen thans
maatregelen om ook voordeel te
trekken uit de nieuwe toeristische
attractie. Muziek uit een luidspre
ker onverschillig op welk uur van
dc dag of nacht zal worden be
boet. Zoveel mogelijk stilte zal het
parool zijn.
Een jaar en 3 maanden
1 tegen bedrijfspoiitie geëist
I
De officier van justitie bij de recht
bank te Haarlem mr. J. Bredius heeft
donderdag tegen het 33-jarige lid van
de bedrijfspoiitie van een grafische
inrichting to Haarlem, A. J. een ge
vangenisstraf van één jaar en drie
maanden met aftrek van voorarrest
geëist wegens diefstal van een groot
aantal spnarzogels, betaal/egels,
luchtpostbladen en postzegels.
In zijn functie had hij toegang tot
alle afdelingen van het bedrijf en tij
dens controle heeft hij in de periode
van 1 januari tot zijn aanhouding 111
augustus van vorig jaar misdrukken
en goede exemplaren van zegels weg
genomen. De betaalzegels waarvan
het aantal gestolen 24000 bedroeg
waren van een combinatie van winke
liers in het land en verdachte ver
kocht de zegels aan winkeliers spe
ciaal in Amsterdam. Tenslotte kwam
uit, dat er teveel zegels in omloop
waren cn A. J. werd verdacht van
diefstal. De verdediger mr. A. P. V.
D. van Loben Seis herinnerde er in
zijn pleidooi, aan, dat verdachte in de
oorlogsjaren veel goeds voor het Ne
derlandse volk heeft gedaan en dat
hij door suikerziekte in moeilijkheden
is geraakt. Verdachte staat goed aan
geschreven en daar er gunstiger per
spectieven voor de toekomst zijn ver
zocht pleiter de rechtbank, die op 28
januari uitspraak zal doen, clemen
tie.
bij een handelsoorlog tussen de
O.O.E.S.-landen onderling, hebben de
Verenigde Staten het initiatief geno
men tot de nu beëindigde Atlantische
Economische Conferentie.
En met gematigd optimisme kan
men de uitwerking tegemoet zien
van de voorstellen, die door de
Amerikaan Douglas Dillon werden
gedaan en door de afgevaardigden
van de Dertien (de Zes plus de Ze
ven) aangenomen. Bij die uitwerking
is de bekwame Deriek Heathcoat
Amory uit de schaduw der beschei
denheid gehaald en in het licht van
de publiciteit gesteld: hij zal een be
langrijke bespreking moeten voorbe
reiden die op 19 april als gevolg van
de Parijse conferentie zal worden ge
houden. Op die conferentie zal aan de
hand van eên rapport dat voordien
door vier deskundigen moet worden
uitgebracht, door vertegenwoordigers
van de twintig bij de O.E.E.S. be
trokken landen van gedachten wor
den gewisseld over wijzigingen in de
opzet van de organisatie, waarbij on
getwijfeld de mogelijkheid van toe
treding van Amerika en Canada als
volwaardige leden aan de orde zal
komen. Amory zal behoren tot dege
nen, die nauw bij het vooroverleg
worden betrokken en hij zal zeker zo
veel als hij kan aansturen op een
economische toenadering tussen de
Zes en de Zeven, een moeilijk ontwar-
baar kantwerk, waarvan de knopen
niet kunnen worden doorgehakt,
maar voor deskundige en voorzich
tige ontrafeling in aanmerking ko
meneen werk dat zich ook voor
huisarbeid in Amory's bescheiden
eenmanswoning leent.
(Slot. van pag. 1
men. Behalve zand zullen er keien
in liet gat gestort worden. Men
hoopt dat er misschien 10 k 12 uur
daarna een zekere verbinding tot
stand zal zijn gebracht tussen de
beide dijkuiteinden.
De speciale zandzuigers beginnen
na dat karwei de polder leeg te
zuigen. Het zal wel een a ander
halve dag duren voordat de pijp
leidingen daarvoor gelegd zijn. die
een behoorlijke druk kunnen ver
dragen. Wanneer er 4 a 5 zuigers
ingezet worden zal het leegmalen
drie a vier dagen vergen. Zijn het
er minder dan zal het wel een week
duren. De slachtoffers zullen dan
echter hun woningen nog niet
kunnen betrekken. Dat zal dan nog
wel minstens een week duren. De
termijn zal afhankelijk zijn van de
schade die het water, de wind en
de vorst wellicht aan de huizen
hebben toegebracht.
Van gemeentewege wordt een schoon
maakdienst voorbereid. Eij het inval
len van de duisternis donderdag
avond bevonden zich nog enige hon
derden mensen in de verdronken hui
zen. De evacuatie werd toen echter
stopgezet, omdat het reddingswerk
vanwege de bevroren daken en ven
sterkozijnen te hachelijk was gewor
den.
Honger en kou
Wanneer er mensen zullen zijn die
beslist niet uit hun huis willen, zul
len ze er niet worden uitgesleurd,
aldus word officieel meegedeeld.
Honger en kou zullen de mensen
waarschijnlijk vanzelf wel doen be
grijpen, dat ze niet kunnen blijven.
Binnen een paar dagen zal het
rampgebied dan ook stellig volko-
men verlaten zijn. Voor een stevi
ge bewaking is zorg gedragen.
Rijkspolitie te water patrouilleert
DIJKBREUK BIJ AMSTERDAM
in het watergebied en gemeente
politie op de wegen daaromheen.
Met het materiaal dat de aannemers
bedrijven Bos en Kalis en de Amster
damse Ballast Maatschappij in de
kortst denkbare tijd naar de polder
kunnen zenden zal straks 3500 ku
bieke meter water per uur naar bui
ten gewerkt kunnen worden. Totaal
is volgens ruwe schatting 4 miljoen
kubieke meter water in de IJpolder
gestroomd.
Schadevergoeding
Het hospitaalschip „J. Henry Du-
nant" van het Rode Kruis, dat ze
ventig bedden telt, heeft om zie
leen op te vangen om 12 uur van
nacht ligplaats gekozen aan de
oostzijde van het Cornells Douwes-
kanaal. I
Niet meer dan een tiental evacués,
heeft zich om hulp tot de G.G.D.
gewend in de loop van donderdag,
die honderd bedden voor de slacht
offers had gereserveerd. De ver
wachting is, dat er vrijdag nog wel
een aantal mensen met klachten
over bevroren ledematen zal ko
men.
Enkele bakkerijen werkten vannacht
door om de mensen vandaag van
brood te voorzien.
Teneinde een overzicht to krijgen
waar de mensen terecht gekomen
zijn plus minus 6000 vonden
zelfstandig een weg bij familie Is
verzocht daarvan opgave te doen.
Verwacht wordt, dat de overheid en
particulieren wel de gelden bijeen
zullen brengen om de slachtoffers
hun materiële schade te vergoeden.
Engelse sleepboot zonk
bemanning verdronken
In dc haven van Liverpool is woens
dag een sleepboot met zeven opvaren
den overvaren door het 10.000 ton me
tende Engelse vrachtschip „Perth
shire",
De sleepboot „Applegarth" en een an
dere havensleper waren bezig assis
tentie te verlenen aan de „Perthshire".
Vanaf het schip werd een lijn overge
gooid naar de sleepboot. Het schip
voer plotseling vooruit, terwijl de
sleepboot er enigszins schuin voor lag.
De sleepboot werd geramd en zonk
ogenblikkelijk. Geen der zeven opva
renden kon.worden gered.
