Chirurgijn kreeg eerst opleiding in het kappersbedrijf TEKKO TAKS en de Atoompantoffels Waar zijn onze schepen? oven, yen senr ij ven KLMKEN lit de ETHER DINSDAG 12 JANUARI 1960 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 11 ZEEUWEN IN MIDDELEEUWEN Deken van gilde hield toezicht op Middelburgse kermis Was de middeleeuwse medicus een afgestudeerde van een uni versiteit, die met het hoofd vol theorieën op het mensdom werd losgelaten, de surgijn (chirur gijn) had alleen praktische er varing opgedaan. Als leerling kreeg hij eerst een opleiding in het kappersvak, want de chi rurgijn was meestal tevens bar bier. Het scheerbekken, in de vorm van een halve maan, was zijn uithangteken, tenzij hij de voorkeur gaf aan de voorstel ling van de barmhartige Sama ritaan. Daarna moest de toekomstige chirur gijn het beltken vasthouden om het bloed op te vangen, wanneer zijn meester dit stortte door een snelle inkeep in een ader het aderlaten en daardoor het lichaam van zijn teveel aan vocht bevrijdde. Ook de barbiers tapten de mensen op deze wijze bloed af en de barbierstok, die men nog bij vele kappers ziet, was eerst een stok, omwonden met bloe derige verbanden, als een reclame voor de zaak. Men mocht niet altijd aderlaten. Daarvoor waren bepaalde dagen aan gewezen, die vermeld stonden in de met de hand geschreven almanakken waarvan elke barbier of chirurgijn er een bezat, en die in Middelburg en elders door de pastoor of de deken gecontroleerd werden. Want met het afschrijven kon men gemakkelijk een noodlottige fout maken. Zo mocht men niet aderlaten „Int te ken, daer die mane en es ende gheen laetpannen (pannen met opgevangen bloed) utsetten, tensij dat een ghe- heel cruys es of een half cruys of een ghescreven dagh". Aldus een Middelburgse verordening uit 1430, waaruit blijkt dat de barbier ook al iets van astrologie moest afweten. Voor het scheren behoefde men de al manak niet te raadplegen. Alleen do talrijke „heilige dagen" kennen, want dan mocht de gewone burger niet ge schoren worden: prelaten, ridders en magistraatspersonen kwamen dan onder het mes. Overal waren chirurgijns en bar biers verenigd in een gilde, zoals het Sinte Cosmas ende Damianus- gilde te Middelburg, dat eerst een altaar had in het gasthuis en later in de „westmonsterkerck". De „meesters in chirurgijnen" die een oxtra-jaargeld betaalden om dit vak uit te oefenen stonden onder een deken en een tweetal belce- ders, evenals de broeders van den „gemeenen ambochte der bar biers", maar overigens traden zij gezamenlijk op. Zo wandelden mr. Hendrlc van den Bossche, de deken der chirurgijns en mr. Pieter Block, de deken der bar biers, tezamen over de Middelburgse kermis, om toe te zien dat de tanden trekkers van buiten, die dan alleen praktijk mochten uitoefenen, zich niet op het terrein van barbier of clii- rurgijn begaven. Beunhazen Zij zochten ook tot in Arnemuiden naar ledezetters. ouwe wijven, die kiespijn afnamen en andere beunha zen, die geen lid van hun gilde wa ren en hen toch concurrentie aande den, en eisten dan een som gelds als schadevergoeding, die echter niet al tijd gemakkelijk geïncasseerd kon worden, want vooral bij de kermis gasten kwam het daarbij tot hand tastelijkheden. Als troost voor dit onaangename werk behoefden de dekens, evenmin als de beleders, die hen met hand en tand terzijde stonden, geen contribu tie te betalen en op Sacramentsdag werden zij getracteerd de dekens op een stoop wijn en de beleders op een kan wijn en een koppel hoenders. Die dag was het feest, waarbij men tijdens een overheerlijke maaltijd zijn zorgen vergat: een ham van acht Sond, een half schaap, twee koppel oenders, twee eendvogels en een braadvarken kwamen dan ter tafel. Men huurde „een wijff te coken", een jongen om te bedienen, en wijn- en bierkannen gingen telkens rond. Het barbiersnmbacht was dikwijls een winstgevend bedrijf, vooral als men connecties had aan het hof of aan een abdij. Olaert Geert-sone, do barbier, bezat in het midden van de vijftiende eeuw o.a. vier gemeten land in Sinte Aagtekerke, Ghvskiin, .mijns here barbier" die graaf Ael- brechts baard bijhield, pachtte het beurtveer tussen Middelburg en Brugge, wat zeven Engelse uobelen per jaar opbracht. Jan Lanternier de „welbeminden barbier" van „onse harden lieven ende zeer wael gemin- den Sone" Karei de Stoute, verkreeg van diens vader Philips de Goede het „officy van ballaste" te Arnemuiden, dat wil zeggen dat alle schepen die in deze drukke haven lading inna men, daartoe de hulp van Jan Lan ternier of diens knechten moesten in roepen. Vooral In het voor- en in het najaar hadden barbiers en chirurgijns het druk. Het was mode om zich in die jaargetijden een ader te laten openen en bloed te verliezen. De medische wetenschap leerde dat het bloedver lies de toorn stilt, de melancholie doet verdwijnen, ongelukkige verliefden van de waanzin redt en heilzaam was voor een ieder. Vaste klandizie Tevoren stak men zijn arm in warm water om de pijn niet te voelen en omknelde daarna een stok om de ade ren te laten zwellen, waarna de chi rurgijn een snede gaf met zijn lancet. Ook met kermissen en jaarmark ten was de chirurgijn verzekerd van een vaste klandizie, want dan ging men op het mes, vocht met stokken en staven en hanteerde allerlei landbouwgereedschap bij de onderlinge vechtpartijen, waar aan vaak de jeugd van hele dor pen deel nam. Zo kreeg hij in vredestijd oefening in 't stillen van bloeden en 't hechten van wonden. Maar de eigenlijke leer school van de chirurgijn en later van de chirurg was het slagveld. Daar moesten na het gevecht wonden aan de lopende band worden geheeld, spoed-operaties worden verricht en armen en benen worden geampu teerd met de zaag. Toen er steeds meer musketten knal den en kanonschoten werden afge vuurd moesten de gewonden ondra gelijke pijnen lijden. Algemeen gold de opvatting dat deze wonden ver giftigd waren door het buskruit en dat men ze dicht moest branden met een heet ijzer, of er een lepel koken de olie in gieten. In vredestijd gebruikte de chirurgijn al een operatietafel, een brede plank, waarop de patiënt met handdoeken werd vastgesnoerd, terwijl op een an- dero tafel de verschillende instru menten waren uitgestald. ROTERSEPT BESCHERMT UW KEEL! Schoolstaking Vlagtwedde op politieberel beëindigd (Van onze correspondent) Burgemeester en wethouders van de Oost-Groninger gemeente Vlagtwed de overwegen een nieuwe oproep to plaatsen voor de benoeming van een onderwijzeres aan de openbare la gere school. Tijdens een vergadering van het college van B. en W., die dinsdagavond samen met de ouder commissie zal worden gehouden, wordt hierover een beslissing geno men. Inmiddels is de schoolstaking, op be vel van de politie beëindigd. Zoals bekend, weigerden de ouders van de kinderen die de eerste en tweede klas bevolken, vorige week hun kin deren naar de school te sturen in verband met de benoeming van een tijdelijke onderwijzeres, mevrouw Breider, de echtgenote van het hoofd der school, die zeer onverwacht de plaats ingenomen had van de in no vember gepensioneerde onderwijze res mejuffrouw M. Scheltens. Deze nam haar functie waar totdat een nieuwe leerkracht was gevonden. De ouders kunnen zich met de aan stelling van mevrouw Breider, die nog een aantal jaren moet lesgeven om voor pensioenuitkering in aan merking te komen, nog steeds niet verenigen, doch zij hebben hun kin deren toch weer naar school moeten sturen. De nolitie te Vlagtwedde heeft namelijk opdracht gekregen op te treden tegen ongeoorloofd schoolverzuim. Het sputterende vlammetje van de lont naar het kruitvat is voorlopig gedoofd. Vandaag zal er worden vergaderd en dan komen ook de bezwaren van de ouders op tafel. Blinde hond waarschuwde baas voor binnenbrandje (Van onze correspondent) Dank zij het blaffen van zijn oude blinde hond kon timmerman B. de Jong uit Bergum zaterdagavond een begin van brand in het achterhuis van zijn woning in de kiem smoren. De heer De Jong was bezig in zijn tuin, toen hij door het geblaf op- irkzaam werd gemaakt op het vuur, dat vermoedelijk is ontstaan, doordat een handdoek bij een bran dend gasstel vlam vatte. De heer De Jong wist het vuur te doven met zijn [as. Later ontstond nog een brandje n het dak, waarschijnlijk door opge stoven vonken. Ook dat wist hij zelf te bezweren. (Advertentie) ALS U KEELPIJN HEBT. ROTERSEPT! Amputatie van een been door een chirurgijnafgebeeld op een uit plm. 1550 daterende houtsnede van een onbekende meester. PAS OP KEELGEVAAR NEEM ROTERSEPT! Ministerieel bezwaar tegen voorstel van gratificatie In een vergadering van de gemeente raad van Rotterdam hebben B. en W. zich bereid verklaard voor te zullen stellen, aan het lagere gemeenteper- soneel, als blijk van waardering, over 1959 een gratificatie te ver- strekken van één week loon met een minimum van 60 gulden en een ma ximum van 100 gulden. Wat even tueel gedaan zal worden voor het middelbare en hogere personeel zul len B. en W. nader overwegen. Het A.N.P. heeft naar aanleiding van deze bereidverklaring aan het ministerie van binnenlandse zaken fevraagd wat het standpunt van dit epartement is ten aanzien van de ze aangelegenheid. De minister gaf te kennen overwegend bezwaar te ren een dergelijke maatregel te heb- >en in verband met de algemene loonpolitiek. Indien de raad van Rot terdam een dergelijk besluit zou ne men, aldus gaf men te kennen, zou de minister niet aarzelen alle ge- eigende stappen te doen om een zo danige maatregel ongedaan te ma ken. ALBIACO It t< C PRINS DER NEDERLANDEN ARENDSKERK ÏO v. AAGTEDIJK p. 10 ALBLASSERDIJK^IO ALDABI 11 «o Las Pl KOSICIA P. 10 SI. Maria R. Rolionlam KYLIX 11 w. HalsIngtofQ r KEN NEMER LA ND 10 t LINDEKERK 10 V. Al RANDFONTEIN 11 te t AMSTELDIJK 9 0 v. A'dam r bij Sabjtng BENGKALIS CALTEX ARNHEM 10 CALTEX DELFT 11 n. A bad >sn l bU S l bil Gibraltar LEOPOLDSKERK ÏO «O Gdynia LEUVEKERK 11 t« Basrah MAETSUVCKER 11 TJ. Priok n- Slnoapora MERSEY LLOYD p. 10 FlnUterr* MiRZAM.N 10 iao m. a.o. STRAAT SOBNDA 11 ta Durban. SIBIOO 13 te Sydney BTANVAC TALANG AKAR ÏO O. STENTOR 10 to Paramaribo STAVANC LIRIK 10 V. Tjuban n. Rangkok STRAAT COOK 10 to Zanzibar STRAAT LOMBOK ÏO V. Molbourae n. Adelaide STRAAT MADIIRA 10 to Sydney MUSILLOYD 11 1 p. ÏO Straat MIJDRECHT <t) r DINTELDIJK 1 DINTELDIJK Cl ESS EN KERK 12 dw. Singapore STRAAT MAQELHAEN 10 V. L. Mergu» SUMATRA 12 to Trlncomalea TARA 10 to B. Alra» TJIKAMPEK 12 to Fenaafl TOMOCYCLUS CV) 11 v. Amuaybay rv New Yortr. TJILUWAH 11 te Yokohama TJIMENTENO 11 te Hongkong TJISADANt 9 v. Penang n. Melr VLIELAND lO to Abadan. VAN HEEMSKERK 11 to P. Elisabeth WAIKELO 10 to Zanzibar IVAIWERANO 10 v. Hongkong n. Bangkok WATERMAN 1Z to Wellington WESTLAND w. A'dam n. Bremen WIELDRECHT 10 Delaware river n, Paullboro WOBNSDRECHT IS te Lagoe WONOSOBO 10 v. Aden n. Penang. WILLEM RUYS 10 n. Colombo. KREEFT 10 te Rottordi MATARAM lO te Rottord MITRA 10 to Rotterdam RIJNDAM B v. Rotterdam SLOTERDIJK 9 v. Rotterdam n. Antw..Mew York. VLIST lO to Rotterdam. RADIO- EN T.V.-RUBRIEK Radiokoor naar Lissabon? Het grote koor van de Nederlandse Radio Unie, dat maar hoogst zelden in het openbaar optreedt, zal hoogst waarschijnlijk in juni meewerkt aan een muziekfestival in Lissabon. Het residentieorkest zal in Portu concerteren en men heeft daar 1a weten, dat voor Beethovens Negende de medewerking van het radiokoor op prijs gesteld zou worden. Het uit nemende koor bestaat thans twaalf en een half jaar. n die periode heeft het zich een uitstekende naam ver worven. Enkele malen werkte het koor mee aan het Holland Festival en een enkele keer stond er een bui tenlands reisje op het programma. Ver van huis kwam men evenwel nimmer. Lissabon wordt meer dan alleen maar een reisje voor de koor leden. Het optreden daar kan de aan- VAUDAAG Radio Vandaag brengt de A.V.R.O. van 19.10 tot 19.50 de tweede uitzending van de radiowedstrijd „Tussen Keu len en Parijs" waarvan de baten ten goede komen aan het fonds tot fi nanciering van Nederlandse atleten voor uitzending naar de Olympische Spelen te Rome. In het A.VJt.O. amusementspro gramma „Uit ben je" kan men luiste ren naar „Rens van Dorth fanta seert over het jaar 1924 tezamen met Cas Oosthoek en Bill Stanford with his old-time-jazzband, terwijl als gasten aanwezig zijn Wiesje Bouwmeester en Truus Koopmans, „Wie komt er in zijn hobby?'' Erich duurt het langst" en „Dagboek van een grootvader", waarin behalve Louis de Bree, Fie Carelsen, Coen Flink en Ellen van Hemert, A.V.R. O.'s fluitende en imiterende kelner Jan Zijdel te beluisteren zal zijn en wel als" „Flevo, de hond." De opvattingen van Albert Schweit zer over het leven van Jezus is een lezing naar aanleiding van de 85ste verjaardag van Albert Schweitzer in een rede, van prof. dr. G. Sevenster (23.20). De vierdelige klankbeeldenreeks over de voorgeschiedenis van de Russische revolutie die Bernard Verhoeven heeft samengesteld wordt in het K.R.O.-programma van vandaag voortgezet met het tweede deel: „Do dendans boven de afgrond." Terwijl het eerste klankbeeld de op permachtige positie van de alleen- heersende Csaar tot onderwerp had, behandelt dit tweede op zichzelf staande klankbeeld de maatschappe lijke gevolgen van de opheffing van de lijfeigenschap en de geestelijke stromingen die zich ontwikkelden (21.25). Televisie De taal der bijen" is de Oostenrijk se bijdrage aan de serie wetenschap pelijke curiositeiten". Men kan een lijkje nemen in de bijenkorf, waar een koningin, geflankeerd door een honderdtal darren als hofjonkers, de angel zwaait over haar volkje van ongeveer 30.000 werkbijen. Vervolgens wordt op het scherm ge bracht de film „Hoera ik ben pa pa." Een verarmd gezin van goede stand bestaande uit een weduwe met vier grote dochters beleeft di verse moeilijkheden inzake huwelijk en financiën. Maar na veel strubbe lingen eindigt alles toch naar wens. De Vlaamse televisie zendt „Hans en Grietje" uit, een opera van Engel- bert Humperdinck naar het sprook je van de gebroeders Grimm. (Advertentie) BESCHERM UW KEEL MET ROTERSEPT! Dodelijk ongeluk op overweg te Putten Gistermiddag is op de onbewaakte overweg in de Hondskontersteeg te Putten de 73-jarige S. Bontenbal uit die gemeente, door de sneltrein van Amersfoort naar Zwolle gegrepen en gedood. Rond dit tijdstip passeren er op deze overweg twee sneltreinen in tegengestelde richting, waarvan de heer Bontenbal er één waarschijnlijk niet heeft opgemerkt. Hij was, toen het ongeluk gebeurde, met de fiets op weg om kranten te bezorgen. Het slachtoffer was gehuwd. De trein kreeg drie kwartier vertraging. 96. Op hetzelfde moment opende de huisknecht de kasteeldeur voor drie agen ten waarvan de voorste vroeg: „Wat is er aan de hand, hior Misschien weer een inbraak? Of ruimte mannen soms?" „Met uw welnemen wellicht beiden!" viel de huisknecht geen ogenblik uit de plooi. „Kort na elkaar meldden zich hier twee mansperso nen als zijnde ruimteman nen en drongen tot mon sieur le comte door met de kennelijke bedoeling de Champignonbeloning in ont vangst te nemen. Aangezien één en ander mij zeer verdacht voorkwam, achtte ik het mijn plicht U te waarschuwen, opdat U zult kunnen uitmaken wie van de twee een oplichter is.' Willen de heren mij maar volgen?" „Ik ben geneigd, deze heer te geloven!" sprak dacht van de internationale muziek wereld vestigen op de prestaties van het radiokoor, dat die aandacht zeker verdient. K.R.O. wil oordeel van luisteraars en kijkers horen In een rede voor de K.R.O.-mlcrofoon heeft de algemene voorzitter van de ze omroepvereniging pater drs. E. H. J. van Waesberge de kijkers cn luisteraars naar de K.R.O.-program- ma's gevraagd, hun oordeel te geven over wat hun wordt voorgeschoteld. De K.R.O. is zeer erkentelijk voor constructieve suggesties, aldus de voorzitter. Hij betoogde dat de pro grammaleiding zal trachten met be hulp van luister- en kijkrapporten uit alle klassen van de bevolking het oordeel van het publiek te vernemen, dat dan ook invloed zal kunnen uit oefenen op de samenstelling der pro gramma's. (Advertentie) NU HET KEEL-WEER IS. WOENSDAG 13 JANUARI HILVERSUM I. 402 m. 746 kc/s. 7.00 VA RA. 10.00 V.P.R.O. 10-20 VARA. 19.30 V.P.R.O. 20.00—24.00 VARA. VARA: 7-00 Nws. 7.10 Gym. 7.20 Gram. en rep. 8.00 Nws. en act. 835 V- d. vrouw. 9.00 Gym. v. d. vrouw. 910 Gram. (9.35— 9.40 Waterst.) V.P.R.O.: 10.00 Schoolradio. VARA: 10.20 V. d. vrouw. 11.00 Gevar. progr. 12.00 Lichte muz. 12.30 Land- en tuinb. meded. 12.33 V. h. platteland. 12.38 Gram. 13.00 Nws. en tentoonstellingsagen da. 13.20 Lichte muz. 13.45 Gesproken por- tret. 14.00 Gram. 15.00 V. d. kind. 17.00 Oude muz 17.15 Dansmuz. 17 50 Rege- ringsuitz.: Emigratierubriek. Het emigra tiepraatje van H. A. van Luyk. 18.00 Nws. en comm. 18.20 Regeringsuitz.: De leer plicht en het schoolgeld van uw kind. door O. Bottinga, v. h. ministerie van onderw-, kunsten en wetens ch. 1830 Radio-Volksuniversiteit: letterkunde als strijdperk der overtuigingen, d- dr. A. Saalbom. Tweede lezing :De intellectue len. 19.00 V. d. kind. 19-10 De toekomst ln spiegelschrift, toespr. 1935 VARA- varia. V.P.R.O.: 19.30 V d. Jeugd. VARA: 20.00 Nws. 20.05 Gram. 20.20 Een meisje met rood haar, hoorsp. 2030 La cambiale dl matrimonio, opera. 21.45 Pianorecital. 22.20 Keuren en kiezen, comm. 2230 Nws. 22.40 Orgelspel en zang. 23.00 Tussen mens en nevelvlek, lezing. 23.15 Jazzmuz. 23.40 Gram. 23.55—24.00 Nws. HILVERSUM H. 298 m. 1007 kc/s. 7.00— 24.00 N.C3.V. N.C.R.V.: 7.00 Nws. en S.O.S.-ber- 7.10 Gram. 730 Een woord voor de dag. 7.40 Gewijde muz. 8.00 Nws. 8.15 Radiokrant. 8.35 Gram. 9.00 V. d. zieken. 9.30 Gram. 9 40 V. d. vrouwen. 10-15 Gram 10.30 Morgendienst. 11.00 Gram. 11.15 Pastorale, hoorsp. 12.30 Land- en tuinb. meded. 12.33 Orgelspel. 12.53 Gram. of act. 13.00 Nws. 13.15 15 Jaar geleden, praatje. 13.20 Met Pit op pad, praatje. 13-25 Lichte muz. 1350 Gram. 15.00 Jeugdconc. 15.45 Piano spel. 16.00 V. d. Jeugd. 17.20 Gram. 17.40 Beursber. 17.45 Kamermuz. 18.15 Boek- bcspr. 1830 Leger des Heil3-kwart. 18.45 Boekbespr. 19.00 Nws. en weerber. 19.10 Op de man af, praatje 19 15 Gram 19.30 Radiokrant. 19.15 Omr. ork. 2055 Het evangelie van Thomas, lezing 21.15 Sa menzang. 2145 Afrikaners stellen hun ei sen, rep. 22.00 Gram. 22.10 Meisjeskoor. 22.30 Nws. 22.40 Zaalsportuitsl. 22.45 Avondoverdenking. 23.00 Nwe gram. 2355 —24.00 NWS. TELEVISIEPROGRAMMA'S VPRO: 17.00 V. d- kind. 17.25—1730 d kleuters. N.T.S.: Intern. JeugdJoum. (17.30—17.40) Joum. en weeroverz A.V. R.O.: 20.20 Sportact. 20.50 Lichte muz. 21.35 T.V.-öocumentalre. 22.00—22.20 Film. FRANS BELG. T.V.-PROGR. 17.00—18.00 V. d. Jeugd. 19.00 Film. 19.30 Le jeu des Métiers. 20.00 Joum. 20 30 La Bohème, opera. 21.35 En direct d'une mystérieuse sirène. 22.05 Lit. progr 22.50 Joum. VLAAMS BELG. T.V.-PROGR. 19.00 Het vrije woord, lekenmoraal en fi losofie. 19.30 Nws. 20.00 Rep. 20 30 Speel film. 22.00 V. d. vrouw. 22.30 Nws. en Joum. Nagekomen advertentie» de graaf, nadat de agenten verteld hadden waarvoor zij gekomen waren. „Ik geloof eerder dat het belden bedriegers zijn!" merkte de brigadier gewichtig op. „Niit waar!" schreeuwde Tekko boos. „Mijn vriend, professor Stanreveld is da uitvinder van de vliegende pantoffel." „Vlieg dan eens wat!" teemde de politieagent. Maar aangezien dat niet ging zonder nieuwe atoompatronen, werden de dief zowel als Tek ko gevankelijk weggevoerd. Heden ontsliep in haar Heer en Heiland in het ziekenhuis Oostwal te Goes 1VÏARIA CORN. SMALLEGANGE- LINDHOUT Hoedekenskerke Wed. M. Lindhout- Lagrand Ovezande: Corn. M. v. d. Poel- Lindhout Joh- v. d. Poel en kinderen Hoedekenskerke P. A. Lindhout J. Lindhout- van Oosten en kinderen A. P. Lindhout L. S. Lindhout- Geense en kinderen Biezelinge: J. M. Lindhout J. Lindhout-Paauwe en kind Hoedekenskerke, 11 januari 1960.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1960 | | pagina 9