Weerzien met „de onde Ike'' in het
Europa van 1959
Hij werd president na 200 toespraken
en een 60
000 kilometer lange treinreis
De man achter de glimlach III
door Peter Bloxham
De -president en zijn familie. Van
linies naar rechts kleinzoon David,
zijn vrouw Mamie, schoondochter
Barbara, Mary Jean, de jongste
kleindochter van de president, zijn
zoon John, Barbara Anne, Ike zélf
en Susan.
SLOT
TT' aarsreeht in zijn grijze, open Rolls Royce
Av met het kenteken U.S.A. 1 staande,
spreidde hij beide armen uit in een hartelijk
gebaar, waarin hij heel de grote, wild juichen
de stad wilde betrekken.
Zoals hij daar tussen de menigte op het plein
verscheen, stempelde de West Point-houding
van zijn schouders hem tot de echte soldaat
En wie kon zeggen of het geen tranen wa
ren, die in zijn ogen glinsterden? Gedurende
één weemoedig moment was de Amerikaanse
president weer de triomferende generaal. Ike
was weer op „Eisenhower Platz". Hij reed
weer voorbij het gebouw aan Londens Gros-
venor Square, waaruit hij in de Tweede We
reldoorlog zijn machtige veroveringen diri-
geèrde.
TV/I" et dezelfde vriendelijke waardigheid, die-
■L*A zelfde ferme handdruk, hetzelfde gezag
in de onderzoekende blauwe ogen. „De „nieu
we" Ike noemden ze hem thuis. Maar dit was
een Wonderbaarlijke wedergeboorte van de
oude Ike. Het was op en top de oude Ike, die
de Londenaars zagen, toen zij in de straten
samenstroomden en hem hun hartelijke wel
kom toeriepen.
De hele weg van het vliegveld af, hadden zij
opgetogen laten merken in hem een oude
vriend te herkennen. „Beste Ike". „Hij ziet
er patent uit". „Meende je, dat die ziek was
geweest?"
T n Bonn was het precies hetzelfde geweest.
A Het geluid van klokken, autoclaxons,
stoomfluiten en jongens in leren broeken,
vormde alles bij elkaar een oorverdovend la
waai, dat „welkom" betekende. Later her
haalde dit zich op de Champs Elysées, waar
een vriendelijk wuivende menigte opeenge
pakt stond op balkons en trottoirs. Dit was de
Ike, die men zich herinnerde. De Ike die kon
blijven glimlachen onder omstandigheden, die
een straf voor hem betekenden en die zich
nimmer terugtrok.
Ja, het was de oude Ike. Alleen zijn blik was
wellicht iets wijzer en droeviger en zijn hals
en gezicht vertoonden wat meer rimpels.
In Washington ziet men het won
der dagelijks, wanneer de presi
dent, opnieuw actief, met vertrou
wenwekkend gezag door de stra
ten wandelt; even gelukkig temid
den van zijn volk als Kroesjtsjew
lijkt te zijn. Van zijn ziekte her
steld, werkt hij weer. Dat op zich
zelf is al heel wat.
Zelfs gedurende de somberste da
gen in zijn twee ziekteperioden
en wanneer administratieve pro
blemen hem kwelden verloor Ike
nimmer zijn diepe besef van wat
goed en wat slecht was. Maar
lange tijd scheen hij in de greep
van een bijzondere, op verdoving
gelijkende, traagheid te verkeren.
Nu is hij van zijn ziekte bevrijd
én van het groepje krachtige
figuren, dat hem omringde en
over hem domineerde.
Voor het eerst seder hij president
werd, houdt Ike zich daadwerke
lijk met de buitenlandse politiek
bezig en het bevalt hem nog
ook. Hij heeft zijn langste tijd als
president gehad, maar zijn glo
rie is niet verbleekt zoals bij an
dere presidenten tegen hun heen
gaan. Toe nhij zijn kracht herwon
herkreeg hij ook het vertrouwen
van zijn volk. Ike koestert zich
in de warmte van een nazomerse,
persoonlijke populariteit.
De Europese rondreis was een der
eerste grote ondernemingen van
de herlevende Ike. Vastbesloten in
de geschiedenis niet bekend te
zullen staan als een zwakke pre
sident, heeft hij een positieve po
ging vrede te verkrilgen onderno
men tijdens zijn ontmoeting met
Kroesjtsjew. En zijn huidige we
reldreis bewijst eveneens deze her
boren ondernemingslust.
Zo gaf president Dwight D.
Eisenhower in oktober 1955 te
kennen, dat hij al een heel
stuk opgeknapt was van de
hartaanval die hem had ge
troffen. De foto werd gemaakt
in het Fitzsimons legerzieken-
huis in Denver, Colorado.
Oorlogspad
Het is niet altijd even vlot
gegaan sinds het ogenblik
dat generaal Dwight David
Eisenhower, gehoor gevend
aan de stem van zijn plicht,
half-aarzelend in de maal
stroom van de politiek stap
te.
Er was zelfs geen enkele ze
kerheid, dat hij het gestelde
doel zou bereiken, toen hij
zich in 1952 uit het leger te
rugtrok, afstand deed van
zijn pensioenrechten en naar
huis vloog om het Witte Huis
te bestormen.
Ike, de meest bekende soldaat in
de wereld, was in de politiek een
onbekende. En er was nóg iemand
op het oorlogspad een man die
Robert Taft heette.
In juni en juli van dat jaar richt
ten zich de blikken van gans
Amerika naar het noorden op
Chicago, waar temidden van een
wolkbreuk van propaganda-mate-
riaal, een wirwar van telefoonver
bindingen en oceanen ijswater
een der vierjaarlijkse climaxen in
de Amerikaanse politiek het
kookpunt had bereikt.
Na een jaar van scherpe, soms
zelfs bittere strijd en na twintig
jaar van democratische heer
schappij. speurden de republikei
nen opnieuw naar een man, die
het voor hen zou kunnen winnen.
Zou het Ike worden of Taft?
Maar zelfs toen de balans van de
onofficiële stemmentelling wild
schommelde, was het voor ieder
een duidelijk: Eisenhower was,
als een verkoopbare figuur, het
republikeinse antwoord.
Ongetwijfeld was hij de kundig-
ste administrateur die de Verenig
de Staten gedurende de ooi-log en
de na-oorlogse jaren hadden voort
gebracht. Hij had zich echter zo
weinig met politiek ingelaten, dat
er zelfs maar weinig republikei
nen op de hoogte waren van zijn
politieke beginselen. Hij ging
zondags met zijn gezin naar de
kerk. Hij werd bewonderd door
iedereen, die voor hem werkte. Hij
had een dominerende rol gespeeld
bij het winnen van de oorlog. Hij
was een generaal, die het ge
presteerd had te commanderen
zonder bij zijn soldaten ook maar
enige weerstand op te roepen.
Op de negende verdieping
van het Conrad Hilton Ho
tel gaf een enorme foto van
Taft diens hoofdkwartier
aan. Twee verdiepingen ho
ger was het kamp der oppo
sitie, getooid met honderden
leuzen en foto's van Die.
De republikeinen en de hele natie
stonden aan een tweesprong. In
een kring rond hun televisietoe
stellen gezeten, zagen vijftig mil
joen mensen hoe de ontknoping
van het drama naderde. De beide
kandidaten en rivalen volgden al
les op het scherm van de toestel
len in hun hotelkamers.
Ike was nog nimmer zo dicht in
Robert Taft
In feite moesten de republikeinse
krachten, die Eisenhower als kan
didaat naar voren hadden gescho
ven, het bij de rumoerige opmars
naar het Witte Huis geheel zon
der de actieve medewerking van
de oorlogsleider stellen. Pas toen
zijn naam genoemd was in de
voorverkiezingen van 1952 en hij
alle gegadigden, uitgezonderd Ro
bert Taft, van het bord had ge
vaagd, toonde Ike zich ernstig ge
ïnteresseerd en werd hij actief.
Was het een goede kans op suc
ces, die Ike tot strijd aanspoorde,
het was Robert Taft, die hem tot
diep politiek nadenken dwong.
De bebrilde, ascetische Taft was
een voorstander van al hetgeen
Ike, die het leven gewoonlijk
nogal gemakkelijk opnam, veraf
schuwde namelijk dezelfde po
litieke denkbeelden, die tijdens de
depressie der dertiger jaren ramp
spoedig werkten. De politiek van
het isolationisme, die de Verenig
de Staten in een oorlog had be
trokken, welke door andere vol
ken was veroorzaakt, de behou
dende politiek, die scheen te eisen,
dat de klok zou worden terugge
zet en de toestand van voor de
oorlog hersteld.
Ike was geen politicus.Maar hij
wist, dat de mannen die onder
hem hadden gevochten, niet ge
streden hadden om naar de ver
schrikkelijke dertiger jaren terug
te keren.
Tegen juli, toen de kandidaten en
gedelegeerden hun koffers pakten
om naar Chicago te reizen, con
centreerde het Ike-Taft duel zich
op twee grote en bijna even ster
ke fronten.
Maar politici en „waarnemers"
hielden de ogen op de vleesinblik-
kersstad gericht en allen waren
van oordeel, dat Ikes kant met
zwaarder geschut bewapend was.
Chicago op stelten
De republikeinse conventie zette
die maand heel Chicago op stel
ten. Terwijl muziekkorpsen en op
tochten het verkeer in de war
brachten en helikopters banieren
met leuzen kris-kras door de lucht
sleepten, verzamelde zich het gro
te aantal gedelegeerden in de ver
gaderplaats van de Conventie, het
Internationale Amphitheater.
De aftredende president Harry
S. Truman schudt zijn opvol
ger, Dwight D. Eisenhower de
hand na de verkiezingen in
de buurt van een wespennest als
dit geweest. Maar toen het kli
maat in zijn voordeel verbeterde,
wist hij zich snel aan te passen.
Soms scheelde het niet veel of hij
was uitgeschakeld. Zoals de keer,
dat een kleine, geharde gedele
geerde uit Alaska hem tegemoet
trad en op eisende toon vroeg:
„Zou U een inwoner van Alaska,
iemand die er verscheidene win
ters heeft doorgebracht, tot gou
verneur van deze staat aanstel
len?"
Na een pauze van slechts enkele
seconden antwodrode Ike, dat hij
dat inderdaad zou doen. Daarna
zag hij gefascineerd toe, hoe de
kleine man een pak opende en er
een uit twee huiden vervaardigde
bontmantel uithaalde.
„Wezelbont?", vroeg Ike adem
loos. De kleine man knikte. Hij
had de wezelfs zelf gevangen.
Ike nam het geschenk aan.
„Mamie zal het prachtig vinden",
zei hij. „Maar onthoud dat dit
geen politieke handel is".
Overwinning
Toen het zo ver was, dat de Con
ventie zou beslissen greep Ike,
terwijl hij zijn blik op het tele
visiescherm gevestigd hield, zijn
gelukspenningen. En terwijl er 'n
gejuich opging sprongen de tra
nen in zijn ogen. Hij was er,
Toen Ike het kamp der oppositie
binnenliep, mengde zich gejouw
met het gejuich en een „Wij wil
len Taft"-geroep brak los. Het
pijnigde hem urenlang, maar hij
en Taft sloten vriendschap.
Achter het republikeinse front
ontwikkelde zich een felle activi
teit. Men had tot november de
tijd Ike's optreden op te voeren
tot een vernietigende overwinning
op de democraten. Men zou iedere
minuut nodig hebben.
De klim bergopwaarts begon.
Heel de maand augustus werkte
Ike 16 uur per dag. In Nieuw-
Mexico werd hij „opperhoofd
Eisenhower", tijdens een verkie
zingscampagne in het gebied van
tienduizend Indianen. Op honder
den halteplaatsen, in fabriekén,
in stadhuizen en op pleinen sprak
en... leerde hij.
Bittere, rake woorden werden ge
hoord. In bijeenkomst na bijeen
komst hamerde hij met kracht op
zijn standpunt ten aanzien van
communisme, Korea en corruptie.
Hit de reacties van de toehoor
ders kon hij opmaken of hij naar
hun mening iets verkeerds had
gezegd.
Toen men hem voor de televisie
camera's haalde krabbelde hij te
rug voor de make-up. Tot zijn
staf een mannelijke make-up ex
pert had gevonden, die parachu
tist was geweest.
Zo bereikte, hij langzamerhand
zijn doel. Én toen zijn politieke
persoonlijkheid eenmaal gevestigd
was, viel men niet langer over zijn
slechte formuleringen en herhaal
de gebruik van cliché-uitdrukkin
gen. Ze waren deel geworden van
Ike de uitverkorene.
Dit alles bereikte hij met onge
veer tweehonderd toespraken en
veertigduizend mijl reizen per
trein. En op een ochtend in no
vember het was twee minuten
over twee stond een stralende
Ike met een felicitatie-telegram
van Adlai Stevenson in de hand,
temidden van een jubelende me
nigte partijleden in de danszaal
van een hotel in Manhattan, New
York. Hij had het geklaard. Hij
was president van de Verenigde
Staten van Noord-Amerika.
Crises
Sedertdien heeft hij in het
Witte Huis met vele crises te
maken gehad. Het duurde
even voor Ike zich realiseer-
geestloze leider voorstelde.
Daar bovenop kwam de ontslag
name van Sherman Adams, ae
rechterhand van de president, in
verband met een zaak over een
bepaalde bontmantel. Ike had
zich bovendien nog steeds niet we
ten te stellen boven andere figu
ren, die hem, met Adams, altijd
hadden omringd - George Humph
rey van het ministerie van fi
nanciën en de dit jaar overleden
John Foster Dulles.
Nieuwe
overwinningen
Dit beeld van een verslagen Ike
was oorzaak van een terugslag,
die op allerlei gebied merkbaar
was. De verschijning van een nieu
we vijand economische moei
lijkheden maakte zijn taak niet
gemakkelijker.
Toen de democraten, door een ge
weldige verschuiving in de par
tijen, een meerderheid in het
Congres behaalden, zag het er
naar uit, dat Ike zou moeten vech
ten in 1959 om geen terrein te
verliezen. Maar de oude vechtjas
had in zijn leven te veel succes
- gekend om nu te verliezen. Hij
wierp de oppositie de handschoen
toe. De bestedingen moesten wor
den beperkt en Ike was van plan
er zo hard als hij kon voor te
vechten. Amerika vatte weer
moed toen men hoorde, dat Ike
Wild West-romans las. Het was
altijd het teken geweest, dat hij
door diepe gedachten werd be
ziggehouden. Het depressiebeeld
vervaagde Ike had weer pit.
De politiek nam hem meer
de, dat dit een gevechtster
rein was als elk ander. Om
te winnen moest nog steeds
gevochten worden.
Toen hij dit begrepen had was hij
verbaasd te ontdekken, dat zijn
gezag zo groot was. Senator
McCarthy bijvoorbeeld, trok zich
terug op de achtergrond, toen be
kend werd, dat Ike zich had ge-
ergerd. De geschiedenis herhaal
de zich vele malen.
Het tij keerde toen Ike in drie
achtereenvolgende jaren even zo
vele malen ziek werd. In 1955
een hartaanval, in 1956 darmstoor
nissen en in 1957 een lichte be
roerte.
Er was aanleiding genoeg voor
hem om zich terug te trekken.
Het ergst van alles was, dat,
terwijl Ike op Milestone Plan
tation in Georgia bij het vuur
zat, het volk zich een sukkelende,
Ike in beslag genomen door
zijn favoriete liefhebberij
schilderen.
dan ooit tevoren in beslag.
Nooit was hij ook in een be
tere vorm geweest voor de
ontmoetingen met de man uit
het Oosten Kroesjtsjew. Ike
zit naar het schijnt stevig in
het zadel en het heeft er alle
schijn van dat hij vastbeslo
ten is te overwinnen. Wel
licht kon de sage van de jon
gen uit Abi'.ene niet anders
eindigen...
Copyright P.Z.C., London Express
MAANDAG 21 DECEMBER 1959 f tt O V I N C I A L E ZEEUWSE U O U It A N 1
