Tsjechen beven voor bloedhonden
langs het IJzeren Gordijn
FABLO
COMMODORE
WHITE
Van en voor de boekenplank
EXPERIMENTEN MET GEWONE
DINGEN EN MET GEHEIMEN...
DONDERDAG 17 DECEMBER 1959
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
13
Kort bezoek aan Tsjecho-SIowakije
Douanes en grenssoldaten voor
gewone bezoekers heel hoffelijk
(Van een onzer redacteuren)
DE GRENSSOLDAAT groette correct en duwde de grenspaal
omhoog. We mochten Tsjecho-SIowakije binnen. De eerste
indruk, voor het passeren van de grens was niet al te vriende
lijk: uit de verte al de uitkijktorens, dan op de grens van
niemandsland en de „volksdemocratische" republiek het
vele prikkeldraad, waartussen de porseleinen isolatoren op
vielen. We wisten het al, voor we er kwamen. Het IJzeren
Gordijn stond onder hoge elektrische spanning en er lagen
mijnenvelden. Maar de grenssoldaat was vriendelijk. Hij was
een jonge kerel met een groene pet op. De „patten" op zijn
kraag waren eveneens groen. Op die „patten" was een me
talen hondekop bevestigd. Die groene petten en die honde
koppen zijn kenmerkend voor de grenssoldaten, zo leerden
we later. Het volk noemt die soldaten ietwat spottend de
waakhonden van de ijzeren grens. Echte waakhonden zijn
er trouwens, mogen we onze zegslieden geloven, ook. Bloed
honden, waarvoor iedereen, die het ook maar dénkt, dat hij
illegaal de grens wil oversteken, siddert. Heel wat Tsjechen
hebben we over die honden die wij zelf trouwens niet heb
ben gezien horen praten.
Een van onze redacteuren heeft
een kort bezoek gebracht aan
Tsjecho-SIowakije en heeft
daar indrukken opgedaan, die
hij in een serie artikelen hoopt
weer te geven. Hij heeft met
veel mensen gesproken, zowel
communisten als niet-commu-
nisten, geen „officiële perso
nen", doch met de gewone man
en met de gewone vrouw, die
hebben verteld hoe zij het leven
beleven in hun „volksdemocra
tische" republiek.
Die honden, zo zeggen ze, verra
den je direct. Vroeger, met een
beetje geluk, kon je nog uitwijken
en ontsnappen over de grens,
maar nu zit hij hermetisch dicht.
Het prikkeldraad, de stroom, die
je dood slaat, de mijnenvelden, de
bewakers in de wachttorens, die
op je schieten, en dan die rot-
honden. Hadden de beesten maar
verstand, dan zouden ze wel ande
ren in de benen bijten.
Een paar mensen, die ons dit ver
telden, voegden er aan toe, dat er
een groep Tsjechen in Miinchen
zit en via de zender Radio Vrij
Europa hun landgenoten oproept
om in verzet te komen tegen het
rode regime. Hielden ze er maar
mee op, vonden onze zegslieden,
want ze maken heel wat van onze
jonge mensen zo gek om te pro
beren door het IJzeren Gordijn te
komen. Dat lukt bijna niemand..
Veel jonge mensen zijn gepakt en
zijn opgesloten.
Het waren sombere klanken.
Even somber als de verhalen,
die we in eigen omgeving over
het IJzeren Gordijn kunnen ho
ren of lezen. Leuk ziet het er
dan ook beslist niet uit. De
douanen echter en ook de
grenspolitie bleken vriendelijke
mensen te zijn. Tenminste voor
ons en ook voor al de andere
automobilisten, die we er za
gen. Bar druk was het niet aan
de grens, maar in het half uur
oponthoud op de heenweg za
gen we nog vier andere bui
tenlandse wagens waar
schijnlijk bezoekers voor de
jaarbeurs te Br no en op de
terugreis stonden er zes auto's.
Afgezien van de voorgeschreven
formaliteiten, zoals inboeken en
uithoeken van de gaande en ko
mende man, het noteren van de
meegebrachte vreemde valuta en
al zo meer, bleek men buitenge
woon soepel te zijn. Eventjes de
koffer van de auto open, eventjes
in de bagage zien, eventjes op een
autokussen duwen en dan een ge
baar met de hand rijden maar.
wuifden volwassenen en kinderen
ons van harte toe. Soms was het
zo erg met die wuiverij, dat we
ons een beetje de koningin voel
den. Bij een paar korte rustpauzes
langs de over het algemeen goede
wegen trok onze auto sterk de
aandacht van de andere wegge
bruikers, die meestal ook wuifden,
als ze tenminste niet de handen
vol hadden aan hun voertuig. De
schaarse auto's, die ons passeer
den in de grensstreek, waren gro
tendeels heel oude karretjes, die
kennelijk meer dan gewone aan
dacht vroegen van de bestuurders.
Opvallend was het aantal bestuur
ders van personenwagens, die
langs de weg hun motor op een
defect stonden te onderzoeken.
Autorijden is een grote luxe in
Tsjecho-SIowakije. De prijs van
de benzine toont dat wel aan
vier Tsjechische kronen per liter,
of wel f 2,28. Maar goed, de sa
larissen liggen ook hoger dan bij
ons, al koopt men er minder voor.
Motorrijwielen hebben we evenwel
Elders hadden we het wel stren
ger meegemaakt, zoals in Enge
land, waar men precies wilde we
ten, of we gezond waren en van
vreemde smetten vrij, waar we
gingen logeren, welk hotel we
hadden en meer van zulk verstan
digs, waarop geen antwoord viel
te geven, omdat je gewoon geen
vastomlijnde plaunen had.
Gewuif
De vriendelijkheid van de douane
en grenswachten bleek niet op
zichzelf te staan. In het eerste het
beste dorp, dat we passeerden,
De Tsjechen toonden veel be
langstelling voor auto's uit de
westelijke landen. De wagens
werden van voor en achter ter
dege bekeken. Autorijden is in
Tsjecho-SIowakije een buiten
gewone luxe. Het moet duur
worden betaald.
Advertentie
sanfor en.no-ironl 15.90
met TRUlMT boord-uit-één-stuk
tenoeg gezien. Het bleek dat dit
e voertuigen bij uitstek zijn voor
de ^Tsjechen. Bromfietsers komt
men er niet zo vaak tegen als bij
ons.
We zouden Tsjecho-SIowakije on
recht doen, als we niet vermeld
den, dat speciaal in de grote
steden en vooral in het regerings
centrum Praag heel wat nieu
we auto's op de weg zijn. We heb
ben ons laten vertellen, dat er lan
ge wachtlijsten zijn van degenen,
die aan een nieuwe wagen hopen
te komen. Uiteraard zijn het voor
al regeringspersonen, die in de
nieuwe auto s rondrijden, en ook
de leiders van de partij kunnen
zich die weelde veroorloven. Zij
toeren veelal in de in Tsjecho-SIo
wakije vervaardigde „Tatra 603",
een ruime sterke wagen, die niet
aan de lopende band, maar „met
de hand" wordt vervaardigd en die
dan ook 98.000 Tsjechische kronen
moet kosten, hetgeen overeenkomt
met 55.860. De „Tatra" is op de
bon. Wie daarover niet beschikt
zal niet in zo'n glanzende slee rij-
den.
Wie het geld heeft, kan zich
echter een Skoda Felicia aan
schaffen, die in Nederland on
geveer f 9.000 kost, doch die in
net land waar deze auto wordt
vervaardigd, dus in Tsjecho-
SIowakije zelf, Kcs. 42.000
moet opbrengen. Omgerekend
in Nederlandse guldens komt
die cabriolet dus op f 23.940.
De koers van een Tsjechische
kroon is namelijk f 0,57. Voor
de gewone Skoda zijn de prij
zen navenant. Geen wonder,
dat de bewonderaars van
auto's, die bij ons naar de prij
zen van de wagens in Neder
land informeerden, zich afvroe
gen hoe de kapitalistische sta
ten dan wel zouden moeten he
ten, als de „volksdemocrati
sche landen, waar alles aan de
prijzige kant is, als worden be
titeld met arbeidersparadijs.
Hierbij kan nog worden vermeld,
dat de staat, die alles in handen
heeft, officieel aan „zwarte han
del" doet. Wie voor bepaalde ty
pen wagens geen bon heeft, kan
ze toch wel Icrijgen, maar het
scheelt dan een paar duizend of
enkele duizenden guldens. De „Ta
tra 603" is echter niet zonder bon
te krijgen, al wil men nog zoveel
extra betalen.
Beeld van „Schiere monnik"
op Schiermonnikoog
Op het eiland Schiermonnikoog wil
men een twee en een half meter
hoog standbeeld oprichten van een
„schiere monnik" ter herinnering
aan de Cistercienser monniken.
Deze monniken vestigden in de
Middeleeuwen een uithof (een ne
venvestiging van een klooster) op
het eiland, en maakten daarna een
begin met de cultivering van
Schiermonnikoog.
De kunstschilder Martin van Waning
die 25 jaar op het eiland heeft ge
werkt, heeft aangeboden, uit dank
baarheid voor hetgeen Schiermon
nikoog en de bevolking van dit ei
land hem hebben geschonken, een
gipsmodel van een „schiere mon
nik" te vervaardigen. Om het geld
voor het afgieten in brons van het
standbeeld en het plaatsen ervan
(ongeveer f 8000) bijeen te bren
gen, is een actiecomité gevormd.
Voorzitter van dit comité is Fries-
lands commissaris der koningin,
mr. H. P. Lindhorst Homan. Het
gemeentebestuur van het eiland
heeft reeds een bedrag van 2000
beschikbaar gesteld. Men wil het
standbeeld in de zomer van 1960
onthullen.
Heineken 11 pet. dividend
In de vergadering van commissaris
sen van Heineken's Bierbrouwerij
Maatschappij n.v. is besloten aan
aandeelhouders voor te stellen over
het boekjaar 1958-1959 een dividend
van 11 procent over het tot f 35 mil
joen verhoogde kapitaal uit te keren
(over 1957-1958 werd over een kapi
taal van 20 miljoen 12 pet dividend
uitgekeerd).
Totale oplage dagbladen
250.000.000
Volgens een dinsdag door de Unesco
gepubliceerd boekje over 's werelds
dagbladen en periodieken worden er
dagelijks meer dan 250 miljoen exem
plaren van dagbladen verspreid. De
totale oplage der periodieken be
draagt ongeveer tweehonderd mil
joen. Een derde van alle dagbladen
verschijnt in Noord-Amerika. Een an
der derde gedeelte wordt in Europa,
de Sowjet-Unie inbegrepen uitgege
ven. In de Verenigde Staten verschij
nen 8.512 dagbladen, hetgeen verre
weg het grootste totaal voor één land
is. De Sowjet-Unie neemt, met 5.114
dagbladen en periodieken, de tweede
plaats in.
(Advertentie)
Iedere ware pijproker
zal beamen dat Voortrekkers
f een meesterlijke melange is die tot het
laatste trekje toe licht en geurig blijft.
En... Voortrekkers verveelt nooit!
bL
Niemeijer
kent de pijproker ai 111 jaar lang
BOEKJES UIT KORF VAN BEZIGE BIJ
Goedkope platen in het
„Grote gouden boek"
Met het oog op de komende feestda
gen heeft de „Bezige Bij" te Amster
dam weer een aantal aantrekkelijke
kinderboeken voor diverse leeftijden
op de markt gebracht, waarvan we
hier allereerst een viertal „Gouden
Boekjes" noemen, alom bekend en
terecht geliefd wegens de leuke tek
sten en de meestal voortreffelijke
prentjes. Allo vier voor echte klein
tjes en mooi om te bekijken. Fred
dy's vriendje" verhaalt over een jon
getje dat allerei beesten als vriendje
„probeert" en tenslotte een klein,
lief hondje kiest; „Het Feestvarken"
dat alles weggaf uit moeders pro
visiekast en toch een prachtfeest kon
geven is niet minder leuk, en de
avonturen van het vreemde „Bolle
Bolle Beest" zullen de kleinen zeer
vermaken, evenals die van kleine
Wim die zoek raakt in het oorspron
kelijke Nederlandse boekje „Wim is
weg". Alle tier warm aanbevolen
voor drie- zesjarigen.
Zoals gezegd zijn deze boekjes bui
tengewoon aardig van tekeningen cn
kleuren. Helaas kan dit niet gezegd
worden van het „Grote Gouden Boek"
„Lassie weet raad" en nog minder
van „Rin-tin-tin en de verborgen
schat". De kinderen vinden die pla
ten wel prachtig (het voornaamste
wellicht) maar voor de volwassenen
die ze mee voorlezen zijn deze ty
pisch Amerikaanse, heel handige
maar goedkope bonte platen minder
aangenaam om te zien.
Alleraardigste kinderboekjes zijn
„Pim en Pom blijven samen" en
„Pim en Pom, nieuwe verhalen" van
onze bekende Mies Bouhuys, poezen-
verhaaltjes en -versjes met even leu
ke tekeningen van Fiep Westendorp.
Spelletjes
Voor de groteren drie prachtige en
ook duurdere boeken. Allereerst
de „Kris Kras Kruiwagen" in de
zelfde trant als de Jan Plezier van
't vorige jaar, een dik boek, „an
ders dan anders", vol spelletjes,
toneel, poppenkast, knutselwerk
jes, ideeën voor feestjes, kleuter
klasjes, etc. etc. Keurig en kleu
rig uitgegeven, en samengesteld
door mevr. I. M. Fennema-Zbolay,
hoofdredactrice van het kinder
blad Kris-Kras. Een staf van be
kende kinderauteurs werkte mede.
Speciaal voor jongens is „Geheim",
een leidraad voor het oprichten en in
stand houden van geheime clubs, ver
enigingen, verbonden en genootschap-
Een, door Hugo de Reede, in het ge-
eim uitgegeven door de „Gemasker
de Bij". Deel I: Middeleeuwse Ede
len, Deel H: Indianen, Deel IH:
Riumtevaarders. Toegevoegd: intrige
rende enveloppes vol heerlijkheden
als geheime lidmaatschapskaarten,
echte linnen insignes, bedrukt brief
papier, vergulde veren, enz. enz.,
eventueel los na te bestellen.
Het is lenk, en alles keurig pasklaar
en uitgedacht maar... vinden onze
kinderen dit, eerlijk gezegd, niet veel
heerlijker allemaal zélf uit? We stel
len ons voor dat in een klas elke
jongen zo'n „Geheïm"-boek heeft-.
Het allerkostelijkste boek echter,
waarmee ge niet alleen uw kinderen
doch ook Uzelf nog een plezier doet
is het nieuwe werk van. Leonard de
Vries: „Het nieuwe experimenteer-
boek", 151 verbazingwekkende na-
tuurkundeproeven voor jong en oud.
Leonard de Vries is bij velen bekend,
o.a. door de jeugdtelevisieprogram-
ma's. Allerinteressantst zijn deze na-
tuurkundeproeven in de huiskamer en
er buiten, verricht met de eenvou
digste gebruiksvoorwerpen die in
ieder huishouden te vilden zijn.
Uiterst leerzaam voor de jeugd bo
vendien, een ware aanwinst in de boe
kenkast van het gezin.
In „En toch is het leven goed" be
schrijft T. Pulles levendig en tref
fend de moeliijkheden die zich voor
doen in een doktersfamilie met twee
„teenagers". Dit aanbevelenswaar
dige boek voor oudere meisjes kwam
uit in Meulenhoff's Flamingo reeks.
Boekennieuws
in het kort
Een actueel probleem stelde Ca-
tharina Marshal aan de orde in het
boek „Als je een negermeisje bent",
dat verscheen in de serie Kern
pockets voor de jeugd. Op gevoel
volle wijze vertelt de schrijfster de
problemen, van Julie, die op de
„High School" bemerkt, dat ook in
de voorsteden van New-York sprake
is van rassentegenstellingen.
In de Heldenserie van uitgeverij
„Helmond" verschijnen slechts aan
de werkelijkheid ontleende verhalen.
Verdienstelijke auteurs beschrijven
het leven van mensen, die zich op
een of andere wijze buitengewoon
verdienstelijk hebben gemaakt. Zo
„schilderde" dr. L. van Egeraat in
„De tovenaar met de beitel" een on
derhoudend en vooral leerzaam boek
je. het leven van de grote beeldhou
wer Michel Angelo. Het werkje
kreeg een bijzonder fraaie omslag
plaat.
„De Herberg „Het U" van P. de
Zeeuw is een goed boek voor de
jeugd van 12 tot 16. Het verhaalt
het opwindende en romantische
voorspel tot de bevrijding van
Antwerpen door de Watergeuzen in
1572. „De Herberg „Het IJ" waarin
de humor evenmin ontbreekt als het
element der verrassing, verscheen bij
uitgeverij W. D. Meinema N.V. in
Delft.
Drie romans voor oudere meisjes
(Van onze redactrice)
Met „Baby Cupido" heeft Francine
Haak-Ochsendorf een roman voor
oudere meisjes geschreven, die
bij het gros van die oudere
meisjes waarschijnlijk wel in
de smaak zal vallen. Want welk
meisje dat op de leeftijd is van het
zo dolgraag „op eigen benen" willen
staan, leest niet met plezier de bele
venissen van drie meisjes, die er in
derdaad in slagen „op eigen benen"
te staan?
Hans, Gert en Vic van Arkel zijn de
drie meisjes die, na reeds vroeg haar
ouders te hebben verloren, zich op
energieke wijze losmaken van de
„liefdadigheid" die zij tijdens haar
bakvisjaren mogen ondervinden van
de zijde van een aantal familieleden.
Met als basis het enige erfstuk dat
zij bezitten een huis beginnen
zij een pension, waarin een der zus
jes bovendien een schoonheidssalon
netje exploiteert. En het pleit voor de
talenten van de schrijfster, dat zij de
op zichzelf niet zo heel aanvaardbare
vondst van de vondeling-baby toch
op overtuigende wijze heeft weten in
te vlechten in dit verhaal van drie
hardwerkende jonge meisjes, die
kans zien zich een eigen bestaan op
te bouwen. Uitgeverij: Kramers,
's-Gravenhage.
De schrijfster Margreet Velsen-
Quast blijkt een voorliefde te heb
ben voor het thema „lelijk: eendje
wordt mooie zwaan", een thema
dat men althans kan terugvinden
in twee van haar boeken. In „Mijn
moeder is beroemd" is het „lelij
ke eendje" het meisje Lotje, doch
ter van een beroemd actrice die,
behalve beroemd, ook mooi en
jong is.
Een moeder dus waarop Lotje (te
recht) heel trots is en voor wie ze
alles over heeft zelfs al raakt ze
zelf naast deze beroemde moeder
vaak in de schaduw. Maar ook Lotje
blijkt haar talenten te hebben en ziet
kans om op zeker ogenblik „uit de
schaduw" te treden, mede dank zij
het feit dat ze voor lange tijd wordt
opgenomen in een normaal gezin met
levenslustige opgroeiende kinderen.
Het thema „van eendje tot zwaan"
komt nog duidelijker naar voren in
een tweede boek van dezelfde schrijf
ster, getiteld „Gekke Erica". Ook
Erica is verre van mooi, ze gaat vaak
vreemd gekleed en is heel anders
dan haar klasgenoten vandaar
haar bijnaam „Gekke Erica". Maar
die gekke Erica ontpopt zich tot een
talentvol danser es je-in-spé, dat wel
licht nog eens een échte „zwaan"
wordt... Twee vlotgeschreven boe
ken, waarvan het eerste naar onze
mening geslaagder is dan het tweede;
liet tweede is hier en daar qua pro
bleemstelling wel wat erg volwassen.
Beide boeken zijn een uitgave van
Ploegsma te Amsterdam.