Minister Van Rooy traagheid en
besluiteloosheid verweten
Drielandencommissie kritiseert
Nederlandse bijdrage in Navo
KLANKBORD
STAATSSECRETARISSEN
BESPREKEN RECLAME IN T.V
SOWJET-PLAN VOOR MAANREiS
DOOR TWEE OF DRIE MENSEN
m
WOENSDAG 16 DECEMBER 1959
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
3
Rond de Navo-conferentie te Parijs
7
«te-s
Tekortkomingen geconstateerd in
militair en financieel opzicht
(Van een speciale verslaggever uit Parijs)
In het uitvoerige rapport van de drie landen-commissie die de
Nederlandse bijdrage aan de Navo aan 'n diepgaand onderzoek
heeft onderworpen, is voor het eerst sedert de oprichting van de
Navo scherpe kritiek uitgeoefend op de kwaliteit en omvang van
de Nederlandse bijdrage aan de gemeenschappelijke verdedi
gingsorganisatie van het bondgenootschap. Aan de hand van
omvangrijk en gedetailleerd feitenmateriaal door de Nederland
se regering beschikbaar gesteld, heeft de drie landen-commissie
die dit jaar was belast met de analyse van de Nederlandse bij
drage, in een rapport aan de Navo-raad twee feiten vastgesteld.
Ten eerste blijven volgens de com
missie de parate Nederlandse land
strijdkrachten ter beschikking van
de Navo officieel .gesteld op twee
divisies zeer belangrijk beneden
de toegezegde sterkte. Afgezien van
het ontbreken van de parate man
kracht als gevolg van de in Neder
land geldende kleinverlofregeling,
ontbreken in ieder van de twee pa
rate divisies zeer essentiële onderde
len als een tankbataljon, twee afde
lingen infanterie en een verkennings-
esquadron.
Ten tweede acht de commissie de
Nederlandse financiële bijdrage aan
de Navo-defensieopbouw belangrijk
minder dan verwacht mocht worden
volgens een regeling, waarbij de las
ten gelijkmatig over de aangesloten
landen worden verdeeld. Deze finan
ciële tekortkoming sfchrijft het rap
port van de Navo-raad toe aan het
feit, dat Nederland al sedert 1956 de
hoogte van het defensiebudget heeft
bevroren. Terwijl volgens de begin
selen van de lastenverdeling Neder
land ongeveer 5,7 procent van zijn
gros nationaal produkt aan de defen
sie zou moeten besteden, maakt de
huidige defensiebegroting er niet veel
meer dan 4,6 procent van uit.
Zou Nederland zoals het rapport
als eerst dringend aanbeveelt te
rugkeren naar zijn aanvankelijke
percentage van 4,5 procent dan zou
den al voor de thans aanhangige be
groting voor I960 de defensiekosten
verhoogd moeten worden tot om
streeks 1850 miljoen per jaar. Blijft
die verhoging achterwege dan zal
Nederland van 1961 af bijna twee
miljard per jaar moeten uitgeven om
niet te kort te schieten tegenover de
bondgenoten.
De Gaulle blijft
tegen integratie
„Nief-geïnlegreerde legers
wonnen twee oorlogen"
Nadat de Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken, Christian Her
ter gisteren in en buiten de Navo-
raad gezegd had, dat integratie van
de nationale strijdkrachten een
noodzaak is voor de Navo, heeft pre
sident De Gaulle verklaard dat die
integratie niet noodzakelijk is.
Daarmee is de kern van het geschil
tussen Frankrijk èn de Verenigde
Staten blootgelegd.
De Gaulle heeft, tijdens een bezonk
dat een aantal fractieleiders uit de
Franse Nationale Vergadering hom
bracht, verklaard, dat de Navo
noodzakelijk is voor Frankrijks vei
ligheid. maar samenwerking op het
bevelsniveau is voldoende en de door
Amerika geëiste integratie is niet
noodzakelijk.
Een land dat een sterke partner
in welke alliantie ook wil zijn, moet
op zijn eigen benen staan en een
..nationale eenheid" zijn, aldus De
Gaulle. „In twee wereldoorlogen zijn
de geallieerde legers niet geïnte
greerd geweest, toch hebben zij bei
de keren de overwinning behaald",
merkte hij op.
Waarnemers te Parijs menen
dat De Gaulle elke kans aangrijpt
om het Franse standpunt voor
eigen en buitenlands publiek voor te
dragen. Zelfs in Dakar, waar hij
twee dagen geleden sprak, heeft hij
de Navo aangeroerd.
In de Navoraad heeft de Franse mi
nister Couve de Murville De Gaulle's
'andpunt verdedigd tegenover dc
i vat tingen van de Amerikaanse re-
ring, die door minister Herter zijn
onderstreept.
De Murville was hot met Hertcr
eens over de mogelijkheid van
grotere defensicbijdragen door de
westelijke landen, maar stelde
dat, aangenomen dat de economi
sche situatie inderdaad zo enorm
verbeterd is als Herter zei, er
binnen de Navo ook een „modifi
catie der verantwoordelijkheden"
moest plaatshebben. Een „modifi
catie", die Frankrijk dan mede
zeggenschap zou geveri in het
hanteren van de kernwapens.
KKEERD WEGGEBRUIK. Hes-
Thompsoneen 22-jarige Nleuw-
:,oelander, werd voor een jaar het
jbewijs ontnomen nadat hij een
ctgunger die in Rotorua voor zijn
igen liep had aangevallen waav-
j hij hem een stuk van een oor af-
i cct.
BOEKENGEBRUIK. De bi-
ccaris van de stedelijke biblio-
te Carlton (Engeland) deed een
schrijven uitgaan waarin liii op
leners ëen beroep deed „de boe-
niet te gebruiken als onderzet-
voor theepotten, handdoeken,
•uien, bijtringen of als wapens
om naar katten en honden te gooien".
Volgens onze inlichtingen heeft
het rapport voorts met de meeste
klem ontraden gevolg te geven
aan de suggestie, gevat in het
rapport van de commissie-Van
Voorst tot Voorst, om de dienst1
tijd in Nederland te verkorten. De
conclusie van de commissie, waar
in onder meer vertegenwoordigers
van de Verenigde Staten en Duits
land zitting hadden, is dat het niet
mogelijk moet worden geacht de
vrijwilligers aan te trekken die
nodig zijn om bij verkorting van
de diensttijd in Nederland de pa
late sterkte van de Nederlandse
strijdkrachten op peil te houden.
Geen voorbeeld meer
Voor het eerst in de geschidenis van
het bondgenootschap wordt Neder
land in het verleden steeds aan
anderen ten voorbeeld gesteld om de
nakoming van zijn plichten ge
rangschikt onder de Navo-landen die
niet voldoen aan de: verplichtingen
jegens de Navo.
Intussen heeft gisteren de Ameri
kaanse minister van buitenlandse za
ken Christian Herter de eis gesteld,
dat de Europese Navo-landen wet
telijk het hunne bijdragen tot de
gemeenschappelijke defensiekosten.
Amerika is niet meer bereid meer
dan een redelijk aandeel te nemen in
de gemeenschappelijke inspanning.
De Europese landen hebben hun eco
nomische draagkracht ten volle her
wonnen en niemand die dat met meer
vreugde begroet dan Amerika. Her
ter noemde het dan ook niet meer
dan rechtvaardig dat de Europese
landen een groter aandeel In de ge
zamenlijke lasten nemen.
VOORWAARDEN WORDEN BEKEKEN
Het N.T.S.-comité uit
dagbladen en Otem
De staatssecretarissen Scholten en
Veldkamp hebben gisteren een eerste
bespreking gevoerd met do N.T.S.,
een comité uit de dagbladen, die een
concessie voor reclameteleVisio heb
ben gevraagd, en met de Otem.
In een communiqué van de minster
van onderwijs, kunsten en weten
schappen wordt meegedeeld, dat zo
als bij de mondelinge behandeling van
de begroting van onderwijs, kunsten
en wetenschappen is medegedeeld, de
regering nog geen definitieve beslis
sing genomen neeft omtrent het ver
lenen van een concessie voor het uit
zenden van reclame-televisie.
Wel heeft de regering zich beraden
over een aantal prealabele punten en
daarbij met name de mogelijkheid
bezien tot het verlenen van een con
cessie aan een onafhankelijke pro
gramma-maatschappij.
De staatssecretarissen Scholten en
Veldkamp voeren besprekingen over
de bij een dergelijke concessie te stel
len voorwaarden, teneinde na te gaan
of een regeling in deze zin voor ver
wezenlijking vatbaar is.
Ten overvloede wordt er in het com
muniqué nog aan herinnerd, dat over
eenkomstig de reeds gedane toezeg
gingen tot uitvoering van een rege
ringsbeslissing eerst zal worden over
gegaan nadat de Tweede Kamer de
gelegenheid heeft gehad over deze
materie een discussie te voeren.
Reactie
Naar aanleiding van boven
staand bericht hebben wij com
mentaar gevraagd aan de om
roeporganisaties.
Mr. Akkerman van de V.P.R.O. wees
op het feit, dat deze omroeporgani
satie zich nooit principieel heeft uit
gesproken tegen reclame in de tele
visie. De V.P.R.O. staat echter af
wijzend tegenover- de toelating van
een vrij opererend en dus vrij met
de N.T.S. concurrerende commerciële
tv. organisatie, en tegenover enigerlei
andere vorm van reclame t.v., waar
in het programma geheel afhanke
lijk is van- of beslissend beïnvloed
wordt door de adverteerder-. De heer
Akkerman voegde daaraan toe dat
vooralsnog dit standpunt niet ge
wijzigd zou zijn.
De heer M. Schroevers van de VARA
deelde mee, dat de VARA nog geen
officieel commentaar kan leveren.
De kwestie zal nog eerst door de
omroeporganisaties moeten worden
bekeken. Hij wees erop dat de VA
RA krachtens de geestelijke struc
tuur tegen reclame in t.v. is. Mocht
echter de reclame in de televisie
toch toegelaten worden, dan zal de
VARA een opportunistisch stand
punt innemen. Dit o.m. als verplich
ting tegenover de kijkers.
De heer G. van Beek, perschef van
de K.R.O. en de Nederlandse Televi
siestichting, zei kort en krachtig
geen commentaar.
Ook van de heer D. Repko van de
A.V.R.O. kregen wij dit antwoord
op onze vraag.
Foto boven: Met het oog op de ver
kiezingen, welke op 20 december a.s.
in Belgisch Kongo zullen worden
gehouden, heeft de administratie van
Stanleystad overal spandoeken en
aanplakbiljetten laten ophangen ten
einde de bevolking op te wekken
haar stem uit te brengen. Een drie
tal spandoeken bij de inlandse markt
van Stanleystad.
Foto onder: De verhouding tussen
leden van de Bajoeba- en Loeloea-
stam in Loeloeaburg is de laatste tijd
slechter geworden.
Een groep Baloeba's maakt zich ge
reed om naar aanleiding van de re
cente ongeregeldheden de stad te
verlaten.
9 Het Poolse parlement heeft eenstem
mig een wetsontwerp ter bestrijding van
het alcoholisme goedgekeurd. De ge
meenteraden krijgen grote bevoegdheden
om de verkoop van wodka te beperken
en desnoods geheel le verbieden.
Rode Kruis zendt naar
Fréjus f 178.928
(Van onze Haagse redactie)
Het saldo van de giften aan het
Nederlandsche Roode Kruis voor de
slachtoffers van de ramp te Fréjus
(giro 22.000) is gestegen tot
f 178.92S. Het Nederlandsche Roode
Kruis heeft zaterdag een eerste be
drag" van 150.000 gulden over ge
maakt aan het Franse Rode Kruis.
Dit zal er zorg voor dragen, dat het
geld een juiste bestemming krijgt
binnen de totale hulpverlening.
6 Van de 130.000 dienstplichtigen die tot
nog toe in Oostenrijk voor de keurings
commissie verschenen hebben er 123 op
grond van gewetensbezwaren vrijstelling
verzocht, aJdus is bij ,de behandeling
van de defensiebegroting in het parle
ment gebleken.
KAMER BESPRAK BEGROTING SOCIALE ZAKEN EN VOLKSGEZONDHEID
Mej. Lemaire „Vrijere loonvorming
een „loonloterij"
(Van on2e parlementaire redacteur)
Hoewel bij de behandeling- van dc begroting van sociale zaken en volksge
zondheid voor I9G0 in de Tweede Kamer niet diep werd ingegaan op de
problemen, die deze begroting stelt er kon zelfs van een vlalc en mat
debat gesproken worden hebben sommige afgevaardigden toch niet
geschroomd oni een duidelijke kritiek op minister Van Rooy en staats
secretaris Koolvink uit te oefenen. Die kritiek kwam in de eerste plaats
van de oppositiegroepen, de F. v. d. A., de C.P.N. en de P.S.F., doch zeker
niet van die kant alleen. Ook van de anti-revolutionaire heer Van Nierop
en in mindere mate van de heer Corver van de V.V.D.
De heer Van Nierop verweet, evenals
de socialistische afgevaardigde me
juffrouw mr. Lemaire, de minister
traagheid en besluiteloosheid. Waar
om bijvoorbeeld, zo vroeg hij, moet
de invoering van het nieuwe rijtijden
besluit zo lang wachten
De liberale heer Corver, voorstander
van loondifferentiatie ook binnen de
bedrijfstak, vroeg overlegging van 'n
overzicht van de loonregelingen,
waarvoor wijzigingen aan het colle
ge van rijksbemiddelaars zijn voor
gelegd. Ook wenste hij een duidelij
ke aanwijzing van sociale prioritei
ten. Hijzelf wenste de herziening van
de invaliditeitswet vooropgesteld te
zien.
Verder wilde de liberale afgevaardig
de weten, hoeveel bedrijven zich in de
probleemgebieden wensen te vestigen
en hij bepleitte een differentiatie in
3. verhoging van het algemene
ouderdomspensioen, teneinde dit
te brengen op het peil van het
minimale levensonderhoud
4. de totstandkoming van algeme
ne kinderbijslagverzekering.
Daarnaast had mr. Van Lier nog
enkele kleine wensen.
Hij veroordeelde de verlenging van
de waehtijd voor de aanvullende wer
ken als nieuwe maatregel van de mi
nister om de tewerkstelling op deze
werken te beperken en hij verlangde
hieromtrent een bevredigend ant-
Straaljager verbrand na
buiklanding te Jelsum
Een straaljager van de vliegbasis
Leeuwarden heeft gistermiddag in
Jelsum, vijf kilometer ten noorden
van de basis, wegens motorstoring
een buiklanding moeten maken. Het
toestel kwam neer in een weiland,
waar schapen graasden. Vijf schapen
werden gedood, het toestel vloog in
brand en moet als verloren worden
beschouwd. De bestnurder werd voor
dat de brand voor hem gevaarlijk
kon worden, door burgers uit het
toestel gehaald. Daar hij klaagde
over pijn in de rug is hij ter obser
vatie naar een ziekenhuis te Leeu
warden overgebracht. Persoonlijke
ongevallen hebben zieh niet voorge
daan.
De vlieger van de I-Iuhter IV, de on
gehuwde 28-jarige eerste luitenant
D. P. Mossel uit Rotterdam, was op
de terugweg naar de basis Leeuwar
den na een oefening in het camera-
schieten. Op vijf kilometer afstand
van de landingsbaan, bij het dorpje
Jelsum, bemerkte hij dat het motor
vermogen van het vliegtuig begon
terug te lopen, zodat hij genoodzaakt
was deze noodlanding te maken.
Lijnwerker overleden
na aanrijding
Gisternacht is dc 62-jarige lijnwerker
G. J. Beijer uit Amsterdam bij werk
zaamheden aan de tramrails op de
Middenweg aldaar door een tramtrein
van lijn negen aangereden. De man is
gistermorgen aldaar tengevolge van
de opgelopen verwondingen in een zie
kenhuis overleden.
woord van de minister omdat hij
anders door middel van een motie
een uitspraak van de Kamer zou vra
gen.
Mis met vrijere
loonvorming
Ds. v. d. Veen van de P.SP. had er
weinig vertrouwen in, dat de uit de
kringen van het C.N.V. stammende
staatssecretaris Roolvink, een werk
nemer dus, voldoende de belangen
van de werknemers zou kunnen be
hartigen in een kabinet met een mi
nister en met ministers en staatsse
cretarissen, die veel meer aan de
werkgevers verwant zijn. De heer
v. d. Veen meende voorts, dat het
thans wel duidelijk is, dat het mis is
met de vrijere loonvorming. Talrijke
werknemers moeten veel te lang op
een loonsverhoging wachten.
Mej. Lemaire van de P. v. d. A. kwa
lificeerde de vrijere loonvorming on
vriendelijk als een „loonloterij" en
verlangde dat de loonsverhoging in
elk geval aan de huurverhoging voor
afgaat.
dc wachttijden, die gelden voor de
aanvullende werken, naar gelang van
de gebieden, waarin werkgelegen
heidsproblemen bestaan in gebieden
waar veel werkloosheid heerst moe
ten de wachttijden korter zijn omdat
de mensen er minder gemakkelijk
werk vinden.
De scherpste kritiek kwam even
wel van socialistische zijde. De
heer Van Lier van de P. v. d, A.
was althans van mening, dat 's
ministers^ begroting onduidelijk
heden en enkele gevaarlijke kanten
toonde. Naar het oordeel van de
P. v. d. A. hadden noodzakelijk in
het program van de minister op
genomen behoren te worden
1. voltooiing van de nieuwe invali
diteitswet in dc huidige parle
mentaire periode
2. de totstandkoming van de zie
kenfondswet
VOLGENS AMERIKAANSE PUBLIKATIE
Het Wereldgebeuren
Waardigheid
Halvard Lange, aan wie gisteren
dc eer te beurt viel om het
openbare openingswoord te
spreken voor de achter gesloten deu
ren gehouden eerste zitting van tie
ministerconferentie der Noordatlan-
tischc Verdrags Organisatie te Parijs
behoort tot degenen voor wie dit een
bijzonder drukke week wordt. Ais
opvolger van zijn Nederlandse colle
ga, mr. J. M. A. H. Luns, zal de
Noorse minister van buitenlandse za
ken een half jaar ais voorzitter op
treden van de Navo-raad. Niemand
zal beweren, dat Lange de voorzit
tershamer heeft aanvaard op een
slaperig ogenblik van de Navo. De
geesten zijn hevig in beweging, maar
helaas tot dusver niet in harmonie.
Het is bovendien dc vraag, of het
ontbreken van slaap met waakzaam
heid gepaard gaat. Vooral het con
flict tussen de Verenigde Staten en
Frankrijk staat nu in de aandacht
van de vergaderende ministers: deze.
tegenstelling overheerst de sfeer zo
danig dat men haast zou vergeten,
dat de tegenstelling die in de Navo
voornamelijk ter sprake zou moeten
komen van een heel andere aard is:
die tussen het communistische blok
en het democratische westen. Om ge
zamenlijk een macht te vormen die
de Sowjets zou afschrikken van
agressiepogingen, hebben de vijftien
Navo-landen zich indertijd aaneenge
sloten. Het moet voor hen die in het
Kremlin zetelen een groot genoegen
zijn, te constateren dat er in Parijs
heftig onderling gebekvecht wordt.
Tegen deze achtergrond moet men de
uitlating zien die de Amerikaanse
minister van buitenlandse zaken
Christian Herter gisteren in de ver
gadering van Navo-ministers deed:
er komt geen oorlog, mits alle Navo-
landen loyaal zijn.
Kroesjtsjew, de Russische premier
en partijleider, heeft door zijn
betogen tot opheffing van de
(vooral door hemzelf jarenlang le
vendig gehouden) koude oorlog ertoe
bijgedragen dat een klimaat ontstond
dat gunstig is voor zulke ruzies tus
sen bondgenoten. In de afgelopen ja
ren (en met name in 1957, toen de-
Russen met het lanceren van hun
eerste spoetnik hadden bewezen dat
zij intercontinentale raketten konden
vervaardigen) was de vrees een sa
menbindende factor in de Navo. Nu
de Russen de indruk wekken, bereid
te zijn tot serieuze ontwapeningson
derhandelingen, is deze vrees op de
achtergrond gekomen. Vandaar dat
Lange gisteren in zijn openingswoord
de nadruk erop legde, dat „er een
sterkere basis dan wees is, namelijk
de gemeenschappelijke opvattingen
over oe waardigheid van de mense
lijke persoonlijkheid en de menselijke
vrijheden".
Voor de Fransen is, wat Lange
aanduidde als „een nieuwe si
tuatie die een begin kan zijn
van een nieuwe periode" aanleiding
geworden om niet in de eerste plaats
te., denken aan de gemeenschappe
lijke beveiliging van deze waardig
heid van de menselijke persoonlijk
heid en de menselijke vrijheden",
maar aan een verhoging van de
„waardigheid" der Franse natie bin
nen het bondgenootschap, aan een
medezeggenschap die in overeen
stemming zou zijn met „grandeur".
Dit streven is niet van vandaag of
gisteren, maar een proces dat al eni
ge tijd aan de gang is en dat tot
uiting kwam in de dezer dagen door
de Amerikaanse stafchef generaal
Nathan Twining nog eens gewraakte
Franse weigering, Amerikaanse kern
wapens op Frans grondgebied toe te
laten tenzij de Franse regering mede
beslist over het eventuele gebruik er
van, en de Franse weigering, de
Franse luchtmacht te laten „integre
ren". Volgens Twining is Frankrijk
verantwoordelijk voor de vertra
ging bij de uitvoering van het defen-
sieprogiamma der Navo.
Deze problematiek, waarin weder
om het voor de Fransen altijd
al tere punt van de „integra
tie", het uit handen geven van meer
of minder soevereiniteit aan een in
ternationaal orgaan, aan de orde is,
eist veel tact van allen die naar een
oplossing streven. Lange zal daarbij
zeker een belangrijke rol kunnen spe
len. Als ex-docent in de nieuwe ge
schiedenis aan de Oslose universiteit
heeft deze sociaal-democratische
staatsman zich moeten bekwamen in
het helder stellen van problemen:
met zijn bestuurseryaring, niet al
leen in zijn huidige ambt (dat hij van
1946 af bekleedt), maar ook in de
leiding van de Noorse arbeiderspartij
en van diverse arbeidersontwikke
lingsinstituten, zal hij zeker alle kan
sen aangrijpen om de eenheid te het -
stellen. Hij zal daarbij wellicht wij
zen op de „grandeur" van de projec
ten waarvoor de Navo zich thans ziet
gesteld, niet alleen in het militaire
vlak, maar ook in het kader van
de economische concurrentie met het
Sowjet-blok de hulpverlening aan
de onderontwikkelde gebieden, waar
mee eveneens de waardigheid van de
menselijke persoonlijkheid is ge
moeid.
iH'trnma
mm
In een cabine van
twee verdiepingen
In de Sowjet-Unie werkt men op het
ogenblik aan een project om twee
of drie passagiers met een ruim
tecabine van twee verdiepingen
een reis naar de maan te laten
maken. Dit blijkt uit een artikel
in het Tsjecho-Slowaakse tijd
schrift „Prncovnik Svazarmu",
dat door het Amerikaanse minis
terie van handel is gepubliceerd.
De Russische deskundigen werken
volgens dit artikel reeds aan de
eerste fase van het plan, de ont
wikkeling van énkelvoudige ra
ketten met een stuwkracht van
700.000 kg. Twintig van die raket
ten zouden een %ljf-trapsraket
moeten vormen. De eerste drie
zijn nodig om de passagiers in
twee-en-een-halve dag in de buurt
van de maan te brengen, het vier
de raketdeel moet de raket af
remmen voor de landing op de
maan en het vijfde is bestemd
voor de terugreis naar de aarde.
De raket zou in totaal 30 meter
lang .worden en 3000 ton wegen.
HALVARD LANGE
sterkere basis
