PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Aap keerde heelhuids
uit de ruimte terug
Mr. Luns door val van trap uitgeschakeld
in een maand vol conferenties
In Frejus werden 153
slachtoffers begraven
MARKTWEZEN in Zeeland is sterk gewijzigd
de BILT
NEDERLANDS-FRANS OVERLEG MET DOEL:
HERSTEL VAN VERTROVWEN
202e jaargang - no. 287
Dagblad, uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant.
Directie P. van de Velde en P. B.
den Boer. Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteur: W. Leertouwer.
Adjunct-hoofdred.: G. A, de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 66 cent per
week, 7.00 p. kw.; fr. p. p. 7.25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESSE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Zaterdag 5 dec. 1959
ADVERTENTIEPRIJS 25 cent per
mm. Minim, p. advertentie 4.—.
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
23 cent per regel met een minimum
van 1.—„Brieven of adres
bureau v. d. blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C., Middelburg.
Bureaus: Vlissingen Walstr. 58-60, tel. 2355 4 lijnen (b.g.g. 3508 of 3546); Middelburg, Markt 61, tel. 3841; Goes, Grote Markt 3, tel. 4254 (b.g.g. adv. 2234); Oostburg, G. P. de Pauwstr. 9, tel. 20; Temeuzen, Brouwerijstraat 2; Zlerffczee. red. tel 2425. aam. tel. 209t
(Van onze Haagse redactie)
Op het ongelükkigste ogenblik dat maar denkbaar is, heeft een
hersenschudding, die het gevolg is van een ernstige val van de
trap in zijn ambtswoning, de minister van buitenlandse zaken,
mr. Joseph Luns, voor verscheidene weken uitgeschakeld. Het
eerste gevolg van dit ongeval was, dat de voor vanmorgen vast
gestelde conferentie met de Franse minister van buitenlandse
zaken, Couve de Murville welke bespreking was bedoeld om
de kloof die langzamerhand tussen Nederland en Frankrijk was
ontstaan, te overbruggen niet door minister Luns kon worden
gevoerd.
Bovendien moesten nog gisteravond mededelingen worden verzonden dat
mr. Luns verstek zal moeten laten gaan bij:
1. De bespreking met de Belgische minister Wïgny die voor aanstaande
maandag was vastgesteld.
2. De behandeling van de begroting van buitenlandse zaken die op de
Kameragenda voor 8, 9 en 10 december staat.
3. De bespreking met de Amerikaanse onderstaatssecretaris Dillon op 13
december en die met minister Herter op diezelfde dag.
4. De vergadering van de N.A.T.O. van 15 tot en met 18 december.
5. De zeer belangrijke Benelnx-conferentïe op 19 december en
6. De N.A.V.O.-conferentie over het topoverleg op 22 december.
standbrengïng van een vrijhandels
zone in Europa, waarbij Nederland
als lid van de Europese Economische
Gemeenschap bijna even scherp te
genover Frankrijk stond als Enge
land.
Daarbij kwam het ernstige Neder
landse bezwaar tegen een soort van
politiek directoraat in de E.E.G.-
landen dat volgens Italiaanse
voorstellen door de Grote Drie in
deze club, Frankrijk, West-Duitsland
en Italië zou moeten worden uitge
oefend alsook de Nederlandse
vrees dat Frankrijk bezig is zich ge
leidelijk aan- losser van de N.A.V.O.
te maken.
Van Houten valt in
Niettemin was het geen geheim dat
vooral de betrekkingen tussen minis
ter Luns en minister Couve de Mur
ville zich meer en meer kenmerkten
door een sfeer van hartelijke ver
standhouding.
Deelneming met
ramp te Frejus
Het ongeval overkwam minister
Luns toen hij zich tussen een recep
tie in de Franse ambassade, gegeven
door minister Couve de Murville, en
het regeringsdiner, dat aan Couve
werd aangeboden in het Mauritshuis,
gehaast had verkleed. De minister,
die de laatste dagen reeds tekenen
van oververmoeidheid vertoonde, ver
loor na zijn val van de trap voor en
kele ogenblikken het bewustzijn. Hij
zal verscheidene weken het bed moe
ten houden.
Het minister Luns overkomen' onge
val was niet (le enige en zeker ook
niet de ernstigste schaduw, die over
de feestelijke maaltijd in de fraaie
zalen van het Maurithuis lag. Minis
ter-president, prof. De Quay, zei in
zijn woord van welkom tot minister
Couve de Murville en diens echtge
note, dat het Nederlandse volk deelt
in de droevenïs, die over het Franse
volk is gekomen door de ramp, wel
ke het gevolg was van het bezwijken
van de stuwdam van Malpasset. Prof.
De Quay zei met ontroering te den
ken aan de slachtoffers van de ramp
en aan hun gezinnen.
Reeks conflicten
In zijn tafelrede legde prof. De
Quay er de nadruk op, dat de
Europese Economische Gemeen
schap bet belangrijkste doel van
het Nederlandse streven is. Daar
mee legde de Nederlandse minis
ter-president de vinger op de tere
plek in de Frans-Nederlandse re
laties, welke in diplomatieke krin
gen wordt beschouwd als de voor
naamste aanleiding tot het bezoek
van de Franse minister aan ons
land.
De relaties tussen Frankrijk en Ne
derland hebben zich de laatste jaren
gekenmerkt door een reeks conflic
ten en een voor iedere waarnemer
duidelijke verwijdering tussen de
twee landen.
Deze tegenstelling kwam vooral tot
uitdrukking in de onderhandelingen
over de onderscheidene fasen van
het proces van Europese eenwording,
vooral tijdens de langdurige, misluk
te onderhandelingen over de tot-
jiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiii|
Langzaam kouder
(Van onze weerkundige
H medewerker)
Een kleine depressie lag giste-
ren het grootste deel van de
dag dicht bij Zeeland en ver-
oorzaakte hier, evenals in Zuid-
Ij Holland, plaatselijk 15 tot 20
M nim regen. Daarentegen bleef
het in Groningen en Drente de
H gehele dag droog. Vrijdag-
avond vertoonde deze depres-
sie de neiging weer naar Zuid-
Oost-Engeland terug te trek-
ken. Boven Rusland heeft zich
weer een sterk hogedrukgebied
§1 ontwikkeld, dat met een uitlo-
per naar het zuid-westen uit-
breidt. Hierdoor stroomt weer
lcoude vorstlucht in de richting
H van Midden-Europa. Vrijdag
ss middag om vier uur vroor het
in Moskou nog 20 graden C.
Deze koudere lucht kan zondag
tot Midden-Duitsland doordrin-
gen. Bij ons blijft het weer vrij
H rustig, maar de wind gaat iets
meer naar zuid-oost tot oost en
het wordt geleidelijk ook iets
H kouder. De regenkansen nemen
verder af en er zijn enkele op-
klaringen te verwachten. Dit
betekent, dat Sint-Nicolaas het
dit jaar nog treft, want de
H temperatuur" blijft op 5 decem-
ber nog vrij normaal.
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllUJIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIÏ
MINISTER LUNS
....uitgeschakeld....
Er is alle aanleiding om aan te ne
men, dat het gesprek dat minister
Luns vanmorgen met zijn ambtge
noot Couve zou hebben vooral voor
dit vraagstuk van de relaties tussen
de Zes van de Euromarkt en de Ze
ven van de kleine vrijhandelszone
van belang zou zijn. Daarnaast
mocht worden verwacht dat de
kwestie van de Franse reaties tot de
N.A.V.O. en die van het door Italië
voorgestelde directoraat ter sprake
zouden worden gebracht. Men hoopt,
dat dit gesprek niettemin kon wor
den gevoerd, waarbij voor Nederland
zal optreden de bekwame onderhan
delaar staatssecretaris Van Houten,
die deze kwesties van zeer nabij en
uit eigen ervaring door en door kent.
Couve de Murville is vrijdagmiddag
samen met zijn echtgenote op paleis
Soestdijk ontvangen door koningin
Juliana en prins Bernhard. Tijdens
de lunch heeft hij zich met de ko
ningin diepgaand onderhouden over
de vraagstukken waarvoor Neder
land en Frankrijk zijn gesteld.
Reeds zes berichten van verhindering verstuurd
Op wrak van „Arizona"
wordt monument gebouwd
Op het wrak van het Amerikaanse
slagschip „Arizona", dat tijdens de
Japanse overval op Pearl Harbour
met 1102 man gezonken is, zal de
Amerikaanse marine een monument
bouwen, met een platform er om
heen waarop herdenkingsplechtighe
den mogelijk zijn.
De bovenste geschutstoren van het
achterschip, die nog boven water
uitsteekt, zal geconserveerd worden
en voorzien van licht. Een gedeelte
van de .Arizona" onder de geschuts
toren zal met onderwaterlampen ver
licht worden zodat men van de ge
schutstoren tot binnen in het wrak
kan kijken.
De „Arizona" zonk met een groot
aantal opvarenden aan boord. Men
heeft enkele tientallen kunnen red
den toen het schip al gezonken was.
Maar 1102 man ging met het schip
ten onder. Hun namen zullen in het
monument worden geplaatst.
Aantal doden zou 500 zijn
Raket bereikte
hoogte van 90 km
Geleerden van het Amerikaanse bu
reau voor ruimtevaart hebben vrij
dag een aapje een raketvlucht van
350 km laten maken. De raket be
reikte een hoogte van 90 km.
De proef was bedoeld om de uitwerp
apparatuur van toekomstige ruim
tevaarders te beproeven. Zij is in dit
opzicht volkomen geslaagd.
Ongeveer 35 km boven het zeeopper
vlak ontbrandde de raket, die de
vaart van de vallende capsule moet
afremmen. Op 10 km ging de para
chute open en de capsule met het
aapje daalde rustig in zee.
'De raket, een „Little Joe", werd om
17.15 uur Ned. tijd gelanceerd. Pre
cies drie uur later werd de capsule
met „Sam", het aapje, aan boord van
een torpedobootjager gehesen.
Enkele uren later bij de opening van
de capsule bleek de aap nog in le
ven en klaarblijkelijk in goede con
ditie: het dier at en dronk.
Het dier had zuurstof voor 40 uur.
De wanden van de capsule zijn be
kleed met een stof die waterdamp en
kooldioxyde absorbeert. Het dier zat
in een speciaal op maat gegoten zetel
van schuimrubber. Met behulp van
electroden werden gedurende de
vlucht ademhaling en hartslag gecon
troleerd. De reactiesnelheid werd ge
meten door een systeem, waarbij de
aap een handle overhaalde bij het
zien van een bepaald lichtsignaal.
Onderzoek naar
stuwdambreuk
Vrijdag zijn in Frejus de eerste
153 - geïdentificeerde - slacht
offers van de stuwdambreuk
ter aarde besteld. De plechtig
heid Werd bijgewoond door de
Frahse minister van landbouw,
Henri Rochereau, die het onder
zoek naar de oorzaak van de
ramp leidt. Vandaag zullen vijf
ministers ter plaatse een onder
zoek instellen naar de huidige
situatie.
Volgens de officiële opgave zijn 270"
mensen omgekomen, 70 gewond en
„ongeveer vijftig" vermist. Het on
officiële aantal vermisten bedraagt
200.
Van veler lippen komt de vraag:
Waarom is woensdag het alarmsig
naal niet eerder gegeven. Er zou dan
gelegenheid zijn geweest tot het eva
cueren van de bevolking.
Zoals gebruikelijk in Frankrijk bij
een strafrechtelijk onderzoek te
gen onbekende personen, heeft de
openbare aanklager in het betrok
ken departement (Var) bekendge
maakt dat hij een juridische pro
cedure tegen X is begonnen.
Daarbij zal waarschijnlijk ook de
constructie van de dam ter sprake
komen. Op het tijdstip dat hij in ge
bruik werd genomen (1954) was de
boogvorimge dam van Malpassat de
dunste dam ter wereld. Aan de voet
was het zestig meter hoge gevaarte
6.91 meter breed en aan de top 1.50
meter.
Groot medeleven
Groot is overal het medeleven. Presi
dent De Gaulle heeft aan het ramp
gebied een bedrag van ongeveer
40.000 gulden geschonken, de Belgi
sche regering stelde 180.000 ter be
schikking; de Britse regering heeft
100.000 beschikbaar gesteld voor de
hulpverlening, de Duitse 50.000.
Een inzameling in Parijs had don
derdagavond al 4 miljoen gulden op
geleverd.
Terwijl nog 1500 man troepen in de
modder naar stoffelijke resten van
slachtoffers zoeken, begint het open
bare leven weer op gang te komen.
Weg- en spoorwegverbindingen zul
len binnen enkele dagen zijn her
steld. Drinkwater wordt aangevoerd
met tankwagens van het leger.
Met militaire auto's
Bij de begrafenis van de eerste
153 geïdentificeerde slachtoffers
leidden de r.-k. bisschop van Frejus
en een dominee uit het naburige
Saint-Raphael op de trappen van
de ziekenhuiskapel korte diensten.
De doden werden naar het kerkhof
gebracht door legervrachtauto's,
die werden gevolgd door familie
leden. Maar enkele auto's die ge
hele gezinnen naar de laatste rust
plaats brachten, werden door nie-
mand gevolgd...
De namen van de slachtoffers wa
ren in haast op de eenvoudige kis-
Hernieuwd onderzoek
in gat te Wormer
Volgende week zal kapitein Blom
maart van de explosieven-opruimings-
dienst te Culemborg weer een onder
zoek instellen naar het voorwerp dat
in het gat te Wormer zou zitten.
Hij heeft daartoe een nieuwe appara
tuur laten maken bij een machinefa
briek te Culemborg. Het is een lange
buis van non-ferro metaal met onder
aan een sonde, waarmee hij contact
zou kunnen krijgen met non-ferro
metalen, die zich eventueel in het gat
zouden bevinden.
De Franse minister van buitenlandse
zaken de heer Couve de Murville
heeft vrijdagochtend een kort bezoek
gebracht aan minister-president prof.
dr. J. E. de Quay.
Foto v.l.n.r.: De heer Couve de Mur
ville en prof. dr. J. E. de Quay.
ten geschilderd of gekalkt. Op som
mige kisten lag een krans van wit
te chrysanten.
Het kerkhof van Frejus is onbe
schadigd omdat het betrekkelijk
hoog ligt. Met de in de mistral
wuivende cypressen maakte het
een vredige indruk. Duizenden
overlevenden zagen hoe 153 kisten
in de lange, door bulldozers gedol
ven graven werden geplaatst.
NA TWEEDE WERELDOORLOG
HET MARKTWEZEN in Zee
land heeft de laatste jaren min
of meer een revolutie doorge
maakt, die talrijke en ingrijpen
de veranderingen op zijn naam
heeft staan. De „stille kramer"
of de „standwerker" van thans
is niet meer de marktkoopman
van vroeger. Hoewel hi j zich nog
steeds tot een apart gilde mag
rekenen, lijkt zijn manier van
zakendoen meer op die van de
gevestigde middenstander,
vooral waar het service-bieden
betreft. Veranderingen hebben
zich ook in snel tempo voltrok
ken op de markten zelve. Telde
Zeeland voor de oorlog slechts
twee marktplaatsen van beteke
nis (Middelburg en Goes), thans
trekken de reizende kooplieden
naar niet minder dan elf plaat
sen in deze provincie.
Maar de grootste wijzigingen
kwamen tot stand in de sector
van de organisatie. De markt
koopman moet zich niet langer
meer voegen naar de willekeur
van de gemeentebesturen, zoals
dat vroeger veel voorkwam, maar
hij heeft door middel van de bon
den ecu stem in het kapittel ge
kregen. Niet langer meer maken
alleen de gemeentebesturen de
„dienst" uit. Bij het nemen van
(markt) beslissingen houden zij
terdege rekening met de wensen
en verlangens van de marktkoop
lieden. En juist dat is voor deze
gildebroeders de grootste veran
dering.
Met de secretaris van de stichting
Reclamefonds Zeeuwse Markten, de
heer M. A. Donker uit Bergen op
Zoom, tevens hoofdbestuurslid van
de Centrale Vereniging voor Markt-,
Straat- en Rivierhandel, hebben wij
een gesprek gehad over de verander
de Zeeuwse Markten. Voor de oorlog
was het zo, dat alleen Middelburg en
Goes in tel waren bij de marktkoop
lieden. In hoofdzaak „Hollanders"
kwamen naar deze twee Zeeuwse
marktplaatsen. Hun waren en arti
kelen reisden «evenals zijzelf met fld
trein, zodat de witkielen aan de sta
tions in Goes en Middelburg op
marktdagen niet om werk verlegen
zaten.
Kom daar nü nog eens mee aan!
Het gros van de kooplieden komt
Reclamemarkten
in elf plaatsen
per auto, waarmee uiteraard te
vens de goederen worden aange
voerd. Een aantal is de trein
trouw gebleven, maar dat zijn al
leen zij, die hun artikelen in een
koffer kunnen pakken, zoals bij
voorbeeld de standwerkers. De
oudere marktkooplieden zijn het
er echter over eens, dat de zaken
vroeger goed marceerden in Goes
en Middelburg. Dat is na de oor
log wel eens anders geweest.
Aanvankelijk verliep alles na wereld
oorlog n naar wens. Meer en meer
stadjes voelden de behoefte aan een
eigen markt en zo hebben zich suc
cessievelijk naast Middelburg er
Goes geplaatst: Axel, Hulst, Terneu-
zen, Sas van Gent, Oostburg, Sluis
en Breskens in Zeeuwsch-Vlaanderen
en Vlissingen en Zierikzee. Opvallend
is het grote aantal marktplaatsen in
Zeeuwsch-Vlaanderen, die als een
reeks forten langs de Belgische
grens liggen. Forten dan, waar voor
al de Belgen graag komen om er
(goedkoop) hun inkopen te doen.
Niet alleen de middenstand in deze
plaatsen, maar ook de marktkooplie
den varen er wèl bij.
De Centrale Vereniging voor
Markt-, Straat-, en Rivierhandel,
die na de oorlog een afdeling
kreeg iu Middelburg en in
Zeeuwsch-Vlaanderen, heeft in de
loop, der jaren veel voor haar le
den kunnen doen. Gemeentelijke
verordeningen op het marktwezen
werden op haar verzoek verzacht
en door samenspraak werden tal
van problemen opgelost. Een ver
schuiving deed zich trouwens ook
voor bij de marktkooplieden zelf.
Werden de Zeeuwse markten
vroeger „overspoeld" door Hol-
(Zie slot pag. 5 kol. 1
KORTE PREDIKATIE
Philippenzen 2 111.
Er fs wel niemand uit de oude Chris
telijke Kerkiciens naam zó voor
iedereen een vertrouwde en prettige
klank heeft, als Nikolaas, de bisschop
van Myra. Ieder jaar wordt rond de
datum van zijn sterfdag 6 decem
ber SIS in de meeste Nederlandse
gezinnen weer het blijde sinterlclaas-
feest vol echte Hollandse huiselijk
heid gevierd.
Toevallig valt dit feest juist in de
Adventstijd. Toch kan dit feest heel
goed in deze tijd passen. Het biedt
ons een prachtige gelegenheid tot
daadwerkelijke vriendelijkheid, barm
hartigheid en liefde, welke Paulus
„vruchten van de Heilige Geest"
noemt. Bij het sinterklaasfeest gaat
het, als het goed is, immers niet om
de grootte van het geschenk, maar
om de geest van de gever, welke er
uit spreekt.
Het zijn dikwijls juist de kleine din
gen, die het leven blij en waardevol
maken. Een kleine attentie, een een
voudig bewijs dat er toch iemand aan
je gedacht heeft, kan voor een kind
en ook voor een volwassene heel veel
betekenen. Het sinterklaasfeest biedt
ons een kans, eens iemand blij te
verrassen met een klein geschenk
endaarbij zelf onbekend te blij
ven! En hoeveel zieke, eenzame en
vergeten mensen leven er niet om ons
heen; mensen, waarmee we misschien
niets te maken hebben, of toch
wélt Herinneren we ons niet Jezus"
gelijkenis over de Barmhartige Sa
maritaan En is het niet Gods liefde,
die alle mensen geldt en ons allen
samenbindt?
Wij bereiden ons weer voor op het
feest van Jezus' geboorte. In Hem
kwam God tot de mensen om ons te
tonen hoezeer Hij ons liefheeft. Wij
kunnen Kerstmis niet werkelijk vieren
wanneer we niet óók bereid zijn om
te gehoorzamen aan het „grote ge
bod", dat Jezus ons gafGod liefheb
ben met geheel ons hart en onze
naaste als onszelf. Dat gebod is, naar
de legenden ons vertellen, voor bis
schop Nikolaas het richtsnoer van
zijn leven geweest. Is het ook óns
richtsnoer? Die vraag moeten wij
onszelf in de Adventstijd stellen.
Vandaag hebben we de kans, daarop
daadwerkelijk een bevestigend ant
woord te geven; Paulus wekt ons op:
„laat die gezindheid bij U zijn, welke
ook in Christus Jezus was"'!
Aardenburg. 8. A. VIS.
VERWACHT.
Geldig tot hedenavond
MINDER WIND
Half tot zwaar bewolkt met enkele
verspreid voorkomende buien. Tot
matig of zwak afnemende wind uit
zuidelijke richtingen. Dezelfde tem
peraturen als gisteren of iets lagere.
ZON EN MAAN
6 december
Zon op 8.31
Maan op 12.50
7 december
Zon op 8.32
Maan op 13.16
onder 16.30
onder
onder 16.30
onder 00.06
